Bogowie #3 - Weles
Weles, zwany też Wołosem jest chyba najlepiej przez wszystkich kojarzonym i, co równie istotne, jednym z najlepiej przebadanych słowiańskich bóstw. Wiara w niego była dosyć powszechna, nawet wiele wieków po nadejściu chrześcijaństwa, dzięki czemu jest stosunkowo dużo źródeł historycznych, z których możemy czerpać o nim informacje. Już w zabytkowej „Powieści lat minionych" możemy przeczytać, że przysięgała na niego „wszystka Ruś" przy zatwierdzaniu traktatów z Bizancjum, podczas gdy wojownicy przysięgali tylko na Peruna. Istnieje również ruska legenda opowiadająca o chrzcie Włodzimierza, podczas którego utopiono w rzece Poczajnie posąg Welesa. Ponadto ślady istnienia wiary w Welesa możemy znaleźć również w nazewnictwie istniejących obecnie miejsc: białoruskie Wolosacze, bośniacka góra Veles, bułarska wieś Veles czy polska miejscowość Wołogoszcz i góra Wołoszyn.
Kim był Weles?
Ze względu na to, że są dowody mówiące o przysięganiu na Welesa, niektórzy badacze sądzą, że był on bogiem przysiąg i umów, jednak zdania co do tego są podzielone. Pewnym jest natomiast, że był on bogiem bogactwa i urodzaju, niektórzy też sądzą, że bogiem bydła. Prawdopodobne jest, że odpowiadał zarówno za jedno, jak i za drugie, ponieważ u naszych przodków posiadanie dużej ilości bydła było równoznaczne z bogactwem. Niektóre podania twierdzą także, że odpowiadał też za kupców i handel. Z całą pewnością był też bogiem magii i zaświatów oraz zaliczał się do grona najwyższych rangą bogów w całym słowiańskim panteonie. W „Słowie o wyprawie Igora" Bojan został określony „welesowym wnukiem", co wskazuje, że bóg ten prawdopodobnie był też opiekunem wieszczów i poetów.
Dużo tych funkcji, nie? Pamiętajmy jednak, że Weles Welesowi nierówny. Każde plemię wyznawało nieco inną „wersję" wiary słowiańskiej, w związku z czym postać Welesa, w zależności od regionu, mogła różnić się funkcjami – stąd właśnie dzisiaj mamy tyle potwierdzonych informacji o tym, za co ten bóg odpowiadał.
Jednak główną i niezmienną funkcją, którą Welesowi przypisywano była jego opieka nad sferą Nawii – słowiańskich zaświatów. Wierzono, że władał podziemiem i był pasterzem dusz, zaś jego siedziba znajduje się w sercu najbardziej niedostępnego bagna w Nawii, gdzie u korzeni Drzewa Kosmicznego stoi jego tron.
Jak go przedstawiano?
To chyba najpopularniejsza grafika przedstawiająca Welesa. Jako że przypisywano mu rolę boga bydła, jego głównym atrybutem była zwierzęca – najczęściej bycz lub krowia – skóra. Skóra zwierząt sama w sobie była uznawana za swego rodzaju drogę pośredniczącą między ludźmi a Welesem, dlatego też np. nowo narodzone dzieci sadzano i błogosławiono właśnie na skórze, by Weles nad nimi czuwał.
Weles zazwyczaj był też kojarzony z niedźwiedziem i często przedstawiano go w jego towarzystwie lub pod jego postacią. W Rosji – jak pewnie wiecie choćby z memów, które czasem mają dość dużo wspólnego z rzeczywistością – przez wiele lat panowała bardzo duża sympatia do niedźwiedzi, będąca właśnie pozostałością po kulcie Welesa, zaś sam niedźwiedź często uważany był za dobry znak. Nierzadko również chłopi robili amulety z niedźwiedzich łap i wieszali je w oborach na szczęście. Oprócz niedźwiedzia, Weles przybierał również formy smoka lub żmija. Żmija identyfikowano również ze strażnikiem stojącym u bram Wyraju, jednak nie ma żadnych wyjaśnień na temat tego, czy owym strażnikiem był sam Weles w zoomorficznej postaci, czy jakiś podporządkowany mu żmij.
Bạn đang đọc truyện trên: AzTruyen.Top