r/MH370
u/LabratSR (180 points)

Điều gì đã thật sự xảy ra với chiếc máy bay bị mất tích của Malaysia?

Năm năm trước, một chiếc máy bay biến mất trong khu vực Ấn Độ Dương. Các quan chức trên đất liền biết nhiều hơn là những gì mà họ dám công bố.
____________________

Phần 2: Người hải hành.

Vào buổi tối mà chiếc máy bay biến mất, một người đàn ông trung niên Mỹ có tên Blaine Gibson đang ngồi trong căn nhà của người mẹ quá cố ở Carmal, California và sắp xếp lại đồ đạc của bà chuẩn bị thanh lý tài sản. Và rồi ông nghe tin về MH370 trên đài CNN.

Gibson, người mà tôi vừa gặp ở Kuala Lumpur, là một luật sư chính quy. Ông sống ở Seattle hơn 35 năm trước khi chuyển đến đây một thời gian. Cha ông, đã qua đời cách đây hàng thập kỷ, là một cựu binh Thế chiến I từng chinh chiến qua các cuộc tấn công bằng khí Phosgene (COCl2) và nhận được một huân chương Sao Bạc biểu trưng cho lòng dũng cảm, rồi trở thành chánh án của bang California hơn 24 năm sau đó. Mẹ ông tốt nghiệp Đại học Luật Stanfod và là một nhà hoạt động vì môi trường đầy tâm huyết.

Gibson là con một. Mẹ ông thích du ngoạn đây đó ở nước ngoài và thường dắt con trai theo mình. Đến năm 7 tuổi, ông quyết định rằng mục tiêu của đời mình là đến thăm mọi quốc gia trên thế giới. Xét cho cùng thì việc này phản bác lại các định nghĩa về “đến thăm” và “quốc gia”, nhưng ông vẫn kiên định với sứ mệnh này, từ bỏ đi các cơ hội nghề nghiệp ổn định và chỉ dựa vào phần gia tài khiêm tốn. Xuyên suốt cuộc hành trình của chính mình, ông dấn thân vào các bí ẩn lừng danh – sự lụi tàn của nền văn hóa Maya trong những cánh rừng Guatemala và Belize, hay vụ nổ thiên thạch ở phía đông Siberia, hay thậm chí là vị trí của Hòm Chứng Ngôn nơi những ngọn núi tại Ethiopia. Ông in những tấm danh thiếp tự giới thiệu bản thân: nhà thám hiểm, nhà khám phá, người tìm kiếm sự thật. Ông đội một chiếc mũ fedora, chẳng khác gì Indiana Jones. Tin tức về vụ mất tích của chiếc máy bay MH370 đã khiến ông để tâm.

Bất chấp sự từ chối ngay lập tức từ các cơ quan chức năng, lẫn sự phản đối gay gắt từ không quân Malaysia, hành trình bay kỳ lạ của chiếc máy bay kia sớm được tỏ rõ. Hóa ra sáu giờ sau khi biến mất khỏi radar thứ cấp, MH370 đã tiếp tục kết nối ngắt quãng với một vệ tinh địa tĩnh trong lòng Ấn Độ Dương được vận hành bởi Inmarsat, một nhà cung ứng thương mại ở London. Điều này cũng đồng nghĩa với việc chiếc máy bay đã không hề gặp phải một tai nạn thảm khốc bất chợt. Suốt sáu tiếng ấy, chiếc máy bay được phỏng đoán rằng vẫn ở trong trạng thái bay cao với tốc độ nhanh. Kết nối của Inmarsat, một vài trong số đó có tên gọi “những cú bắt tay” (T/N: handshakes), là những đốm sáng điện tử: các kết nối thông thường được thực hiện với các âm thanh giao tiếp nhỏ lẻ, vì phần lớn các nội dung hệ thống định sẵn như tiết mục giải trí cho các hành khách, văn bản trong buồng lái và các thông báo duy trì tự động đã bị lọc ra hoặc tắt đi. Như đã nói, có tổng cộng bảy kết nối: hai trong số đó được khởi tạo tự động từ máy bay và năm cái còn lại được khởi tạo tự động từ trạm Inmarsat ở mặt đất. Bên cạnh đó còn có hai cuộc gọi vệ tinh; đầu dây không trả lời nhưng cũng cung cấp thêm được dữ liệu bổ sung. Cùng với những kết nối này là hai giá trị khác mà Inmarsat vừa bắt đầu ghi chép lại lần đây.

Giá trị thứ nhất và có tính chính xác hơn, là BTO (burst-timing offset, tạm dịch: phần bù thời gian nổ) và được tôi hay gọi là “giá trị khoảng cách”. Đây là đại lượng thể hiện thời gian truyền tải dữ liệu từ chuyến bay đến vệ tinh và ngược lại, từ đó suy ra khoảng cách giữa máy bay và vệ tinh. Thông số này không đưa ra được một vị trí cụ thể, mà là một tập hợp các vị trí cách đều máy bay có dạng đường tròn. Dựa vào các biên phạm vi của MH370, đường tròn này được thu gọn lại thành các cung tròn. Đường cung quan trọng nhất là vòng cung thứ bảy, cũng là vòng cung cuối cùng trong tổng số - được xác định bởi cú handshake cuối cùng theo phương thức phức tạp khiến các động cơ chính bị cạn kiệt và thất bại. Đường cung thứ bảy này trải dài từ khu vực bắc Trung Á đến tận rìa nam châu Nam Cực. Và nó bắt gặp chuyến MH370 vào lúc 8:19 sáng, theo giờ Kuala Lumpur. Dựa trên các đường bay khả dĩ cắt ngang vòng cung thứ bảy từ đó đưa ra các tính toán, thì điểm đến của chiếc máy bay hoặc là Kazakhstan nếu bay về phía bắc hoặc là nam Ấn Độ Dương nếu bay về phía nam.

“Dựa vào đánh giá từ các bằng chứng điện tử, đây không phải là nỗ lực tiếp nước có kiểm soát. Chiếc máy bay hẳn là đã tan tành thành triệu mảnh ngay lập tức.”

Phân tích kỹ thuật cho thấy rằng khá chắc là chiếc máy bay đã chuyển hướng về phương nam. Ta nhận biết được điều này từ giá trị được ghi lại thứ hai của Inmarsat – BFO (burst-frequency offset, tạm dịch: phần bù tần số nổ). Để cho đơn giản thì, tôi sẽ gọi giá trị này là “giá trị Doppler”, bởi vì trong đó phần lớn bao gồm các giá trị tần số vô tuyến theo độ dịch Doppler tương ứng với các dịch chuyển có tốc độ cao so với vị trí của vệ tinh, và đó là một phần trong giao thức tự nhiên giữa vệ tinh và các chuyến bay trong hành trình. Độ dịch Doppler phải được dự đoán và điều hòa từ các hệ thống trên không để vệ tinh có thể hoạt động theo chức năng. Nhưng hoạt động điều hòa không hoàn hảo cho lắm, vì các vệ tinh thời nay thì không có truyền tín hiệu theo cùng cách mà các máy bay được lập trình. Quỹ đạo của chúng có thể bị nghiêng một chút, cũng có thể bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ. Những sai lệch này thường chẳng để lại dấu vết gì. Mặc cho bản ghi chép về độ dịch Doppler chưa từng được sử dụng để định vị một chiếc máy bay trước đây, thì các kỹ thuật viên Inmarsat ở London vẫn có thể phát hiện sự biến đổi đáng chú ý được cho là cú chuyển hướng về phương nam vào lúc 2:40 sáng. Vị trí đổi hướng nằm giữa tây và chệch bắc Sumatra, đảo cực nam của Indonesia. Và người ta nhận định rằng, dựa vào các phân tích rủi ro thì chiếc máy bay sau đó đã bay thẳng và duy trì một độ cao ổn định trong thời gian dài theo hướng Châu Nam Cực, nơi ngoại vi của chuyến bay.

Sau sáu giờ, dữ liệu Doppler lại cho thấy một cú bẻ dốc bất chợt – lớn hơn gấp năm lần bình thường. Chỉ trong vòng một đến hai phút sau khi băng qua vòng cung thứ bảy, chiếc máy bay chợt đâm thẳng xuống đại dương, và các bộ phận có lẽ đã bị rơi ra trước khi tiếp nước. Dựa vào đánh giá từ các bằng chứng điện tử, đây không phải là nỗ lực tiếp nước có kiểm soát. Chiếc máy bay hẳn là đã tan tành thành triệu mảnh ngay lập tức. Nhưng chẳng ai biết tác động đến từ đâu, hay thậm chí là tại sao. Và cũng chẳng ai có bất kỳ vật chứng nào để chứng thực rằng các diễn giải từ vệ tinh là chính xác cả.

Chưa đầy một tuần sau vụ mất tích, tờ Wall Street Journal đã công bố hồ sơ đầu tiên về những thông tin truyền dẫn vệ tinh, cho thấy rằng chiếc máy bay có thể đã chững trên cao hàng giờ sau khi im lặng. Cuối cùng thì các cơ quan chức năng Malaysia cũng phải thừa nhận rằng những điều được nêu ra là đúng. Chế độ Malaysia được xem như là một nước có mức độ lũng đoạn cao nhất trong khu vực. Và đồng thời thì việc này cũng đã chứng tỏ rằng cuộc điều tra về chuyến bay kia được diễn ra ngấm ngầm, lén lút và không đáng tin cậy chút nào. Các chuyên viên điều tra về tai nạn được Châu Âu, Úc và Mỹ điều tới đã bàng hoàng với sự lộn xộn mà họ phải chứng kiến. Bởi lẽ, phía Malaysia đã ém những gì họ biết và cuộc tìm kiếm sơ bộ trên biển đã bị tập trung chệch hướng – biển Đông – và không tìm thấy mảnh vỡ trôi nổi nào. Giá như Malaysia tiết lộ sự thật ngay, thì các mảnh vỡ như thế đã có thể được tìm thấy và sử dụng để ước tính định vị của máy bay; các hộp đen đã có thể được phục hồi. Cuộc tìm kiếm dưới biển cuối cùng lại tập trung vào một dải hẹp ở vùng đại dương cách xa hàng ngàn dặm. Nhưng dù là một dải hẹp của đại dương, thì đó vẫn là một khu vực rộng lớn. Mất đến hai năm để tìm những chiếc hộp đen từ chiếc máy bay của hãng Air France số hiệu 447 sau khi đâm vào biển Atlantic trong chuyến bay từ Rio de Janeiro đến Paris vào năm 2009 – và các nhà điều tra khi ấy còn đã xác định được chính xác nơi cần tìm kiếm rồi đấy nhé.

(Đọc thêm: Cơ quan chức năng Malaysia công bố những lời cuối cùng từ chiếc MH370:
https://theatlantic . com/international/archive/2014/04/malaysian-officials-update-last-words-spoken-from-mh370/359948/)

Cuộc tìm kiếm sơ bộ dưới biển đã kết thúc vào tháng Tư năm 2014, gần hai tháng nỗ lực vô ích và người ta chuyển sang nghi ngờ rằng kết quả đã nằm sâu dưới đáy đại dương, và đến tận ngày nay vẫn thế. Blaine Gibson mới đầu theo dõi thất bại này từ xa. Ông bán căn nhà của mẹ mình và chuyển đến Tam giác Vàng ở phía bắc nước Lào rồi cùng một đối tác kinh doanh xây lên một nhà hàng ở sông Mekong. Ông tham gia một nhóm trên Facebook được tạo ra chỉ để thảo luận về sự mất tích của MH370. Đầy những suy đoán, nhưng cũng chẳng thiếu gì những tin tức cho thấy những hướng suy nghĩ hữu ích về chuyện đã xảy ra với chiếc máy bay và nơi mà những mảnh vỡ chính có thể được tìm thấy.

Mặc dù trên danh nghĩa là Malaysia chịu trách nhiệm cho toàn bộ cuộc điều tra, thì họ vẫn không đủ phương tiện cũng như chuyên môn để thực hiện các cuộc tìm-kiếm-và-cứu-hộ dưới biển; Úc, một công dân quốc tế gương mẫu, nhanh chóng nhận nhiệm vụ đi đầu. Phần diện tích của Ấn Độ Dương được các dữ liệu vệ tinh chỉ ra rằng – khoảng 1200 dặm phía nam của Perth (thủ phủ bang Tây Úc) – cực kỳ sâu và chưa được khám phá khiến cho thử thách đầu tiên mà đoàn điều tra gặp phải là tái lập bản độ địa hình dưới đáy biển để cho thiết bị quét địa hình có thể được kéo đi an toàn suốt hàng dặm dưới đáy biển. Đáy đại dương trải dài những đỉnh nhấp nhô, chìm trong màn đêm thẳm nơi ánh sáng chưa từng thâm nhập đến.

Gibson bắt đầu tự hỏi, các cuộc tìm kiếm dưới nước vất vả là thế, liệu các mảnh vỡ từ chiếc máy bay có thể nào được trôi dạt lên bãi biển đâu đó vào một ngày nào đó chăng. Khi đến thăm bạn bè ở ven biển Campuchia, ông hỏi họ rằng họ có tình cờ gặp phải cái gì đó. Họ đáp lại là không đâu. Các mảnh vỡ chẳng thể nào dạt đến tận Campuchia từ phía nam Ấn Độ Dương, thế nhưng cho đến ngày xác chiếc máy bay được tìm thấy và chứng thực rằng miền nam Ấn Độ Dương thật sự là nơi nó bị chôn vùi – thì Gibson vẫn giữ tinh thần sẵn sàng cho những điều mới lạ.

Tháng Ba năm 2015, lễ tưởng niệm một-năm sau vụ mất tích của MH370 được tổ chức cho thân nhân các hành khách được diễn ra ở Kuala Lumpur. Dù không được mời và cũng chẳng quen biết với phần lớn người trong số đó, thì Gibson vẫn quyết định đến dự. Bởi vì ông chẳng có thông tin đặc biệt gì để cung cấp, cho nên mọi người ngần ngừ. Không ai biết nên làm gì với một tay chơi như thế. Buổi tưởng niệm được tổ chức tại khu vực ngoài trời của một trung tâm mua sắm, nơi diễn ra các sự kiện tiêu biểu của Kuala Lumpur. Bên cạnh việc xoa dịu nỗi đau thương, thì buổi lễ này còn có mục đích khác là gây áp lực lên chính phủ Malaysia để buộc họ đưa ra lời giải thích. Hàng trăm con người đến dự, khá nhiều người đến từ Trung Quốc. Âm nhạc vang lên trên sân khấu. Phông nền phía sau là một tấm áp phích to với hình ảnh một chiếc Boeing 777 và những cụm từ “ở đâu”, “do ai”, “tại sao”, “khi nào”, “cho ai” và còn các từ “không thể nào”, “chưa từng có”, “biến mất”, và “không đầu mối”. Diễn giả chính thức là một cô gái trẻ người Malaysia có tên Grace Subathirai Nathan, mẹ cô ra đi trong chuyến bay. Nathan là một luật sư bào chữa trong các vụ án hình sự và thường là các trường hợp tử hình của Malaysia, vì luật pháp nơi đây khá hà khắc. Cô là biểu tượng nổi bật nhất cho những thân nhân của các hành khách trong chuyến bay. Bước lên sân khấu với chiếc áo T-shirt quá cỡ in hình hoạt họa của chiếc MH370 và các tiếng hô hào nổi lên, cô bắt đầu nói về mẹ mình, tình yêu của cô dành cho bà và nỗi đau thương trong vụ mất tích của chiếc máy bay. Cô lặng lẽ rơi nước mắt, như các khán giả khác ở đây, và cả Gibson. Cuối buổi, ông tiến đến gần và hỏi Nathan rằng cô có muốn một cái ôm từ người lạ hay không. Cô gật đầu, và rồi họ trở thành bạn.

Gibson rời khỏi buổi tưởng niệm với ý định giúp đỡ bằng cách đi tìm những khoảng trống mà ông nhận thấy – các hoạt động tìm kiếm các mảnh vỡ trôi nổi ở ven biển còn thiếu. Đây có lẽ là công việc của ông. Và ông sẽ trở thành người hải hành riêng cho chiếc máy bay MH370. Cuộc điều tra chính thức được thực hiện bởi Úc và Malaysia đã đầu tư rất nhiều vào các cuộc tìm kiếm dưới đáy biển. Có lẽ họ sẽ cười nhạo tham vọng của Gibson, cũng như giễu cợt cái viễn cảnh mà Gibson tìm thấy mảnh vỡ của chiếc máy bay ở một bãi biển cách đó hàng trăm dặm.

Phần sau: Manh mối, 21h ngày 22/01/2020.
____________________
Link Reddit: https://redd . it/c1mgew
____________________
Dịch bởi RDVN | https://rdvn . page/write