💙 [CHÚNG TA CÓ THẤY “ĐAU” KHI BỊ MẠNG XÃ HỘI “NGOẠM ĐI CÁI PHẦN RIÊNG TƯ VÀ BÍ MẬT”?] 💙

Trong diễn từ nhận giải Nobel Văn chương năm 2014, Patrick Modiano (một trong những nhà văn Pháp tài năng giành được nhiều giải thưởng danh giá, nổi bật nhất là giải Goncourt năm 1978 và giải Nobel Văn chương năm 2014) từng chia sẻ: “...thời gian đã tăng tốc và đi tới theo lối giật cục, đấy là điều phân biệt giữa những công trình tiểu thuyết đồ sộ với kiến trúc của các giáo đường, và những tác phẩm đứt đoạn và phân mảnh ngày nay. Trong bối cảnh đó, tôi thuộc về một thế hệ trung gian và tôi rất muốn biết những thế hệ tiếp sau đây sinh ra cùng thời với internet, điện thoại di động, email và tweet sẽ diễn đạt bằng văn học như thế nào cái thế giới mà mỗi con người thường xuyên bị “kết nối” vào và ở đấy các “mạng xã hội” ngoạm đi cái phần riêng tư và bí mật vốn còn là tài sản của chúng tôi cho mãi đến một thời kỳ mới gần đây – cái bí mật ban cho con người một chiều sâu và có thể là một chủ đề tiểu thuyết lớn”.

Sự quan ngại sâu sắc của ông dành cho công cuộc sáng tác tiểu thuyết trong thời đại công nghệ ngày nhưng cũng khiến chúng ta suy tư về tác động tiêu cực của mạng xã hội lên đời sống con người. Giữa hàng triệu kết nối, chúng ta đang đứng ở đâu?

💌 1. LỢI ÍCH CỦA MẠNG XÃ HỘI

Con người ngày nay tồn tại trong thế giới “thường xuyên bị kết nối vào”, một thế giới “phẳng” nơi các kết nối từ vô số không gian mạng xã hội khác nhau không ngừng liên kết. Chúng đã phá vỡ biên giới, rào cản về mặt địa lý, khoảng cách mà đưa người gần người hơn, bất kể họ ở đâu và thời gian nào. Rõ ràng, sự kết nối ấy đưa cuộc sống của chúng ta trở nên tiện nghi hơn bao giờ hết khi những thành tựu lớn lao về mặt công nghệ dần dà chứng minh rằng con người đang bước vào sự phát triển chưa từng có tiền lệ của nhân loại.

Mỗi chúng ta là một kết nối. Để trở thành công dân toàn cầu, hội nhập với thế giới, con người không thể đứng ngoài không gian của “Internet, điện thoại di động, email và tweet". Vì thế, nhu cầu được kết nối là nhu cầu cơ bản của con người sinh sống trong kỷ nguyên số, ta mong muốn chia sẻ chút ít phần “riêng tư và bí mật” của mình nhằm hướng tới cộng đồng chung.

💌 2. MẠNG XÃ HỘI ĐANG “NGOẠM” DẦN CON NGƯỜI

Nhưng Patrick Modiano còn nhận ra một phần bên trong của con người đang bị “ngoạm” lấy - tước đoạt đi giá trị cốt lõi nơi tầng sâu kín của nội tại. Nó cướp đi không gian riêng tư, những phần bí mật trong đời sống và đặt con người ngày nay vào những sự kết nối ngoài ý muốn. Có lẽ, chưa bao giờ con người lại rơi vào trạng thái mong manh, dễ đổ vỡ và xâm nhập của quyền riêng tư cá nhân đến như vậy. Năm 2015, vụ bê bối Cambridge Analytica xảy ra Facebook bị chính phủ Anh phạt 500.000 bảng Anh do dữ liệu của ít nhất một triệu người dùng Anh đã bị "xử lý không công bằng" nhưng Facebook đã "không thực hiện biện pháp kỹ thuật" để chống lại điều đó.

Sẽ ra sao nếu như chúng bị kẻ xấu lợi dụng và thực hiện ý đồ trái pháp luật, và sẽ ra sao khi cuộc sống bên ngoài của con người bị một không gian ảo đe dọa đến sự an toàn và bảo mật cá nhân? Chúng ta cũng biết “đau” trước miếng “ngoạm" của mạng xã hội, cũng thấy hoang mang, bất an khi đứng trước mọi khả năng có thể xảy đến của không gian ảo. Các mối quan hệ được thiết lập trên nền tảng mạng xã hội đôi khi cũng rời rạc và nhanh chóng tan rã. Thậm chí, chúng ta thật khó để phân biệt giá trị và phi giá trị trong thế giới ảo mà đôi khi còn thật hơn cả thế giới thật.

💌 3. LÀM THẾ NÀO ĐỂ CON NGƯỜI ĐỐI MẶT VỚI SỰ “NGOẠM” CỦA MẠNG XÃ HỘI?

Công nghệ sẽ không ngừng phát triển, con người sẽ còn đạt được nhiều thành tựu lớn lao hơn nữa. Nhưng điều ấy không có nghĩa phần “đau” của con người càng mở rộng ra và không thể chữa lành. Bởi vậy, đối mặt với xu thế tất yếu của thế giới, chúng ta cần phải ý thức rõ rệt và mạnh mẽ về sự thích nghi, sự kiểm soát mọi hành vi trên không gian mạng xã hội. Hơn hết, mỗi chúng ta cũng cần bồi đắp và nuôi dưỡng thế giới tinh thần, bởi có chăng mất đi điểm tựa tâm hồn phong phú, con người cũng mất đi ý nghĩa và giá trị đích thực của cuộc sống?

CRE F: Ký Họa Văn Chương