(LTTN) Nhằm giúp các em làm quen với các vấn đề nghị luận xã hội, chúng tôi sẽ tìm các nguồn bài viết mang tính chất tham khảo xung quanh các hiện tượng xã hội, tư tưởng đạo lý. Các em cũng có thể góp phần bàn thêm để có cái nhìn hoàn chỉnh xung quanh các vấn đề xã hội

----------

Tuổi trẻ và "đường bay vinh quang"

Nguyễn Hoàng Đức

Phụ nữ Việt Nam

09:25' PM - Thứ tư, 28/01/2009

Nhìn vào tuổi trẻ ngày nay không chỉ đơn giản là nhìn vào sức sống, sức khao khát của những mái đầu xanh, mà ngay tức thời ai ai cũng cảm thấy rõ ràng mãnh liệt, người ta còn đang nhìn vào một thời đại mới xoay vần biến chuyển chóng mặt. Tại sao tuổi trẻ bây giờ lại gắn với thời đại mới? Chẳng lẽ xưa kia tuổi trẻ không có thời đại mới?

Đúng vậy! Thời đại mới xoay vần trời long đất lở như hôm nay thì cả vài ngàn năm mới có. Thậm chí nói đúng ra là chưa từng có trong lịch sử. Nói chính xác hơn như nhiều chuyên gia đánh giá kỷ nguyên này còn phát triển hơn toàn bộ lịch sử cộng lại. Vì thế chỉ có tuổi trẻ ngày nay là xuất hiện giữa dòng xoáy của một thời đại mới đặc biệt, mới không chỉ ở tính thời gian thuần tuý mà là toàn bộ những thành tựu xảy ra xung quanh.

Ở nước châu Âu khá văn minh kia, có một người đàn ông ngủ sâu hôn mê hơn hai mươi năm trời, do sự chăm sóc tận tình của bà vợ, lúc ông tỉnh dậy, ông cảm giác như mình đang sống trên cung trăng với một xã hội như huyền thoại, chỉ vì một cái nhìn đầu tiên, mọi người có thể liên lạc với nhau bằng một chiếc máy điện thoại di động nhỏ như bao diêm.

Xưa kia, đời ông qua đời cha, thấy chiếc xe bò đi trên đường, thì đời con cũng thấy vậy. Đời bà qua đời mẹ đội nón gánh quang thì đời con cũng đội chiếc nón ấy và vác trên vai cái đòn gánh ấy. Nhưng thời đại ngày nay thì sao?

Hình ảnh của chiếc xe bò đâu còn kỳ cạch ngự trị, mà thay vào đó là ô tô, xe lửa, tàu thuỷ, máy bay, và tên lửa lên vũ trụ. Còn đời bà xưa kia xắn quần lội ruộng, đời nay cả dì lẫn cô quần xắn móng ngựa vẫn ngồi lên xe máy phóng vù vù...

Như vậy, rõ ràng thời đại mới đã bao bọc xung quanh tuổi trẻ những sức mạnh phi phàm nhất. Họ có trong tay tất cả, từ điện thoại di động, bấm vài cái, gọi là tới liền, rồi máy vi tính siêu tốc nối mạng băng truyền nhanh thoải mái cập nhật những thông tin mới nhất và chít-chát với nhau, xe máy, ô tô phóng vù vù, làm hộ chiếu, mua vé ra sân bay chu du toàn thế giới trong mấy ngày...

Tất cả những thứ đó nâng tuổi trẻ lên nhiều lắm. Nhưng như chúng ta vẫn thường nói: Mỗi cơ hội bao hàm một thách thức. Có thể nói chắc chắn rằng: Chưa bao giờ tuổi trẻ phải học nhiều như ngày hôm nay.

Xưa kia, một người chỉ cần học ba tháng là có thể trở thành đánh máy viên - thư ký văn phòng; ngày nay thì ba tháng, chứ ba năm đã nhằm nhò gì? Nhìn tuổi trẻ ngày nay thấy nổi lên những thách thức gì?

Một con số rất đông các em cận thị. Vì sao? Vì xem truyền hình và ngồi trước máy vi tính nhiều, giờ đây lại có vô số những trò chơi gêm (game) hấp dẫn nữa. Bệnh đao - thiểu năng trí tuệ, bệnh béo phì - chậm chạp, ì ạch, trì độn cũng xuất hiện nhiều, lý do chính cũng vì mải chơi game, ít hoạt động. Giờ đây còn xuất hiện hàng loạt các vụ nổ súng - bạo lực học đường, lý do vì hận thù, mặc cảm ta không được yêu. Còn những vụ tự tử đang gia tăng nữa, lý do cũng là hờn dỗi việc trái tim mình bị tình yêu bỏ rơi.

Rồi tội phạm vị thành niên tăng chóng mặt, chỉ vì, chán chường, phá bĩnh, bướng bỉnh, và lấy sự bạo động phản kháng làm yếu tố trưởng thành... Còn một thách thức rất lớn đặc trưng thời đại rằng: Lớp trẻ ngày nay rất khó đối thoại với lớp cha anh. Vì sao?

Vì thời đại mới trọng khoa học và thực tiễn mà không thích những lời giáo huấn. Nhưng còn thêm một lý do khác: Tuổi trẻ đã mang mặc cảm tự tôn thời đại đến mức trở thành ngộ nhận.

Vậy, giờ chúng ta cả già lẫn trẻ, chúng ta sẽ đối thoại với nhau qua những chứng lý hiện thực nhất. Trước hết chúng ta buộc phải khởi đầu từ những sự kiện, các vụ nổ súng học đường, nhảy cầu, trèo lầu tự tử, và thi kiểm tra tay nghề những trai thanh gái lịch lóng ngóng thiếu tự tin rất nhiều...

Tất cả là, vì thiếu trưởng thành nên người ta ít tự tin. Khi ít tự tin thì người ta tìm cách yêu sớm để kiếm cho mình một đồng minh của trái tim. Người ta bắt quen nhanh, yêu nhanh, thề non hẹn biển nhanh, rồi tan vỡ nhanh... thế là thất vọng tột độ, đem súng đến giảng đường không chỉ hạ sát người bạn gái, mà còn hạ sát tất cả những ai là con gái cho bõ tức.

Còn các cô gái thì quyên sinh để tìm cách kết tội kẻ bạc tình kia một cách rõ ràng nhất. Kết tội hắn không chỉ phơi hắn trước mặt mọi người một kẻ bội bạc, đểu giả, mà còn kết tội hắn ngay giữa toà án lương tâm cả ngày lẫn đêm lúc nào cũng âm ỉ phán xét và kết tội kẻ sống sót của tình yêu đã huỷ diệt một nửa...

Tuổi trẻ hiện đại không thích nói nhiều. Vậy ở đây chúng ta cùng gợi lên với nhau chỉ hai điểm thôi:

1. Liệu chúng ta có thể cấp tập yêu đương chỉ sau vài cái nhìn bồng bột, mấy cảm xúc dâng lên sau vài tách cà phê đèn mờ, hay mấy lần cắm trại? Bạn nên nhớ tình yêu thuộc về trái tim, và trái tim chẳng bao giờ hiện đại để trở thành sắt thép cả, trái lại nó rất run rẩy và yếu đuối.

Có một nguyên lý vĩnh cửu rằng: Mọi thứ đều phải có thời gian để lên men, để nẩy mầm, "mưa dầm mới thấm lâu"... Tình yêu như cái cây muốn ra quả ngọt thì phải có thời gian. Cho dù bạn có nấu cơm bằng niêu đất, xoong nhôm, hay bếp điện thì đều phải đủ lửa, đủ độ nóng, và đủ thời gian thì cơm mới chín.

Những thứ tình yêu vội vàng ăn sống ăn sít, rồi tan vỡ, đã không đủ liều thuốc miễn dịch cũng như cao thượng cho chính bản thân mình, vì thế nó mới ôm súng lên, vác dao đi, và thủ a xít bên mình đi đòi hộ người yêu.

2. Bạn đang đi học. Bạn là con tàu siêu tốc của thời đại, nhưng con tàu của bạn còn chưa đóng xong, nhưng nếu nó vội vàng hạ thuỷ bến tình yêu thì tất cả mọi sự đều lỡ dở... học hành lỡ dở, công ăn việc làm lỡ dở, và tình yêu không có "dây bảo hiểm" cũng nhanh chóng trở nên lỡ dở mà thôi...

Đó là cách lý giải tại sao rất nhiều bạn trẻ ngày nay lại chuyển từ tự tôn sang tự ti, thất vọng, yếm thế sâu sắc, đến mức hoặc là im lặng hoặc là phá bĩnh để chứng tỏ "tài năng lệch lạc" của mình.

Ở đời có một sự thật giản dị thôi, một viên đạn càng đi lâu trong một chiếc nòng dài, thì nó sẽ bắn đi xa, viên đạn súng trường sẽ đi xa hơn viên đạn súng ngắn cả trăm lần. Thời gian đi trong nòng súng chính là thời gian ép xác, tu thân, học tập, rèn luyện bản thân để tìm đường bay vinh quang cho chính bản thân mình.

Trái lại nếu bạn chưa kịp đi vào trong nòng, đã nhảy ra khỏi nòng để vui chơi, yêu đương thả cửa, thì mục đích cuộc đời bạn không đi xa hơn chỗ đứng đầu tiên bao nhiêu. Một con người không học hành gì, không có gì, thì cuối cùng tình yêu cũng sẽ ra đi. Lúc đó vài cái xe máy, mấy cái điện thoại cầm tay đời mới cũng không thể nào hoá cẩm nang cứu vãn được đâu. Vậy thì bạn hãy là con tàu đóng xong rồi hãy hạ thuỷ cuộc đời với tình yêu.

__________________

Những mặt yếu của tuổi trẻ Việt Nam

Bình Hương

Tạp chí Trí tuệ

10:10' PM - Thứ ba, 09/05/2006

Tuổi trẻ Việt Nam có rất nhiều mặt mạnh. Nhiều nhà Xã hội học nước ngoài đến nghiên cứu ở Việt Nam đều có những khẳng định tốt đẹp về Tuổi trẻ Việt Nam. Trong phạm vi bài này, tôi chỉ mong muốn khái quát lại những nhận xét về mặt yếu của thanh niên ta, của đa số những cán bộ đoàn qua các kỳ Đại hội, họp hành mà tôi có dịp trao đổi cùng với ý kiến tham gia của một số sinh viên nước ngoài mà tôi đã gặp.

1. Ham muốn nồng nhiệt sớm làm được nhiều tiền

Việc muốn làm giàu là một nguyện vọng chính đáng của Tuổi trẻ nói riêng và con người nói chung. Song ham muốn quá mức, luôn luôn suốt ruột, sẵn sàng chấp nhận mọi sự rủ rê, mọi giải pháp bất chấp cả pháp luật và đạo lý là một tính cách nguy hiểm, là một cơn sốt cần được hạ nhiệt.

2. Thích tiêu tiền một cách phóng khoáng

Đặc biệt đối với những thanh niên đã ra công tác, làm ăn sinh sống, nhất là với những người có thu nhập cao, họ thường có phong cách sống phóng túng thích tiêu xài thoải mái. Họ tiêu tiền rất nhanh, tiêu tiền quá mức cho phép, tiêu tiền quá khả nắng thu nhập của mình. Những cái không đáng tiêu họ vẫn tiêu, những bữa nhậu không đáng có họ vẫn thực hiện.

3. Sĩ diện, hình thức chủ nghĩa

Hay xấu hổ, không muốn mọi người biết mình học kém, biết mình nghèo, biết gia đình mình ở nông thôn. Trong các mối quan hệ, trong giao tiếp hay giấu dốt, những điều mình không biết không tự nhận là không biết mà hay nói quanh co hoặc nói chệch cặc đánh trống lảng. Thích phô trương, khoe khoang, thậm chí cả khoe khoang những điều mình không hoặc chưa có. Không ít sinh viên tốt nghiệp chưa kiếm được việc đã vội vàng xin đăng ký học để lấy bằng thứ hai mà' không biết để làm gì. Chưa có nhu cầu, đã mua ngay máy tính, máy ảnh...

4. Thiếu bản lĩnh

Không đi sâu vào một lĩnh vực nào đầy đủ, do đó bước vào cuộc sống thường thiếu tự tin khi gặp bất kỳ một vấn đề gì không dám đặt ra hoặc phản biện bất kỳ một vấn đề gì, không dám tham gia đấu tranh phê bình, không dám chủ động đề xuất. Khi gặp khó khăn thì đùn đẩy cho nhau, sợ trách nhiệm, sợ nhận những nhiệm vụ nặng nề.

5. Xa rời thực tế

Ước mơ, hoài bão là một tính cách tốt của thanh niên nhưng đã có không ít người có những suy nghĩ viển vông, xa rời cuộc sống, xa rời những điều kiện hiện có. Ngồi ở cơ quan, ngồi trong nhà mình mà cứ như ngồi trên mây. Nhiều ý kiến, nhiều vấn đề đặt ra không được đa số đồng tình.

6. Giờ giấc lỏng lẻo

Ý thức về thời gian không nghiêm túc, không coi trọng tiết kiệm thời gian, không coi trọng những quy định về thời gian. Trong nhiều những cuộc họp, những buổi sinh hoạt, có không ít thanh niên đi chậm, thậm chí chậm hàng tiếng đồng hồ. Mặt khác cũng có những thanh niên lại đi sớm rất nhiều giờ để chơi bởi, tán gẫu vô tích sự.

Chúng ta cần thấy rõ tất cả những điều dở đó để tự rèn luyện và giúp nhau điều chỉnh nâng cao phẩm chất. Nhà trường và các tổ chức xã hội cũng phải có tránh nhiệm đầy đủ trong việc giúp lớp trẻ tu dưỡng, nâng mình lên.

Theo Tạp chí Trí tuệ