Huỳnh Hoàng Hùng vừa dứt lời, tên phạm nhân lừa đảo đang ngồi gần nhất vội nịnh nọt "chào cán bộ, chào cán bộ", chỉ thiếu nước đưa luôn điếu thuốc Trung Hoa(*) qua mời.

Một vài phạm nhân thích lấy lòng cán bộ trong tù, điển hình như tên lừa đảo trước mặt anh đây. Bản thân Huỳnh Hoàng Hùng không có thành kiến gì về hành vi này, thậm chí thi thoảng anh còn du di giúp đỡ cho vài phạm nhân. Nhưng điều đó không phụ thuộc vào việc đối phương có lấy lòng anh hay không, mà phụ thuộc vào quan niệm nhìn nhận về cái thiện và ác của riêng anh.

"Mở quyển nội quy trước mặt các anh ra."

Huỳnh Hoàng Hùng lùi xuống đứng bên cạnh tấm bảng trắng đằng sau, dùng bút dạ viết lên bảng bốn chữ "tuân thủ nội quy". Khác với vẻ ngoài thanh tú, chữ viết của Huỳnh Hoàng Hùng rắn rỏi và trông rất có lực. Ngòi bút tựa như lưỡi đao khiến bốn con chữ trên bảng như mang tính áp bức hơn. Nhưng chỉ có Huỳnh Hoàng Hùng mới biết, anh phải vất vả thế nào mới có thể duy trì dáng vẻ bình tĩnh như bây giờ.

Người đàn ông tên Đỗ Hải Đăng không mở quyển nội quy ra, hắn cứ đặt hai tay tên đùi, lom lom nhìn gương mặt Huỳnh Hoàng Hùng suốt buổi. Vào cái đêm suýt nữa thì lộ thân phận, Huỳnh Hoàng Hùng cũng cảm nhận được ánh mắt ấy. Chỉ là khi đó anh kịp thời ẩn mình sau tấm rèm, còn tình huống hiện tại không cho phép anh trốn tránh lần nữa.

"1017." Huỳnh Hoàng Hùng liếc nhìn dãy số trên bộ đồng phục phạm nhân của Đỗ Hải Đăng, "Tôi bảo anh mở quyển sách trước mặt ra."

Đôi bên nhìn nhau trong thoáng chốc nhưng lại cảm giác như thời gian đã trôi thật lâu. Đỗ Hải Đăng vốn đang bất động cuối cùng cũng chịu mở miệng, đôi môi mỏng của hắn bật ra hai cụm từ: "Cậu đọc, tôi nghe."

Giọng điệu bình thản không gợn sóng, thái độ không nịnh nọt cũng chẳng kiêu ngạo. Chất giọng của hắn trầm hơn một chút so với trong tưởng tượng của Huỳnh Hoàng Hùng.

Đây là kiểu phạm nhân điển hình thứ hai: không sợ quản giáo, tự thấy bản thân mình có địa vị ngang hàng với quản giáo.

Loại phạm nhân này sẽ chia làm hai thái cực: hoặc thấu tình đạt lí, cư xử hòa nhã, không thích gây chuyện; hoặc là thành phần vô cùng nguy hiểm, một khi hắn cảm thấy bị xúc phạm thì sẽ làm ra chuyện không tưởng.

Huỳnh Hoàng Hùng cảm thấy Đỗ Hải Đăng chính là kiểu thứ hai, nhưng giờ không phải lúc đi sâu vào vấn đề này. Anh dời mắt, đoạn gõ đuôi bút dạ lên tấm bảng trắng.

"Một đời người có ba cơ hội tiếp nhận sự giáo dục trong đời. Đầu tiên là với gia đình, tiếp theo là tại trường học. Nếu hai lần giáo dục này không dạy được các bạn? Thế cũng chẳng sao, các bạn còn cơ hội được giáo dục lần thứ ba trong đời – đó là vào tù."

Quan điểm về cái thiện cái ác của nhiều người khá mơ hồ, chỉ biết chuyện gì có thể làm chuyện gì không, nhưng giữa hai thứ này còn có một khoảng mơ hồ khó có thể giải thích rõ ràng bằng lời. Riêng cách nhìn nhận về cái thiện và cái ác của Huỳnh Hoàng Hùng lại là một hệ thống hoàn chỉnh, ví như anh sẽ chủ động làm chút việc tốt để bù đắp lại cho hành vi nhìn lén của mình.

Thế nên nếu phạm nhân không mang tâm hướng thiện, anh sẽ coi họ là kẻ xấu xa. Mà với những kẻ như thế, Huỳnh Hoàng Hùng sẽ đối xử không nể nang gì mấy.

"Thưa cán bộ." Tên côn đồ nãy giờ vẫn lặng im bỗng giơ tay chỉ vào một dòng chữ trên sách, "Anh nhìn giúp tôi xem câu này là ý gì nhỉ?"

Ánh mắt Huỳnh Hoàng Hùng chợt lóe chút kinh ngạc. Anh bước đến nghiêng đầu nhìn vào chỗ ngón tay gã đang chỉ, trên đó viết rõ ràng bốn chữ: xúc phạm quản giáo.

Lại là một kẻ rỗi hơi thích kiếm chuyện đây mà.

Huỳnh Hoàng Hùng còn chưa kịp dời mắt thì chợt nhận ra có bàn tay ai đó đang sờ mông mình.

"Chậc, mông thằng nhãi này vểnh phết nhỉ?" Tên côn đồ vừa tặc lưỡi vừa rờ rẫm, "Quả này mà đụ một phát thì chắc là đã lắm đây."

Huỳnh Hoàng Hùng không để tâm mấy đến việc gã đang nhìn anh, nhưng thấy Đỗ Hải Đăng cứ dán mắt vào cặp mông của mình, anh bỗng đứng ngồi không yên.

Thật không ổn tí nào.

Đang trong tiết học đầy ý nghĩa giáo dục như thế này, mọi người không nên dồn sự chú ý vào một bộ phận cơ thể không đứng đắn mới đúng chứ.

Huỳnh Hoàng Hùng khẽ quay đầu, lạnh lùng nhìn cái cổ tay đang táy máy sau lưng mình. Anh gỡ cây dùi cui bên hông xuống, tiếp đó gõ "đốp" một phát vào tay tên côn đồ. Gã đau đến mức bật ra tiếng chửi tục, thân thể ẹo sang bên bị gậy quất trúng theo quán tính.

Huỳnh Hoàng Hùng cầm dùi cui chỉ vào giữa trán tên côn đồ, bắt gã phải ngồi cho thẳng người rồi lạnh lùng bảo: "Anh tưởng đây là trại tạm giam sao?"

Trại tạm giam là nơi giam giữ nghi phạm nên quản lý cũng có phần lơi lỏng. Ban nãy Huỳnh Hoàng Hùng có xem qua tư liệu của tên côn đồ, đây là lần đầu tiên gã đi tù. Thế nên anh mới lấy chuyện tạm giam ra làm mốc so sánh thay vì hỏi thẳng rằng gã có muốn bị biệt giam luôn không.

Đây là kiểu phạm nhân điển hình thứ ba: không an phận và rất thích khiêu chiến giới hạn nhẫn nại của quản giáo. Tuy nhiên loại phạm nhân này lại là kiểu dễ xử lí nhất, cứ không nghe lời thì biệt giam lại, giam đến khi chúng sợ rồi mới thôi.

"Cán bộ dữ quá." Tên côn đồ giơ hai tay lên, tỏ vẻ nhận thua, "Mời anh tiếp tục."

Huỳnh Hoàng Hùng có thể bình an công tác suốt nửa năm ở nhà tù phía Nam không phải vì đám phạm nhân tốt tính với anh, mà đơn giản là vì bản thân anh cũng chẳng phải đứa hiền lành gì.

Anh bình tĩnh quét mắt nhìn hai người còn lại rồi tiếp tục quay trở lại đứng bên tấm bảng trắng, bắt đầu đọc những thông tin bên trong quyển nội quy.

Từng có một triết học gia thời cổ đại đưa ra nhận định rằng, nhân chi sơ tính bản ác. Đây không hẳn là một quan điểm tiêu cực mà chỉ đơn giản là lời nhận định rằng, con người sẽ kiềm hãm được cái ác trong mình nếu cứ liên tục trau dồi đạo đức.

Huỳnh Hoàng Hùng rất đồng tình với quan điểm trên. Ví như anh mang tội thích nhìn lén người khác từ trong xương cốt, nhưng vì thừa hưởng nền giáo dục tốt đẹp giúp anh nhìn nhận được, thế nào là đúng thế nào là sai. Vậy nên khi giảng dạy cho phạm nhân, anh đều thật tâm hy vọng họ sẽ lắng nghe và thấu hiểu chứ không dạy qua loa cho có.

Sau khi bị chỉnh đốn một phen, gã côn đồ cũng an phận. Tên phạm nhân lừa đảo vừa trông thấy cây dùi cui của Huỳnh Hoàng Hùng thì sợ mất mật nên ngồi nghe rất nhập tâm, thi thoảng còn gật đầu tỏ vẻ phối hợp. Riêng Đỗ Hải Đăng ngồi sau chót, hắn chẳng những không lật sách ra mà còn nhắm cả hai mắt lại, cứ lắng nghe suông vậy thôi.

Cái tên này sao thế nhỉ, đây là chỗ cho hắn ngủ trưa đấy à?

Có lẽ do đây là địa bàn của mình nên Huỳnh Hoàng Hùng dần thoát khỏi bóng ma tâm lí của kẻ nhìn lén, anh đã bình tĩnh lại như thường.

"1017." Anh đọc mã số phạm nhân của Đỗ Hải Đăng, "Hôm nay tôi giảng cái gì thì mai sẽ kiểm tra cái đó. Kết quả kiểm tra có liên quan đến điểm số đánh giá biểu hiện của anh trong tù nên tốt hơn hết là anh ngồi nghe cho đàng hoàng chút đi."

"Tôi đang nghe." Đỗ Hải Đăng mở mắt, trong đôi con ngươi chẳng có lấy một tia bối rối, tựa như ban nãy hắn chỉ mới nhắm mắt nghỉ ngơi mà thôi.

"Anh chắc chưa?" Huỳnh Hoàng Hùng hỏi, "Tôi vừa nói tới đoạn nào rồi?"

"Không kéo bè kéo phái bắt nạt người khác." Đỗ Hải Đăng đáp.

Đáp không sai dù chỉ một chữ cứ như thể hắn thật sự nghe giảng kĩ càng vậy, nhưng đây là những nội dung Huỳnh Hoàng Hùng vừa nói, có ghi nhớ được cũng là chuyện bình thường.

"Trước đó một chút là gì?" Huỳnh Hoàng Hùng tiếp tục hỏi.

"Cậu tên Huỳnh Hoàng Hùng." Đỗ Hải Đăng đưa ra câu trả lời không chút do dự.

Tim Huỳnh Hoàng Hùng loạn nhịp trong thoáng chốc, nhưng rồi anh nhận ra đây là câu đầu tiên mình nói với Đỗ Hải Đăng khi bước vào phòng họp. Nói cách khác, anh bảo Đỗ Hải Đăng thuật lại nội dung ban nãy anh giảng thì hắn lại đi thẳng về câu anh nói ban đầu.

Đúng là... tư duy nhảy cóc mà.

Huỳnh Hoàng Hùng sững người, quyết định dừng chủ đề ở đây. Anh không hỏi nữa mà tiếp tục giảng những trọng điểm có trong nội quy. Nửa tiếng sau, Huỳnh Hoàng Hùng lật nốt trang cuối của quyển sách rồi nhìn ba người trước mặt: "Có câu gì muốn hỏi tôi không?"

Tên côn đồ giơ tay: "Kiểm tra là đề đóng hay đề mở?"

"Đề đóng." Huỳnh Hoàng Hùng đáp.

"Nếu như bị phát hiện gian lận thì..."

"Biệt giam." Huỳnh Hoàng Hùng nhanh chóng ngắt lời tên gã, "Câu tiếp theo."

"Quản giáo." Tên lừa đảo giơ tay, "Khi nào thì chúng tôi được phân công làm lao động?"

Huỳnh Hoàng Hùng liếc mắt nhìn Đỗ Hải Đăng, thấy hắn không có vẻ gì thắc mắc anh mới lật bảng trắng lại, chỉ lên sơ đồ đơn giản nằm trên đó: "Để tôi phổ cập cho các anh tình hình tại đây."

Nhà tù phía Nam được chia ra làm ba khu trại giam với số lượng phạm nhân lên đến hơn hai trăm. Ma mới sẽ được đưa đến khu 3 để thích nghi trong thời gian đầu, sau đó sẽ được chuyển đến khu 2 hay 1 tùy vào biểu hiện của họ.

Khu 2 là đông người và chỉ là trại giam bình thường mà thôi, riêng khu 1 có phòng biệt giam và phòng tù đơn lẻ, đây là nơi giam giữ những tên tội phạm nguy hiểm bậc nhất.

"Ban nãy là trưởng khu 3 đưa các anh đến đây." Huỳnh Hoàng Hùng nói, "Thời gian tới các anh sẽ tiếp xúc nhiều với ông ấy."

"Ông ta dễ tính không?" Tên côn đồ hỏi.

"Còn tùy vào biểu hiện của anh." Huỳnh Hoàng Hùng đáp.

Mỗi phạm nhân đều được phân công làm lao động, gồm hai tiếng buổi sáng và ba tiếng buổi chiều. Buổi trưa có hai tiếng để nghỉ ngơi và thư giãn, buổi tối sẽ có các hoạt động tập thể như ngồi xem tin tức.

"Lao động là làm những gì vậy?" Tên côn đồ lại ngắt lời Huỳnh Hoàng Hùng.

"Có nghề sơn, làm mộc, may vá, trồng trọt và nhiều thứ khác." Huỳnh Hoàng Hùng kiên nhẫn trả lời.

"Nghề nào nhàn nhất?" Gã hỏi tiếp.

Nghe xong câu này ánh mắt Huỳnh Hoàng Hùng lập tức đanh lại, anh bình tĩnh nhìn tên côn đồ. Huỳnh Hoàng Hùng có thể kiên nhẫn giao tiếp với nhân viên khu dân cư nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc anh cũng tốt tính y như thế đối với những tên phạm nhân càn quấy.

Tên côn đồ sượng sùng xoa mũi, gã đọc hiểu được hàm ý trong ánh mắt của Huỳnh Hoàng Hùng nên không dám hỏi vô bổ nữa.

"Giờ các anh đang ngồi ở tòa nhà công vụ, lầu một ngoài phòng họp còn có giảng đường, trên lầu hai thì có thư viện và phòng y tế, lầu ba là khu vực cán bộ làm việc."

Tòa nhà công vụ và các khu trại giam đều có kết cấu ba tầng, ở lầu hai của mỗi tòa là hành lang nối liền với nhau.

Tóm tắt tình hình khu vực nhà tù phía Nam và thời gian nghỉ ngơi cũng như làm việc cho nhóm phạm nhân xong, Huỳnh Hoàng Hùng hỏi tiếp một câu như thường lệ: "Còn gì thắc mắc không?"

Tên lừa đảo và gã côn đồ đều đều nín thinh, dường như họ cũng nhận ra Huỳnh Hoàng Hùng đã không còn mấy kiên nhẫn.

Thấy không ai hỏi han gì thêm, Huỳnh Hoàng Hùng gập quyển nội quy lại và chuẩn bị kết thúc buổi học. Nhưng đúng lúc này, Đỗ Hải Đăng – người nãy giờ vẫn im lặng đột nhiên hất cằm hỏi: "Ở đây chỗ nào cũng có camera quan sát đúng không?"

Huỳnh Hoàng Hùng nhíu mày nhẹ đến mức khó ai nhận ra, theo bản năng anh đoán rằng Đỗ Hải Đăng hỏi câu này chắc chắn có ý đồ gì đó. Không ai đang yên đang lành lại hỏi như thế, ví như tên côn đồ hỏi về việc định gian lận thi cử chứng tỏ gã có ý định gian lận; hoặc khi hỏi công việc nào nhàn hạ nhất cũng chứng minh gã có xu hướng thích làm những việc nhẹ nhàng.

Vậy nên Huỳnh Hoàng Hùng đang không hiểu vì sao Đỗ Hải Đăng lại quan tâm đến việc có camera quan sát trong tù hay không.

Chẳng lẽ hắn muốn vượt ngục?

Nghe bất khả thi quá.

Thời gian chấp hành án phạt của Đỗ Hải Đăng chỉ có một năm, lắm khi còn được giảm nhẹ nếu có biểu hiện tốt trong tù. Hắn không cần phải mạo hiểm đi vượt ngục làm gì, nhưng ngoài vấn đề này ra, anh thật sự không nghĩ đến khả năng nào khác. Huỳnh Hoàng Hùng không thích cảm giác khó lòng nắm bắt này, nhưng chàng hàng xóm nhà đối diện cứ hơi tí là lại khiến anh tò mò quá đỗi như thế.

Anh nhanh chóng gác lại mớ suy nghĩ lộn xộn rồi đáp lại Đỗ Hải Đăng bằng một câu nửa vời: "Tất nhiên rồi."

____

*Thuốc lá Trung Hoa có thể xem như hiệu thuốc lá quốc dân ở Trung Quốc, vừa ngon vừa đa dạng nhiều mức giá.