2.2 Από την ιδέα, στο προσχέδιο – Δημιουργία σχεδιαγράμματος

Έστω ότι ξυπνάμε μια ωραία πρωία κι από εκεί που δεν το περιμέναμε... τσουπ! Μας επισκέπτεται η Έμπνευσις (άλλοι τη φαντάζονται σαν πουλί, άλλοι σαν νεράιδα, άλλοι σαν ένα ουράνιο φως, διαλέξτε και πάρτε)! Μια ιδέα, ένα πρόσωπο, μια ατάκα, κάτι ξεπετάγεται στο μυαλό μας και θέλουμε να το χρησιμοποιήσουμε στη δημιουργία μιας ιστορίας. Καλά ως εδώ, αλλά έπειτα τι κάνουμε;

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη απάντηση, οι περιπτώσεις διαφέρουν ανάλογα τον άνθρωπο, την ιδέα κι όσα αναφέρθηκαν στο προηγούμενο κεφάλαιο, δηλαδή το λογοτεχνικό είδος, το μέγεθος και τον τρόπο αφήγησης του κειμένου. Σε κάποιους αρέσει να δουλεύουν εντελώς ελεύθερα: να ξεκινούν να γράφουν χωρίς να έχουν προσχεδιάσει τίποτα και να συνεχίζουν 'αφήνοντας το τιμόνι' στη φαντασία τους και την έμπνευση της στιγμής. Σε άλλους αρέσει να δουλεύουν εντελώς οργανωμένα: να έχουν από πριν όλη την πλοκή στο μυαλό τους με λεπτομέρειες, να έχουν κρατημένες σημειώσεις για το σκηνικό, τους χαρακτήρες και την επιροή των εξελίξεων πάνω τους και να είναι όλα σε μια σειρά. Και σε άλλους αρέσει να συνδυάζουν τα δύο παραπάνω σε όλων των ειδών τις αναλογίες.

Εσάς πώς σας αρέσει να γράφετε; Ελεύθερα; Οργανωμένα; Μισά-μισά κι αν ναι, ποιο από τα δύο βάζετε σε μεγαλύτερη προτεραιότητα; Πείτε μας με ένα σχόλιο εδώ:

Με βάση και την δική μου εμπειρία, για την οποία θα σας μιλήσω σύντομα, αλλά και με βάση την συναναστροφή μου με άλλους συγγραφείς, έχω καταλάβει πως ο τρόπος που επιλέγουμε να γράψουμε αποτελεί μία προέκταση της προσωπικότητάς μας. Έχει τύχει να γνωρίσω άτομο που έγραφε εντελώς ελεύθερα, άρχιζε συνέχεια καινούριες ιστορίες, βρίσκοντας εικόνες για χαρακτήρες, προσπαθώντας να βγάλει φανταστικές γλώσσες κλπ. Τα πρώτα κεφάλαια που έγραφε ήταν καλοφτιαγμένα κι εντυπωσιακά, αλλά μετά... τα παρατούσε. Δυστυχώς δεν συνέχιζε καμία από τις ιστορίες του όταν έφευγε ο πρώτος ενθουσιασμός. Και στην ευρύτερη ζωή του, αυτό το άτομο ήταν έτσι: όταν του άρεσε κάτι παθιαζόταν, αλλά μετά από λίγο το άφηνε, με αποτέλεσμα να έχει συνέχεια μια λίστα με ανειλημμένες υποχρεώσεις σε όλους τους τομείς. Έχει τύχει επίσης να γνωρίσω άτομο που ήθελε να έχει οργανώσει στο μυαλό του όλες τις πλευρές μιας ιστορίας, ακόμα και τις εμπορικές συναλλαγές των κρατών και δεν αρεσκόταν στο να μην ξέρει με σαφήνεια τι θα επακολουθήσει στην ιστορία του από πριν. Και στην ευρύτερη ζωή του είχε μεγάλη ανελευθερία και πολλούς ψυχαναγκασμούς και δεν ήθελε να βγαίνει έξω από τα 'κουτάκια' που είχε μπει.

Προσωπική μου γνώμη: τα άκρα δεν είναι ποτέ καλά. Είναι δύσκολο να τα αποφύγουμε, αλλά η ισορροπία βρίσκεται στη μέση!

Τι εννοώ: υπέροχες οι εικόνες για τους χαρακτήρες και οι φανταστικές γλώσσες, υπέροχες και οι εμπορικές συναλλαγές των κρατών και η ακρίβεια των γεγονότων! Εξαιρετικές όλες οι ιδέες! Ούτε ο αυθορμητισμός, ούτε η τακτικότητα είναι άσχημα. Αντιθέτως, είναι πολύ βοηθητικά και το καθένα δείχνει ευφυία, με τον δικό του τρόπο. Όμως σε υπερβολικές δόσεις, κανένα από τα δύο δεν θα μας εξυπηρετήσει!

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: έχουμε ένα αυτοκίνητο. Φανταστείτε το όπως εσείς θέλετε: μπορεί να είναι ένα απλό αυτοκίνητο πόλης σε άσπρο χρώμα, ένα κατακόκκινο αγωνιστικό με αυτοκόλλητα της Formula 1, ένα ροζ καμπριολέ, ένα μαύρο μεταλλιζέ 4x4, ένας κίτρινος vintage Σκαραβαίος, ένα σκούρο μπλε φορτηγάκι που μεταφέρει εμπορεύματα, ακόμα κι ένα αγροτικό με καρότσα. Ό,τι θέλετε!

Θέλουμε να επιβιβαστούμε σε αυτό το αυτοκίνητο κι οδηγώντας το να φτάσουμε σε έναν προορισμό μέσω της εθνικής οδού. Τον προορισμό τον γνωρίζουμε, αλλά δεν έχουμε πάει ποτέ. Πώς θα πάμε;

Μπορούμε να εμπιστευτούμε το ένστικτό μας κι όσα βλέπουμε γύρω μας και να περιπλανηθούμε μέχρι να φτάσουμε στον προορισμό μας. Πιθανό είναι να περάσουμε καλά σε αυτό το ταξίδι, να κάνουμε αρκετές στάσεις για καφέ, να δούμε όμορφα τοπία, να γνωρίσουμε κανέναν άνθρωπο πάνω στην προσπάθειά μας να ζητήσουμε οδηγίες, αλλά δεν είναι σίγουρο πότε θα βρούμε τον προορισμό μας. Είναι πολύ πιθανό να μας πάρει πολύ χρόνο, να ταλαιπωρηθούμε αρκετά, να κάνουμε κύκλους μέσα σε άγνωστους δρόμους και να ξοδέψουμε κι όλη μας τη βενζίνη.

Ή μπορούμε να έχουμε μαζί μας έναν χάρτη ή ένα GPS, που θα μας κατευθύνει με ακρίβεια. Όλη η διαδρομή μας, με ό,τι συναντήσουμε θα απλώνεται μπροστά μας σε μικρογραφία. Θα έχουμε την αίσθηση της ασφάλειας, γνωρίζοντας πού βρισκόμαστε και πόσο απέχουμε από τον προορισμό μας ανά πάσα στιγμή και θα φτάσουμε εκεί στην ώρα μας. Έτσι όμως δεν θα απολαύσουμε καθόλου τα όμορφα τοπία της διαδρομής, θα προσκολληθούμε στον χάρτη μας και δεν θα έχουμε εμπιστοσύνη στον προσανατολισμό μας, αφήστε που μπορεί ο δρόμος να έχει υποστεί αλλαγές που δεν αναγράφονται στον χάρτη και να μην ξέρουμε τι να κάνουμε, αν τύχει να πέσουμε πάνω τους. Κι αν υπάρχει ένας δρόμος πιο κατάλληλος ή σύντομος από αυτόν που μας υποδεικνύει το GPS ή αν χάσουμε το GPS;

Ποια είναι η καλύτερη λύση; Να έχουμε μεν τον χάρτη μας ή το GPS μας, αλλά να τα έχουμε για να πάρουμε μια βοήθεια, όχι να μη σηκώνουμε τα μάτια μας από πάνω τους. Τα μάτια μας να τα έχουμε στο δρόμο και στις εμπειρίες που μπορεί να μας προσφέρει, να βλέπουμε μπροστά μας, αλλά να ξέρουμε και πού βρισκόμαστε μέσω των βοηθημάτων μας. Με αυτό τον τρόπο και θα απολαύσουμε τη διαδρομή και δεν θα ταλαιπωρηθούμε! Για να το μεταφράσουμε αυτό συγγραφικά, το αυτοκίνητο είναι η ιδέα για την ιστορία μας, ο προορισμός είναι η ολοκληρωμένη συγγραφή της ιστορίας μας, ο δρόμος είναι η διαδικασία της συγγραφής, η βενζίνη είναι η ενέργεια κι η διάθεσή μας κι ο χάρτης είναι το...

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ!!!
καταγραφή των κύριων σημείων ενός κειμένου πριν από την τελική του επεξεργασία (ορισμός από το Βικιλεξικό).

Όταν γράφουμε ιστορίες μικρού μήκους, ενδέχεται να μην μας φανεί χρήσιμο, όσο όμως οι ιστορίες μας ανεβαίνουν σε αριθμό λέξεων και μαζί πολυπλοκότητα, τόσο πιο χρήσιμες μας είναι κάποιες σημειώσεις, για να μην ξεχάσουμε κάτι, αλλά και για να εμπνευστούμε. Υποψιάζομαι ότι σε κάποιους από εσάς μπορεί η λέξη αυτή να ηχεί άσχημα, ίσως γιατί την έχετε συνδυάσει με την πίεση και το άγχος του σχολείου. Το ίδιο πέρασα κι εγώ...

ΩΡΑ ΓΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ:

Όταν πήγαινα στο Δημοτικό είχαμε στο βιβλίο της Γλώσσας μια άσκηση που ονομαζόταν 'σκέφτομαι και γράφω'. Το 'σκέφτομαι και γράφω' ήταν μία απλή διαδικασία, κατά την οποία ο δάσκαλος ή η δασκάλα μάς ζητούσε να γράψουμε συνήθως τις σκέψεις μας πάνω στο κείμενο που κάναμε, να μιλήσουμε για ένα αγαπημένο μας πράγμα, να γράψουμε ένα γράμμα σε κάποιον ή μια μικρή ιστοριούλα. Ήταν το αγαπημένο μου είδος άσκησης, ειδικά όταν επρόκειτο για ιστοριούλα! Εκεί είχα την ελευθερία να χρησιμοποιήσω τη φαντασία μου κι όπως μπορείτε να υποθέσετε, το έκανα με μεγάλη χαρά. Όμως καθώς τα χρόνια περνούσαν, το 'σκέφτομαι και γράφω' μετονομάστηκε σε 'έκθεση' και κάπου στην ΣΤ' Δημοτικού, ο δάσκαλος μας είπε ότι εκτός από το να σκεφτόμαστε μόνο πριν γράψουμε, είναι απαραίτητο να οργανώνουμε κιόλας αυτόπου σκεφτόμαστε. Με άλλα λόγια, ότι πρέπει να αρχίσουμε να δουλεύουμε με σχεδιάγραμμα: πριν προχωρήσουμε στο γράψιμο, να σημειώνουμε πώς θα αρχίσουμε και πώς θα τελειώσουμε, πώς είναι ο πρόλογος, το κυρίως θέμα κι ο επίλογος και τι θα πραγματεύεται κάθε παράγραφος. Μιας και τότε ήμουν ένα παιδί που έγραφε πάρα πολύ αργά και πάντα τελείωνε τελευταίο όταν κάναμε μια γραπτή άσκηση στην τάξη, δεν το πήρα και πολύ καλά. Δεν μου έφτανε που δεν μου έφτανε ο χρόνος, να τον σπαταλήσω γράφοντας ένα σχεδιάγραμμα, ενώ ήδη ήταν στο μυαλό μου όσα ήθελα να συμπεριλάβω; Επιπλέον, όταν μας υποδεικνυόταν τι περίπου να βάλουμε στο σχεδιάγραμμα, εγώ το έπαιρνα ότι πάνε να εμποδίσουν τη φαντασία και τον τρόπο σκέψης μου. Πέρασαν κάποια χρόνια ακόμη κι απέφευγα επιμελώς να κάνω σχεδιαγράμματα πριν τις εκθέσεις μου, ώσπου ήρθε η προετοιμασία για τις Πανελλήνιες στη Β' και Γ' Λυκείου κι εκεί πια αναγκάστηκα να το κάνω λόγω υποχρέωσης, ακολουθώντας μάλιστα ένα σχεδιάγραμμα που το έφτιαχνε η καθηγήτρια που μου έκανε φροντιστήριο. Τότε το αντιπάθησα ακόμα παραπάνω, γιατί θεωρούσα πως δεν υπήρχε καθόλου δική μου έκφραση στην 'Έκφραση Έκθεση', όπως ονομαζόταν το μάθημα κι αναγκαζόμουν να γράψω όπως αρεσκόταν η καθηγήτρια κι όπως έλεγε ότι θα αρέσκονταν οι εξεταστές, με αποτέλεσμα να μην μπορώ να γράψω τη γνώμη μου, αλλά φωτοκόπιες απαντήσεις σε όλα τα θέματα, παρμένες μέσα από ένα λυσάρι.

Όπως καταλαβαίνετε, πήρα τα σχεδιαγράμματα με πάρα πολύ κακό μάτι. Κι ούσα αντιδραστικό κι απόλυτο άτομο, συνέχισα να τα παίρνω με κακό μάτι μέχρι να το δω πιο ώριμα και σφαιρικά και κυρίως μέχρι να χρειαστεί να τα χρησιμοποιήσω, αυτή τη φορά από μόνη μου. Ξέρετε τι κατάλαβα τότε; Ότι με τον τρόπο που τα έγραψα και τα χειρίστηκα, δεν είχαν απολύτως καμία σχέση με αυτά του σχολείου, του πανεπιστημίου κ. ο. κ. Για την περίπτωση που κουβαλάτε τα ίδια μυαλά που κουβαλούσα μέχρι πρόσφατα εγώ και βγάζετε σπυράκια όταν ακούτε τη λέξη 'σχεδιάγραμμα', θέλω να ξέρετε οπωσδήποτε τα εξής:

1) Δεν υπάρχει πιο άχρηστο είδος γραφής από την έκθεση για τις Πανελλήνιες.
Ναι, δυστυχώς είναι αλήθεια, η μέθοδος με την οποία σας επιβάλλουν ή σας έχουν επιβάλει να γράψετε έκθεση στη Β' και τη Γ' Λυκείου είναι μία μέθοδος η οποία δεν θα σας χρησιμεύσει πουθενά αλλού μετά τις τελικές εξετάσεις. Ούτε στο πανεπιστήμιο, ούτε στη δουλειά, ούτε στην σύνταξη άρθρων κι επιστολών, ούτε στη μυθιστοριογραφία, βέβαια. Ελάχιστες εξαιρέσεις έχει αυτός ο κανόνας, όπως για παράδειγμα τη μέθοδο της αντίστροφης πυραμίδας από το βιβλίο της Έκφρασης Έκθεσης της Β' Λυκείου, που έχει να κάνει με την γραπτή παρουσίαση ειδήσεων. Επομένως όλο αυτό το σκεπτικό με τα σχεδιαγράμματα και τον τρόπο που πρέπει να διατυπώσετε τη σκέψη στα πλαίσια μίας έκθεσης, δεν θα τον έχετε ανάγκη στην συγγραφή μιας ιστορίας.

2) Άλλο το να γράφεις μία έκθεση που θα σου πάρει από μία μέχρι πέντε σελίδες, άλλο το να γράφεις ένα λογοτεχνικό κείμενο που μπορεί να πάρει από πέντε μέχρι πεντακόσιες σελίδες.
Όταν θέλουμε να γράψουμε ένα δοκίμιο που έχει για θέμα το φαινόμενο του ρατσισμού, για παράδειγμα, αυτά που έχουμε να πούμε είναι πολύ συγκεκριμένα: θα ξεκινήσουμε με αφορμή ένα πρόσφατο περιστατικό ρατσιστικής επίθεσης ή θα εξηγήσουμε τι ορίζεται ως 'ρατσισμός'. Στη συνέχεια θα μιλήσουμε για τα δεινά που προκαλεί, το αρνητικό αντίκτυπο που έχει και σε εκείνους που τον εξαπολύουν και σε εκείνους που τον δέχονται. Θα προχωρήσουμε προτείνοντας λύσεις για την εξάλειψή του, όπως τι θα μπορούσε να κάνει γι' αυτόν η πολιτεία, το σχολείο κι εμείς σαν μεμονωμένοι άνθρωποι. Τέλος, θα κλείσουμε με μία αισιόδοξη ευχή για το μέλλον ή με το τι σκοπεύουμε να κάνουμε εμείς, ως γράφοντες, για το εν λόγω φαινόμενο. Όλα ωραία, όλα καλά και το θέμα μας έχει καλυφθεί σε αρκετά ικανοποιητικό βαθμό. Τα παραπάνω μπορούμε να τα κρατήσουμε σε σημειώσεις, μπορούμε όμως και να τα κρατήσουμε στο μυαλό μας, αν έχουμε καλή μνήμη ή τη δυνατότητα να μεταφερθούμε συνειρμικά από το ένα κομμάτι της επιχειρηματολογίας μας στο άλλο. Αν το καλοσκεφτούμε, δεν είναι τόσα πολλά. Όμως στην περίπτωση που γράφουμε ολόκληρο βιβλίο, έχουμε να κάνουμε με έναν πολύ μεγαλύτερο όγκο πληροφοριών κι ένα κείμενο που δεν θα το γράψουμε σε μία σχολική ώρα, αλλά σε ένα διάστημα που θα πάρει από κάποιες μέρες μέχρι χρόνια! Κι επειδή έχουμε ένα μυαλό χειμώνα-καλοκαίρι και μέσα σε αυτό το μυαλό υπάρχει κι ένα κάρο άλλων πληροφοριών εκτός από τις ιδέες για τις ιστορίες μας, είναι ανθρώπινο κάτι να μας ξεφύγει. Επομένως, κρατώντας οργανωμένες σημειώσεις σε ένα σχεδιάγραμμα, αποφεύγουμε τέτοιες δυσάρεστες καταστάσεις.

3) Δεν είναι υποχρέωση, είναι βοήθεια και διασκέδαση.
Άσχετα με το πώς το πήρα εγώ όταν πήγαινα σχολείο, σκοπός του σχεδιαγράμματος είναι κυρίως να βοηθήσει τους μαθητές! Σκεφτείτε πόσο λίγο χρόνο έχουν για να διατυπώσουν τι σκέφτονται και πόσα πολλά είναι αυτά για τα οποία έχουν να μιλήσουν στα γραπτά τους και μάλιστα με ένα πολύ περιοριστικό επίσημο συνήθως ύφος. Ακόμα και μνήμη ελέφαντα να έχει κανείς, με το ρολόι και την αγωνία του βαθμού πάνω απ' το κεφάλι του, μπορεί και να μπλοκάρει και να μην θυμηθεί τίποτα. Εκεί μπορεί να ελέγξει τις σημειώσεις του και να ξεκολλήσει χωρίς πανικό. Έτσι όπως βοηθά το σχεδιάγραμμα τον μαθητή που γράφει την έκθεσή του, έτσι θα βοηθήσει και τον συγγραφέα που γράφει το βιβλίο του. Δεν είναι για να σας καταπιέσει, είναι για να σας κάνει τη ζωή εύκολη! Και το ένα σχεδιάγραμμα δεν θα έχει καμία σχέση με το άλλο: το ένα θα έχει αριθμημένες παραγράφους με επιχειρήματα κι ορισμούς, το άλλο θα έχει περιλήψεις κεφαλαίων, αναλύσεις χαρακτήρων, στοιχεία πλοκής κλπ. Δεν ξέρω για εσάς, αλλά εμένα μου φαίνεται πολύ πιο συναρπαστικό σαν ιδέα!

Τι γράφουμε στο σχεδιάγραμμά μας και πόσο αναλυτικό είναι; Όπως είπαμε πριν, εξαρτάται από τον άνθρωπο, την ιδέα, το λογοτεχνικό είδος, το μέγεθος και τον τρόπο αφήγησης. Αν, για παράδειγμα, γράφουμε μία ιστορία του φανταστικού και θα χρειαστεί να κάνουμε world-building, να φτιάξουμε δηλαδή έναν νέο κόσμο με δικούς του κανόνες, δικά του πλάσματα, δικούς του πολιτισμούς, είναι καλό έστω κάποια από αυτά να τα έχουμε καταγεγραμμένα κάπου στην αρχή, σαν βάση, γιατί έτσι μας βγαίνουν πιο εύκολα κι ο κόσμος μας γίνεται πιο πιστευτός και οργανωμένος. Αν πάλι γράφουμε μία ιστορία μυστηρίου, είναι καλό να γνωρίζουμε από την αρχή και τη λύση του μυστηρίου κι όλα τα πιθανά σενάρια που μπορεί να προκύψουν πάνω στις αναζητήσεις των ηρώων. Αν έχουμε να κάνουμε με μια πολύ μεγάλη ιστορία που συμπεριλαμβάνει πολλά γεγονότα και διαρκεί για πολλά χρόνια, καλό είναι να τα έχουμε σε μια σειρά, ώστε να είναι σαφή και για εμάς και για τους αναγνώστες μας. Κι αν μιλάμε για μία ιστορία στην οποία έχουμε διαφορετικό αφηγητη-πρόσωπο και διαφορετική οπτική σε κάθε κεφάλαιο, θα μας βοηθήσει πολύ να καθίσουμε να καταγράψουμε πώς βλέπει το εκάστοτε πρόσωπο τα γεγονότα και τι επηρεάζει την οπτική του.

Αρκετοί συγγραφείς και δάσκαλοι δημιουργικής γραφής υποστηρίζουν ότι πριν γράψεις κάτι, πρέπει να ξέρεις πώς θα είναι στην αρχή, πώς θα είναι στη μέση και πώς θα είναι στο τέλος. Αυτή είναι μια καλή πρώτη ύλη για το σχεδιάγραμμά σας, ένας σκελετός. Τώρα, για να προσθέσουμε σάρκα στα οστά, μπορούμε να σκεφτούμε τι συμβαίνει ενδιάμεσα των τριών προαναφερθέντων: πώς από την αρχή πηγαίνουμε στη μέση και πώς από τη μέση πηγαίνουμε στο τέλος; Ποια γεγονότα ή ποιοι χαρακτήρες μεταβάλλουν τις καταστάσεις και πώς το κάνουν; Ποιοι είναι οι τίτλοι των κεφαλαίων μας, αν έχουν; Μας δίνουν κάποιο στοιχείο για το περιεχόμενό τους; Αυτές οι ερωτήσεις μπορούν να σας βοηθήσουν.

Ακολουθούμε το σχεδιάγραμμα πιστά; Προσωπικά η απάντησή μου είναι 'όχι'. Για εμένα, που είμαι αυθόρμητη και μου αρέσει το στοιχείο του αιφνιδιασμού, δεν είναι βοηθητικό να ακολουθώ τυφλά μια πεπατημένη. Αυτό που σας είπα πριν με το αυτοκίνητο, ο συνδυασμός των ματιών στο δρόμο και της χρήσης του χάρτη πού και πού είναι ο τρόπος που χρησιμοποιώ. Αν η ιστορία μου είναι μικρή, γράφω χωρίς σχεδιάγραμμα, σημειώνοντας μόνο στο μυαλό μου κάποια κομβικά σημεία και βλέποντας τι θα προκύψει στην πορεία της γραφής. Όταν έχω να γράψω μία ιστορία σαν το δεύτερο βιβλίο της 'Κρυστέλ', που έχει μέσα πάρα πολλά γεγονότα, ανακάλυψα ότι με βολεύει περισσότερο το σχεδιάγραμμα. Κι αυτό, διότι στο πρώτο βιβλίο, που δεν είχε σχεδιάγραμμα, παιδεύτηκα πολύ μέχρι να βρω μια άκρη και να 'κλείσω' όλα τα 'ανοιχτά μέτωπα'. Αλλά το σχεδιάγραμμα δεν είναι κάτι που θα το γράψεις στην αρχή και μετά θα μείνει αμετακίνητο, σαν τσιμέντο. Δε γίνεται πάντα να ξέρουμε με λεπτομέρειες όλα όσα θα γίνουν στο βιβλίο μας. Κάπου θα κολλήσουμε, κάπου δεν θα βγαίνει νόημα, κάπου μπορεί να έχουμε πέσει έξω, κάπου δεν θα μπορεί να εφαρμοστεί κάτι όπως το φανταστήκαμε. Που πάει να πει ότι τα περισσότερα πράγματα θα μας προκύψουν όχι όσο σχεδιάζουμε, αλλά όσο γράφουμε! Οι καλύτερες ιδέες προκύπτουν αυθόρμητα, ενώ γράφουμε έχοντας πάρει το κολάι! Έτσι, αυτό που επιλέγω εγώ να κάνω είναι να κρατήσω κάποιες πολύ γενικές σημειώσεις, για να έχω το περιθώριο να τις διανθίσω γράφοντας ή ακόμα και να ανατρέψω όσα έχω σημειώσει. Έτσι το διασκεδάζω περισσότερο κι έχω τη δυνατότητα να κάνω καλύτερη την ιστορία μου, όσο εντρυφώ στον κόσμο της κι όσα με έχουν μπερδέψει ξεκαθαρίζουν καλύτερα εκ των έσω.

Αυτό βολεύει εμένα, με βάση και την προσωπικότητά μου και όλα όσα έχω δοκιμάσει μέσα στα χρόνια. Για να δούμε, θα βολέψει άραγε κι εσάς;

ΑΣΚΗΣΗ: Δημιουργία σχεδιαγράμματος

Στο κεφάλαιο 2.1 σας είχα ζητήσει να επιλέξετε μία ιδέα ή να δημιουργήσετε μία καινούρια μέσω της άσκησης που σας είχα βάλει. Τώρα και για τα επόμενα κεφάλαια της ενότητας 2 θα δουλέψουμε με μία συγκεκριμένη ιδέα κι όχι διαφορετική σε κάθε κεφάλαιο, γι' αυτό θέλω να επιλέξετε ποια θα είναι αυτή. Αφού, λοιπόν, την επιλέξετε, θα την αναπτύξετε όσο θέλετε εσείς, φτιάχνοντάς της ένα σχεδιάγραμμα. Καθαρά και μόνο για να έχει επιτυχία η άσκηση, συνιστώ να έχετε ξεκάθαρη αρχή, μέση και τέλος, καθώς και χωρισμό της ιστορίας σε κεφάλαια. Κατά τα άλλα, μπορείτε να το αναπτύξετε όπως προτιμάτε, συμπεριλαμβάνοντας περιλήψεις κεφαλαίων, σημειώσεις με σημαντικά γεγονότα σε τυχαία σειρά, τα οποία θα βάλετε μετά σε χρονολογική σειρά, τίτλους κεφαλαίων, ατάκες που θα θέλατε να ειπωθούν στα κεφάλαια, μουσικές ή σκηνές από ταινίες που σας εμπνέουν μέσω υπερσυνδέσμου κι ό,τι άλλο εσείς θέλετε από τον προσωπικό σας χώρο έκφρασης! Ή μπορείτε να κρατήσετε απλώς κάποιες πολύ γενικές σημειώσεις σε bullets. Επιλέξτε ό,τι σας εξυπηρετεί καλύτερα!

Σημείωση: δεν είναι απαραίτητος ο τίτλος προς το παρόν, θα ήταν καλό όμως να έχετε σημειωμένο το λογοτεχνικό είδος ή τα λογοτεχνικά είδη, αν είναι διήγημα, νουβέλα ή μυθιστόρημα, τι είδους αφήγηση θα υπάρχει, μια γενική περίληψη, καθώς κι από πού σας ήρθε η ιδέα, όλα γραμμένα πάνω-πάνω. Αυτά θα σας βοηθήσουν πολύ στην αναπτυξη του σχεδιαγράμματος, αλλά είναι προαιρετικά και μπορείτε να έχετε όποια κι όσα θέλετε. Ορίστε πώς δούλεψα εγώ στο σχεδιάγραμμα για την ρομαντική ιστορία φαντασίας μου από τον κόσμο της Κρυστέλ, 'Γυάλινο Φεγγάρι' (περιέχει spoilers, αν κι όχι πάρα πολλά):

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΣΚΗΣΗΣ:

Φάση 1η:
Από την ιδέα, στο προσχέδιο

Προσχέδιο για: Γυάλινο Φεγγάρι (ναι, εδώ έτυχε να έχω βρει τίτλο από την αρχή)

"Είναι ο έρωτας αμαρτία, ή το μεγαλύτερο θείο δώρο;" –Τα Ρόδινα Ακρογιάλια (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης. (μία από τις πολλές πηγές έμπνευσής μου γι' αυτή την ιστορία)

Είδος: ερωτικό, υπαρξιακό δράμα φαντασίας

Υπόθεση:

Εισαγωγή: 1. Η Ραβάνα (αποκάλυψη σοκ: παλιά το 'Ραβάννα' γραφόταν με ένα νι) λέει στα παιδιά την ιστορία για το αηδόνι, το χελιδόνι και το φεγγάρι, μα δεν προλαβαίνει να την τελειώσει. Γνωριμία με τον Σίον. Ο Σίον προσλαμβάνεται από την Αρχιέρεια Λιουντέμνια ως Φρουρός του Ναού και συναντά κάποιους φίλους του.

Νέβιν: «Δεν πιστεύω να την... ερωτεύτηκες;»

Σίον: «Όχι! Δεν ερωτεύομαι εγώ» (έμπνευση από 'Το Ίδρυμα')

2. Ο Σίον σέβεται και θαυμάζει τη Ραβάνα. Βλέπει πως είναι διαφορετική από τις υπόλοιπες ιέρειες. Κάποια στιγμή τον καλύπτει για κάποιο λάθος που έκανε, μα δεν τον βλέπει με καλό μάτι.

Ραβάνα: (σε κάποια άλλη ιέρεια) «Ένα απόβρασμα είναι κι αυτός που ποιος ξέρει τι έχει κάνει και τώρα ήρθε εδώ ζητώντας εξιλέωση»

3. Ο Σίον είναι πάντα εκεί για τη Ραβάνα, ακόμα κι αν εκείνη δεν επικροτεί τη στάση του. Ανάπτυξη συναισθημάτων του Σίον για τη Ραβάνα.

Σίον: «Έχω αισθήματα γι' αυτήν» (εμπνευση από 'Αγριες Μέλισσες')

4. Συνομιλία μεταξύ τους κάποια κρύα νύχτα.

Σίον: «Θα κρυώσετε»

Ραβάνα: «Δεν είμαι φτιαγμένη από γυαλί, Σίον, να φοβάσαι μη σπάσω» (έμπνευση από Spyro fanfic)

5. Σίον και Ραβάνα πάνε μαζί έναν περίπατο στο δάσος κι ο Σίον της μιλά για τη ζωή του κι όσα πέρασε. Την κάνει να νιώσει ντροπή για όσα πίστευε μέχρι τώρα γι' αυτόν και να αλλάξει στάση απέναντι του.

Σίον: «Είμαι τυχερός» (έμπνευση από LOTR fanfic)

(?) Επίθεση από κάποιο θηρίο ή από ληστές, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Σίον παραλίγο να σκοτωθεί, μα η Ραβάννα τον σώζει. (...)

Μετά το σχεδιάγραμμα αυτό, ακολουθούσαν στο έγγραφο αναλύσεις χαρακτήρων, αλλά για τους χαρακτήρες θα κάνουμε λόγο σε ένα επόμενο κεφάλαιο. Όπως βλέπετε, κατέγραψα κάποια γεγονότα σε μία σειρά, με βάση διάφορες ατάκες και διάφορα περιστατικά που θα ήθελα να γίνουν σε αυτό το κομμάτι της ιστορίας (να σημειωθεί ότι δεν τα έγραψα όλα με την πρώτη, όσο έπαιρνα έμπνευση απο τυχαία ερεθίσματα, ξανάμπαινα στο σχεδιάγραμμα και το συμπλήρωνα). Οι ατάκες ειδικά, άλλες δικές μου και άλλες έμπνευσμένες από έργα, φάνηκαν ιδιαίτερα χρήσιμες, καθώς δεν έμεινα απλά σε μία απαρίθμηση σκηνών, μα έγραψα τι θα ήθελα να ειπωθεί σε αυτές τις σκηνές, δίνοντάς τους μία πρώτη ζωή. Επίσης υπήρξε και ένα περιστατικό που δεν ήξερα αν θα μπει στην ιστορία ή όχι, η επίθεση από τους ληστές ή το θηρίο. Γι' αυτό το έβαλα με ερωτηματικό και θέλησα να επιλέξω αργότερα αν θα συμβεί και πότε θα συμβεί.

Φάση 2η:
Κατηγοριοποίηση του πρώτου μέρους σε κεφάλαια μέσα στο προσχέδιο

Κεφάλαιο 1...
...όπου η Ραβάνα λέει στα Νεραϊδάκια μια παλιά ξεχασμένη ιστορία, ο Σίον καταφθάνει στον Ναό για να γίνει Έιλουντιρ και η Λιουντέμνια τον χρίζει ως προστατευόμενο της Ραβάνας. Η Ραβάνα μιλάει με τη Λάμεννυ και οι διαφορά τους είναι αισθητή. Η Λιουντέμνια γνωρίζει την οικογένεια του Σίον, μιας και ήταν μία από τις οικογένειες που έχει ευεργετήσει. Ο Σίον ξανασυναντά έναν παλιό του φίλο, τον Νέβιν, που είναι κι αυτός Έιλουντιρ. Μιλούν για τις ιέρειες και συγκεκριμένα για τη Ραβάνα. Ο Νέβιν αποκαλύπτει στον Σίον ότι είναι κόρη του Στρατηγού Άενσσελ και γι' αυτό δεν χαίρει και ιδιαίτερης εκτίμησης από την Αρχιέρεια.

Κεφάλαιο 1,5, ή 2,5...
...όπου ο Σίον γίνεται επίσημα Είλουντιρ. Είναι πολύ ευγενικός με τη Ραβάνα και οι άλλες ιέρειες της λένε ότι είναι τυχερή που τον έχει, αλλά εκείνη δεν τον έχει σε εκτίμηση. Ξέρει πως είναι ευεργετημένος από την Αρχιέρεια και πιστεύει ότι εκείνη τον έχει βάλει να την παρακολουθεί.

Κεφάλαιο 2...
...όπου ο χρόνος περνά και βλέπουμε χωριστά τους δύο κεντρικούς χαρακτήρες. Ο Σίον ονειρεύεται το παρελθόν του και ξυπνά ταραγμένος, αλλά στη θέα της Ραβάνας γαληνεύει. Η Ραβάνα και οι άλλες ιέρειες ζούνε κάτω από το τυραννικό καθεστώς της Λιουντέμνιας, η οποία είναι πάρα πολύ καταπιεστική μαζί τους, όπως και με όλους τους πιστούς γενικότερα. Η Ραβάνα προσπαθεί να αντιδράσει σε αυτό, αλλά δεν εκμεταλλεύεται ποτέ το γεγονός ότι είναι ξαδέλφη του βασιλιά, παρά τα δηκτικά σχόλια

Κεφάλαιο 3...
...όπου ο Σίον βλέπει τη Ραβάνα να κάθεται μόνη της μια κρύα νύχτα και προσπαθεί να δει τι τη βασανίζει για να τη βοηθήσει, αλλά εκείνη του το ξεκόβει. Τον ρωτά να της πει για το ποιος είναι στην πραγματικότητα, αλλά εκείνος διστάζει να της απαντήσει.

Κεφάλαιο 4...
...όπου η Ραβάνα πάει στο δάσος συνοδευόμενη από τον Σίον. Εκεί, αυτή τον ξαναρωτά για το παρελθόν του κι αυτός τελικά της τα αποκαλύπτει όλα. Όταν η Ραβάνα μαθαίνει την αλήθεια, καταλαβαίνει πόσο σκληρή κι άδικη ήταν μαζί του και νιώθει πολύ άσχημα. Εκείνος βλέπει την ταραχή της και την παρηγορεί.

Κεφάλαιο 5...
...όπου Ραβάνα και Σίον ξαναπάνε στο δάσος (αυτή τη φορά η Ραβάνα του ζητά να τη συνοδεύσει), αλλά πέφτουν πρόσωπο με πρόσωπο με κακοποιούς. Στην προσπάθειά του να προστατεύσει τη Ραβάνα, ο Σίον πληγώνεται, αλλά βγαίνει εκείνη και με τις δυνάμεις της κατατροπώνει τους κακοποιούς. Από αυτή τη στιγμή, οι δυο τους έχουν μια σχέση βαθιάς αφοσίωσης κι εμπιστοσύνης.

Κεφάλαιο 5.5...
...όπου γίνεται ένας τελετουργικός χορός στο δάσος κι ο Σίον βοηθάει. Τότε βλέπει πρώτη φορά τη Ραβάνα να χαμογελάει. Τέλος πρώτου μέρους

Εδώ, εμπνευσμένη από την πρώτη φάση, κατέγραψα περιληπτικά τα γεγονότα των κεφαλαίων. Αυτά στα οποία έβαλα το ,5 δεν ήμουν σίγουρη πού θα βρεθούν ακριβώς.

Για το παραπάνω παράδειγμα, έκανα copy-paste από δύο διαφορετικά έγγραφα, όπου είχα σημειώσεις που γράφτηκαν σε διαφορετικό χρονικό διάστημα μεταξύ του 2020 και του 2022. Οι σημειώσεις της πρώτης φάσης του παραδείγματος συνεχίστηκαν μέχρι το τέλος, όμως δεν σας τις έβαλα εδώ, για να μην έχουμε κι άλλα spoilers. Η σαφής κατηγοριοποίηση των κεφαλαίων, όπως την είδατε στη δεύτερη φάση, διήρκησε μόνο στο πρώτο από τα τέσσερα μέρη της ιστορίας, μετά τα πράγματα είναι πιο ελεύθερα. Όπως βλέπετε, σημείωσα πολλές ατάκες που μου είχαν κολλήσει στο μυαλό κι αρκετές από αυτές είναι εμπνευσμένες από διάφορες πηγές, όπως ελληνικά σήριαλ ή fanfiction. Επίσης, οι σημειώσεις στην αρχή ήταν πιο ελεύθερες και μετά μπήκαν σε λίγο πιο σαφή σειρά. Έτσι αποτυπώθηκαν στο βιβλίο; Όχι. Υπήρξαν ανακατατάξεις γεγονότων, κάποια πήγαν πιο μπροστά, άλλα πιο πίσω, η αρίθμηση δεν έμεινε ίδια και κυρίως, τα γεγονότα αποτυπωθηκαν πολύ καλύτερα. Με άλλα λόγια, υπήρξε εξέλιξη, όσο οι σκέψεις γινόντουσαν και για μένα πιο σαφείς. Το ίδιο θα γίνει και με εσάς. Δοκιμάστε το και πείτε μου πώς σας φάνηκε!

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΒΙΒΛΙΟ:

Μιας και το ανέφερα, ας του κάνω και λίγη διαφήμιση, χαχαχα! Σας προτείνω το 'Γυάλινο Φεγγάρι', τόσο λόγω του ότι πιστεύω ότι θα σας αρέσει, αν είστε λάτρεις του φανταστικού και των ρομαντικών ιστοριών, όσο και για να δείτε στην πράξη πώς διαμορφώθηκε το τελικό αποτέλεσμα του σχεδιαγράμματος που μόλις διαβάσατε. Επιπλέον, αφού διαβάζετε τον οδηγό μου, φαντάζομαι ότι κι εσείς θα θέλατε να δείτε τι άλλο γράφει αυτή που σας γανώνει τον εγκέφαλο στα τελευταία εννιά κεφάλαια.

Βρείτε το εδώ: https://www.wattpad.com/1312568359-%CE%B3%CF%85%CE%AC%CE%BB%CE%B9%CE%BD%CE%BF-%CF%86%CE%B5%CE%B3%CE%B3%CE%AC%CF%81%CE%B9-scbc2024-tys2023-%CF%83%CF%85%CE%B3%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%BA%CF%8C

📚✍️📚✍️📚✍️📚✍️📚✍️

Μην ξεχάσετε να προσθέσετε το βιβλίο αυτό στη βιβλιοθήκη σας, για να ενημερώνεστε κάθε φορά που ανεβαίνει καινούργιο κεφάλαιο! Κι αν έχετε σχόλια, απορίες ή συγκεκριμένα ζητήματα που θα θέλατε να λύσετε, γράψτε τα μου και θα προσπαθήσω να σας βοηθήσω σε ένα μελλοντικό κεφάλαιο!

Μέχρι τότε, παραμείνετε δημιουργικοί!!! 💜