<!-- @page { margin: 2cm } H1 { margin-top: 0.49cm; margin-bottom: 0.49cm; font-family: "Arial Unicode MS", "Arial", sans-serif; page-break-after: auto } P { margin-bottom: 0.21cm } H2 { margin-top: 0.49cm; margin-bottom: 0.49cm; font-family: "Arial Unicode MS", "Arial", sans-serif; page-break-after: auto } A:link { color: #0000ff } -->

Cách mạng Tháng Mười

Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917 là một sự kiện lịch sử đánh dấu sự ra đời của nhà nước Nga Xô viết. Ngày Cách mạng tháng Mười Nga nổ ra vào 24/10/1917 do V.I. Lê-nin và Ðảng Bolsevic lãnh đạo Ngày Cách mạng tháng Mười Nga thành công là ngày 7 tháng 11 năm 1917 (theo lịch Gregory) hay ngày 25 tháng 10 năm 1917 (theo lịch Julius).

Mục lục

1 Nguyên nhân cách mạng tháng mười

2 Diễn biến

3 Kết quả

4 Cách Mạng Tháng Mười Nga nhìn từ nhiều phía

5 Chú thích

6 Xem thêm

7 Tham khảo

Nguyên nhân cách mạng tháng mười

Sau Cách mạng Tháng Hai, nước Nga xuất hiện tình trạng 2 chính quyền song song tồn tại: chính phủ lâm thời của giai cấp tư sản và xô viết đại biểu công nhân và binh lính. Sau khi nắm được chính uyền, chính phủ lâm thời đã không giải quyết những vấn đề đã hứa trước đó như vấn đề ruộng đất của nông dân, việc làm cho công nhân, tình trạng thiếu lương thực và nhất là quyết theo đuổi chiến tranh đế quốc đến cùng

Trong hoàn cảnh đó, lãnh tụ của đảng Bolshevick Vladimir Lenin từ Thụy Sĩ trở về nhà ga Phần Lan ngày 3 tháng 4 1917 đã nhận được sự ủng hộ rất lớn của nhân dân Petrograd. Ngày 4 tháng 4 1917, Lenin đọc một bài phát biểu quan trọng có nhan đề: " Những nhiệm vụ của giai cấp vô sản trong cuộc cách mạng hiện nay ". Bản báo cáo này đã đi vào lịch sử với tên gọi " Luận cương tháng tư " chỉ ra con đường chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa. Lenin chỉ rõ rằng cần chấm dứt tình trạng 2 chính quyền song song tồn tại bằng cách chuyển giao chính quyền về tay các xô viết:" Điều độc đáo trong thời sự nước Nga chính là bước quá độ từ giai đoạn thứ nhất của cách mạng là giai đoạn đã đem lại chính quyền cho giai cấp tư sản tiến lên giai đaọn thứ hai của cách mạng là giai đoạn phải đem lại chính quyền cho giai cấp vô sản và cho những tầng lớp nghèo trong nông dân ". Về phương pháp đấu tranh , Lenin viết :" Vũ khí ở trong tay nhân dân, không có sự cưỡng bức nào từ bên ngoài đối với nhân dân, đó là thực chất của sự vật. Điều đó cho phép và bảo đảm sự phát triển và hòa bình của cách mạng". Tuy nhiên, Lenin cũng chỉ rõ phải sẵn sàng chuyển sang khởi nghĩa vũ trang một khi hoàn cảnh thay đổi.

Để bày tỏ sự ủng hộ đảng Bolshevick, ngày quốc tế lao động 18 tháng 4 (1-5) 1917, công nhân Nga biểu tình đòi hào bình, dân chủ. Trong khi đó bộ trưởng ngoại giao của chính phủ lâm thời gửi công hàm cho các nước phe Hiệp ước cam kết theo đuổi chiến tranh đến cùng gây sự phẫn nộ trong dân chúng. Dưới sự lãnh đạo của đảng Bolshevick, ngày 20 và 21 tháng 4, hàng chục vạn nhân dân Nga xuống đường biểu tình hòa bình, giơ cao khẩu hiệu " Tất cả chính quyền về tay Xô Viết ", " Hòa bình, ruộng đất, bánh mỳ ". Những cuộc biểu tình này làm cho chính phủ tư sản lâm thời khủng hoảng. Ngày 2 tháng 5 ( 15-5 ) trước áp lực của quần chúng, bộ trưởng ngoại giao và bộ trưởng chiến tranh phải từ chức. Ngày 5 tháng 5, chính phủ lâm thời tiến hành cải tổ và thành lập chính phủ liên hiệp tăng thêm số ghế cho các đảng thỏa thiệp.

Ngày 18 tháng 6 (1-7), đảng Mensheviks và xã hội cách mạng đã âm mưu tổ chức 1 cuộc biểu tình quân chúng để biểu dương lực lượng nhưng đảng Bolshevick đã tham gia cuộc biểu tình này và biến nó thành cuộc biểu tình ủng hộ đường lối đảng Bolshevick với các khẩu hiệu:" Đả đảo chiến tranh ", " Tất cả chính quyền về tay các xô viết ". Ngoài mặt trận, cuộc tấn công của quân Nga theo lệnh của chính phủ lâm thời vào liên quân Đức, Áo-Hung thất bại nặng nề với 60.000 binh lính Nga bị bắt và giết. Tin thất bại gây sự căm phẫn và bất bình rất lớn trong nhân dân Nga.

Ngày 3 tháng 7, hơn 5000.000 nhân dân Petrograd xuống đường biểu tình đòi chuyển giao chính quyền về tay xô viết nhưng chính phủ lâm thời đã từ chối và ra lệnh cho binh lính bắn vào đoàn biểu tình. Sau đó, chính phủ lâm thời tiến hành đàn áp và bắt các đảng viên Bolshevick. Các nhà in phá hủy và báo bị cấm xuất bản. Chúng ra lệnh truy nã Lenin để đưa ra tòa, các đơn vị cách mạng bị tước khí giới hoặc bị đẩy ra mặt trận. Từ đó, trong tháng 7, tình trạng 2 chính quyền song song tồn tại kết thúc với thắng lợi thuộc về giai cấp tư sản.

Trước tình hình đó, từ ngày 26 tháng 7 đến 3 tháng 8, đảng Bolshevivk đã họp đại hội VI để đánh giá tình hình và vạch ra sách lược đấu tranh. Đại hội chỉ rõ phải chuẩn bị chuyển sang khởi nghĩa vũ trang để giành chính quyền. Đại hội cũng chủ trương tạm thời rút bỏ khẩu hiệu " Tất cả chính quyền về tay xô viết " còn Lenin rút về hoạt động bí mật. Về phái chính phủ lâm thời, chính phủ liên hiệp đưa Alexander Kerensky, lãnh tụ đảng Mensheviks lên làm thủ tướng mặt khác âm mư thiết lập chế độ độc tài quân sự bằng cách đưa Kornilov Affair, một tên tướng cũ của Nga hoàng làm bạo loạn giành lấy chính quyền.

Ngày 25 tháng 8, Kornilov tuyên bố thiết quân luật ở Petrograd, giải tán chính phủ Kerensky và lập chính phủ do mình cầm đầu. Trong hoàn cảnh đó, Lenin phát động quân chúng đánh tan cuộc nổi lạn đồng thời vạch mặt chính phủ Kerensky do đó sau khi cuộc nổi loạn bị dặp tắt, uy tín của đảng Bolshevick tiếp tục dâng cao. Nhân dân dần dần thay thế các đại biểu đảng Mensheviks và xã hội cách mạng bằng các đại biểu Bolshevick trong các xô viết. Ngày 31 tháng 8, xô viết Petrograd và sau đó ngày 5 tháng 9, xô viết Moscow đã thông qua các nghị quyết của đảng Bolshevivk và chuẩn bị khởi nghĩa vũ trang giành lại chính quyền.

Diễn biến

Sang tháng 10, làn sóng cách mạng lan tràn khắp nước Nga. Ngày 7 tháng 10 , Lenin từ Phần Lan trở về nước trực tiếp lãnh đạo cuộc khởi nghĩa. Ngày 10 tháng 10 , ban chấp hành trung ương họp quyết định khởi nghĩa vũ trang. Tại hội nghị này ban chấp hành trung ương đã bầu ra bộ chính trị do Leniin đứng đầu để lãnh đạo cuộc khởi nghĩa. Tuy nhiên, một số ủy viên không tán thành kế hoạch khởi nghĩa nên ngày 18 tháng 10 họ đã đang ý kiến của mình trên tờ báo " Đời sống mới " do đó chính phủ lâm thời biết được kế hoạch khởi nghĩa nên đã chuẩn bị đề phòng. Do đó Lenin đã quyết định khởi nghĩa sớm 1 ngày tức là ngày 24 tháng 10 làm cho đối thủ bất ngờ.

Ngày 24 tháng 10 ( 6-11 ), Lenin viết cho ban chấp hành trung ương Đảng: "... vô luận bằng cách nào cũng không được để chính quyền nằm trong tay Kerensky và bè lũ đến ngày 25 tháng 10. Việc đó phải tuyệt đối quyết định ngay chiều nay hay đêm nay. Lịch sử sẽ không tha thứ những người cách mạng hôm nay có thể thắng ( và nhất định sẽ chiến thắng hôm nay ) mà lại để chậm trễ, vì đợi đến ngày mai không khéo họ lại gặp tổn thất nhiều, không khéo họ lại bị mất hết cả ".

Chiều ngày 24 tháng 10, Lenin cải trang đến điện Smolny để lãnh đạo cuộc khởi nghĩa. Tại điện Smolny trên các cửa sổ đều có đốt lửa, phía ngoài là xe thiết giáp, trạm gác bố trí tại cửa ra vào. Binh sĩ vũ trang đi lại tấp nập. Tin Lenin trực tiếp lãnh đạo cuộc khởi nghĩa nhanh chóng được báo tới khắp các trung đoàn và nhà máy. Trong khi đó, chính phủ tư sản lâm thời đưa các đội canh gác đến đóng chung quanh những cơ quan quan trọng nhất bao gồm các học sinh sĩ quan, tiểu đoàn kị binh xung kích, tiểu đoàn lính phụ nữ và các đơn vị Cossacks tập trung tại cung điện Mùa Đông. Sáng ngày 25 tháng 10, với danh nghĩa bộ chỉ huy tối cao, Kerensky đến bộ tổng tham mưu ra lệnh cho các trung đoàn Cossacks sông Đông số 1,4,14 đến tiếp ứng nhưng các đơn vị này lấy lí do là kị binh của họ không có bộ binh mang súng máy yểm trợ nên không thi hành mệnh lệnh. Các đơn vị ở Petrograd cũng từ chối tiếp viện. Kerensky nghe tin liền báo tin cho chính phủ lâm thời biết lực lượng còn rất ít sau đó viện lí do đến gặp các đơn vị đã lợi dụng xe của Đại sứ quán Mỹ trốn khỏi thành phố. Tất cả các sĩ quan cao cấp cũng bỏ về nhà riêng chỉ còn các bộ trưởng ở lại cung điện Mùa Đông.

Chiều 24 tháng 10, cuộc khởi nghĩa bắt đầu. Theo kế hoạch, các đơn vị cận vệ đỏ tập trung lực lượng đánh chiếm các khu vực đầu mối, trụ sở các bộ, tổng đài điện thoại, nhà ga, các cầu bắc qua sông Neva. Ngay trong đêm 24 tháng 10, quân khởi nghĩa đã chiếm được toàn bộ Petrograd, bao vây cung điện Mùa Đông mà hầu như không tổn thất. Kế hoạch tấn công cung điện Mùa Đông được ấn định vào rạng sáng ngày 25 tháng 10. Đến 7 giờ sáng, đợt tấn công thứ nhất bắt đầu. Các vòng đai dần khép lại nhưng các cuộc tấn công quá chậm và phải dùng xe hơi chuyển mệnh lệnh. 3 giờ chiều, đại bác được chĩa thẳng vào cung điện Mùa Đông. Các chiến sĩ Cận vệ đỏ đứng sau những chướng ngại vật hoặc làm nhiệm vụ tuần tiễu chờ lệnh phát hỏa. Các đội tuần tra quan sát theo dõi mọi hoạt động của bọn phản cách mạng. Đến 6 giờ chiều, cung điện bị vây chặt, binh sĩ và thủy thủ tiến sát đến cung điện và chiếm lấy tất cả những góc đường và các mái nhà ở bến tàu cạnh bộ Hải quân và cung điện. Bọn sĩ quan dựng chướng ngại vật chặn cổng ra vào cung điện Mùa Đông, nã súng trường và súng máy vào các mục tiêu di động.

6 giờ chiều, đảng Bolshevick gửi tối hậu thư cho Bộ tham mưu quân sự Petrograd buộc đầu hàng nếu không sẽ cho chiến hạm Rạng Đông tấn công. Một tối hậu thư khác được gửi đến cho chính phủ lâm thời buộc phải dọn sạch chướng ngại vật và đầu hàng vô điều kiện. heo điều kiện đã quy định, sau 20 phút không nhận được câu trả lời sẽ cho chiến hạm Rạng Đông tấn công. 9 giờ 45 phút, chiến hạm Rạng Đông nổ loạt súng lệnh báo hiệu tấn công. Hàng người bảo vệ cung điện rối loạn và lợi dụng điều đó, thủy thủ, chiến sĩ Cận vệ đỏ và binh sĩ cách mạng tràn vào cung điện. Cuộc chiến diễn ra tới 2 giờ 45 phút sáng thì kết thúc. Toàn bộ chính phủ tư sản lâm thời bị bắt ( trừ Kerensky ).

Kết quả

Ngay trong đêm 7 tháng 11 1917 ( 25 tháng 10 theo lịch Nga ), Đại hội Xô Viết toàn Nga lần thứ hai tuyên bố khai mạc tại điện Smoniyl và tuyên bố thành lập chính quyền Xô Viết do Lenin đứng đầu. Các sắc lệnh đầu tiên của chính quyền Xô Viết đã được thông qua là Sắc lệnh hòa bình và Sắc lệnh ruộng đất. Chính quyền Xô Viết còn thực hiện các biện pháp thủ tiêu các tàn tích của chế độ cũ như xóa bỏ sự phân biệt đẳng cấp, những đặc quyền của giáo hội, nam nữ bình đẳng. Đối với các dân tộc, chính phủ Xô Viết công bố bản Tuyên ngôn về quyền các dân tộc ở Nga khẳng định quyền bình đẳng của các dân tộc và cho phép các dân tộc có quyền tự quyết như công nhận nền độc lập của Ba Lan, Phần Lan. Các cơ quan trung ương và Xô Viết các địa phương được thành lập. Tháng 12 1917, Hội đồng kinh tế quốc dân tối cao được thành lập nhằm xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa. Ngày 3 tháng 3 1918, nước Nga Xô Viết kí hòa ước Brest-Litovsk với các nước phe Liên minh Trung tâm chính thức rút khỏi thế chiến thứ nhất.

Trong khi nước Nga đang xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa thì các phần tử bạch vệ với sự giúp sức của 14 nước đế quốc đã ra sức lật đổ chính quyền Xô Viết. Trước tình hình đó, nước Nga Xô Viết đã áp dụng chính sách cộng sản thời chiến, xây dựng Hồng quân công nông. Cuộc nội chiến Nga đã diễn ra từ đầu năm 1918 đến tháng 11 1920 khi Hồng quân đã đánh tan đội quân của . Cuộc nội chiến Nga kết thúc với thắng lợi thuộc về chính quyền Xô Viết.

Cách Mạng Tháng Mười Nga nhìn từ nhiều phía

Nguyên nhân thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga là do đường lối đấu tranh và sách lược đúng đắn của đảng Bolshevick mà lãnh đạo là Lenin, biết lợi dụng sức mạnh quần chúng đang chịu nhiều khổ cực do chiến tranh đế quốc. Ngoài ra, cuộc cách mạng cũng biết lợi dụng hoàn cảnh quốc tế thuận lợi khi các nước đế quốc đang tham gia vào thế chiến thứ nhất, không có điều kiện can thiệp vào nước Nga.

Với những người Cộng sản, Cách mạng Tháng Mười Nga là cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa, do giai cấp vô sản tiến hành, thắng lợi của cuộc cách mạng đã tạo ra nhà nước chuyên chính vô sản đầu tiên trên thế giới, đưa nước Nga đi theo con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội . Ngoài ra Cách mạng Tháng Mười Nga còn cổ vũ mạnh mẽ phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân quốc tế và ở các nước thuộc địa, mở ra con đường giải phóng các dân tộc bị áp bức.

Trên quan điểm của những người không theo Cộng sản, Radio Chân Trời Mới của Việt Tân cho rằng "Cách Mạng Tháng 10 là một đại họa cho Dân Tộc Nga và cũng là ngày đại họa cho nhân loại" [1] [2]. Tưởng Giới Thạch là người nhìn ra rõ hiểm họa cộng sản sớm nhất ở Á Châu [3], vào năm 1923, được Tôn Dật Tiên gửi sang Liên Xô học, ông chỉ ở mấy tháng rồi về. Ông nói: "Tôi không có gì để học ở bên đó", "Một con người không có sương sống[4], thì suốt đời chỉ nằm hay bò. Sương sống của một xã hội là giai tầng trí thức và trung lưu. Cộng sản chủ trương giết chết hai giai tầng này; vì vậy xã hội cộng sản không thể đứng lên được, không phát triển được" [1] [2]. Tại Nga, Ivan Shmelev, một triết gia Nga, gọi đấy là “Cuộc tàn sát vĩ đại”, còn Vasilii Rozanov thì gọi nó là “Vụ cướp bóc”. Nhiều người cầm bút Nga coi đây là một bi kịch, chặt đứt tiến trình của lịch sử và giết hại những con người tuyệt vời nhất của nước Nga [5].

Gần đây, năm 2007, Hoa Kỳ khánh thành tượng đài ghi nhớ hơn 100 triệu nạn nhân của chế độ cộng sản ; Hội Đồng Âu châu vào đầu năm năm 2006 đã biểu quyết Nghị quyết 1481 kết án chế độ cộng sản là chế độ diệt chủng [2]. Các dân tộc Nga, Đông Âu đã can đảm đứng lên để giải thể chế độ cộng sản vào thập kỷ 90. Nhà nước Liên Xô, thành quả của cách Mạng Tháng Mười Nga tồn tại được 74 năm.