Duyên và nợ nào ai biết được,
Hai mảnh đời chấp vá tựa vào nhau.
Thăm thẳm chiều mưa chất chứa cõi sầu .
Tình một mảnh biết đâu là bến đậu.

Vợ chồng phó Biện lấy nhau đã được hơn hai năm rưỡi , mà chẳng có dấu hiệu chửa đẻ gì , bà mẹ chồng tỏ ra sốt ruột một cách lộ liễu . Bà hay thở dài đánh sượt mỗi khi nhìn vào bụng đứa con dâu . Có vẻ như hai năm rưỡi dài dằng dặc ấy , đối với bà mẹ chồng nó dài như thể hai mươi năm vậy.

Vợ Biện chán ngán cái nhìn săm soi ấy của bà mẹ chồng lắm nhưng chẳng biết làm sao khác hơn được. Nhất là mỗi khi bà mẹ chồng nhìn đàn chó con đang rúc vào vú con chó cái , tranh nhau bú , bà đay nghiến nói:

- Nhà này nuôi chó chó đẻ sai , nuôi lợn lợn đẻ mắm . Thế mà nuôi người thì người lại chẳng đẻ hộ cho . Chả biết cái phúc nhà này nó ra làm sao nữa .

Có một lần khác, vợ Biện cố gánh chỗ bèo về băm nấu cám lợn , bà mẹ chồng không thương cảm lại còn nói kháy một câu :

- Chị chã cần phải cố gắng như thế cho hại người . Chịu khó nghỉ ngơi rồi đẻ cho tôi một vài đứa cháu nội là được , thế là được rồi

Kể từ đó vợ phó Biện trong lòng bao giờ cũng canh cánh một nỗi niềm đau khổ. Có lần bà mẹ chồng còn hỏi cậu con trai một câu mà vợ Biện nghe được : Thế mày với mẹ thằng cu không ngủ mấy nhau à ? 

Tuy vợ Biện chưa bao giờ sinh cho nhà họ Huỳnh lấy một mụn con , song bao giờ bà mẹ chồng bao giờ cũng gọi vợ Biện là mẹ thằng cu . Cứ như thể gọi mãi như thế , cô con dâu của bà một ngày nào đó sẽ có chửa . Người con trai trả lời bà mẹ:

- Tuần nào cũng đánh hơn chục lần ... Mà mẹ lo làm gì ... từ từ thủng thẳng , đi đâu mà vội.

Bà mẹ thở dài đánh sượt một cái rồi nói:

- Cha bà cái thói bênh vợ của nhà anh . Tôi sắp chui xuống lỗ rồi . Bảo từ từ thủng thẳng là từ từ thủng thẳng thế nào . Anh không mau mau kiếm tí cháu nội cho tôi bồng, sau này ngộ nhỡ tôi không chờ được , rồi đi xuống chốn cửu tuyền , tôi biết ăn nói với các cụ tổ họ huỳnh nhà anh như thế.

Vợ Biện nghe nói thế , trong bụng cảm thấy rát ruột lắm.

Ban đầu vợ Biện mới về làm dâu nhà họ Huỳnh, bà mẹ chồng tỏ ra chăm chiều hết mực. Có cái gì ngon bà cũng dần riêng cho đứa con dâu. Có quả xoài bổ ra thì bà sẽ nhất định chọn phần cái hột , ép cô con dâu ăn bằng được hai cái má thịt xoài . 

Cả chuyện băm bèo nấu cám lợn , bà cũng giành lấy : Chị xê ra đi , nom chị băm bèo tôi ngứa mắt lắm . Nói xong bà không quên kèm thêm một nụ cười thật to ra điều mình đang mắng yêu cô con dâu.

Nhưng rồi sau đó sự nôn nóng của vợ Biện mong mình cấn thai giống như chuyện bà mẹ chồng mất dần kiên nhẫn . Hình như bà bắt đầu sốt ruột thật sự. Có thời gian cây đu đủ trước nhà rất sai quả , bà ngày nào cũng bắt cô con dâu ăn đu dủ . 

Thôi thì đủ cả các món canh , xào , nộm , dưa , luộc ... Thì ra bà đã hỏi xem vợ nhà thằng Thoan ăn cái gì mà mắn chửa. Vợ Thoan bảo : Nhà con nghèo , chỉ có mỗi món thù đủ . Hóa ra ăn cái ấy nó mắn lắm , bà ạ.

Cây đu dủ dễ có đến hơn ba mươi quả , đeo bám kín cả một khúc cây , nhưng chẳng quả nào kịp chin. Chả là bà mẹ chồng cứ vặt xanh xuống . Vợ Biện độ ấy cứ nhìn vào mâm cơm là phát ốm vì nhìn thấy toàn là món đu đủ.

Cuối cùng ăn xong hết mùa đu đủ ấy , nhưng cái bụng của vợ Biện không chịu ngoan ra , không chịu cấn chửa. Tháng nào vợ biện cũng thấy máu chảy ra từ âm đạo , lòng vợ Biện lại nhói đau như có ai thắt lại bằng gai mây . Bà mẹ chồng thấy mình đã dày công như thế mà cái nết chửa đẻ của vợ Biện xem ra chẳng ăn thua gì. Chán nản , bà bỏ mặc ý định mình đang sốt ruột đợi chờ một đứa cháu nội.

Trong nhà bây giở bỗng nặng nề u ám như thể mọi xó xỉnh ngóc ngách đều tràn ngập chướng khí . Anh chồng cũng chán nản nhìn vợ . Hình như anh không hiểu tại sao anh và chị vẫn đều đặn chuyện ân ái nhưng anh vẫn không có chửa. Có lần chồng bảo vợ:

- Trông mình lành lặn khỏe mạnh như thế ,tôi nghĩ chắc là lỗi tại do tôi mà ra cả.

Vợ Biện nghe chồng nói thế chỉ biết nằm rưng rưng khóc . Thì ra là chồng chị cuối cùng đã than thở về điều chị nghĩ chỉ có bà mẹ chồng mới thực sự quan tâm đến. Anh đã nói đến một sự thật bao giờ cũng khiến cho chị nhói đau. 

Đối với vợ Biện , khổ và nghèo, cơ cực đến mấy vợ Biện cũng không hề ca than ngần ngại . Chị chỉ đau khổ khi trách nhiệm chửa đẻ của mình không hoàn thành trọn vẹn . Nay nghe chồng chị nói thế , thử hỏi làm sao lòng chị không đau cho được.

Vợ Biện một hôm lén đi coi bói. Bà thầy bói xem một quẻ bài xong rồi bảo :

- Thú thật ... Tôi không muốn nói ra những điều mà quẻ bài đã ứng . Nhưng mà thấy chị hiền lành, lại thành tâm , tôi không nỡ nói dối . Cái số chị long đong về đường chửa đẻ lắm.

- Thế là cháu không bao giờ có con ...

Người đàn bà ấy vội trả lời :

- Ấy chết! Không phải như thế. Số chị ... chỉ nhờ được con nuôi thôi . Theo quẻ thì đấy là một đứa con gái. Còn thì hai lần chửa , đẻ đủ cả hai . Hai con giai đàng hoàng . Nhưng chỉ giử lại được một đứa . Cái đứa đầu tiên , xin đừng trách tôi nói gở mồm ... đẻ ra thì có nhưng cho bú thì không !

Nghe xong, vợ Biện khuôn mặt chùng xuống . Một ý nghĩ thóang nhanh xuất hiện trong đầu chị , có lẽ không nên tin vào bói toán. Hoặc là nếu xoa bài lại, rất có thể quẻ thứ hai sẽ không ứng xấu như quẻ trước. Chị nói nhanh:

- Bài xấu thế cơ à ? Hay là để cháu xoa bài quẻ khác !

Người đàn bà vội lắc đầu:

- Ấy chết ... Không được đâu . Làm thể chẳng giúp được việc gì . Chẳng linh nghiệm gì đâu.

Nhưng cháu muốn. Xin bà giúp cháu ... - Vợ Biện năn nỉ. Hình như chị nghĩ rằngvới sự thành tâm khẩn thiết của mình , số phận sẽ cảm động cho số phận bẻ bàng của mình. – Cháu xin bà thật lòng đấy !

Người đàn bà nhác thấy có khách lạ đến đang đợi ngoài sân vội nói tránh đi : Có muốn xem lại thành cũng phải đợi hôm khác! Nhưng khi nhìn thấy vẻ mặt chết lặng của vợ Biện, bà ta không nỡ ăn ở cạn tình. Thành ra bà sai cô bé giúp việc ra ngoài thềm báo lại cho khách là chừng mười phút nữa là bà sẽ cho mời khách vào.

Vợ Biện lại xoa bài một lần nữa. Thật trớ trêu thay . Những con bài vẫn là con bài ban nãy. Nhưng vợ Biện vẫn cầu xin là bà thầy bói mấy phút trước đã coi nhầm. Nhưng nhìn khuôn mặt lặng lẽ đến độ tàn nhẫn của bà ta, vợ Biện toàn thân lạnh đến độ toát mồ hôi hột . Người đàn bà lên tiếng :

- Bài quẻ này ứng lên càng xấu hơn.

- Thưa bà .Là thế nào, cơ ạ? – Khuôn mặt vợ Biện tái xanh lại.

- Theo quẻ ... bài nói... Thằng con trai của chị sau này cũng khỗ đau về chuyện gia đạo . Không có hạnh phúc. Còn đứa con gái nuôi thì đường tình duyên tan tành – Nghĩ sao bà ta nói : Thôi thì đi đâu cũng chẳng thoát khỏi mệnh Giời . – Cuối cùng bà ta lẩy một câu Kiều:

Bắt phong trần , phải phong trần,
Cho thanh cao mới được phần thanh cao.

Vợ Biện hôm ấy ra về lòng đau như cắt.
Đất bằng dậy sóng.

Một điều vợ Biện không ngờ được là quẻ bài linh nghiệm cực kỳ. Ngay buổi sáng hôm ấy, trên bến đò làng Cối vắng khách, chị nghe có tiếng khóc trẻ con cất lên , nghe như thể nó đang rất khát sữa , hình như nó sợ chết nên cố hết sức khản cổ gào để người ta có thể nghe được tiếng kêu cứu thảm thiết của nó.

Vợ Biện đi lại nơi có tiếng khóc thì nhận ra đấy là một đứa trẻđược bọc trong một cái xống cũ, rách nát , bẩn thỉu. Hai bàn chân cô bé thò ra , bám đầy kiến lửa. Vợ Biện vội gỡ cái xống ra ,nhanh tay nhặt những con kiến lửa . Đến lúc này thì vợ Biện mới nhận ra là cô bé không chỉ khát sữa mà nó còn bị kiến đốt nhừ tử. 

Quan sát kỹ , vợ Biện nhìn thấy đấy là một đứa con gái. Nhưng nom kỹ, đứa con gái ấy không bình thường , hình như nó có một cái âm vật khá lớn, không giống như những đứa con gái nhỏ khác mà vợ Biện đã từng gặp qua.

Vợ Biện nhìn quanh nhưng không thấy ai cả. Bất chợt chị hiểu ra đã có người đẻ xong rồi đem vất con bé đi . Thế là chị cảm động ẵm nó về . Trên đường về nhà, chị cứ lo lắng là bà mẹ chồng sẽ tìm cách trách mắng chị . Chị sợ bà sẽ nói : con chị đẻ ra tôi mới quý . Còn con người ta vất đi , chị khuân về để cả nhà này hầu nó à ? Đúng là đoảng từ cái nết đẻ đoảng đi .

Chị lo lắng như vậy là vì đã từ hai năm nay , hình như mọi chuyện chị làm trong tầm mắt bà mẹ chồng cũng đều sai cả . Nhưng nhìn con bé trong tình cảnh tang thương như thế này, chị không nỡ đành đoạn bỏ nó lại bến đò một mình . Thế là vợ Biện quyết định ẵm con bé về . Dù sao nó cũng mang một thân phận kiếp con người . Đâu phải cái thúng rách vứt ở vệ đường . Thế là chị nói với con bé :

- Thôi ngoan, không khóc nữa . Để mẹ ẵm con về . Mẹ sẽ nuôi con . Nín đi nào . Ngoan nào ...

Có lẽ con bé vừa đói vừa bị kiến cắn , nên nó hờn , nhất mực cứ khóc thét lên , dù vợ Biện vẫn đều tay vỗ về cho con bé .