"Công việc sẽ lấp đầy một phần lớn cuộc đời của bạn, cách duy nhất để thựcsự thỏa mãn là làm thứ bạn tin rằng nó tuyệt vời. Và cách duy nhất để làmthứ gì tuyệt vời là yêu cái bạn làm. Nếu bạn chưa tìm ra, hãy kiên trì. Đừngthỏa hiệp" (Steve Jobs)Người ta vẫn bảo: Bụt chùa nhà không thiêng.Có lẽ vì vậy mà tôi không thể nào khuyên bảo được đứa em ruột của mình,dù tôi đã từng đưa ra nhiều lời khuyên, hướng dẫn cho những người khác tìmtòi học hỏi.Tôi thấy nhờ đam mê dẫn đường cho mình mà tôi tìm được hướng đi, tìmđược ý nghĩa cuộc đời. Tôi thấy mình sống tốt hơn và hài lòng với bản thânmình. Nên tôi muốn em tôi cũng cảm thấy hài lòng với cuộc sống của nó.Tôi thúc giục nó đào sâu tìm hiểu, theo đuổi đam mê.Nhưng em tôi phản ứng lại một cách mạnh mẽ: "Chị khác em. Chị biết rõđam mê của mình. Không phải ai cũng có được may mắn đó. Em không biếtđam mê của em là gì. Con đường của em không thể nào giống như chị."Và trong một thời gian dài tôi chứng kiến em mình loay hoay không lối ra,tốn thời gian vào những việc vô bổ. Không tập trung đọc sách học hỏi,không đi ra ngoài, không tham gia vào các hoạt động xã hội. Nó bảo nókhông có động lực để thay đổi, không biết nên làm gì. Nó không biết bảnthân thích gì làm sao ép nó tìm hiểu tìm tòi. Đâu biết bản thân cần đào sâunghiên cứu gì thì đâu thể đòi hỏi dậy sớm đọc sách học hành. Bản thânkhông có mục tiêu, không có đích đến, thì đâu biết hướng nào mà bước.Đối với những người đã biết được đam mê của mình thì mọi thứ rõ ràng hơn.Nhưng đối với những người không biết mình giỏi gì, không biết mình thíchgì, thì cần nhiều thời gian.Với những em học sinh, có thể từ từ tìm hiểu chính mình qua các chươngtrình trắc nghiệm tính cách, các phương pháp tìm hiểu bản thân. Hoặc thửtham gia tương tác trong những môi trường khác nhau, thử học các lớp kỹnăng thuyết trình, lớp học vẽ, lớp nhiếp ảnh sơ đẳng, các khóa học về lậptrình, những trò chơi giáo dục. Mục đích là thử tất cả những bộ môn, ngànhnghề thực tế khác nhau để xem mình hợp với cái nào nhất, và có được ýniệm để tiếp tục đào sâu tìm hiểu nó.Nhưng đối với những người đã ra trường đi làm, đã theo đuổi chuyên môncủa mình từ lâu và khá khó để thay đổi ngành nghề, thì làm thế nào bây giờ?Chính đứa em tôi đưa ra câu trả lời cho bản thân nó. Một hôm em bảo: "Chịà, em đã biết con đường của mình rồi. Em không rõ đam mê của mình.Nhưng trước đây em có hứng thú về công nghệ thông tin. Hứng thú xong thìtìm tòi, tìm tòi xong thì tự làm. Giờ thì em đang làm lập trình và thấy mìnhcũng khá giỏi, vì mình đã làm quen rồi. Em thấy cái em cần làm là cứ theođuổi nó, hết mình vì nó, tìm kiếm những điểm mình yêu thích trong ngànhnày. Trở nên xuất sắc trong ngành nghề của mình, thì sau này cũng sẽ đạtđược thành tựu, đem lại giá trị cho xã hôi."Tôi nhìn em mình gật gù đồng ý. Quả thật câu trả lời cho những vấn đề cuộcsống nằm sâu bên trong tâm hồn mỗi người. Chỉ có mình mới trả lời đượccâu hỏi của chính mình.Và câu trả lời cho những người như em tôi là: đặt hết tình yêu vào công việccủa họ.Câu chuyện về nghệ nhân làm sushi nổi tiếng thế giới Jiro Ono là điển hìnhcho điều này. Ông là nghệ nhân sushi Nhật Bản đầu tiên có nhà hàng đượcxếp hạng ba sao của tổ chức Michelin danh tiếng, và được chính phủ NhậtBản tuyên bố là national treasure - báu vật quốc gia. Khi được phỏng vấntrong bộ phim tài liệu Jiro dreams of sushi (tạm dịch: Jiro mơ về sushi) củađạo diễn David Gelb, ông nói: "Đã xác định con đường nghề nghiệp củamình thì phải hết lòng với công việc. Ta phải đam mê việc mình làm. Khôngbao giờ phàn nàn về công việc. Dành hết cả đời để đạt đến sự hoàn hảo. Đólà bí mật thành công và bí quyết để được vinh danh."Yamamoto, tác giả ẩm thực Nhật Bản, nói rằng, điều khiến Jiro thành cônglà làm việc nghiêm túc và liên tục thể hiện trình độ cao nhất. Ông luôn mongmuốn nâng cao tay nghề, và làm việc chăm chỉ. Làm việc không ngừng, làmđi làm lại một thứ mỗi ngày, bất kể mình có vui hay không.Bộ phim không nói về thời trẻ của Jiro, không kể về con đường Jiro đến vớisushi, không cho ta biết liệu Jiro thời trẻ có đột nhiên phát hiện ra sushi làđam mê của đời mình hay không. Nhưng qua cách làm việc chu đáo cẩn thậncủa ông, qua bao nhiêu năm kinh nghiệm, mà ông vẫn mày mò đi lên trêncon đường làm sushi của mình, ta biết rằng Jiro đã đặt tất cả tình yêu củamình vào công việc. Ông bảo: "Tôi chỉ muốn làm sushi ngon hơn thôi. Tôilàm đi làm lại một thứ và tiến bộ từng chút một. Tôi cứ muốn đạt được nhiềuhơn nữa. Tôi cứ leo đến khi lên đỉnh. Nhưng chẳng ai biết đỉnh nằm ở đâu."Có lẽ vì thế mà sushi của Jiro đã vượt mức đỉnh của nhiều người, trở thànhđỉnh của thế giới. Có lẽ vì sự hết mình, mong muốn đạt đến sự hoàn hảo nàymà những người Nhật như Jiro khiến cả thế giới nể phục vì tinh thân làmviệc của mình.Cửa hàng sushi ở Tokyo của Jiro từng tiếp đón tổng thống Nhật Shinzo Abevà tổng thống Mỹ Barrack Obama. Một bữa ăn tại cửa hàng của ông có giátừ 30.000 yên trở lên (gần 5 triệu đồng), và số lượng thực khách đến ăn đôngđến nỗi người ta phải đặt chỗ trước ít nhất là một tháng.Jiro đã làm sushi được 75 năm, ông nói rất khó để dừng lại. Quả thật, có mộtsố người đã theo đuổi một ngành nghề, một sự nghiệp nào đó khá lâu và khócó thể từ bỏ tất cả để làm lại từ đầu. Điều thích hợp nhất là thay vì từ bỏ, hãytập trung hết sức vào công việc hiện tại, đổ hết năng lượng vào công việcmình làm. Dồn hết tình yêu và ngành nghề mà mình đã lựa chọn. Và hãy thửnghĩ xem nếu bạn kiên trì, đặt cả tình yêu vào để làm cái gì đó đến 75 năm,thì sao mà không thành xuất sắc được chứ. Và ở đời, còn gì mãn nguyện hơnlà được vinh danh với công việc mình làm.Bất kể ngành nghề gì cũng có những điểm có thể khiến ta yêu và ghét. Nếuta chỉ tìm thấy ưu điểm hoặc chỉ thấy nhược điểm ở trong con người, ngànhnghề, sự vật sự việc nào đó thì chứng tỏ là ta chưa hiểu đủ sâu. Giáo sư HànQuốc Kim Rando trong quyển sách Tương lai nghề nghiệp của tôi có viết:"Vấn đề đặt ra là phải làm thế nào để khám phá ra những giá trị còn tiềm ẩntrong bất cứ công việc gì, từ đó bắt tay vào và hiện thực hóa bản ngã thôngqua công việc ấy." Nên chú tâm vào những điểm yêu thích của ngành nghềmình đang làm, đào sâu học hỏi nó là một cách để xây dựng sự nghiệp. Tacàng chuyên sâu, càng xuất sắc thì lại càng tạo được giá trị, càng thấy tự tinvề chính mình và càng cảm thấy yêu thích công việc hơn.Tác giả quyển sách Óc sáng suốt, Nguyễn Duy Cần, cũng nói về điều nàyvới ngôn từ mộc mạc: "Những việc mà ta thường hay bỏ lãng, phần nhiều lànhững việc ta làm mà không thích. Nhưng nếu cứ làm đi làm lại mãi, rồi thìvới thói quen, lần lần ta cũng thấy thú vị. Tuy trước không thích nhưng quenrồi thì việc gì cũng trở nên hứng thú được. Nhiều kẻ vì mục đích sinh nhaumà phải làm một nghề mình không thích. Nhưng chầy năm chầy tháng, thóiquen làm cho họ lại thích nghề ấy. Có thấy được hứng thú vì công việc bấygiờ sẽ trở nên dễ dàng, sự chú ý đối với nghề nghiệp càng ngày càng tinhthêm."Không nghề nào mà không có điểm hay, có điều lý thú. Chỉ khi ta tìm hiểusâu về nó, biết rõ về nó, mới thấy hay, thấy thích, từ đó mà sinh yêu nghề,yêu việc mình làm. Cho dù là loại công việc gì. Ngay cả những công việctưởng chừng nhỏ bé vụn vặt. Như quét rác, như lau nhà, như bưng bê, như cọtoa lét.Một lần trong kỳ nghỉ của mình, từ ban công phòng khách sạn, tôi nhìn rabên ngoài ngắm cảnh. Phía đối diện, một khu nghỉ dưỡng cao cấp đang đượcxây dựng. Tôi quan sát nhiều người thợ đang làm công việc thường ngày củahọ. Người đặt gạch, người hàn sắt, người chuyển vật liệu. Mỗi người mộtviệc.Và tôi nhớ về Yu Pang-lin, một trong những tỉ phú giàu nhất Hồng Kông.Ông từng nói rằng: "Kể cả khi cọ toilet, tôi vẫn cố gắng là người cọ sạchnhất."Và tôi nghĩ: Sẽ như thế nào nếu mỗi người thợ kia đều chăm chú làm việc,cẩn thận với từng viên gạch, chú ý đến từng nước sơn? Sẽ thế nào nếu mỗingười thợ đặt tất cả tình yêu của mình vào công việc, làm việc với tất cả sựsay mê yêu thích? Nếu vậy, chắc chắn khách sạn được xây dựng lên sẽ đẹpđẽ, hoàn hảo và bền vững biết bao.Chúng ta dành trung bình từ tám đến mười hai giờ đồng hồ mỗi ngày chocông việc của mình. Tại sao không lựa chọn thái độ tích cực đối với côngviệc? Như Jiro, như Yu Pang-lin, như những người thợ xây nhìn thấy kháchsạn đẹp đẽ từ viên gạch mình cầm. Cuộc sống của chúng ta, sự nghiệp của tasẽ như thế nào nếu ta đặt tất cả tình yêu của mình vào đó?Dốc hết tình yêu cho việc ta làm, từng ngày một, lo gì không đạt được thànhtựu.