Cho đoạn văn:
 " Người đàn bà theo lời hắn ngồi mớm xuống mép giường. Cả hai bỗng cùng ngượng nghịu. Tràng đứng tây ngay ra giữa nhà một lúc, chợt hắn thấy sờ sợ. Chính hắn cũng không hiểu sao hắn sợ, hắn lấm lét bước vội mấy bước ra sân gắt lên: 
 - Sao hôm nay bà lão về muộn thế không biết !
    Hắn loanh quanh hết chạy ra ngõ đứng ngóng, lại chạy vào sân nhìn trộm vào trong nhà. Thị vẫn ngồi mớm ở mép giường, hai tay ôm khư khư cái thúng, mặt bần thần.
    Hắn nghĩ bụng: "Quái sao nó lại buồn thế nhỉ?... Ồ sao nó lại buồn thế nhỉ?..." . Hắn nhổ vu vơ một bãi nước bọt, tủm tỉm cười một mình. Nhìn thị ngồi ngay giữa nhà, đến bây giờ hắn vẫn còn ngờ ngợ như không phải thế. Ra hắn đã có vợ rồi đấy ư? Hà! Việc xảy ra thật hắn cũng không ngờ, hắn cũng chỉ tầm phưo tầm phào đâu có hai bận, ấy thế mà thành vợ thành chồng... "

=>  Phân tích tâm trạng anh Tràng trong đoạn văn trên. Từ đó, nhận xét tâm trạng anh Tràng khi nhặt được vợ.

- Dàn bài -

I. Mở bài
- dẫn dắt
- giới thiệu tác giả, tác phẩm
- giới thiệu đoạn văn
- nhận xét tâm trạng anh Tràng khi nhặt được vợ

 - Có ý kiến cho rằng: "Mỗi trang văn in dấu một thời đại mà nó ra đời". Hay ý kiến khác khẳng định: "Cuộc sống là nơi xuất phát và cũng là nơi đi đến của văn học". Mỗi tác phẩm nghệ thuật khi ra đời đều mang sứ mệnh cao cả đó là đưa con người khám phá thực tại xã hội, tìm ra những vẻ đẹp cất giấu của cuộc sống. Bởi vậy, mỗi nhà văn đều phải là "những người thư kí trung thành của thời đại", dùng bút pháp của mình để tạo nên những trang văn, tờ hoa đẹp cho đời, để đưa con người khám phá cuộc sống, từ đó có được bài học trông, nhìn và thưởng thức.
- Đến với tác phẩm "Vợ nhặt", độc giả được thấy rõ bối cảnh nạn đói năm 1945, khi mà những người nông dân lao động rơi vào cảnh khốn khó, khổ cực nhưng họ vẫn mang trong mình niềm hy vọng, khát khao tốt đẹp hơn về một tương lai tươi sáng.
- Đặc biệt, đoạn trích được tìm hiểu sau đây là suy nghĩ, hành động của anh Tràng khi về nhà cùng cô vợ vủa mình.
- Qua đó thể hiện được tâm trạng của anh khi nhặt được vợ.

II. Thân bài
  1. Tác giả, tác phẩm
  2. Tình huống truyện
  3. Khái quát anh Tràng
  4. Duyên cớ nhặt được vợ

  5. Khái quát đoạn trước dẫn mở đoạn sau
       Nếu những đoạn văn trước tái hiện diễn biến tâm trạng anh Tràng trên đường dẫn người vợ về nhà với bao phấn chấn, thích ý, thì đoạn văn này lại thể hiện sự chuyển biến bất ngờ về mặt cảm xúc của anh có phần thẹn thùng, khó xử khi dẫn người vợ về đến nhà. Qua đó chứng tỏ bút lực phân tích tâm lí nhân vật tinh tế, sắc sảo của nhà văn đại tài.

  6. Nhận xét đoạn văn
       Đoạn văn được tìm hiểu sau đây là một trong những đoạn văn đặc sắc của tác phẩm, thể hiện phong cách độc đáo và tài năng của người nghệ sĩ. Đoặc văn đã tập trung khắc hoạ những diễn biến tâm trạng, hành động của nhân vật Tràng khi đưa người vợ nhặt về nhà với những cùng bậc cảm xúc vừa vui, vừa buồn lại vừa hạnh phúc, vừa lo sợ. Kim Lân đã làm tròn thiên chức của một người nghệ sĩ chân chính khi đã đi sâu vào thế giới tâm hồn đầy phức tạp của nhân vật bằng ngòi bút miêu tả diễn biến tâm lí bậc thầy của mình. Đúng như nhà văn Nguyễn Minh Châu khẳng định: "Thiên chức của nhà văn là suốt đời đi tìm hạt ngọc ẩn giấu trong bề sâu tâm hồn con người".

  7. Phân tích cảm nhận
- Cả hai người có quyết định đường đột, bất ngờ. Từ hai người xa lại, họ theo nhau về chung một nhà, trở thành vợ, thành chồng. Thế nên, khi về đến nhà anh tràng, "cả hai bỗng cùng ngượng nghịu":
  + "Người đàn bà theo lời hắn ngồi mớm xuống mép giường" -> nhận xét tư thế ngồi
  + nhận xét tâm trạng anh Tràng
-> Quyết định nhặt vợ của anh Tràng trong hoàn cảnh "cái đói đã tràn đến cóm ngụ cư này từ lúc nào" là một quyết định táo bạo, liều lĩnh. Nhưng đằng sau quyết định ấy ẩn chứ một tấm lòng giàu yêu thương, biết đùm bọc, sẻ chia của anh Tràng. Trong tình cảnh này, anh Tràng đã dang rộng vòng tay để chở che, đùm bọc người con gái cùng cảnh ngộ với mình. Anh "thương người như thể thương thân".

=> Điểm sáng của tác phẩm không chỉ là tấm lòng yêu thương, sẻ chia của anh Tràng với người cùng cảnh ngộ, mà còn là khát vọng sống trong hoàn cảnh khốn cùng: ngay trên bờ vực của cái đói, cái chết, con người ta không nghĩ đến cái chết mà vẫn nghĩ đến sự sống, vẫn yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, vẫn khao khát một tình yêu, một tổ ấm gia đình, vẫn tin tưởng, hy vọng vào một sự đổi đời, vào một ngày mai tươi sáng. Đúng như triết lí của một câu danh ngôn: "Hãy hướng về phía mặt trời, bóng tối sẽ ngả về phía sau lưng bạn" 

=> Đoạn văn cho thấy ngòi bút tài hoa và thiên chức, nhiệm vụ cao cả của người nghệ sĩ trong sáng tạo nghệ thuật. Người nghệ sĩ không chỉ phản ánh những đau khổ, những gai góc xù xì của cuộc sống mà còn khám phá, phát hiện ra vẻ đẹp khuất lấp đằng sau lớp vỏ hiện thực của cuộc đời. Đúng như một ý kiến: "Công việc của nhà văn là phải khám phá ra cái đẹp ở chỗ không ai ngờ tới, tìm ra cái đẹp ẩn giấu để cho người đọc có bài học trông, nhìn và thưởng thức".

  8. Nhận xét tâm trạng anh Tràng 
     a) Khái niệm
- Tâm trạng là những cung bậc tình cảm, cảm cúc khi đặt trong trường hợp éo le, nghiệt ngã của cuộc đời
     b) Biểu hiện
- Tình huống quyết định nhặt vợ đột ngột khiến cho anh tràng là người trong cuộc có những diến biến tâm trạng  vừa vui vừa  buồn, có lúc lại không tin vào chính quyết định của mình.
- Kết thúc tác phẩm là tâm trạng "niềm vui hạnh phúc tràn ngập trong lòng"
-> Đằng sau diễn biến tâm trạng của nhật vật, Kim Lân muốn gửi gắm một thông điệp về khát vọng sống, về niềm tin yêu cuộc đời sẽ chiến thắng mọi nghịch cảnh.

III. Kết bài
     Nguyễn Minh Châu từng khẳng định: "Nhà văn không có quyền nhìn sự vật một cách đơn giản". Nghĩa là quá trình sáng tạo của người nghệ sĩ không chỉ là ghi chép, lưu giữ giện thực cuộc sống của thời đại mà còn là cuộc hành trình khám phá những điểm sáng, khám phá những cái đẹp chân - thiện - mĩ của cuộc đời. Thiên truyện "Vợ nhặt" của Kim Lân là sự khám phá khôn cùng của nhà văn để phát hiện và khẳng định vẻ đẹp phẩm chất, tâm hồn của người nông dân nghèo. Trong bi kịch ngặt nghèo của cuộc sống, "họ vẫn muốn sống, sống cho ra con người", họ không đầu hàng chịu thua trước số phận mà muốn chiến thắng số phận để nắm giữ niềm vui, niềm hạnh phúc của chính mình. Thiên truyện đã thổi và tâm hồn người đọc một làn gió mát lành để chúng ta sống giàu nghị lực, giàu bản lĩnh hơn, nuôi dưỡng trong ta niềm tin yêu, lạc quan với cuộc đời.