Mối quan hệ này thực sự rất thú vị, cực kỳ thú vị. Hoặc là vì Ba Lan vốn dĩ đã là một sự tồn tại rất kỳ lạ rồi nên mối quan hệ giữa Ba Lan với bất kỳ nước nào cũng lạ lùng cả.

Như mình đã nói từ lâu (hoặc chưa nói, cái này mình không nhớ) thì Ba Lan có giao tình rất rộng rãi theo cái kiểu rất là gây thương nhớ cho những nước họ từng giao tình qua. Họ từng bỏ cả thủ đô để bảo vệ thành Vienna trước quân Thổ, từng giúp Lithuania giữ vùng Belarus khi Nga đòi đất, từng chống lại Pháp để chiến đấu cho Haiti thời Napoleon (nếu mình nhớ không nhầm thì vì vụ ấy, mà giờ người Ba Lan đến Haiti sẽ auto có quốc tịch danh dự từ Haiti thì phải, cái này cần fact check), từng gia nhập binh đoàn thống nhất nước Ý, từng từ chối gia nhập phe Trục vì bảo vệ Romania, từng ủng hộ Đức thống nhất, Nhật là fan của Ba Lan từ những ngày Ba Lan biến mất khỏi bản đồ, có mối giao tình sâu đậm với Thổ Nhĩ Kỳ, còn với Hungary, à thì, chắc mình không cần nói nữa: hai lần kết hôn, n lần suýt kết hôn khác, nhiều lần che chở nhau, nhiều lần giúp nhau nổi dậy, thậm chí hiến cả máu cho đứa kia (ừ cặp này có thể áp dụng câu nói "sợi dây tơ hồng của chúng ta là mạch máu" được á dù không hề là côn trùng 😀 ). Trong chính sách đối ngoại của Ba Lan, họ tin rằng họ có _sứ mệnh_ bảo vệ quyền tự quyết và nhân quyền của cả các quốc gia khác.

Đại khái nói vậy là để hiểu là số lượng các quốc gia bị Polezone là rất đông (polezone: bắt nguồn từ một comment trên reddit, một anh chàng Hungary đã bị crush người Ba Lan cho vào friendzone và anh được xem là đã vào polezone. Nói ngắn gọn thì polezone chính là bị người Ba Lan cho vào friendzone). Yep và thực ra thì Hungary, Romania và Nhật là đứa dính polezone nặng nhất.

Tuy vậy, trong những mối quan hệ chồng chéo đó, có duy nhất một nhân vật không vào polezone, đó là Pháp. Ba Lan gần như không hề giấu diếm việc mình crush Pháp. Cựu Bộ trưởng Ngoại giao Ba Lan đã từng nói thế này: Ba Lan và Pháp đối với nhau có "sự bất cân xứng về cảm xúc" . Ba Lan luôn tìm kiếm sự công nhận và tình yêu của Pháp nhưng lại thường xuyên thất vọng vì sự thờ ơ của đối phương, mà Pháp, họ dù đã rung động nhiệt thành trước Ba Lan vào nhiều thời điểm khác nhau trong lịch sử, nhưng xem quốc gia này quá xa xôi để có thể mạo hiểm dấn thân vào mối quan hệ.

Điều gì đã khiến tình cảm của Ba Lan với Pháp đặc biệt như thế? Nguyên do là vì, trong thời gian Ba Lan bị phân chia, thì phía bên Pháp (giai đoạn Napoleon) đã cưu mang tầng lớp tinh hoa của Ba Lan, bảo tồn và gìn giữ văn hóa Ba Lan để chúng không bị thui chột đi, và thậm chí đã giúp họ thành lập được Công quốc Warszawa năm 1807. Cho đến tận bây giờ Ba Lan vẫn còn nhắc chuyện ấy trong chính quốc ca của mình. Ba Lan cũng là nước duy nhất trên Châu Âu lục địa chưa từng đối đầu với quân đội Pháp. Sự ảnh hưởng của Pháp là khắp nơi trong lịch sử của Ba Lan. Thậm chí có thể nói rằng giao tình của hai bên sâu sắc không kém gì giữa Anh và Pháp.

Nếu so sánh hai bên thì sẽ tìm thấy nhiều sự tương đồng trong vị thế của cả hai (Các bạn cần phải hiểu là ở Châu Âu, thì khu vực Tây Âu thực sự rất khác với khu vực Đông Âu, về cả văn hóa lẫn tính cách. Khi người ta nhắc tới Châu Âu, người ta thực ra đang nhắc tới Tây Âu). Pháp được xem là mặt trời Tây Âu, và Ba Lan cũng từng được xem là mặt trời Đông Âu. Họ đều từng là nước có diện tích rộng nhất Châu Âu. Văn hóa của hai vùng đều được học theo và được xem là chuẩn mực của những nước xung quanh họ. Tư tưởng của hai bên đều vô cùng phóng khoáng, luật lệ và quyền tự do của Ba Lan đi trước thời đại Khai Sáng của Pháp hàng trăm năm. Đúng vậy, nếu Pháp là vua của Tây Âu, thì Ba Lan là vua của Đông Âu. Hay ta có thể nói là Châu Âu có hai con ong chúa =))))))))))))))))))

Một rừng không thể có hai hổ. Một tổ không thể có hai ong chúa. Chính vì vậy mà mối quan hệ giữa Pháp và Ba Lan vào thời hiện đại rất... phức tạp. Kể về mối quan hệ này chính là tóm tắt drama của Liên minh Châu Âu luôn, vì hầu hết drama ở EU đều bắt nguồn từ xung đột giữa Pháp và Ba Lan.

Bắt đầu bằng chuyện không liên quan một chút. Có thể bạn chưa biết hoặc đã biết rồi, cái gọi là EEC thực ra ban đầu chỉ gói gọn trong Tây Âu với sáu nước là Pháp, Đức, Ý, Bỉ, Hà Lan và Luxembourg chứ không hề bao gồm nhiều nước EU ngày nay. Mặc dù trên bề mặt thì Liên minh Châu Âu là một khối tương hỗ công bằng, nơi mọi ý kiến của các thành viên đều có giá trị, nhưng thực ra EEC, hay EU sau này, thực ra đều là địa bàn của Pháp hoặc nằm dưới sự ảnh hưởng của Pháp. Xét trong hệ thống EU thì Pháp không khác gì vua vậy, Đức thì bị xem là con buôn, tức chủ yếu sẽ xử lý và gain quyền lực bằng tiền chứ thực ra không có thực quyền gì cả, đương sự mà từ chối tiền thì Đức chịu không làm thêm gì được. Bỉ thì khá giống mấy chức đảm nhận vị trí ngoại giao, làm linh vật, đại diện phát biểu,... và thực quyền chính trị thì (có vẻ, chỉ là có vẻ thôi) lại hơn Đức khi Bỉ đã nhanh tay giành được về cho Brussels vị trí thủ đô thực tế của EU. Với sáu thành viên ban đầu, thực ra nhóm này làm việc với nhau rất tốt, kinh tế tăng trưởng nhanh đến nỗi Anh cũng ngấp nghé đòi vào. Sự phát triển của EEC đã khiến những nước Châu Âu khác muốn vào cùng, và khi những nước này muốn vào, thì họ... bắn tin cho Đức để Đức thuyết phục Pháp. Anh đã từng như thế =))))))))))))))))) Đức thì cũng chỉ có thể năn nỉ, còn Pháp gật hay không thì lại là quyền của Pháp, Đức không có thực quyền ở đây.

Lại nói về mối quan hệ Đức và Pháp, thì theo những gì mình đọc được cho đến nay, mình chỉ có thể nói rằng kể từ sau WW2, Đức bị Pháp túm đầu dắt như dắt ngựa. Đúng nghĩa Pháp chỉ đâu Đức làm cái đó. Có thể nói là mỗi lần Pháp và nước nào đó trong EEC/EU cãi nhau thì Đức im thin thít rồi bỏ phiếu ủng hộ Pháp sau khi bị Pháp lườm.

Ừ thì, EEC đã từng phát triển rất tốt như vậy cho đến khi EEC kết nạp Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha =)))))))))))) hai cái nước này vô được EEC chủ yếu nhờ quan hệ chứ không phải nhờ thực lực. Vì Tây Ban Nha là cốt của Pháp và Bồ Đào Nha thì được Tây Ban Nha nói đỡ, nên hai khứa này được vào, vậy thui (còn Anh thì tôi rất nghi ngờ Anh vào EEC được là vì làm ấm giường cho Pháp). Hai nước này kinh tế bất ổn tới nỗi vừa mới gia nhập EEC là cả khối EEC trở nên lao đao luôn, kể từ đó EEC không còn là thiên đường của những thương nhân giàu có giúp nhau giàu hơn nữa mà là chỗ để thằng giàu vác tạ cho thằng lười. Anh đang thụ hưởng sự tăng trưởng vèo vèo mà EEC mang lại thì cũng khiếp đảm hai quả tạ này và kể từ đó là cứ mở mồm ra là đòi Brexit.

Kể từ khi hai chế Bồ và Tây vào EEC (tức là đã có ngoại lệ), thì từ đó các nước Châu Âu khác ào ào vào EEC, đến nỗi việc trở thành thành viên của EEC đã trở thành một "thông lệ" để được xem là một nước Châu Âu đúng nghĩa. Ban đầu, Pháp không muốn sự mở rộng này, vì như đã nói ở trên, sự mở rộng này sẽ tạo nên cái thế "cào bằng" giữa các thành viên, thằng mạnh sẽ phải gánh kinh tế cho thằng yếu. Tuy vậy, họ dần nhận ra rằng thông qua EEC/EU, họ hoàn toàn có thể lợi dụng tiền của Đức ( 😑 ) để gây ảnh hưởng của Pháp lên các nước xung quanh (các bạn cứ hiểu EEC/EU là một thể chế mà người nắm thực quyền là Pháp, nhưng lại vận hành bằng các nguồn vốn của Đức. Nghe có vẻ không được công bằng lắm nhưng hey, Pháp đang bảo hộ Đức bằng cái ô hạt nhân của mình), nên những điều luật EU đã được sửa đổi để kết nạp càng nhiều thành viên càng tốt. Sau khi Chiến tranh Lạnh sụp đổ, EEC, lúc này đã đổi tên thành EU, bắt đầu kết nạp dần dần các nước Đông Âu.

Ba Lan là một trong những nước quan trọng trong việc đưa Đông Âu "hòa nhập" với Tây Âu. Việc đưa Ba Lan vào EU được hay không sẽ quyết định luôn cả việc đưa cả dàn Đông Âu vào EU. Pháp thực ra rất quan ngại với việc đưa Ba Lan vào. Lý do là bởi vì Ba Lan có nền nông nghiệp rất phát triển. Trong khi Pháp thì đang hưởng sái gần hết chính sách trợ cấp nông nghiệp của EU 😑 nên giờ mà cho Ba Lan vào thì Pháp phải chia đôi cái số tiền đó ra cho Lan hưởng một nửa. Không chỉ vậy, Pháp biết rất rõ rằng Ba Lan có sức ảnh hưởng rất mạnh mẽ lên các nước Đông Âu. Nếu ngày trước Pháp quan ngại Anh vào EEC thế nào, thì bây giờ Pháp cũng quan ngại Ba Lan thế ấy: họ nghĩ rằng khi Ba Lan vào EU, thì Ba Lan sẽ trở thành một đối thủ đối trọng cho quyền lực của họ ở đây (và thực ra, suy nghĩ của họ không sai). Như vậy, thì EU không còn là lãnh địa ảnh hưởng của Pháp nữa.

Cơ mà, mọi chuyện trở nên suôn sẻ nhờ có Đức. Như post nào đó mình từng nói hoặc là chưa vì mình không nhớ, Ba Lan đã bảo vệ Đức trước áp lực của Liên Xô khi Liên Xô muốn vô hiệu hóa hoàn toàn đất nước này, và cũng góp phần cho việc thống nhất nước Đức. Để trả ơn Ba Lan ngày ấy đã giúp đỡ mình, Đức mới đánh tiếng Pháp để nài nỉ Pháp cho Ba Lan vào EU. Vốn dĩ lúc ấy, Pháp, Đức và Ba Lan đã ở chung trong Tam giác Weimar (một chương trình hòa giải Đức và Ba Lan do Pháp chủ trương, lấy kinh nghiệm từ sự hòa giải giữa Pháp và Đức), nên Pháp cũng muốn ra mặt mình là bậc quân tử không so đo thiệt hơn, vậy mới xứng là anh cả Tây Âu chớ. Vả lại, Pháp tính rằng, nếu mình nắm đầu được con đại bàng trắng Đông Âu kia, mình cũng sẽ nắm đầu hết cả đám Đông Âu và Baltic =)))))))))))) nên là ok duyệt cho vào.

Duyệt cho vào nhưng mà cố tình giảm số phiếu bầu hợp lệ của Ba Lan 😀 sau đó khi bị phát hiện thì tổng thống Pháp đổ là do thư ký EU lơ mơ chứ không có nhận là mình chơi xấu.

Đúng như những gì Pháp dự đoán. Sau khi EU mở rộng sang Đông Âu, tổ chức này bắt đầu có xu hướng phân cực và không còn thống nhất như một khối như thời chỉ có sáu nước Tây Âu nữa. Ngay trong chính nội bộ EU chia làm ba nhóm: Tây Âu, Đông Âu và vùng Balkan. Ba Lan vào EU là mang theo mình luôn nhóm Visegrád lẫn các vùng Baltic chịu ảnh hưởng của Ba Lan vào cùng một lúc. Sự kiện phê duyệt Ba Lan vào EU cũng là cùng một lúc phê duyệt cho 10 quốc gia Trung - Đông Âu gia nhập EU, gồm có Ba Lan, Hungary, Czech, Slovakia, Slovenia, Estonia, Latvia, Lithuania, Malta, và Cyprus. Thể chế bình bầu ý kiến của EU vì vậy mà không còn lũng đoạn về phía Pháp nữa, vì mười nước kia thường sẽ kết thành một khối ủng hộ và bênh vực nhau, và sẽ cùng thông đồng đưa ra ý kiến phủ quyết mỗi khi nào họ bất mãn với team Tây Âu. Đúng vậy, nên ai mà xem EU như một khối thống nhất thì tức là người đó chẳng biết cái gì về EU cả, vì đằng sau vẻ ngoài trông có vẻ thống nhất đó là màn giằng co dài kỳ bên trong nội khối giữa Đông và Tây. Và trong lúc các nước khác nhìn EU chính là biểu tượng cho sự nhập cư và toàn cầu hóa, thì trên thực tế EU là một nơi để Pháp gây dựng ảnh hưởng của mình. Cho dù EU có trở thành liên bang thật đi chăng nữa (điều vô cùng bất khả), thì cũng là liên bang do Pháp lãnh đạo.

Như vậy thì đâu có được, Pháp said. Vậy là Pháp tìm cách thu phục các nước Đông Âu kia bằng cách đổ tiền và can thiệp vào Ba Lan, vì thu phục được Ba Lan là xem như mười thằng kia ngon cơm. Trong chuyện này thì Pháp rứt gia trưởng, một mặt ưu đãi Lan, một mặt thì bắt Lan nhất nhất nghe theo ý mình ("mày nhìn thằng Đức đi, mẫu mực ngoan ngoãn, đâu như mày." Pháp chởy Ba Lan vậy), cơ mà, một thằng có lịch sử "tự do hoàng kim", tự do tới mức để quý tộc trèo lên đầu vua mà múa, tự do tới mức thà sập con mẹ nó cả nhà nước chứ không chịu chuyển sang chế độ chuyên chế và lại còn tự hào về điều đó như Ba Lan, thì ddeos bao giờ chấp nhận sự can thiệp của Pháp. Vậy là chửy nhau. Pháp nói, tao cho mày tiền để mày không nghe tao à. Lan nói, chúng ta là thương hội chứ éo phải là một vùng đế quốc nơi tao là tiểu vương phải nghe lời hoàng đế là mày. Mỗi lần hai con ong chúa này cãi nhau vậy, là hai bên lại kéo bè kéo phái sp cho mình. Pháp ngoắc Đức theo (hồi trước có Anh tiền hô hậu ủng nữa nhưng giờ Brexit rồi), còn Lan thì lôi cả team Visegrád và Đông Âu vô sp, trong đó có Hungary là hào hứng sp cho Lan chống Pháp trong EU nhất. Hungary lại lôi kéo theo một đống quốc gia khác từng là đất cũ của Hung vào ủng hộ cho Lan.

Lại nói qua về mối quan hệ giữa Pháp và Hungary, nói thật thì mình nghĩ tới giờ Hung vẫn còn thù Pháp, và Hung không hề ưa cái việc Ba Lan crush Pháp một chút nào =)))))))))))) từ ngày xưa, thì Pháp đã luôn khinh Hung là bề tôi cun cút theo lệnh Áo mà không có sự tự chủ. Vào năm 1848, Hungary là một trong những nơi đi đầu về phong trào dân tộc, nên ở Pháp dấy lên thiện cảm mạnh mẽ với Hung và Pháp chủ động xích lại gần Hung. Cơ mà khi Áo Hung thành lập thì Pháp lại trở nên ác cảm với Hung trở lại, và kể từ ấy trên các mặt báo luôn là những lời lẽ tiêu cực mỗi khi nhắc đến Hungary. Thậm chí trong WW1, Pháp tẩn Hung rất mạnh tay, khi Hung đã tách khỏi Áo và cử người tìm tới Pháp để đàm phán hòa bình thì phía bên Pháp đối xử với Hung khinh khi vô cùng vì cho rằng Hung vẫn là thuộc địa của Áo. Sau đó, khi WW1 kết thúc, Pháp ngồi vào bàn đàm phán Hiệp ước Trianon và cắt xẻ trầm trọng lãnh thổ Hungary (70% lãnh thổ cũ bị xẻ nát), thiết lập một loạt các nước nhỏ vây xung quanh Áo và Hung và các nước nhỏ này đều chịu ảnh hưởng của Pháp. Tức là Pháp đứng đầu lập nên hiệp ước Trianon là để tạo ra một hàng rào giám sát chặt Hungary ấy 😶 tài liệu tiếng Hung từng bóng gió rằng Hungary không hài lòng khi thấy Ba Lan "thân với các nước phương Tây, những nước thiết lập hiệp ước Trianon" (mặc dù Ba Lan chưa bao giờ ký vào hiệp ước Trianon), ừ, tức là bên Hungary không hề thích việc Ba Lan thân Pháp đến vậy.

Mối quan hệ của hai nước Pháp và Hungary chỉ được cải thiện vào... WW2, là cải thiện nhờ có dân chúng chứ không phải chính phủ. Hung lúc ấy tuy là nước phatxit nhưng đã đón những người Pháp chống Đức tị nạn đến chỗ mình sau khi Pháp thua Đức. Ở phía bên Pháp, thì cộng đồng người Hung lưu vong (chủ yếu là phe CM 1848 và những người Hung không muốn chêt chìm với Áo trong WW1 di cư sang) góp công lớn trong việc giải phóng Pháp. Do đó, sau WW2 thì Pháp rất cởi mở với Eastern Bloc hơn các nước phương Tây khác do ở đó có Ba Lan và do nhớ tới món nợ với Hungary. Ờm nói vậy thì vậy chớ Pháp vẫn không có sửa lại Trianon.

Quay trở lại vấn đề, mối quan hệ giữa Pháp và Ba Lan trong thời hiện đại có thể xem là mang trong nó toàn bộ xích mích của EU, từ việc Ba Lan chống Nga nên thân Mỹ và mang ảnh hưởng của Mỹ vào EU (đó là điều mà Pháp muốn tránh khi bác bỏ Anh vào EEC ngày trước) đến việc Pháp can thiệp vào nội khối cả những nước chưa-là-EU khiến Ba Lan trở nên nổi cáu. Khi mà Ba Lan hết lần này đến lần khác vô hiệu hóa những chính sách của Pháp đề lên cho EU, đặc biệt là chính sách nhập cư, thì Pháp bắt đầu đẩy láo truyền thông về những thợ sửa ống nước Ba Lan, nấu xói Lan với team của mình rằng thằng Lan lấy tiền tao cho nó, dân nó tản khắp nơi trong EU kiếm ăn, nó rõ là hưởng lợi từ t mà lúc nào cũng chống đối t (nghe quen không, hồi trước Anh cũng cay cú rêu rao bôi nhọ Pháp trên truyền thông và báo chí, sách vở khi thấy Pháp chơi với Đức mà không chơi với mình. Đúng là không phải người một nhà thì không thể vào cùng một cửa). Ba Lan coi như điếc =))))))))))))))) hok nhập cư là hok nhập cư. (về chuyện nhập cư, thì nó liên quan tới cả một lịch sử dài mà không biết khi nào mình mới viết. Đại khái là Ba Lan thực ra... không bài xích nhập cư đến vậy, họ có lịch sử "liên bang" giữa nhiều nước khác nhau, từng là nơi trú ẩn của 80% người Do Thái trước WW2, từng là nơi tự do học thuật trong lúc các nước Châu Âu chuyên chế khác xét duyệt từng lời ăn tiếng nói của người dân, từng đón nhận những người Tin Lành chạy trốn do chiến tranh tôn giáo, từng chứa chấp người Hồi giáo, chưa bao giờ ra bất kỳ điều luật nào cấm người đồng tính. Nhưng mọi thứ thay đổi, chính sự "đa dạng" mà Ba Lan từng chứa chấp trở thành một trong những nguyên nhân lớn khiến Ba Lan sụp đổ. Nói chung, muốn hiểu động cơ trong hành vi của một nước nào thì phải xem xét lịch sử của nước đó chứ không thể khơi khơi mà phán thằng này ngu hay thằng kia thông minh được)

Sự xích mích giữa các thành viên EU lên đến đỉnh điểm là vào năm 2007, EU dự định thành lập một bộ ngoại giao CHUNG. Và cái đứa khởi xướng cũng như nắm đầu cái bộ này không ai khác là Pháp. Đcm nghe khác mẹ gì xưng đế và biến các cựu đế quốc Âu Châu khác thành chư hầu đâu. Ừ đấy Pháp chưa bao giờ từ bỏ giấc mộng Napoleon, chưa bao giờ =)))))))))))))) Ba Lan nghe vậy thì lại lôi đầu Pháp lên chửy. Vụ ấy căng vô cùng, vậy mà lại được giải quyết đơn giản không ngờ. Bằng cách nào? Ờ thì, đã có một chính khách Hungary đến Pháp thành lập một đảng riêng tên là Sarkozy. Vào lúc đang căng vì ý định lập bộ ngoại giao chung của EU, thì Sarkozy được bầu làm tổng thống Pháp. Vì lúc ấy Pháp đang được một người gốc Hungary lãnh đạo, nên là, ờ, Ba Lan được ưu ái, Pháp và Ba Lan đã trở nên "chung một tầm nhìn", kế hoạch bộ ngoại giao chung bị bãi bỏ. Tới khi Sarkozy xuống cho người khác lên chức tổng thống Pháp là Pháp Lan lại gank nhau ngay lập tức. Và đến tận bây giờ vẫn còn tiếp tục gây nhau.

Sau những điều trên, ta có thể thấy là, mối quan hệ giữa Ba Lan và Pháp thực sự rất phức tạp với những yêu mến và khó chịu đan xen, đi từ sự ngưỡng mộ đôi bên trở thành kình địch như vậy. Nhưng sự kình địch này chỉ ở ngang mức rivals, không lên đến mức độ enemies, và deep down đôi bên vẫn phải nhìn mặt nhau để sống cho vừa trong cái hộp mang tên EU. Pháp mắng Ba Lan là dân mày đi kiếm ăn khắp nơi ở đây, nhưng họ cũng phải thừa nhận rằng người Ba Lan làm việc chăm chỉ và rất nhiều công việc chân tay ở Pháp đã phải nhờ vào lực lượng lao động này. Còn Ba Lan, thì luôn vậy, họ có niềm yêu thích lớn với Pháp, nhưng sự yêu thích đó chưa bao giờ lớn lên đến mức say mê mù quáng, yêu đương chiếm hữu đê tiện như cách Anh đối với Pháp. Thái độ của Ba Lan luôn là, tiền bạc phân minh, ái tình dứt khoát, tôi có thể thích anh nhưng không có nghĩa là tôi sẽ thành con ngựa cho anh dắt như cách anh dắt thằng Đức.

Oke trên đây là những gì mình tổng hợp được. Mong sẽ giúp ích được gì đó cho các bạn. Giờ thì mình sủi tiếp đây.