a.Thực chất & động cơ of tích lũy TB

Do wy luật giá trị thặng dư chi fối, nên đặc trưng của sxTB là tái sx mở rộng , đó là sự là lặp lại wá trình sx với wy mô lớn lớn hơn trước. Muốn vậy, phải biến 1 bộ fận giá trị thặng dư thành TB fụ thêm.

Tích lũy TB là sự chuyển hóa 1 fần giá trị thặng dư thành TB, hay là wá trình TB hóa giá trị thặng dư.

Nghiên cứu tích lũy & tái sx mở rộng TBCN cho fép rút ra những kết luận vạch rõ hơn bản chất bóc lột của wan hệ sx TBCN

Thứ 1st, nguồn gốc duy nhất của TB tích lũy là giá trị thặng dư & TB tích lũy chiếm tỷ lệ ngày càng lớn trong toàn bộ TB. C.Mác nói rằng, TB ứng trước chỉ là 1 giọt nước trong dòng sông của tích lũy mà thôi. Trong wá trình tái sx, lãi (m) cứ đập vào vốn, vốn càng lớn thì lãi càng lớn, do đó lao động của công nhân trong wá khứ lại trở thành fương tiện để bóc lột chính người công nhân.

Thứ 2nd, wá trình tích lũy TB đã làm cho wyền sở hữu trong nền kinh tế hh biến thành wyền chiếm đoạt TBCN. Trong sxhh giản đơn, sự trao đổi jữa những người sxhh theo nguyên tắc ngang já về cơ bản ko dẫn tới người này chiếm đoạt ko công của người kia . # lại, nền sx TBCN dẫn đến kết wả là nhà TB chẳng những chiếm đoạt 1 fần lao động của công nhân, mà còn là người sở hữu hợp fáp lao động ko công đó. Nhưng điều đó ko vi fạm wy luật já trị.

Động cơ thúc đẩy tích lũy & tái sx mở rộng 1 mặt là do wy luật kinh tế tuyệt đối của CNTB- wy luật giá trị thặng dư chi fối. Để thực hiện mục đích đó, các nhà TB ko ngừng tích lũy để mở rộng sx, xem đó là fương tiện căn bản để tăng cuờng bóc lột công nhân làm thuê. Mặt #, cạnh tranh gay gắt buộc các nhà TB fải ko ngừng làm cho TB của mình tăng lên, để mở rộng wy mô sx & đổi mới công nghệ = cách tăng nhanh TB tích lũy.

b.Các nhân tố ảnh huởng đến wy mô tích lũy TB

Cùng với wá trình tái sx CNTB, wy mô tích lũy TB cũng ko ngừng tăng lên. Việc xem xét những nhân tố ảnh huởng đến wy mô tích lũy TB fải đc chia làm 2 TH:

- 1 là, TH khối lượng giá trị thặng dư ko đổi thì wy mô của tích lũy TB fụ thuộc vào tỷ lệ fân chia khối lượng giá trị thặng dư đó thành 2 wỹ: Wỹ tích lũy & wỹ tiêu dùng của nhà TB. Đương nhiên tỉ lệ wỹ này tăng lên thì tỉ lệ wỹ kia sẽ jảm đi.

- 2 là, nếu tỷ lệ fân chia đó đã đc xđ, thì wy mô của tích lũy TB fũ thuộc vào khối lượng já trị thặng dư. Trong TH này, khối lượng já trị thặng dư bị fụ thuộc vào nhân tố sau đây:

+ trình độ bóc lột sức lao động = những biện fáp: tăng cuờng sức lao động, kéo dài ngày lao động, cắt jảm tiền lương công nhân. Có nghĩa là thời jan công nhân sang tạo ra já trị thì càng đc kéo dài ra nhưng chi fí càng đc cắt jảm, do vậy khối lượng já trị thặng dư càng lớn & wy mô của tích lũy TB càng lớn.

+ trình độ năng suất lao động xh: Năng suất lao động xh tăng lên sẽ có thêm những yếu tố vật chất để biến já trị thặng dư thành TB mới, nên làm tăng wy mô của tích lũy.

+ Sự chênh lệch jữa TB đc sử dụng & TB đã tiêu dùng: Trong wá trình sx, tư liệu lao động(máy móc, thiết bị) tham ja toàn bộ vào wá trình sx, nhưng já trị của chúng chỉ khấu hao từng fần. Như vậy là mặc dù đã mất dần já trị, nhưng trong suốt thời jan hoạt động, máy móc vẫn có tác dụng như khi còn đủ já trị . Sự hoạt động này của máy móc đc xem như là sự fục vụ ko công. Máy móc, thiết bị càng hiện đại , thì sự chênh lệch jữa TB đc sử dụng & TB tiêu dùng càng lớn, do đó sự fục vụ ko công càng lớn, Tb lợi dụng đc những thành tựu của lao động wá khứ càng nhiều, nhờ vậy wy mô của tích lũy TB càng lớn

+ Wy mô của TB ứng trước: Với trình độ bóc lột ko thay đổi thì khối lượng já trị thặng dư do khối lượng TB khả biến wyết định. Do đó wy mô của TB ứng trước, nhât là bộ fận TB khả biến càng lớn, thì khối lượng já trị thặng dư bóc lột đc càng lớn, tạo đk tăng thêm wy mô của tích lũy TB