Đề: Phân tích cơ sở lý luận của Nguyên tắc Phát triển? ĐCSVN đã vận dụng nguyên tắc này như thế nào trong thời kỳ đổi mới?

• Nguyên tắc phát triển trong hoạt động nhận thức và hoạt động thực tiễn là một trong những nguyên tắc phương pháp luận cơ bản, quan trọng của phép biện chứng duy vật. Cơ sở lý luận của Nguyên tắc phát triển chính là nội dung nguyên lý về sự phát triển.

• Nội dung nguyên lý về sự phát triển:

– Khái niệm sự phát triển: Quan điểm duy vật biện chứng cho rằng Phát triển là quá trình vận động từ thấp đến cao, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn, từ chất cũ đến chất mới ở trình độ cao hơn. Tức là sự vận động theo khuynh hướng đi lên của sự vật hiện tượng.

– Tính chất cơ bản của sự phát triển:

+ Tính khách quan: Nguồn gốc phát triển là do mâu thuẫn bên trong sự vật, do đó, phát triển diễn ra khách quan, không phụ thuộc vào ý thức con người. Ví dụ: Sự ra đời của nền sản xuất hàng hóa là khách quan, không phụ thuộc ý thức con người.

+ Tính phổ biến: sự phát triển diễn ra ở mọi lĩnh vực tự nhiên, xã hôi, tư duy; trong tất cả mọi sự vật, hiện tượng và trong mọi quá trình, mọi giai đoạn của sự vật hiện tượng đó. Ví dụ trong xã hội loài người, chúng ta phát triển từ: Công xã nguyên thủy, Chiếm hữu nô lệ, phong kiến, tư bản chủ nghĩa và công sản chủ nghĩa. Trong tư duy của con người cũng phát triển xuyên suốt chiều dài của lịch sử,...

+ Tính kế thừa: Phát triển là quá trình cái mới thay thế cái cũ nhưng không phủ định sạch trơn mà kế thừa và tiếp tục phát triển những mặt tích cực của cái cũ. Ví dụ: trong quá trình phát triển, cây lúa phủ định cây mạ non, hạt thóc là phủ định của cây lúa. Con ếch phát triển từ con nòng nọc nhưng không phủ định hoàn toàn con nòng nọc mà kế thừa lại những đặc điểm sinh lí của nòng nọc,...

+Tính phong phú, đa dạng của phát triển: Mỗi sự vật cụ thể có quá trình phát triển cụ thể, không giống nhau. Sự phát triển còn phụ thuộc vào không gian, thời gian khác nhau, vào điều kiện tác động lên sự phát triển đó. Ví dụ: Cùng là sinh viên trong 1 lớp, nhưng sự phát triển của mỗi sinh viên là khác nhau, phụ thuộc vào năng lực, quyết tâm, môi trường xung quanh,...

• Ý nghĩa phương pháp luận (Yêu cầu của nguyên tắc phát triển): Muốn nhận thức được bản chất, khuynh hướng phát triển của sự vật, hiện tượng, chúng ta phải dự trên nguyên lý phát triển. Nguyên tắc phát triển đòi hỏi khi xem xét đối tượng phải tuân thủ các yêu cầu sau:

– Khi nghiên cứu, cầnđặt đối tượng trong sự vận động, phát hiện xu hướng biến đổi của nó để nhậnthức nó ở trạng thái hiện tại và dự báo được khuynh hướng phát triển trongtương lai.

– Cần tìm hình thức, phương pháp tác động phù hợp để thúc đẩy hoặc kìm hãm sự phát triển của đối tượng trong từng giai đoạn.

– Phải sớm phát hiện và ủng hộ cái mới, tạo điều kiện cho nó phát triển, chống quan điểm bảo thủ, trì trệ, định kiến.

– Phải biết kế thừa các yếu tố tích cực từ cái cũ và phát triển sáng tạo chúng trong điều kiện mới.

• Sự vận dụng của Đảng:

– Để phát triển đất nước, Đảng ta đã chủ trương, khuyến khích phát triển tất cả các thành phần kinh tế, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp khởi nghiệp và phát triển với các ưu đãi về thuế, thuê mặt bằng, hạ tầng...

– Xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch mục tiêu,... phát triển đất nước bền vừng, sáng tạo, trên mọi lĩnh vực ,bao trùm đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

– Luôn xem xét vấn đề trên cơ sở sự phát triển, tiên đoán tương lai, khuyến khích tạo điều kiện cho giáo dục, nâng cao trình độ người lao động.

– Thành quả đổi mới. (tham khảo câu 6)