Câu 5 : Phân tích luận điểm “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản” của Chủ tịch Hồ Chí Minh?

Trả lời:

v    Sơ lược hoàn cảnh đất nước VN cuối TK 19 đầu TK 20

-         Trong nước, chính quyền triều Nguyễn đã từng bước khuất phục trước cuộc xâm lược của tư bản Pháp, lần lượt ký kết các hiệp ước đầu hàng, thừa nhận nền bảo hộ của thực dân Pháp trên toàn cõi Việt Nam.

-         Cho đến cuối TK XIX, các cuộc khởi nghĩa vũ trang dưới khẩu hiện “Cần Vương” do các sỹ phu, văn thân lãnh đạo cuối cùng cũng thất bại. Hệ tư tưởng phong kiến đã tỏ ra lỗi thời trước các nhiệm vụ lịch sử.

-         Xã hội nước ta có sự biến chuyển và phân hóa, giai cấp công nhân, tầng lớp tiểu tư sản bắt đầu xuất hiện.

-         Phát huy truyền thống yêu nước của dân tộc, các sỹ phu nho học có tư tưởng tiến bộ như Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh, Hoàng Hoa Thám đã cố gắng tổ chức và vận động cuộc đấu tranh yêu nước chống Pháp song đều thất bại. Phong trào cứu nước của nhân dân ta muốn giành đc thắng lợi đòi hỏi phải tìm ra con đường cứu nước đúng đắn.

-         Nguyễn Ái Quốc quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước để giải phóng dân tộc.

v    Trong quá trình tìm hiểu con đường cứu nước (1911 - 1920) Nguyễn Ái Quốc đã tìm hiểu các cuộc cách mạng tư sản điển hình trong lịch sử (Cách mạng tư sản Anh, Pháp, Mỹ) , Người nhận ra đó là những cuộc cách mạng chưa triệt để. Người nhận thấy :”Cách mệnh Pháp cũng như cách mệnh Mỹ, nghĩa là cách mệnh tư bản, cách mệnh không đến nơi, tiếng là cộng hòa và dân chủ, kỳ thực trong thì nó tước lục công nông, ngoài thì nó áp bức thuộc địa”.

Chính vì những yếu tố trên, Người kết luận cách mạng Việt Nam không thể đi theo hướng cũ nhưng cũng không thể đi theo con đường cách mạng tư sản phương Tây.

v    Tháng 7-1920, khi  đọc Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về  vấn  đề dân tộc và vấn đề thuộc địa  của V.I. Lênin, Người thấy "tin tưởng, sáng tỏ và cảm động". Người khẳng  định: "Đây là cái cần thiết cho chúng ta,  đây là con  đường giải phóng chúng ta". Người  đã tìm thấy trong lý luận của V.I. Lênin một con  đường cứu nước mới: con đường cách mạng vô sản.

Như  vậy là, vượt qua sự  hạn chế  về  tư  tưởng của các sĩ phu và của các nhà cách mạng có xu hướng tư sản đương thời, Hồ Chí Minh đã đến với học thuyết cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin và lựa chọn con đường cách mạng vô sản. Từ đó, Người quyết tâm đưa dân tộc Việt Nam đi theo con đường đó.

v    Dù theo những khuynh hướng nào thì cũng có những giai cấp lãnh đạo khác nhau và lãnh đạo của cách mạng vô sản là giai cấp công nhân. Bởi vì giai cấp công nhân là giai cấp có tính kỷ luật cao, đoàn kết, là giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến , có trình độ, có tinh thần đoàn kết quốc tế…

v    Sơ lược nội dung chính của con đường cách mạng vô sản mà HCM đi theo:

-         Tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc và dần dần từng bước "đi tới xã hội cộng sản".

-          Lực lượng lãnh đạo cách mạng là giai cấp công nhân mà đội tiền phong của nó là Đảng Cộng sản.

-          Lực lượng cách mạng là khối đoàn kết toàn dân, nòng cốt là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và lao động trí óc.

-         Sự nghiệp cách mạng của Việt Nam là một bộ phận khăng khít của cách mạng thế giới, cho nên phải đoàn kết quốc tế.

Câu 6 : Phân tích để làm rõ luận điểm của Hồ Chí Minh : “Cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa không những không phụ thuộc vào cách mạng vô sản ở chính quốc mà có khả năng giành thắng lợi trước”

Trả lời:

Theo Hồ Chí Minh, giữa cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính quốc có mối quan hệ mật thiết với nhau, tác động qua lại lẫn nhau trongcuộc đấu tranh chống kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc. Đó là mối quan hệ bình đẳng chứ không phải là quan hệ lệ thuộc, hoặc quan hệ chính - phụ.

Luận điểm này của HCM được thể hiện trên 2 phương diện đó là Lý luận và thực tiễn.

v    Lý luận:

Quan điểm của chủ nghĩa Mac – Lê nin:

-         Cách mạng giải phóng dân tộc của các nước thuộc địa cần được sự giúp đỡ của cách mạng vô sản ở chính quốc và phụ thuộc vào cách mạng vô sản ở chính quốc.

-         Cách mạng giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa không thể thắng lợi trước  cách mạng vô sản ở chính quốc.

ð    Ở đây Lê nin đã đề cao vai trò các cuộc cách mạng vô sản ở chính quốc mà chưa đánh giá đúng sức mạnh, lực lượng của cách mạng ở các nước thuộc địa.

Quan điểm của HCM :

-         Cách mạng ở các nước thuộc địa cần phải được thực hiện chủ động, sáng tạo, “cách mạng phải là sự nghiệp của quần chúng, phải tự đứng lên lấy sức ta giải phóng cho ta, cách mạng không được trông chờ ỷ lại từ sự giúp đỡ từ bên ngoài.”

-         Cách mạng mỗi dân tộc cần phải được tiến hành sáng tạo dù đi theo con đường cách mạng vô sản nhưng phải căn cứ vào tình hình thực tiễn của các nước thuộc địa để vận dụng những nguyên tắc của cách mạng vô sản một cách sáng taojcho phù hợp với thực tiễn đất nước nhằm giải phóng dân tộc mình, không được vận dụng lý luận cách mạng vô sản 1 cách máy móc, dập khuôn.

Cách mạng giải phóng dân tộc có thể thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc vì :

-         Cách mạng giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa bao gồm toàn dân tộc (giai cấp công nhân, nông dân, tư sản, trí thức…)

-         Chủ nghĩa đế quốc ở các nước thuộc địa là 1 bộ phận yếu hơn ở chính quốc : vì lực lượng ở thuộc địa mỏng hơn ở chính quốc, vị trí địa lý xa xôi khiến cho tiếp viện, lệnh chỉ đạo từ chính quốc khó khăn hơn.

ð    Những luận điểm sáng tạo trên của NAQ là kết quả của sự am hiểu sâu sắc tình hình thực tiễn ở các nước thuộc địa.

v    Thực tiễn

-         Thắng lợi của cách mạng tháng 8 năm 1945 đã đưa nước ta thoát khỏi địa vị 1 nước thuộc địa trở thành nước độc lậ, nhân dân ta từ thân phận nô lệ được tự do và được làm chủ.

-         Cách mạng tháng 8 là công cuộc tự giải phóng của nhân dân ta, được tiến hành chủ động.

-         Cách mạng tháng 8 được tiến hành không phải chủ yếu bằng phương pháp bạo lực mà chủ yếu là phương pháp mít ting biểu tình của quần chúng, ít phải nổ súng.

Câu 7:  Trình bày những đặc trưng bản chất của chủ nghĩa xã hội và mục tiêu, động lực để xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh? cách khắc phục các trở lực kìm hãm sự phát triển của CNXH ở Việt Nam?

Trả lời:

7.1. Những đặc trưng bản chất của chủ nghĩa xã hội

- Chủ nghĩa xã hội là một chế độ xã hội có lực lượng sản xuất phát triển cao, gắn liền với sự phát triển tiến bộ của khoa học - kỹ thuật và văn hóa, dân giàu, nước mạnh.

- Thực hiện chế độ sở hữu xã hội về tư liệu sản xuất và thực hiện nguyên tắc phân phối theo lao động :”Làm theo năng lực, hưởng theo lao động”.

- Chủ nghĩa xã hội có chế độ chính trị dân chủ, nhân dân lao động là chủ và nhân dân lao động làm chủ, Nhà nước là của dân, do dân và vì dân, dựa trên khối đại đoàn kết toàn dân mà nòng cốt là liên minh công - nông - lao động trí óc, do Đảng Cộng sản lãnh đạo.

- Chủ nghĩa xã hội có hệ thống quan hệ xã hội lành mạnh, công bằng, bình đẳng, không còn áp bức, bóc lột, bất công, không còn sự đối lập giữa lao động chân tay và lao động trí óc, giữa thành thị và nông thôn, con người được giải phóng, có điều kiện phát triển toàn diện, có sự hài hòa trong phát triển của xã hội và tự nhiên.

- Chủ nghĩa xã hội là của quần chúng nhân dân và do quần chúng nhân dân tự xây dựng lấy.

          Các đặc trưng bản chất nêu trên là hình thức thể hiện một hệ thống giá trị vừa kế thừa các di sản của quá khứ, vừa được sáng tạo mới trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội. Chủ nghĩa xã hội là hiện thân đỉnh cao của tiến trình tiến hóa lịch sử nhân loại. Hồ Chí Minh quan niệm chủ nghĩa xã hội là sự tổng hợp, quyện chặt ngay trong cấu trúc nội tại của nó, một hệ thống giá trị làm nền tảng điều chỉnh các quan hệ xã hội, đó là độc lập, tự do, bình đẳng, công bằng, dân chủ, bảo đảm quyền con người, bác ái, đoàn kết, hữu nghị...

7.2. Mục tiêu, động lực để xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam theo tư tưởng Hồ Chí Minh

a) Mục tiêu

Ở Hồ Chí Minh, mục tiêu chung của chủ nghĩa xã hội và mục tiêu phấn đấu của Người là một, đó là độc lập, tự do cho dân tộc, hạnh phúc cho nhân dân. Người nói: “Tôi chỉ có một sự ham muốn, ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Đó cũng chính là mục tiêu tổng quát theo cách diễn đạt của Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội. Hồ Chí Minh quan niệm mục tiêu cao nhất của chủ nghĩa xã hội là nâng cao đời sống nhân dân.

Từ đó, Hồ Chí Minh đã xác định các mục tiêu cụ thể của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội như sau:

- Mục tiêu chính trị: Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, chế độ chính trị phải là do nhân dân lao động làm chủ, nhà nước là của dân, do dân và vì dân. Nhà nước có hai chức năng: dân chủ với nhân dân, chuyên chính với kẻ thù của nhân dân. Hai chức năng đó không tách rời nhau, mà luôn luôn đi đôi với nhau. Một mặt, Hồ Chí Minh nhấn mạnh phải phát triển quyền dân chủ và sinh hoạt chính trị của nhân dân; mặt khác, lại yêu cầu phải chuyên chính với thiểu số phản động chống lại lợi ích của nhân dân, chống lại chế độ xã hội chủ nghĩa.

Để phát huy quyền làm chủ của nhân dân, Hồ Chí Minh chỉ rõ nâng cao năng lực hoạt động của các tổ chức chính trị - xã hội của quần chúng; củng cố các hình thức dân chủ gián tiếp, tăng cường hiệu lực và hiệu quả quản lý của các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp, xử lý và phân định rõ chức năng của chúng.

- Mục tiêu kinh tế: Theo Hồ Chí Minh, chế độ chính trị của chủ nghĩa xã hội chỉ được bảo đảm và đứng vững trên cơ sở một nền kinh tế vững mạnh. Nền kinh tế mà chúng ta xây dựng là nền kinh tế xã hội chủ nghĩa với công - nông nghiệp hiện đại, khoa học và kỹ thuật tiên tiến, cách bóc lột theo chủ nghĩa tư bản được xóa bỏ dần, đời sống vật chất của nhân dân ngày càng được cải thiện.

Nền kinh tế xã hội chủ nghĩa ở nước ta cần phát triển toàn diện các ngành mà những ngành chủ yếu là công nghiệp, nông nghiệp, thương nghiệp, trong đó "công nghiệp và nông nghiệp là hai chân của nền kinh tế nước nhà".

Kết hợp các loại lợi ích kinh tế là vấn đề rất được Hồ Chí Minh quan tâm. Người đặc biệt nhấn mạnh chế độ khoán là một trong những hình thức của sự kết hợp lợi ích kinh tế.

- Mục tiêu văn hóa - xã hội: Theo Hồ Chí Minh, văn hóa là một mục tiêu cơ bản của cách mạng xã hội chủ nghĩa. Văn hóa thể hiện trong mọi sinh hoạt tinh thần của xã hội, đó là xóa nạn mù chữ, xây dựng, phát triển giáo dục, nâng cao dân trí, văn hóa nghệ thuật, giải trí lành mạnh, bài trừ mê tín dị đoan, khắc phục phong tục tập quán lạc hậu...

Người khẳng định ta phải phát huy vốn văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc, đồng thời học tập và tiếp thu có chọn lọc văn hóa tiên tiến của thế giới. Phương châm xây dựng nền văn hóa mới là: dân tộc, khoa học, đại chúng. Hồ Chí Minh nhắc nhở phải làm cho phong trào văn hóa có bề rộng, đồng thời phải có bề sâu. Trong khi đáp ứng mặt giải trí thì không được xem nhẹ việc nâng cao tri thức của quần chúng, đồng thời Người luôn luôn nhắc nhở phải làm cho văn hóa gắn liền với lao động sản xuất...

Hồ Chí Minh đặt lên hàng đầu nhiệm vụ của cách mạng xã hội chủ nghĩa là đào tạo con người. Người cho rằng: Muốn có con người xã hội chủ nghĩa, phải có tư tưởng xã hội chủ nghĩa. Tư tưởng xã hội chủ nghĩa ở mỗi con người là kết quả của việc học tập, vận dụng, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, nâng cao lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội.

b) Động lực

- Động lực là tất cả những nhân tố thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hội thông qua hoạt động của con người.

- Động lực xây dựng CNXH ở Việt Nam bao gồm

+ Sức mạnh đoàn kết của dân tộc sức lao động sáng tạo của nhân dân, đó là sức mạnh tổng hợp tạo nên động lực quan trọng của chủ nghĩa xã hội.

+ Con người là động lực quan trọng nhất của CNXH, phát huy sức mạnh của từng cá nhân.

+ Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tăng cường đoàn kết quốc tế bao gồm đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, chống tệ quan liêu, lãng phí, chống chia rẽ bè phái, mất đoàn kết, lười biếng, vô kỷ luật.

7.3. Cách khắc phục các trở lực kìm hãm sự phát triển của CNXH ở VN

Người luôn lưu ý, cảnh báo và ngăn ngừa các yếu tố kìm hãm, triệt tiêu nguồn năng lượng vốn có của chủ nghĩa xã hội, làm cho chủ nghĩa xã hội trở nên trì trệ, xơ cứng, không có sức hấp dẫn.

+ Bên cạnh đó giáo dục ý thức cho mọi người đấu tranh chống các tệ nạn xã hội như quan liêu, bè phái...là một vấn đề hết sức quan trọng.

+ Cưỡng chế bằng pháp luật đối với những hành vi chống đối.