Khảo sát World Wide Web

Ở chương trước, đã giới thiệu khái niệm về mạng. Như đã biết, mạng máy tính lớn nhẩt trên thế giới là Internet. Phần phổ biến nhất của Internet là World Wide Web. Bài học này sẽ khảo sát Web.

Khi hầu hết mọi người nói về Internet, họ thực sự coi là World Wide Web. Trong khi đó, nó không phải là phần duy nhất của Internet, World Wide Web là phần phổ biến nhất. Hiểu cách dẫn hướng như thế nào đến Web là rẩt quan trọng khi Web đóng vai trò ngày cáng lớn trong mạng. Nhiều tiện ích mạng tìm thấy trên Internet không chỉ là công nghệ, mà còn làm việc với các tài nguyên trên Internet để mở rộng các dịch vụ và thông tin. Chương này sẽ học về World Wide Web.

Trình duyệt Web là gì?

Các trang Web được tạo ra bằng cách dùng ngôn ngữ lập trình gọi là HTML (Ngôn ngữ cập nhật siêu văn bản) HyperText Markup Language). Xem các trang Web này qua một trình đặc biệt gọi là trình duyệt Web. Một trong các trình duyệt Web phổ biến nhất hiịen nay là Microsoft Internet Explorer.

Trình duyệt cho phép xem tất cả các loại thông tin được tạo ra trong HTML, gồm có văn bản, đồ họa, âm thanh, hoạt hình, chiếu hình, phim ảnh và vân vân...Một khi đã biết dùng trình duyệt Web như thế nào, loại thông tin tìm thấy chỉ luôn bị hạn chế vào thời gian tìm kiếm thông tin.

Dùng trình duyệt web như thế nào?

Trình duyệt Web chỉ ra các trang web riêng biệt từ các Web site cụ thể. Các Web site được tổ chức để liên hệ các thông tin lại với nhau, nhóm thành các trang web, tạo thành một quyển sách hay tạp chí về một chủ đề. Ví dụ, trường em đang học có một Web site bao gồm nhiều trang. Thư viện địa phương có một Web site khác gồm có các trang khác

Luôn luôn có một trang trên cùng của Web site, gọi là Trang Nhà. Một trang nhà cũng giống như trang bìa của một tờ báo. Luôn có những bức ảnh đẹp để gợi ra ý tưởng về thông tin sẽ có trên site. Có thể còn có một trong những thứ sau; một bảng mục lục, một bản đồ của site hay các thanh dẫn hướng cung cấp cho độc giả khái niệm về các trang trên site.

Trình duyệt giúp độc giả dễ dàng chuyển từ trang này sang trang khác. Điều này thường được gọi là lướt mạng. Độc giả lướt mạng qua cửa sổ của trình duyệt. Hình 2-1 thể hiện trình duyệt Microsoft Internet Explorer.

Hình 2-1:

Cửa sổ trình duyệt Internet Explor

Đầu tiên khi mở trình duyệt, trang nhà cá nhân sẽ hiện ra. Trang nhà chứa các nối kết đến các trang khác và có thể thường xuyên tùy chỉnh, phụ thuộc vào Web site muốn được chọn làm trang nhà

Mọi trình duyệt Web có các cấu phần quen thuộc, như trong hình 2-1 ở trên.

Đi đến các site khác như thế nào?

Một khi mở trình duyệt và khảo sát thông tin trên một trang, bạn có thể xem các trang khác. Di chuyển giữa các trang bằng các cách khác nhau.

Cách nhanh nhất là di chuyển đến trang mới, điều làm cho Web mạnh mẽ, là cách dùng một thứ gọi là siêu văn bản. Siêu văn bản là cách nối kết thông tin trên các trang khác nhau hay thậm chí trên các Web site khác nhau. Các kết nối siêu văn bản trên trang Web thường được hiện ra các câu, các đoạn văn hay đồ họa có gạch chân. Khi di chuyển con trỏ chuột quanh một trang Web, có thể dễ dàng chọn ra thậm chí các siêu nối kết không được gạch chân bằng cách theo dõi con trỏ chuột. Khi di chuyển con trỏ chuột đến một siêu nối kết, con trỏ sẽ biến đổi từ mũi tên thành ngón tay đang trỏ. Bằng cách bấm vào nối kết siêu văn bản, có thể đi tới trang nói về chủ đề đó.

Ví dụ, giả sử đang làm báo cáo về lịch sử của máy hát tự động,có thể tìm thấy văn bản này trên một trang Web:

Lịch sử của máy hát tự động

Máy hát tự động bắt đầu vào năm 1927 khi Công ty Thiết bị Âm nhạc Tự động tạo ra máy quay đĩa hát đa chọn lựa đầu tiên trên thế giới. Máy hát tự động rất quan trọng đối với các nhà soạn nhạc rock and roll như Chuck Berry và Jerry Lee Lewis.

Chú ý trong ví dụ mẫu trên, nhiều từ được gạch dưới. Trên trang Web, chúng sẽ hiển thị hầu như giống thế, trong màu xanh lam. Đó là các nối kết siêu văn bản. Nếu đây là một trang web thực sự trên một site, có thể bấm vào Máy hát tự động để đến trang định nghĩa từ Máy hát tự động và giải nghĩa nguồn gốc của từ. Bằng cách bấm vào Công ty Thiết bị Âm nhạc Tự động, sẽ tới một trang nói về lịch sử của công ty đó. Tương tự như vậy, bấm vào Chuck Berry hay Jerry Lee Lewis sẽ tới các trang giới thiệu tiểu sử các nhà soạn nhạc này.

Cách khác là có thể di chuyển tới các trang khác và ghé thăm các site khác trên Web bằng cách dùng các địa chỉ Web. Thật là khó tìm được trang nhà nếu không có địa chỉ một địa chỉ, mọi Web site trên WWW có một địa chỉ độc nhất. Địa chỉ này được gọi là Bộ định vị Tài nguyên đồng dạng, hay URL.

Vậy URL là cái gì? URL theo nghĩa đen là vị trí ở đó một trang cụ thể được lưu trữ trên Internet. URL dùng các dấu xuyệc trước (/) và không có dấu khoảng cách. Mọi URL có cùng thông tin cơ bản. Ví dụ, hãy xem URL dưới đây:

http://www.tailspintoys.com/games/newgames.html

http://: phần đầu của URL chỉ dẫn loại tài nguyên hay phương pháp tìm kiếm trang. Lựa chọn chung nhất là http hay giao thức tryền siêu văn bản. HTTP là một tập các quy tắc dùng để gửi thông tin trên WWW.

http://www.tailspintoys.com/games/newgames.html

www: loại trang trên Internet.ở trong ví dụ này, www chỉ ra rằng đó là một trang trên World Wide Web. Đôi khi, không có www .

http://www.tailspintoys.com/games/newgames.html

tailspintoys.com: Đây là tên máy phục vụ giữ mọi thông tin . Được biết đến như là tên miền và bao gồm một tên, một dấu chấm, sau đó là hậu tố, như là miền mức-đỉnh (TLD). Phần đầu tiên thường là tên công ty và phần cuối cùng có thể là một trong các miền mức-đỉnh (TLD) sau:

• .biz: thương mại

• .com: công ty và các cách viết tắt chung

• .edu: cao đẳng giáo dục và các trường đại học

• .gov: cơ quan chính phủ ở Mỹ

• .mil: quân đội Mỹ

• .net: mạng, thường dùng cho các Nhà cung cấp Dịch vụ Internet

• .org: các tổ chức phi-lợi nhuận

Bổ xung vào những TLD, có đủ loại các phần mở rộng mới trong nhiều năm qua, như .info, .biz, and .pro, và cũng có các tên miền chỉ đất nước gồm hai chữ như .mx cho Mê-hi-cô, .pt cho Bồ đào nha, .de cho Đức .fr cho Pháp, .ca cho Ca-na-da, và .uk cho Anh.

http://www.tailspintoys.com/games/newgames.html

games: thư mục hay cặp trên máy phục vụ giữ các trang Web. Trong ví dụ này, games là một cặp lưu giữ các tệp bổ xung.

http://www.tailspintoys.com/games/newgames.html

newgames.html: tên của trang thực sự trên Web site muốn xem. Tên tệp có thể luôn không có. Trong ví dụ này, tên tệp là một tài liệu gọi là "newgames".

Khi sẵn sàng xem một trang Web mới hay đi tới một Web site mới, đơn giản đưa vào URL trong hộp văn bản Địa chỉ và có thể xem các site trên toàn thế giới.

Các Web site được tổ chức như thế nào?

Web quá mạnh mẽ vì có thể di chuyển giữa các site một dễ dàng, đơn giản bầng cách theo sau các nối kết. Tuy nhiên, cũng dễ mất các Web site nếu không chú ý đến việc duyệt web như thế nào. Có thể giúp đỡ mọi người bằng cách hiểu biết site được tổ chức như thế nào.

Các trang trong Web site thực sự được tổ chức theo một trong ba cách: Tuyến tính, cây hay ngẫu nhiên. Một Web site tuyến tính được thiết lập giống như một cuốn truyện vậy. Bắt đầu trên trang một, tiếp tục đến trang hai, sau đó là trang ba và tiếp tục. Giống như thí dụ sau trong Hình 2-2.

Hình 2-2:

Web Site tuyến tính

Một Web site cây giống như một cây dòng họ. Khi bắt đầu với trang một, có thể đi tới một trong nhiều trang. Sau đó khi ghé thăm trang khác, có thể có các lựa chọn khác ở đó, hoặc là các trang trên cùng site hay thậm chí các trang trên site khác. Một Web site cây được chỉ ra trong Hình 2-3.

Hình 2-3:

Web Site cây

Một Web site ngẫu nhiên không xuất hiện ngay khi nhìn qua lần đầu để thấy bất kỳ tổ chức nào. Có thể đi tới đủ loại trang mà không thể theo dõi đường dẫn rõ ràng để trở lại trang nhà. Hình 2-4 chỉ ra Web site ngẫu nhiên.

Hình 2-4:

Web Site ngẫu nhiên

Mặc dù có nhiều loại trình duyệt Web khác nhau, mỗi trình duyệt đều có các nét chung. Hình 2-5 chỉ ra các cấu phần chung của một cửa sổ trình duyệt.Internet

Hình 2-5:

Các cấu phần chung của nột cửa sổ trình duyệt Internet

Thanh nút chứa nhiều nút giúp cho việc dẫn hướng Web dễ dàng. hình 2-6 chỉ ra một thanh nút chuẩn trong cửa sổ trình duyệt Internet Explorer.

Hình 2-6:

Thanh nút của Internet Explorer

Mỗi nút có một nhiệm vụ cụ thể:

• Lùi lại : Trở lại trang Web đã xem trước đó.

• Đi tiếp: lại di chuyển tới trang tiếp theo sau khi đã dùng nút Lùi lại.

• Dừng lại: dừng một trang web trước khi nạp trang.

• Làm mới/Nạp lại: hiển thị lại trang hiện thời với bất kỳ thay đổi nào.

• Nhà: hiển thị trang Web ngầm định.

• Tìm: mở một trang trong đó có thể tìm kiếm các chủ đề trên Internet.

• Ưa thích: danh sách các nối kết đến các site ưa thích.

• Phương tiện: nối kết đến site WindowsMedia.com có thể chơi âm nhạc ở đó.

• Lịch sử: danh sách các trang Web đã ghé thăm hiện thời.

• Thư: mở thư-điện tử hay gửi thư và nối kết đến chỗ khác..

• In: in trang Web hiện thời.

Tìm kiếm thông tin trên Web như thế nào ?

Có thể biết làm thế nào để đưa địa chỉ Web vào hộp địa chỉ., có thể bấm vào siêu nối kết để di chuyển giữa các trang và site, nhưng nếu muốn lướt qua Web nhiều hơn,thì cần cái gì? Nếu cần tìm vài thông tin cụ thể, địa điểm tốt nhất để bắt đầu là các cơ chế tìm kiếm trên Web.

Cơ chế tìm kiếm là cái gì?

Cơ chế tìm kiếm là các Web site trên Web ở đó có thể đi tìm các thông tin cụ thể. Có nhiều loại cơ chế tìm kiếm khá c nhau, nhưng có bốn cấu phần chính giúp tìm kiếm, tổ chức, và làm cho người dùng có thể truy nhập thông tin:

• Mạng lưới hay người máy (robo)t: một chương trình tự động vượt qua Internet định vị Web site và các trang Web cụ thể và sau đó thêm mọi thứ vào một danh sách chủ, không bao giờ có thể nhìn thấy mạng lưới hay người máy, tất cả các thứ này diễn ra ở phía sau.

• Chương trình đánh chỉ mục: một chương trình tổ chức tất cả thông tin sao cho có thể tìm được, cũng không bao giờ có thể nhìn thấy chương trình đánh chỉ mục.

• Cơ sở dữ liệu của cơ chế tìm kiếm: một bộ tất cả thông tin có thể truy nhập được; không bao giờ nhìn thấy cơ sở dữ liệu.

• Giao diện: cửa sổ có thể nhìn thấy được, trong cửa sổ này đưa vào thông tin muốn tìm trên interent.

Khi đã sẵn sàng dùng cơ chế tìm kiếm, sẽ tìm thấy mộ danh sách dài các cơ chế tìm kiếm có sẵn trên World Wide Web. Để chọn cơ chế tìm kiếm tốt nhất cho mình, cần hiểu biết sự khác nhau của chúng. Có ba loại cơ chế tìm kiếm cơ bản:

• Cơ chế tìm kiếm Meta: khảo sát một số lớn các site có cơ chế tìm kiếm và tổ hợp các kết quả. Ví dụ về cơ chế tìm kiếm meta gồm:

o MSN Search: http://search.msn.com

o Ask Jeeves: http://www.ask.com

o Dog Pile: http://www.dogpile.com

o Yahoo!: http://www.yahoo.com

o Alta Vista: http://www.altavista.com

o Excite: http://www.excite.com

• Cơ chế tìm kiếm Mục đich chung: một địa điểm bắt đầu tốt đối với bất kỳ tìm kiếm nào; loại cơ chế tìm kiếm tốt nhất cho các tìm kiếm chung. Các ví dụ về cơ chế tìm kiếm mục đich chung có:

o Google: http://www.google.com

o Teoma: http://www.teoma.com

o Webmyway: http://www.webmyway.com

• Các cơ quan/RoBot Tìm kiếm: các công cụ phần mềm cho các tìm kiếm phức tạp. Các cơ quan tìm kiếm này có:

o Bot Spot: http://bots.internet.com

o Copernic: http://www.copernic.com

Các site cơ chế tìm kiếm có một trang cơ bản gồm một hộp văn bản đơn giản để đưa vào các câu về những chủ đề muốn tìm kiếm. Đưa vào một từ hay câu liên quan đến tìm kiếm. Ví dụ, đưa vào lịch sử của máy hát tự động trong hộp tìm kiếm cơ bản. Cơ chế tìm kiếm sẽ cho tất cả các site chứa từ này. Trong tìm kiếm cơ bản đối với lịch sử của máy hát tự động trên site Google, có hơn 263.000 site được tìm thấy.

Các tìm kiếm cơ bản thay đổi phụ thuộc vào cơ chế tìm kiếm và cách dùng các từ đưa vào như thế nào. Ví dụ, nếu tìm kiếm cho lịch sử của máy hát tự động trên site MSN, sẽ có hơn 83.000 site một chút.

Hầu hết các cơ chế tìm kiếm có các tệp Trợ giúp cung cấp các mẹo sử dụng cơ chế tìm kiếm cụ thể. Đừng sợ dùng các tệp Trợ giúp. Chúng có thể cung cấp nhiều ví dụ tốt nhất để tìm những cái đang cần tìm trên Web.

Làm gì với các thông tin tìm được và lấy trên web như thế nào?

Bây giờ sau khi tìm kiếm và đã có hàng nghìn, có lẽ thậm chí hàng triệu Web site. Vậy độ tin cậy trong thực tế của thông tin nhận được như thế nào? Có một vài thông tin tốt hơn thông tin khác không?

Các loại Web site

Một trong các cách tốt nhất để đánh giá thông tin tìm thấy trên Web là trông vào chỗ tìm thấy thông tin. Có bảy loại Web site khác nhau:

• site Vận động: dùng để trao đổi ý kiến chung, cổ vũ các hoạt động, hay thu hút sự đóng góp. Ví dụ bao gồm các Web site chiến dịch chính trị; các Web site cho các tổ chức muốn làm cho mọi người tin tưởng cái gì đó, như site cho nhóm môi trường; các Web site muốn mọi người đóng góp vi nguyên nhân nào đó. Một ví dụ của một site Vận động là: http://www.sierraclub.com

• site Thương mại: gồm quảng cáo và thông tin về sản phẩm buôn bán; site cung cấp các dịch vụ khác hàng; một site xúc tiến kinh doanh cụ thể hay một ngành công nghiệp cụ thể. Loại này bao gồm các site cho các công ty như Microsoft, ở http://www.microsoft.com.

• site thông tin : cung cấp các dữ liệu hay thống kê,lịch biểu,thư mục, thông tin hỗn hợp. Một ví dụ là site Văn phòng Điều tra Dân số hay site Quản lý Lương thực và Dược phẩm, ở http://www.fda.gov.

• site giải trí: cung cấp âm nhạc, trò chơi, thâm chí tin tức và thông tin về công nghiệp giải trí. Một ví dụ là site dán nhãn âm nhạc, mạng truyền hình, hay một site cho các phim ảnh sắp công chiếu. Một mẫu về site giải trí có ở trên site MSN ở http://zone.msn.com/en/root/freeonline.htm.

• site Giáo dục: luôn có một phần cuối trong URL dạng .edu; đẩy mạnh các cơ sở giáo dục hay cung cấp thông tin về trường học. Ở đây cũng bao gồm các site của các trường cao đẳng và đại học, các site cung cấp trợ giáo, và các site cho các trường phổ thông riêng biệt. Một ví dụ là site của Trường Đại học Harvard ở http://www.harvard.edu.

• site Tin tức: cung cấp thông tin địa phương, vùng, quốc gia, và các sự kiện quốc tế; có thế liên quan phiên bản in của tạp chí hay tờ báo hoặc phát thanh truyền hình. Đây cũng bao gồm các site như The New York Times, The Washington Post, các site cho mạng hay các trạm tim tức qua cáp, hay các site tạp chí tin tức hàng tuần. Ví dụ có thể là site MSNBC ở http://www.msnbc.msn.com/.

• site dành cho cá nhân: hiển thị thông tin của riêng cá nhân.

Độ chính xác của Web site

Khi trông vào một site, phải xác định loại của site là gì, sau đó kiểm tra năm cấu phần chủ chốt xem thông tin có tin cậy không.Năm cấu phần đó là:

• Thẩm quyền: Ai tạo ra site đó? Có tổ chức hay cá nhân nào tinh thông, có kiến thức, được ủy nhiệm tạo ra thẩm quyền về chủ đề trên site không? Cẩn thận đối với các site giả dạng như các site tin tức hay thông tin cố gắng thuyết phục người dùng tin tưởng vào các ý kiến và quan điểm cụ thể nào đó.

• Độ chính xác: Có thể làm nhiều điều để xác định xem thông tin chính xác hay không. Hãy trông vào site. Site có danh sách tham khảo không? Chúng có gồm các nối kết đến các site đáng tin cậy không? Các trang trên site có tính chuyên nghiệp và có chức năng kiểm tra chính tả và các lỗi khác không?

• Tính khách quan: Site có khách quan không? Nói cách khác, có vô tư không? Có nêu ra hai mặt của một lý lẽ không, hay chỉ nêu ra sự việc mà không có kết luận? Có cố gắng bán một vài thứ gì đó không? Có nói chỉ về một mặt của sự việc làm cho người dùng tin vào một quan điểm nhất định không

• Tính hợp thời: site có đang hiện hành không? Có đựơc cập nhật thường xuyên không? Có nói về các sự kiện "tương lai" trên thực tế đã xảy ra hai năm trước đây?

• Gộp tin: Site có đưa ra phạm vi thông tin hay chỉ đưa ra thông tin cho một loại thính giả riêng? Có lập danh sách các trang Web khác trình bày thậm chí nhiều thông tin hơn về cùng chủ điểm đó?

Có thể dùng thông tin như thế nào? Thông tin có được bảo vệ không? Một số thông tin đang dùng trên Internet có phải bị ăn cắp không?

Mọi thứ được viết, thậm chí nhiều điều các em viết cho nhà trường đều được giữ quyền tác giả khi viết ra. Một số điều không có ghi chú bản quyền không có nghĩa không có quyền tác giả. Nếu dùng một số điều không được phép, ngoại trừ rất ít các trường hợp cụ thể, đều có nghĩa ăn cắp. Nên trông vào các cách có thể dùng thông tin trên Internet và chỉ cho người khác thấy thông tin được dùng lấy từ đâu.

Bản quyền có nghĩa là người chủ của một băng video, một CD, Web site, tạp chí hay bài báo có quyền làm chủ đối với những người sử dụng và cách sử dụng tác phẩm. Hai khu vực quan trọng của vi phạm bản quyền bao gồm những người tải xuống âm nhạc và phân phát cho bạn bè và những học sinh tải xuống các trang chuyên môn và trình bày coi như tác phẩm riêng của mình. Cả hai hành động này đều là bất hợp pháp và có thể bị khởi tố vì phạm tội.

Hiểu biết về hành động ăn cắp và luật bản quyền

Hãy tưởng tượng rằng em đang phải viết một bài báo nghiên cứu nhưng không có đủ thời gian thực hiện để có thể được điểm tốt. Em sẽ lên một kế hoạch hoàn hảo. Lên mạng trực tuyến và mua một bài báo đã hoàn thành và ghi tên mình lên đó. Còn hơn nữa, nếu em lấy bài báo của ai đó khác đã thực hiện ở học kỳ trước và gọi nó là của riêng mình. Giáo viên sẽ không bao giờ biết, vậy thì cái gì sẽ bị tổn hại ở đây?

Đúng thế, em sẽ không thoải mái vì điều đó. Có thể em nên làm việc một chút. Đi vào mạng trực tuyến và dùng một trong các cơ chế tìm kiếm để tìm một vài thông tin từ hai hay ba nguồn. Em sẽ cắt và dán chúng vào tài liệu của mình. Sau hết, nếu em làm như vậy khi bắt đầu, em vẫn dùng nguồn tài liệu này, diễn giải nó lòng vòng, soạn lại chút ít, và đặt vào đó một vài tham khảo. Như vậy, nó đã được làm khác đi, không một ai biết cả. Em dùng nó cho báo cáo ở trường của em.

Mặc dù những điều trên gnhe có vẻ như vô tội, nhưng mọi điều như thế đều là ví dụ của hành động ăn cắp. Ăn cắp là hành động dùng một vài thứ mà mình không tạo ra và làm cho người khác nghĩ là của mình tạo ra.

Nếu dùng một số thứ lấy từ Internet không có sự cho phép hay thậm chí với sự cho phép không nhưng có sự công nhận thích hợp của người chủ, tức là đã phạm tội ăn cắp. Tốt nhất là hãy hiểu biết và tuân thủ các quy tắc.

Những điều hoang đường về bản quyền

Có nhiều điều hoang đường về luật bản quyền. Ví dụ:

1. Nếu thông tin ở trên Internet, bất kỳ ai cũng có thể sử dụng. Nó không được xem như phạm vi dùng chung ? Không. Vì thông tin trên Internet, không có nghĩa là ở trong phạm vi dùng chung. Phạm vi dùng chung là từ để chỉ thông tin ngoài luật bản quyền và có thể được dùng miễn phí. Các câu nguyên bản của Sech-xpia luôn luôn trong phạm vi dùng chung, mặc dù bản dịch của ai đó về Sech-xpia phải được cấp bản quyền. Thông tin đang ở trong khung cảnh chung không có nghĩa ở trong phạm vi dùng chung và có thể dùng không hạn chế

2. Nếu sử dụng thông tin và sao chép sang chỗ khác mà không nộp phí, thì có thể dùng theo bất kỳ cách nào. Không. Thậm chí nếu dùng một vài thứ không trả phí, vẫn có thể xâm phạm quyền tác giả. Nếu sao chép một bài hát từ ban nhạc ưa thích và sau đó chia sẻ với bạn bè, cũng là vi phạm quyền tác giả. Làm như thế là đánh cắp bài hát đó vì không thể truyền cho người khác mà không được phép.

3. Nếu thông tin không được ghi là có bản quyền, thì nó là tư do sử dụng. Không. Vì không nhìn thấy dòng nào nói thông tin là có bản quyền không có nghĩa nó không có bản quyền. Ngay từ lần đầu tiên viết ra một vài điều, thông tin đã được bảo vệ bởi luật bản quyền

4. Tôi là học sinh. Tôi dùng thông tin đó cho nhà trường từ lâu rồi, tôi có thể sao chép mọi thứ. Em không thể sử dụng các thông tin trên Internet mà không được phép vì em là học sinh. Ví dụ, em luôn được phép gộp các bức ảnh từ Internet vào các báo cáo ở trường, nhưng chúng phải duy trì hoặc là tài sản của cá nhân em hoặc là trong lớp học cho đến khi nhà trường có phép đặc biệt được dùng bức tranh đó.Em không thể thêm chúng vào Web site của trường hay phát hành chúng theo bất kỳ cách nào

5. Thế thì, tốt lắm, tôi sẽ không bao giờ sử dụng chúng. Việc nhận được sự cho phép là không thể. Không một ai để cho tôi sử dụng thông tin của họ cho đến khi tôi trả một số tiền lớn cho chúng. Ngược với cách suy nghĩ chung, thật dễ dàng để có phép sử dụng thông tin trên Internet, gồm cả hình ảnh trên Web. Trong một vài trường hợp, nhà trường có thể thương lượng với họa sỹ để truy cập đến các bức ảnh theo một tỷ lệ cố định. Để dùng cá nhân, mọi người thường vui lòng chấp nhận sử dụng một lần có phép. Bất kỳ lúc nào sử dụng các tài liệu của ai đó, luôn cung cấp một dòng chỉ ra chủ nhân của nó.

Thông tin tham khảo

Nếu đã có phép sử dụng tài liệu, hay trích dẫn một tài liệu tham khảo được tìm trực tuyến vào trong tài liệu, hay sử dụng các nguồn trực tuyến khi viết báo cáo của mình. Bbây giờ cần chỉ cho giáo viên biết thông tin được lấy ra từ đâu. Các nguồn tài liệu tham khảo chính xác như thế nào trên Internet để đảm bảo rằng những người khác cũng có thể tìm thấy tài liệu nguyên gốc. Tối thiểu, cũng phải chỉ ra địa chỉ URL; một tít tài liệu hay miêu tả; ngày tháng xuất bản, cập nhật, hay ngày tháng tải thông tin xuống; và bất kỳ tác giả nào có trong danh sách tác giả.

Có nhiều chuẩn mực cho việc trích dẫn thông tin chính xác. Ba phương pháp chung nhất là dạng thức MLA, dạng thức APA và Sổ tay Văn phong Chi-ca-gô. Nhiều trường dùng phong cách MLA, trong khi APA phổ biến trong báo chí và Sổ tay Văn phong Chi-ca-gô phổ biến trong tạp chí và sách.

Nhiều khi ta thấy một bài báo trực tuyến vừa được in lại từ tạp chí hay báo chí in. Điều này cũng cần xem xét khác hơn các tin tức được tạo ra cụ thể cho Internet..

Dưới đây là ví dụ các cách khác nhau tham khảo các sản phẩm được tìm thấy trực tuyến:

Bài báo trên Internet có nguồn gốc từ báo in

Begun, Bret. "Off-Broadway: Play With Your Food." Newsweek. 3 May 2004. http://www.msnbc.com/id/4824770.

Bài báo trong một tạp chí trực tuyến

Darman, Jonathan. "Buying Frenzy." Newsweek Online. 23 April 2004. http://msnbc.com/id/4818347.

Bài báo trực tuyến độc lập

Almind, Gert J. History of American Juke-Joints. Downloaded 27 April 2004. http://www.juke-box.dk/gert-juke-joints.htm.

CD-ROM

Shelley, Mary Wollstonecraft. Frankenstein. Classic Library. CD-ROM. Alameda: Andromeda, 1993.

Thư viện trực tuyến hay bộ sách bách khoa

"Jukebox." MSN Encarta Dictionary. Downloaded 25 April 2004. http://encarta.msn.com/dictionary_1861623428/jukebox.html.

Thư điện tử

Smith, John. "Re: History of Smith Jukeboxes." E-mail to the author. 25 April 2004.

Có những trò giải trí gì trên World Wide Web?

Em đã biết cách tìm kiếm trên Internet, để tìm thông tin cần cho nhà trường, nhưng còn những trò giải trí thì sao? Điều làm cho World Wide Web quyến rũ là có khả năng gửi các tệp đa phương tiện qua Internet.bao gồm những thứ như âm nhạc và video. Web có thể tương tác, có nghĩa có thể làm nhiều điều và nhận phản ứng ngay lập tức. Thậm chí có thể đi mua sắm trên Web. Trong phần này, chúng ta sẽ xem xét một số điều có thể làm trong cửa sổ trình duyệt.

Tôi có thể nghe âm nhạc trong trình duyệt của tôi?

Âm thanh trên Internet rất phổ biến. Có thể nghe thấy tiếng nói, âm nhạc, các cuộc phỏng vấn, clip âm thanh, thậm chí đài radio. Hai trình duyệt phổ thông nhất có các tính năng có sẵn cho phép chơi các tệp âm thanh. Có nhiều loại tệp âm thanh, bao gồm các tệp có đuôi .WAV, .MP3, và .AU. Cho đến mới đây, để nghe một tệp âm thanh, cần tải xuống toàn bộ tệp, như vậy có thể mất thời gian. Bây giờ, có một số điều như dòng âm thanh cho phép các tệp âm thanh bắt đầu chơi thậm chí khi tiếp tục gửi tệp đó đến máy tính khách.

Một trong các trình chơi âm thanh phổ thông nhất là Windows Media Player. Khi tìm thấy một nối kết đến một tệp âm thanh, trình duyệt Web thông báo cho máy phục vụ Web có người muốn truy nhập tệp âm thanh. Máy phục vụ Web gửi một tệp phương tiện trở lại trình duyệt. Trình duyệt khởi động một chương trình nhỏ gọi là Media Player, chơi tệp âm thanh. Khi tệp bắt đầu chơi, trình duyệt tiếp tục yêu cầu máy phục vụ Web phần còn lại của tệp được gửi qua trình duyệt khi âm nhạc tiếp tục chơi. Sự tiến bộ của cách này là không phải chờ đợi lâu để tải xuống trước khi có thể bắt đầu thưởng thức âm nhạc.

Một loại tệp âm thanh phổ biến ngày nay là tệp âm nhạc MP3. Các tệp MP3 là các tệp có chất lượng cực kỳ cao mặc dù kích thước tương đối nhỏ. Có thể dùng trình duyệt và Windows Media Player chơi chúng như mô tả trên. Tuy nhiên có thể chọn tải các tệp MP3 xuống ổ cứng máy khách và chơi trên một trình chơi MP3 riêng hay trong Windows Media Player thậm chí khi không kết nối Internet.

Một trong các điều đáng ngại quan trọng với tệp MP3 là bị chia sẻ bất hợp pháp. Hãy nhớ, không được phép tải xuống các tệp đó khi chưa có phép.

Một trong các phát kiến công nghệ mới nhất trên Internet là khả năng nhận các buổi phát thanh radio. Có hai loại đài phát thanh truyền thống mọi người có thể truy nhập trực tuyến và các đài phát thanh chỉ trên Internet . Trong hầu hết các trường hợp, sóng radio được chuyển đổi thành dạng thức máy tính có thể đọc và sau đó chơi lại qua các trình RealPlayer hay Windows Media Player với trình duyệt Internet.Trong khi nghe đài phát thanh, trình duyệt vẫn liên hệ cố định với máy phục vụ Web, gửi và nhận tệp.

Ngoài âm nhạc là phổ biến, còn có thể nghe cách phát các từ, các bài diễn thuyết lịch sử, và thậm chí gửi thông báo đến bạn bè dùng các khả năng âm thanh của trình duyệt.

Có thể xem video trong trình duyệt không?

Có nhiều loại video mọi người có thể xem qua trình duyệt.Như đối với âm nhạc, đòi hỏi phải có một phần mềm đặc biệt được cài đặt, nhiều phần mềm có cùng với các trình duyệt thông dụng nhất.

Cách chung nhất để xem video qua Internet là dòng video. Giống như dòng âm thanh, dòng video cho phép chơi video trên Internet không cần chờ đợi tải toàn bộ video xuống máy tính. Tệp được gửiđến máy tính khi xem video.

Theo trình tự để xem video trên Internet, đầu tiên mã hóa sao cho tệp có thể đọc được theo cách điện tử. Bấm vào một nối kết hay biểu tượng trong trình duyệt Web và trình duyệt gửi một thông báo đến máy phục vụ yêu cầu tệp video. Máy phục vụ gửi tệp đó đến trình duyệt và khi người dùng đang xem, trình duyệt trong mối liên hệ với máy phục vụ Web, nhận phần còn lại của video. Tệp video không ở lại hệ thống của người dùng khi kết thúc xem. Dòng video là phổ biến trên site quảng cáo phim sắp tới. Có thể thường xuyên xem chuỗi phim như một dòng video.

Tôi có thể chơi trò chơi trong trình duyệt không?

Chơi trò chơi có thể qua nhiều ứng dụng phần mềm. Nhiều phần mềm sẽ học trong các phần sau trên lớp. Tuy nhiên có thể chơi trò chơi trong trình duyệt, nhiều lần với sự trợ giúp của các phần mềm khác chạy với trình duyệt, như Java, Shockwave, và Flash.Tất cả những cái đó làm cho trình duyệt tương tác hơn. Một số chương trình trò chơi được thiết kế để có thể tự chơi, nhưng nhiều trò chơi khác được thiết kế để chơi với người khác. Ví dụ, nếu đi vào phần trò chơi của Yahoo! sẽ nhìn thấy đủ loại trò chơi trực tuyến có thể chơi bằng trình duyệt. URL là http://games.yahoo.com.

Các trò chơi Java chạy một vài đoạn chương trình gọi là tiểu dụng Java. Đây là một chương trình nhỏ thực sự mở bên trong trình duyệt. Nó chạy qua một quá trình biên dịch thông tin trong tiểu dụng và chứa các hoạt hình và các hình ảnh di chuyển và cho phép tương tác với các hình ảnh trên màn hình.

Shockwave là một chương trình khác chạy trong trình duyệt, được thiết kế cho nội dung đa phương tiện. Nó không chỉ hiển thị ảnh, mà cả âm nhạc và âm thanh.

Flash là một chương trình nhỏ được thiết kế chạy trong trình duyệt Web bổ xung thêm hoạt hình, âm thanh, và tương tác với các trang Web. Thường thấy các phim dùng Flash trực tuyến. Nội dung của Phim dùng Flash truyền thành dòng đến máy tính khách giống như với âm thanh và video được gửi tới trình duyệt. Điều này giúp cho có thể xem phim một thời gian dài không cần chờ đợi lâu để tải xuống tệp.

Tất cả các chương trình này giúp dễ dàng chơi mọi trò chơi tốc độ cao, chi tiết qua Internet.

Có thể mua các thứ trên Web không?

Việc mua sắm ngày càng trở nên phổ biến trên Web. Thực tế, trên toàn thế giới, mọi người chi trả hàng tỷ đô la hàng năm cho việc mua sắm trực tuyến.

Mua sắm trực tuyến là dễ dàng và an toàn nhờ các chương trình giữ kín các thông tin quan trọng của khách hàng và thông tin chỉ nhìn thấy được tại cửa hàng khách hàng mua sắm.

Không chỉ có thể mua hàng từ các cửa hàng mà còn có thể bán các sản phẩm tại các khu buôn bán địa phương, có các site bán đấu giá và hàng nghìn các Web site cho mọi người bán sản phẩm trực tuyến. Chương 4 sẽ xem xét một số phòng ngừa cần thiết khi mua sắm trực tuyến. Với sự quan tâm về tính an toàn thích đáng, có thể mua bất cứ thứ gì trực tuyến.

Đã học được gì về World Wide Web

Bài học này đã nói về phần phổ thông nhất của Internet: World Wide Web. Web chứa âm nhạc, video, âm thanh, đồ họa, và các lựa chọn đa phương tiện khác làm thành một bộ sưu tập khổng lồ thông tin cho thương mại, giáo dục, và những trò giải trí.

Nhiều cấu phần khác đã được xét đến trong chương này, bao gồm:

• Trình duyệt Web

• Cơ chế tìm kiếm

• Tính hợp lệ của thông tin

• Hành động ăn cắp và luật bản quyền

• Nghe âm nhạc qua trình duyệt

• Xem video qua trình duyệt

• Chơi trò chơi qua trình duyệt

• Mua bán trực tuyến

Cái gì tiếp theo?

Bài học tiếp theo sẽ nói về các hoạt động khác sẵn dùng trên Internet, gồm có gửi thư điện tử và sử dụng dịch vụ thư tín nhanh.

Các thuật ngữ cần biết

Xem lại các thuật ngữ sau:

Người máy RoBot

Tên miền Domain name

Cơ chế Tìm kiếm Mục đích Chung General Purpose Search Engine

Trang nhà Home page

Siêu văn bản Hypertext

Ngôn ngữ vết cập nhật siêu văn bản Hypertext markup language (HTML)

Giao thức truyền siêu văn bản Hypertext transfer protocol (HTTP)

Trình chỉ mục Index program

Giao diện Interface

Tiểu dụng Java applet

Web site Tuyến tính Linear Web site

Cơ chế tìm kiếm Meta Search Engine

Hành động ăn cắp Plagiarism

Miền chung Public domain

Web site Ngẫu nhiên Random Web site

Cơ chế tìm kiếm Search engine

Cơ sở dữ liệu của Cơ chế tìm kiếm Search engine database

Lưới nhện Spider

Dòng âm thanh audio

Dòng video

Lướt mạng Surfing the net

Miền mức -đỉnh Top-level domain (TLD)

Web site dạng Cây Tree Web site

Trình định vị tài nguyên đồng dạng Uniform resource locator (URL)

Trình duyệt Web browser

Trang Web page

Web site

Các Web Sites Tham khảo

Web site về bản quyền: http://www.benedict.com

Macromedia: http://www.macromedia.com

MusicMatch: http://www.musicmatch.com

Cơ quan Bản quyền Mỹ US Copyright Office: http://lcweb.loc.gov/copyright

Trò chơi của Yahoo Games: http://games.yahoo.com

Các bài thơ ưa thích Favorite Poem Project: http://www.favoritepoem.org/thevideos/index.html

Site Thư viện số Quốc gia National Digital Library Site: http://memory.loc.gov/

Xem hai trong số các Web sites trên và trả lời các câu hỏi sau:

a. Em đã xem Web site nào?

b. Ngoài loại của site, đây là site gì? Chọn trong số các lĩnh vực vận động, thương mại, thông tin , doanh nghiệp, giáo dục, tin tức hay cá nhân.

c. Xem thẩm quyền của site. Ai là nguồn gốc tài liệu?. Hãy giải thích.

d. Xem độ chính xác của site? Site có danh sách tham khảo không? Có nối kết đến site khác không? Có chuyên nghiệp không?

e. Nhận được điều gì từ site? Tìm thấy vài thứ hữu ích trên Web site không? Nếu đang site bán một số thứ, có thông tin người mua có thể tham khảo về sản phẩm không?

f. Trông vào site và xem xét tính khách quan của nó. Có thành kiến hay vô tư. Có thể kể ra như thế nào

g. Kiểm tra tính hợp thời của site. Site được tạo ra khi nào?

h. Tóm lại, có tin tưởng vào site không? Tại sao có và tại sao không?

i. Có ấn tượng chung gì về site?

Các câu hỏi ôn tập

1. Giảng về mối quan hệ của World Wide Web đối với Internet.

2. Trong tên miền sau, xác định từng cấu phần:

http://www.favoritepoem.org/thevideos/index.html

http:

www:

favoritepoem.org:

thevideos:

index.html:

3. Phác thảo các bước tiến hành nếu nuốn tìm kiếm trên Internet thông tin về Mount Vernon.

4. Mô tả sự khác nhau giữa site vận động, site thương mại,và site giáo dục. Nếu tìm thấy thông tin giống nhau trên ba loại site này, chúng có thể khác nhau như thế nào? Có sự khác nhau trong cách sử dụng thông tin không?

5. Mô tả tính quan trọng của nguyên tắc quy tắc máy tính. Tại sao có vấn đề cần được cấp phép trước khi dùng thông tin trên Web site?