viettoanpro4

Câu 4: Hai phương pháp sản xuất gtri thặng dư và ý nghĩa:

   Giá trị thặng dư là một bộ phận của giá trị mới dôi ra ngoài giá trị sức lao động do công nhân tạo ra và bị nhà tư bản chiếm không. Mục đích của các nhà tư bản là ứng ra một số tiền mua tư liệu sản xuất và sức lao động để tạo ra giá trị thặng dư. Có 2 phương pháp cơ bản sản xuất GTTD đó là: phương pháp sx giá trị thặng dư tuyệt đối và phương pháp sx giá trị thặng dư tương đối.

1.      Ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi.

KH: Là giá trị thặng dư thu được do kéo dài thời gian lao động vượt quá thời gian lao động tất yếu, trong khi năng suất lao động, giá trị sức lao động và thời gian lao động tất yếu không đổi.

       Giá sử thời gian lđ = 8h, trong đó 4h là tg lao động cần thiết và 4h là tg lao động thặng dư. Khi đó tỷ suất gtri. thặng dư ( m’)của nhà tb là 100%

( CT : m’(tỷ suất gtri. thặng dư) = t’( tg lao động thặng dư) / t ( thời gian ld cần thiết x 100%)

      Nếu kéo dài ngày lao động thêm 2h nữa, mọi yếu tố khác vẫn như cũ thì giá trị thặng dư tuyệt đối tăng lên và m’ cũng tăng lên thành : m’ = 6/4 x 100% = 150%

      Các nhà TB tìm mọi cách để kéo dài ngày lao động nhưng công nhân cần có thời gian ăn, ngủ , nghỉ ngơi, giái trí để tái sản xuất sức lao động. Mặt khác sức lao động là thứ hàng hóa đặc biệt vì vậy ngoài yếu tố vật chất người công nhân đòi hỏi phải có thời gian cho nhu cầu sinh hoạt về tinh thần (tín ngưỡng, tôn giáo…) của mình. Như vậy, về mặt kinh tế, ngày lao động phải dài hơn tg lao động cần thiết nhưng không thể vượt quá giới hạn về thể chất và tinh thân của người lao động. Lý do này đã đẫn đến phong trào đấu tranh đòi giai cấp TB phải rút ngắn tg lao động trong ngày. Vì vậy giai cấp TB phải chuyển sang một phương pháp bóc lột  mới, tinh vi hơn, đó là phương pháp bóc lột giá trị thặng dư tương đối.

2.      Phương phá sản xuất giá trị thặng dư tương đối:

  -KN: là giá trị thặng dư thu được do rút ngắn thời gian lao động tất yếu bằng cách nâng cao năng suất lao động trong ngành sản xuất ra tư liệu sinh hoạt để hạ thấp giá trị sức lao động, nhờ đó tăng thời gian lao động thặng dư lên ngay trong điều kiện độ dài ngày lao động, cường độ lao động vẫn như cũ.

Giá sử thời gian lđ = 8h, trong đó 4h là tg lao động cần thiết và 4h là tg lao động thặng dư. Khi đó tỷ suất gtri. thặng dư ( m’)của nhà tb là 100%. Nếu giá trị sức lao động giảm đi 1h thì tg lao động tất yếu còn 3h. Do đó tg lao động thặng dư tăng từ 4h -> 5h, m’ tăng từ 100% -> 166,67%.

   - Để hạ thấp giá trị sức lao động thì phải giảm giá trị của tư liệu sinh hoạt và dịch vụ cần thiết cho ng công nhân. Nghĩa là phải tăng năng suất lao động xã hội trong các ngành sản xuất tư liệu tiêu dùng và các ngành sản xuất tư liệu sx để trang bị cho ngành sx ra tư liệu tiêu dùng.

    -NÕu trong giai ®o¹n ®Çu cña chñ nghÜa t­ b¶n, s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ tuyÖt ®èi chiÕm ­u thÕ, th× ®Õn giai ®o¹n sau khi mµ kü thuËt ph¸t triÓn, s¶n xuÊt gi¸ trÞ thÆng d­ t­¬ng ®èi ®· chiÕm ­u thÕ. Hai ph­¬ng ph¸p trªn ®· ®­îc c¸c nhµ t­ b¶n s­ dông kÕt hîp víi nhau ®Ó n©ng cao tr×nh ®é bãc lét c«ng nh©n lµm thuª trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t­ b¶n.

So sánh M siêu nghạch vs M tg đối:

  +Giống: đều dựa trên cơ sở tăng năng suất ld

  +Khác :

- M tg đối dựa trên cơ sở tăng năng suất ld xh trong các ngành sản xuất tư liệu tiêu dùng và các ngành sản xuất tư liệu sx để trang bị cho ngành sx ra tư liệu tiêu dùng, nhiều nhà TB trg xh thu đc

            -M  siêu ngạch dựa trên cơ sở tăng năng suất ld cá biệt; chỉ nhà tb cá biệt thu được

 => m siêu ngạch là hình thái biến tướng của m tg đối

Ý nghĩa:

Lý luận: giải quyết rõ hơn mâu thuẫn trg công thức chung của tb: m được tạo ra ntn.

Thực tiễn: nếu xem xét dưới góc độ k tế- kỹ thuật thì đây chính là n~ biện pháp k tế cần thiết để p triển sx, nâng cao ln của các dn trong mọi nền k tế,kể cả ở nước ta hiện nay