Home / Văn Mẫu THPT / Văn mẫu lớp 12 / Phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm

Phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm

September 1, 2019 Văn mẫu lớp 12, Văn Mẫu THPT 2,596 Views

Đề bài:Phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm

Bài làm

Đất nước là đề tài muôn thuở của thơ văn Việt Nam. Chúng ta đã bắt gặp đất nước chìm trong đau thương, mất mát qua thơ Hoàng Cầm; gặp đất nước đang đổi mới từng ngày qua thơ Nguyễn Đình Thi. Nhưng có lẽ đất nước được nhìn từ nhiều khía cạnh, đầy đủ và trọn vẹn nhất qua bài thơ “Đất nước” của Nguyễn Khoa Điềm. Hình hài đất nước từ khi được sinh ra cho đến khi phải trải qua bao nhiêu song gió chiến tranh được tái diễn sinh động qua một hồn thơ tinh tế, phóng khoáng của Nguyễn Khoa Điềm

Tác giả nhìn đất nước từ nhiều khía cạnh, trải qua bao nhiêu thăng trầm của lịch sử. Đất nước là tên gọi thiêng liêng, bình dị nhưng chất chứa bao nhiêu ngọn nguồn của cảm xúc chính tác giả.

Phân tích bài thơ Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm-Văn lớp 12

Bài thơ được mở đầu bằng những vần thơ nhẹ nhàng, tinh tế đưa người đọc trở về với những ngày đầu mới khai sinh:

Khi ta lớn lên đất nước đã có rồi

Đất nước có trong những cái ngày xửa

Ngày xưa mẹ thường hay kể

Đất nước bắt đầu bằng miếng trầu bây giờ bà ăn

Đất nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre đánh giặc.

Đất nước hiện lên qua những câu thơ thật bình dị, gần gũi, nó không phải là một khái niệm trừu tượng mà là một khái niệm hiện hữu hằng ngày trong cuộc sống của mỗi chúng ta. Tác giả sử dụng từ “khi” để đánh dấu sự ra đời của khái niệm “đất nước”. Từ khi mỗi chúng ta sinh ra thì đât nước đã có rồi. Sau câu thơ ấy, tác giả bắt đầu lí giải nguồn gốc của đất nước mà mỗi người đều mong muốn hiểu thấu được. Giọng thơ dịu nhje, ngọt ngào dẫn dụ người đọc về với những “ngày xưa ngày xưa”. Đó như một nốt nhạc của quá khứ trở về trong những suy nghĩ của con người. Từ :ngày xửa, ngày xưa” đánh dấu những điều gì đó xa xưa, rất xưa, không xác định thời gian cụ thể, chỉ biết rằng nó đã có từ lâu đời. Đất nước đồng thời hình thành từ khi dân mình biết đánh giặc. Là những con người đó làm nên đất nước…

Đất nước còn gắn liền với cuộc sống bình dị, thân quen của người nông dân Việt Nam.

Tác giả không chỉ dừng lại ở đó, đất nước còn được lý giải chính là thành quả của công cuộc lao động để xây dựng và phát triển:

Cái kẻo cái cột thành tên

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay giã dần sang

Đất nước có từ ngày đó

Một một dụng cụ được tạo ra để phục vụ cho đời sống sản xuất cũng như sinh hoạt của con người như “kèo, cột” đều gắn bó với lịch sử ra đời của đất nước. Rất bình dị, rất chân thực nhưng nó như là một sự giải thích đúng đắn.

Nguyễn Khoa Điềm như dẫn người đọc đi vào những cung bậc tình cảm khác của đất nước, đó là chuyện tình yêu lứa đôi e ấp nhưng tha thiết và mặn nồng:

Đất là nơi anh đến trường

Nước là nơi em tắm

Đất nước là nơi ta hò hẹn

Đất nước là nơi em đánh rơi chiếc khan trong nỗi nhớ thầm

Đất nước không chỉ hiện hiển trong không gian văn hóa, phong tục tập quán của con người mà còn hiện lên trong những tình yêu lứa đôi mặn nồng, tha thiết nhất. Tác giả đã cắt nghĩa “đất nước” thành hai từ “đất” và “nước” để lí giải cụ thể ý nghĩa của từng từ. Đây có thể coi là sự tinh tế và đầy thi vị của Nguyễn Khoa Điềm. Nhưng dù được tách ra thì đất nước vẫn là một khái niệm trọn vẹn và đầy ý nghĩa nhất.

Đất nước còn được mở ra theo chiều dài của lịch sử và chiều dài của không gian văn hóa, của những con người vẫn còn trằn trọc tha thiết đi tìm hình bóng quê hương. Đất nước được hình thành từ những câu chuyện xa xưa, từ những điển tích điển cố mà người đời sau vẫn luôn nhắc nhở nhau. Hình ảnh “con chim phương hoàng”, “núi bà đen, bà điểm”, “lạc long quân âu cơ” chính là minh chứng cho sự phát triển nhiều thăng trầm nhưng đáng tự hào của chúng ta. NHớ về cội nguồn, nhớ về những ngày xưa vất vả chính là đạo lí, truyền thống uống nước nhớ nguồn mãnh liệt của nhân dân ta.

Đất nước trong ý niệm của Nguyễn Khoa Điềm còn là sự tiếp nối truyền thống:

Những ai đã khuất

Những ai bây giờ

Yêu nhau và sinh con đẻ cái

Gánh vác phần người đi trước để lại

Dặn dò con cháu chuyện mai sau

Trong sự hình thành và phát triển, bề dày văn hóa lịch sử ngày càng được khẳng định. Những con người đã ngã xuống vì đất nước, những con người thế hệ mai sau cần phải cố gắng gìn giữ và phát huy được truyền thống tốt đẹp đó.

Nguyễn Khoa Điềm đã có cái nhìn đa chiều về đất nước từ khía cạnh đời thường, khía cạnh lịch sử, khía cạnh không gian và thời gian mang đến cho người đọc nhận thức đúng đắn nhất về đất nước mà chúng ta đang sống và cống hiến.

Hơn hết tác giả còn khẳng định

Trong anh và em hôm nay

Đều có một phần đất nước

Có thể nói đất nước đã đi vào và in hằn vào máu thịt của mỗi người, nhắc nhở trách nhiệm và nghĩa vụ của chúng ta về công cuộc xây dựng và bảo vệ sự vững mạnh của đất nước này.

Đất nước còn được Nguyễn Khoa Điềm tích lũy thành một khái niệm sâu sắc:

Và ở đâu trên khắp ruộng đồng gò bãi

Chẳng mang một dáng hình, một ao ước, một lối sống ông cha

Ôi đất nước sau bốn nghìn năm đi đâu ta cũng thấy

Những cuộc đời đã hóa núi sông ta

Một quan niệm sâu sắc, giàu giá trị nhân sinh quan khiến cho người đọc không thể phủ nhận sự tồn tại của đất nước là một thực tế.

Đất nước còn biểu tượng cho long thành kính, sự biết ơn đến những người đã ngã xuống vì hòa bình, tự do cho hôm nay:

Họ đã sống và chết

Giản dị và bình tâm

Không ai nhớ mặt đặt tên

Nhưng họ đã làm ra đất nước

Lại them một sự lí giải đúng đắn cho định nghĩa “đất nước”, những con người đó họ dù chết nhưng trái tim họ vẫn còn sống mãi trong cuộc sống của những người ở lại.

Nhưng ở hai câu thơ cuối có thể nói Nguyễn Khoa Điềm đã đưa ra định nghĩa đúng đắn và sâu sắc nhất về đất nước:

Đất nước này là đất nước của nhân dân

Đất nước của nhân dân, đất nước của ca dao thần thoại.

Thật vậy, nhân dân chính là chủ nhân của đất nước. Bởi vậy đất nước này phải thuộc về nhân dân. Tư tưởng của tác giả rất tiến bộ, rất đời thường và rất sâu sắc.

Như vậy Nguyễn Khoa Điềm bằng những lý lẽ và dẫn chứng đầy thuyết phục đã khẳng định được vị trí, vai trò vô cùng to lớn của đất nước trong cuộc sống của mỗi con người. Gấp trang sách lại nhưng những hình ảnh về đất nước vẫn còn sống mãi trong long người đọc.

Tags ĐẤT NƯỚC NGUYỄN KHOA ĐIỀM QUÊ HƯƠNG VĂN PHÂN TÍCH

Bài cùng chuyên mục

Phân tích bài ca dao: “Làm trai cho đáng nên trai. Khom lưng chống gối gánh hai hạt vừng”.

September 11, 2019

Tìm hiểu đoạn trích “Chí khí anh hùng”.

September 2, 2019

Phân tích nhân vật Thúy Kiều trong Truyện Kiều.

September 2, 2019

Phát biểu cảm nghĩ về nhà thơ Nguyễn Du – văn lớp 10.

September 2, 2019

Phân tích bài “Chuyện chức phán sự ở đền Tản Viên” của Nguyễn Dữ.

September 2, 2019

Miêu tả cảnh mùa thu có sử dụng yếu tố nghị luận.

September 2, 2019

Ý kiến về lời khuyên “Đừng sống theo điều ta mong muốn. Hãy sống theo điều ta có thể”

September 2, 2019

Suy nghĩ của em về hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong ca dao xưaBài làm

September 2, 2019

Phân tích bài thơ Hoàng Hạc Lâu của Thôi Hiệu

September 2, 2019

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Comment

Name *

Email *

Website

Bài Mới

Phát biểu cảm nghĩ về bài ca dao “Anh đi anh nhớ quê nhà…”

September 11, 2019

Giới thiệu về cây chuối Việt Nam

September 11, 2019

Phân tích bài ca dao: “Làm trai cho đáng nên trai. Khom lưng chống gối gánh hai hạt vừng”.

September 11, 2019

Viết đoạn văn ngắn tả cảnh mùa xuân 

September 5, 2019

Viết đoạn văn ngắn tả cảnh biển buổi sáng 

September 5, 2019

Bài Hot

Tả ngôi nhà thân yêu của gia đình em

August 29, 2019 12,373

Phân tích bức tranh tứ bình trong bài thơ “Việt Bắc” của Tố Hữu

August 27, 2019 5,973

Kể về kỉ niệm ngày đầu tiên đi học

August 29, 2019 5,415

Tưởng tưởng lại cảnh tượng sau 10 năm em về thăm lại ngôi trường đang học.

August 30, 2019 4,152

Tả cảnh một buổi sáng trong công viên

August 29, 2019 4,107

Thẻ

ca dao cây cối cô giáo cộng đồng dũng cảm gia đình giáo dục học tập KIm Lân kỉ niệm kỷ niệm lao động làng quê môi trường mùa thu mùa xuân nghèo nghị luận văn học Nguyễn Du người thân quê hương thiên nhiên truyền thống Truyện Kiều truyện ngụ ngôn tình bạn tình yêu Tết Tố Hữu tục ngữ Văn giải thích văn hóa Văn kể chuyện Văn miêu tả văn nghị luận xã hội Văn phát biểu cảm nghĩ Văn phân tích Văn thuyết minh Văn viết thư Vợ nhặt Xuân Diệu xã hội yêu nước đất nước đức tính

Powered by WordPress | Designed by Tielabs

© Copyright 2019, All Rights Reserved