Tác giả: Agathe Christie
Thể loại: trinh thám, tâm lý

Nếu bạn đã từng xem "Án mạng trên chuyến tàu tốc hành phương Đông", bạn ắt hẳn cũng sẽ nhớ đến cái tên Poirot.

Bộ phim được chuyển thể từ tiểu thuyết của "nữ hoàng trinh thám" Agathe Christie. Dưới ngòi bút sắc bén và sự sáng tạo độc đáo, Christie đã mang đến cho chúng ta một vụ án hack não, đầy bất ngờ nhưng vẫn để lại những tiếc nuối.

Lần này, mình muốn giới thiệu đến các bạn một tác phẩm trinh thám khác của bà. Vẫn là thám tử Poirot, vẫn là một thách thức mới nhưng thách thức này đến từ quá khứ thông qua vụ án của "Năm Chú Heo Con".

"Nghe này, ông Poirot. Tôi muốn ông hiểu, và hiểu cho rõ. Tôi muốn thuê ông điều tra một vụ án mạng.
Ý cô là...?
Đúng. Chính là chuyện đó. Một vụ án mạng vẫn cứ là án mạng dù cho nó mới xảy ra hôm qua hay mười sáu năm trước đi nữa."

Cô gái trẻ Carla Lemarchant đến nhờ vị thám tử Poirot tài danh điều tra lại vụ án sát hại bố của cô, họa sĩ Amyas Crale. Trớ trêu thay, hung thủ được cho là Caroline Crale, vợ của Amyas và cũng là mẹ của Carla. Từ một bức thư được gửi từ người đã khuất, Carla tìm gặp ngài thám tử với hy vọng ông sẽ giúp cô minh oan cho mẹ.

Vụ án này quả là thử thách với ngài Poirot. Không được trực tiếp có mặt tại hiện trường, không được trực tiếp xem xét bằng chứng, không được trực tiếp nhìn thấy tử thi,...tất cả đều phải dựa vào trang tài liệu bụi bặm, trí nhớ mơ hồ của những nhà điều tra và lời tường thuật của 5 nhân chứng.

Quả đúng là nhiệm vụ khó khăn khi ngài thám tử như đang bước đi trong màn sương vô định. Mỗi sự kiện, dù đơn giản hay nghiêm trọng, khi đứng trên góc nhìn, suy nghĩ của từng cá nhân sẽ đưa ra kết quả khác biệt. Poirot đã kiên nhẫn lắng nghe từng lời, tỉ mẩn xem xét từng câu chuyện của 5 nhân chứng để đưa ra kết luận cuối cùng theo góc nhìn của một thám tử, một nhà tâm lý học và một người kiếm tìm chân tướng.

"...người ta chỉ thật sự thấy với con mắt bên trong tâm trí mình..."

Với mình, câu nói trên là chìa khóa để mở ra chiếc rương ẩn giấu sự thật. Cùng một sự việc nhưng đôi khi, con người sẽ nương theo cảm xúc cá nhân để "bẻ cong" một chút, khiến câu chuyện đã bị bóp méo đó trở thành bản đối chiếu hành vi, suy nghĩ và cả tội ác của một cá nhân. Poirot đã nắm lấy những vặn xoắn đó để chỉ điểm bí ẩn tưởng như đã bị đóng bụi từ 16 năm trước.

Một vị thám tử tài danh của góc phố Beika đã từng nói: "Sự thật luôn chỉ có một". Dù cho đã trải qua cả chục năm nhưng điều gì thuộc về ánh sáng rồi sẽ trở lại với ánh sáng.

Bên cạnh đó, mình cũng muốn tán dương cách Christie xây dựng nhân vật Caroline Crale. Nếu để so sánh, mình muốn so sánh nhân vật này với một lời truyền miệng. Bà hiện lên trong lời nói của từng nhân vật với những hình hài tốt, xấu khác nhau. Trước những nhiễu loạn đến từ 5 nhân chứng, người đọc sẽ dễ dàng nảy ra câu hỏi về con người thật của Caroline. Mình chỉ có thể nói rằng đó là Caroline nhưng cũng không phải là bà. Bà chính là hiện thân của "tất cả những cảm xúc của tuổi trưởng thành", điều mà 5 nhân chứng lẫn nạn nhân Amyas đều thiếu.
Lúc viết những dòng này, mình cũng đang lục lọi trí nhớ để tường thuật lại suy nghĩ sau khi đọc xong. Mình đã mất gần 1 năm để đọc nửa đầu nhưng chỉ tốn vài ngày để hoàn thành cả quyển. Bố cục của "Năm chú heo con" được xây dựng khá lạ. Đó đơn giản là quá trình quý ngài Poirot đến gặp từng người liên quan đến vụ án, yêu cầu họ kể lại những gì đã chứng kiến về vụ việc trong quá khứ. Bạn có cảm giác như đang đọc những lời khai khô khan, lặp đi lặp lại của cùng một sự kiện. Tuy nhiên, nhờ khả năng đọc vị tài tình, ngài thám tử đã dần dần lật tẩy nội tâm, nơi ẩn giấu những xúc cảm đau đáu, những bí mật đớn đau của từng "chú heo". Theo mình, sự cuốn hút của bộ truyện được bồi đắp dần lên theo biến chuyển cảm xúc của những nhân vật.

Các bạn có thể coi lời tường thuật lúc đầu là bánh phở, những suy nghĩ thầm kín của từng nhân vật là gia vị, hành lá và thịt, còn kết luận của Poirot chính là phần nước xương để hoàn thành một bát phở ngon lành.

Khi ăn ngon, chúng ta thể hiện sự thỏa mãn một cách bản năng. Khi đứng dưới ánh mắt sắc bén của Poirot, bản chất thô ráp của con người bị bóc trần.