Gã tóc nâu đứng chếch ngưỡng cửa, đầu thuốc lá lóe sáng khi gã rút từ dưới áo ngắn khẩu súng lục, điềm tĩnh nheo mắt ngắm bắn hai phát. Người trúng đạn vẫn ngồi trên yên cho tới khi con ngựa rống lên một tiếng thảm thiết, ngã lăn ra đất hất theo người kỵ mã xấu số. Anh ta nằm ngửa, cặp mắt mở hé phản chiếu ánh mặt trời. Một nhánh hoa dại đu đưa trước gương mặt dần dần bình thản. Người kỵ mã gượng hé mắt lần nữa, cười nuối tiếc, thì thào: "Số phận an bài. Nhưng đời đẹp quá!" Các vệt mây trắng và dòng chữ cuối phim chạy dọc màn ảnh. Những người trong phòng chiếu lục tục đứng dậy, tiến về ô cửa sáng. 

Cô gái đi cùng khoác nhẹ tay Vinh. Dư vị u hoài từ bộ phim vương vất trong anh: đồng cỏ hoang, ngựa, các cuộc sống lang bạt ngắn ngủi. Ra khỏi rạp, Vinh mới tìm thấy một câu khả dĩ: "Em thích bộ phim chứ?" An mỉm cười, giọng hơi khàn của người nhiễm lạnh: "Em sẽ không quên buổi chiếu này..." Rất nhiều lúc trong cuộc sống, đoạn cuối bộ phim cao bồi hiện ra trước mắt Vinh, và âm vọng tiếng An lặp lại câu thoại kỳ lạ: "Số phận an bài. Nhưng đời đẹp quá..."

*

Ở bất cứ đâu, những phòng chờ sân bay càng về khuya càng trở nên trống rỗng. Tiếng ầm ì ngoài đường băng khiến các khối không khí giao động mạnh, như thể cả thế giới chao đảo bay trong khoảng không ướt át thốc đầy gió. Giọng nói trên loa vang lên đột ngột cho biết máybay vừa tiếp đất an toàn. Cho tới khi hành khách mệt mỏi cuối cùng ra khỏi trạm kiểm soát, vẫn chưa thấy người cộng sựï xuất hiện. Vinh lo lắng vòng qua mấy cây cột. Anh đón một cộng sự chưa biết mặt bay ra từ phương Nam. Cô gái mảnh khảnh ngồi trên cái va-li xanh da trời, mớ tóc thẳng vén qua tai. Vẻ như cô ta không còn trông đợi gì cả. Vinh tới gần, hỏi: "Chuyến vừa rồi có ai bỏ bay, tên An, cô biết không?" Cô gái lắc đầu: "Không rõ. Nhưng tôi cũng tên An..." Cảm giác ngạc nhiên vì nhầm lẫn tai hại. Tuy nhiên Vinh chỉ nói đơn giản: "Xin lỗi. Thật khó nhận ra cô là người cần đón." "Có hề gì. Nhiều người nghĩ tên tôi như đàn ông."- An đáp.

Taxi chở họ vào thành phố. Cô gái lẩm bẩm trong bóng tối: "Ban nãy tôi cứ nghĩ máy bay đi lạc..." Anh đưa cô ta mảnh khăn chùi mắt. Các mẩu thông tin rời rạc giữa họ xóa mờ cảm giác xa lạ. An vừa ra trường nhưng làm thiết kế đã ba năm. Chưa bao giờ cô đi xa. Vinh là trưởng phòng, phụ trách thiết kế đồ họa. Anh sẽ liên hệ mật thiết với người cọâng sự này, theo yêu cầu công việc. "Hãng đang phát triển. Việc chúng ta sẽ nhiều và nặng- Anh nói bình thản- Cô kham nổi chứ?" Ánh tự hào lan trên mặt An: "Tôi 23 tuổi rồi!" "Bằng vợ sắp cưới của tôi.- Vinh nhận xét- Nhưng cô ấy can đảm hơn cô nhiều..." Cô gái cười. Nụ cười trong trẻo giữa bóng tối mùa thu khiến Vinh bàng hoàng. Xe vào nội ô. Những mái ngói trĩu nâu. Loáng thoáng cây như người xanh tái mất ngủ. Tất cả bao phủ bởi vô số làn gió dính nước. Khi taxi đỗ trước khách sạn, cô thảng thốt: "Mùi gì thế?" Vinh hiểu ra: "Hoa sữa. Cô sao vậy?" An cho biết hơi khó thở rồi đẩy va-li vào thang máy cổ, cảm ơn Vinh đã tới đón và đóng chốt, chậm rãi bốc lên cao sau dãy chấn song cũ xưa.

Hai tuần tiếp sau Vinh không nói chuyện riêng với An. Cô ngồi giữa các nhân viên đồ họa, làm quen một số yêu cầu thiết kế chuyên biệt, viết chương trình làm việc phối hợp cho văn phòng đại diện ở phương Nam. Một cách kín đáo, người chung quanh cười giọng nói du dương cùng cử chỉ hơi khác thường nơi An. Sáng An tới hãng sớm, áo khoác cũ, tha cái túi lớn đựng bản vẽ. Hết giờ, cô chạy đón xe bus về khách sạn tồi tàn.

Một buổi chiều rời văn phòng muộn, Vinh phóng sượt qua cô gái xanh cóng vì gió. Anh dừng lại, gọi: "Đi uống chút gì chứ?" Cô giữ khoảng cách lặng re sau anh. Cơn mưa ngắt quãng từ sáng đến giờ tạnh hẳn. Những vệt mây ướt sũng tan ra thành làn hơi xam xám. Đám lá khô như tờ báo cũ vụn vỡ cuốn tung theo gió... Mùa đông lờ mờ phía chân trời. "Bây giờ cô thích nghe gì?"- Vinh chợt hỏi. "Rock- An thở dài- Mấy tuần tôi chưa nghe nó.". Họ vào phố trung tâm, lên gác một ngôi nhà cổ, luồn vào căn phòng đầy người. Còn hai ghế ở ban-công nhìn xuống mặt hồ lặng im xanh. Các bản ballad giống dòng nước màu hổ phách xuyên qua các câu chuyện. An uống cốc cà phê to, bối rối trả lời vài câu hỏi từ Vinh. Cô không tự tin. Cô có vài bạn thân. Ở trong kia cô sống một mình...
-Anh gần kết hôn ư?-An hỏi khẽ.
-Hai tháng nữa- Vinh bật cười- Vợ của tôi rất đẹp, giỏi nữa. Cô thấy lạ ư?
Cô gái lắc đầu:
-Sống với một người, điều ấy thật đáng kể.
Vinh cười to hơn. An co lại, gương mặt ửng đỏ.
-Cô yêu ai bao giờ chưa?- Vinh tò mò.
Không có trả lời. Bản ballad dâng cao trong quán tối. Lúc xuống cầu thang, điều gì xui khiến anh cầm cánh tay An buông lơi?

Họ đi bộ chậm rãi đường quanh hồ. Gió mỏng. Một cơn mưa không nhìn thấy, chỉ ướt. "Mùa lạnh thích quá!"- Cô gái thì thào, rồi run run nắm chặt bàn tay anh. Hơi thở nhẹ. Nụ cười yên tĩnh tinh khiết. Trạng thái tự do. Tuổi trẻ. Kinh nghiệm non nớt... Nhưng cùng chuỗi xúc cảm tha thiết ấy, sự trống trải mọc lên trong Vinh. Anh biết đừng làm sai lạc thứ tự đã xếp đặt trong cuộc sống. Gắn bó với một người là trò chơi nguy hiểm... Hồ như đọc được dòng suy nghĩ im lặng, An rùng mình, khẽ khàng: "Tuần sau tôi bay về thì hơn. Công việc tạm ổn rồi." Họ lên xe. Chẳng có vấn đề gì được đặt ra. Nhưng tất cả bắt đầu thay đổi...

Những ngày mùa đông, trời xám xanh như bọc thép. Các trận gió tràn về làm huyên náo mọi đỉnh cây cả đêm và ngày. Không khí lạnh buốt đầy hơi ẩm. Vinh đưa người cộng sự tới trạm xe hàng không, từ đấy cô sẽ ra sân bay một mình. Trạm chờ vắng hoe. Ông tài xế ngồi quán chè chén ven đường rít thuốc lào, bảo nửa giờ nữa xe mới chạy. Vinh điện thoại hoãn giờ họp chiều, ở lại với An những phút cuối cùng. An ngồi im dưới tấm bạt, nhìn mưa lưa thưa trên các chùm dâu gia xoan chảy xuống ngói cũ. Nhận ra cô gái run rẩy dưới áo khoác mỏng, Vinh phóng vội về nhà, tìm thấy một áo bông chần nằm cũ đáy rương. Áo bông chần quả trám đỏ, gấu cũng cạp điều. Anh mua cho An thanh kẹo lạc và nhắc cách thức phối hợp công việc. An gật đầu, đôi mắt xám tro tựa hai mặt hồ thảng thốt. Họ bồn chồn, cùng dự đoán sự lãng quên nay mai. Người ra trạm xe đông dần. Cô gái trùm tấm áo cổ xưa kỳ dị, lên xe, vẫy Vinh. Tài xế nhấn hồi còi buồn rầu, cho xe lăn bánh.

Cuối năm ấy, Vinh làm đám cưới với người vợ anh đính hôn, theo đúng trình tự được nhìn thấy trước.

*

Trong suốt 12 tháng họ hầu như không gặp nhau. Thi thoảng qua điện thoại, An trao đổi công việc bằng giọng nói lơ đãng, như quãng thời gian bất ổn kia chưa từng tồn tại giữa hai người. Mọi thứ trôi đi bình thường, Vinh đổi lên ngôi nhà lớn khu trung tâm. Vợ anh trầm tĩnh, chu toàn mọi việc và vừa sinh một con gái. Lâu lâu anh bay ra nước ngoài, thực hiện chương trình quảng cáo đặt hàng. Cuộc sống không có gì phàn nàn. Tuy nhiên một buổi sáng, băng ngang gác quán năm trước từng ngồi với An, đoạn ballad quen thuộc tình cờ vướng vào tâm trí Vinh. Các hình ảnh An dội vào ký ức Vinh như sóng biển. Từ cô, anh thấm đầy tình yêu cuộc sống lạ lùng, nỗi khao khát làm việc, lòng tự trọng đến e ngại làm tổn thương người khác. Tuy nhiên các ý thức ấy không bền trước thói quen thỏa hiệp của cuộc sống. Rốt cuộc, anh phó mặc thời gian của mình cho đủ thứ ngẫu nhiên... Bản nhạc vẫn tỏa ra từ căn gác. Nỗi nhớ An lớn dậy bất thần, cồn cào. Anh rút điện thoại bấm số văn phòng trong Nam. An ở đầu dây. Sự im lặng thông hiểu kinh ngạc. Vinh cho biết tối mai anh bay vào. Cô không nói gì...

"Anh cần em biết bao!" Vinh thốt lên khi nhánh dâu da xoan mảnh dẻ mặc áo bông chần đỏ ùa tới, nhớ nhung, ấm áp nép vào anh ở ga đến sân bay.

...Không ai biết mối quan hệ bí ẩn giữa họ. Từ phương Bắc thi thoảng Vinh điện thoại vào cho An, cô trả lời máy, không lúc nào không xúc động. Cô không than phiền về nỗi cô đơn, không đặt ra những câu hỏi khiến anh cảm thấy phiền toái. Một cách tinh tế, cô chưa bao giờ đả động tới vợ hay con gái anh, như thể họ thuộc về một thế giới hoàn toàn khác và anh thường xuyên sống nơi ấy là điều thật bình thường. Với cả sự xa cách và gần gũi, giữa hai người chầm chậm đan nên mối cảm thông, sự tận tường tâm hồn và cả nỗi xót thương nhau đến thắt đau. Những sáng hiếm hoi cùng ngồi trên vỉa hè thành phố uống cà phê, An nói với anh về công việc, các sự cố vụn vặt mà cô vượt qua ổn thỏa, rồi nhẹ nhàng: "Chẳng nên buộc mình vào mối phụ thuộc làm gì, phải không?" Vinh nhìn mắt cô, thử mỉm cười: "Có ai đấy ngỏ lời với em ư?" An lắc đầu. Những lúc như thế anh thương cô xiết bao. Cô không bao giờ gọi điện cho anh, để tránh mọi nghi ngờ. Các vấn đề cuộc sống cô tự giải quyết. Có lần Vinh liên lạc văn phòng trong Nam hỏi một bản mẫu trễ hạn, người ta cho biết cô ốm đã ba ngày. Gọi về nhà, cô chỉ nói: "Em sốt, thường thôi..." "An này- Anh nói khó nhọc- Giá như anh ở cạnh em bây giờ!" "Không cần phải như vậy đâu."- cô thầm thì, cười, rồi lặng lẽ khóc. Cuộc sống họ hồ như thẫm màu. An còn trẻ, đã là nữ thiết kế hàng đầu trong hãng, thời gian phía trước còn nhiều hy vọng, thế mà vì mối liên hệ bất an, cô bỏ qua bao nhiêu cơ hội hạnh phúc. An hỏi: "Ngoài ấy ra sao?" Vinh kể cho cô nghe làn không khí tươi tắn có thể uống đầy phổi, dưới những tán cây vẫn mát lạnh khi ngoài phố nắng hoe, màu lá óng xanh lần cuối trước khi ngả vàng... "Anh đừng kể nữa- Cô run lên bên đầu dây- Em bỗng chẳng biết làm gì." Họ cùng im lặng. Hoàn cảnh buồn rầu khiến cả hai trở nên lặng lẽ. Họ cảm thông với những bất thường chung quanh, ít than phiền. Vinh thực hiện các dự án, đi từ thành công này sang thàng công khác. An thường vẽ những phác thảo bám đầy ý tưởng kỳ lạ. "Ở lẽ nào đấy em biết ơn cuộc sống- Một lần cô nói với Vinh- Nhiều khi em hạnh phúc." Câu nói giản dị khiến Vinh xúc động sâu xa, tới mức anh chẳng thể nghĩ rằng sự thể cần thay đổi.

Những đợt công tác được thầm lặng trông chờ. Tuy nhiên mỗi lần bay vào, anh nhận ra gương mặt An đang trở nên giống đầu tượng nữ được đẽo gọt tinh tế, định hình. Đó là sự thanh mảnh kín đáo, như thể An thận trọng tự cất mình vào khoảng không hẹp bằng vẻ gầy gò lạ lùng. Chỉ có đôi mắt vẫn vậy, trong sáng, chân thành. Một lần cùng dự họp ở phương Nam, Vinh nhận ra nhiều người lưu tâm cô. Lúc về anh bảo An điều trên, cô dịu dàng: "Anh biết không, các nhận xét như vậy khiến em thấy mình khốn khổ. Em tự do, vậy là ổn. Anh đừng nhắc những chữ thiệt thòi hay vô vọng. Chúng làm cho quan hệ của anh và em đặt dưới ánh sáng tồi tệ..." Anh giữ cô trong tay. Tinh mơ thức giấc đột ngột, anh cảm thấy An ngồi bên cửa sổ tối om, mảng thẫm của áo bông khoác hờ trên đôi vai trần ánh đỏ cô độc. Còn lâu mới có tiếng đường phố. Sự yên tĩnh thấm vào khoảng không giữa họ. "Em nghĩ gì vậy?"- Vinh gọi. "Không gì cả- An bất động- Anh ngủ thêm đi. Chiều ra sân bay..." Thời gian còn lại trong buổi sáng An đề nghị đi xem phim cao bồi. Trong rạp chiếu, cô chăm chú nhìn màn ảnh, căng thẳng, có lúc cười to. Vinh linh cảm điều bất ổn. Sau khi chia tay, anh về khách sạn sửa sọan hành lý bay. Mối quan hệ của họ bình lặng nhưng bắt đầu nhuốm âu lo, hồ như vì một bộ phim.

*

Rất nhiều lúc trong cuộc sống Vinh, âm vọng tiếng An lặp lại câu thoại bí ẩn: "Số phận an bài. Nhưng đời đẹp quá..." Giải pháp giản dị nhất thường là giải pháp hiếm khi nghĩ tới. Hình ảnh gã tóc nâu và người trúng đạn ngã ngựa trong bộ phim thường xuyên trở về trong tâm trí Vinh, như một dấu hiệu đầy ám chỉ. Anh là ai, do đâu anh luôn nhận từ cuộc sống bao nhiêu ân huệ. Còn vì anh và sự gắn bó vô vọng với anh, tuổi trẻ của An đang nhạt phai? Anh quan tâm tới cô nhiều hơn, dự định cuối năm thu xếp chuyến du lịch. Khi nghe anh bàn, An thờ ơ: "Tại sao phải như vậy?" Câu hỏi tựa mũi dao am tường. Thi thoảng họ thử nói về một cuộc chia tay giả định. Câu chuyện bỏ lửng lưng chừng...

Những người thiết kế bỗng xôn xao về một đồng nghiệp ở văn phòng đại diện sáng nay đã nghỉ việc. Là An. Các nỗ lực liên lạc riêng của Vinh đều thất bại. Vinh giữ vẻ bình thản bề mặt, giải quyết các vấn đề công việc êm xuôi. Chỉ đến tối, khi ngồi ở quán gác quen, anh sắp xếp lại các dữ kiện. Nghĩ tận cùng, phải chăng anh vẫn thầm mong một ngày trở về cuộc sống an toàn, cắt lìa các bận tâm buồn bã? Còn An lại đọc được suy nghĩ chìm sâu... Vinh cảm thấy ngột ngạt, dù bên hồ gió thổi mạnh. Điện thoại. Giọng nói An vang lên đột nhiên:
-Em vẫn bình thường. Chẳng có gì phải lo âu cả...
-Tại sao lại thế?- Gần như Vinh hét lên.
-Em không biết- Giọng nói bắt đầu lùi xa, mơ hồ- Phần quan trọng nhất chúng ta thuộc về nhau, nhưng tất cả còn lại thì không.

Vinh rời quán. Gió vẫn không ngưng thổi rỗng các vòm cây mùa đông. Cuộc sống ngày mai phẳng lặng. Và An, với những ô quả trám trống không, cô cũng khởi sự cuộc sắp đặt khác. Mọi việc lại vào trình tự mong muốn. Thế nhưng từ sâu thẳm, Vinh biết một mảnh cuộc sống anh- cái phần chân thành, đẹp đẽ và bị cấm đoán- đã không còn nữa.

Nhánh hoa dại bình thản đu đưa. Nó có nhìn thấy mảnh trời xanh lơ trong mắt người cao bồi mặc áo bông chần đỏ trúng đạn không?

(truyện ngắn Phan Hồn Nhiên)