a. TK IV- V sau CN: quá trình phong kiến hóa Tây Âu

- Quá trình hình thành dựa trên 2 yếu tố:

   + có mầm mống quan hệ pháp luật phong kiến tồn tại trong long nhà nước Tây Âu (nhà nước La Mã vì đế quốc La Mã đang bành trướng khắp châu Âu) đây là yếu tố có tính chất quyết định sự thay đổi.

   + công cuộc chinh phục bộ lạc của người Giecmanh -> mang tính chất  thúc đẩy (người Giecmanh là 1 tộc người lớn của người Ariang sinh sống ở biên giới phía Bắc và Đông Bắc của La Mã).

- TK IV sau CN, La Mã tan rã, người Giecmanh xâm chiếm vào sâu bên trong của đế quốc, xâm chiếm dần đất đai của người La Mã -> lập nhiều quốc gia phong kiến.

- 476, 1 viên tướng của hoàng đế La Mã đã phế bỏ hoàng đế và chấm dứt sự tồn tại của đế quốc La Mã.

- Trong số các vương quốc đó, có 1 vương quốc do thủ lĩnh Clovit cầm đầu là hùng mạnh nhất, và thiết lập nên nhà nước Frăng, đánh dấu sự hình thành của nhà nước phong kiến châu Âu.

- NN Frăng đánh bại các vương quốc phong kiến khác và mở rộng lãnh thổ ra toàn Tây Âu.

- NN Frăng tồn tại qua 2 triều đại nổi bật là Môrôvanhgiêng và Carôlanhgiêng.

- Clovit đã chiếm lại trang trại của chủ nô La Mã và đem ban tặng cho các quý tộc (quý tộc thị tộc của người Giecmanh), những người thân cận của mình; những người quý tộc thị tộc Frăng lại trở thành những chủ đất lớn, những chủ đất này dần tạo được lãnh địa riêng, có lãnh thổ riêng-> thành lãnh chúa và quý tộc thị tộc.

- 843, hòa ước Vecđoong đánh dấu sự diệt vong của nhà nươc Frăng, mốc quan trọng hình thành 3 nước: Pháp, Đức, Italia.

b. TK IX- XV: thời kỳ phân quyền cát cứ phong kiến

- Phân quyền cát cứ là trạng thái cơ bản, nổi bật nhất trong thời kỳ phát triển của chế độ phong kiến Tây Âu.

- Từ thời đế quốc Frăng đã nảy sinh chế độ phân quyền cát cứ vì sau khi chiếm được đế quốc La Mã, Clovit đã ban tặng đất cho các quần thần thân cận của mình.

- 511, sau khi Clovit chết, Frăng chia làm 4 phần do con cái ông cai quản.

- TK VI, xảy ra cuộc nội chiến giữa các an hem của dòng Carôlanhgiêng. Nhiều vùng trước đây thuần phục, nay thoát khỏi phạm ci thế lự của nhà vua, trở thành những vùng độc lập.

- TK XIII, thừa tướng Saclo Macten dùng vũ lực khôi phục lại trật tự như cũ

- TK IX, hòa ước Vecđoong phân chia lãnh thổ.

- TK IX- XVI, thời kỳ phân quyền cát cứ về lãnh thổ và phân quyền chính trị, quyền lực của hoàng đế bị các con lấn át, quyền lực của lãnh chúa thoát li khỏi quyền lực của nhà vua.

- Chính trị: cuộc nôi chiến giữa các lãnh chúa xảy ra thường xuyên.

- Kinh tế: trong thời kỳ cát cứ phong kiến, kinh tế của các lãnh địa là kinh  tế tự nhiên, khép kín, chủ yếu phát triển nông nghiệp, chăn nuôi; lãnh chúa toàn quyền sở hữu ruộng đất và bóc lột nông nô, công  thương nghiệp không phát triển.

- Văn hóa suy giảm.

=> chống lại lãnh chúa phong kiến, 1 số thành phố giành được quyền tự quản, nhưng các thành thị vẫn nằm trên đất của lãnh chúa, hàng năm có nghĩa vụ nộp địa tô và thực  hiện 1 số nghĩa vụ nhất định. Nhìn chung, chính quyền tự trị thành phố chưa phải là chính quyền tư sản, vẫn nằm trong chế độ phong kiến, vẫn là chính quyền cục bộ.

c. TK 15- 1649; thời kỳ thiết lập và tồn tại nhà nước quân chủ chuyên chế

- Sự xuất hiện của QHSX tư bản, giai cấp TS dần hình thành cùng với sự ra đời của kinh tế hàng hóa TBCN làm lung lay chế độ phong kiến.

- Giai cấp TS muốn xóa bỏ tình trạng phân quyền cát cứ nhưng chưa đủ quyền lực, giai cấp TS ủng hộ nhà vua để chống lại các lãnh chúa phong kiến để thiết lập 1 nền quân chủ chuyên chế, thống nhất thị trường, thúc đẩy hàng hóa TBCN phát triển.

- Bên cạnh đó, cùng với sự hình thành và phát triển của CNTB đang tích lũy dần tiềm lực về kinh tế thì mâu thuẫn giữa nông dân và địa chủ (lãnh chúa phong kiến) ngày càng gay gắt, nhiều cuộc khởi nghĩa của nông dân xảy ra làm suy yếu thế lực của lãnh chúa.

- Các lãnh chúa phong kiến đã tiến hành nhiều cuộc thập tự chinh và đã thất bại, đa số không trở về do chết hoặc ở lại phương Đông, 1 số trở về thì phá sản hoặc nghèo đi.

-> Thế lực lãnh chúa ngày càng suy giảm là điều kiện tốt để nhà vua mở rộng vương quyền.

-> thúc đẩy quá trình xác lập chính thể quân chủ chuyên chế.

- Quá trình thiết lập NN quân củ chuyên chế trải qua 2 giai đoạn:

   + xóa bỏ cục diện phân quyền cát cứ và xác lập chính quyền TW tập quyền

   + NN TW tập quyền phát triển thành chính thể quân chủ chuyên chế (ra đời vào khoảng TK XV và tồn tại đến khi cách mạng tư sản thắng lợi năm 1649).