Tự cất giữ

Sự vĩ đại luôn luôn được xây dựng trên nền móng này: Khả năng xuất hiện, nói và hành động như một người đàn ông bình thường nhất.

- Shams-ud-din Muhammed Hafiz -
 

          Khu vực nhà kho này có mùi như mùi Phi châu. Đứng gần căn phòng hơn bốn mét vuông này, thực ra là tủ đồ với giao thông đang trong giờ cao điểm sôi sục qua lại trên đại lộ San Pablo nhộn nhịp, Mortenson cảm thấy sự trật khớp mà chỉ một chuyến đi bốn mươi tám giờ bằng đường hàng không có thể gây ra. Trên chuyến bay khỏi Islamabad anh đã cảm thấy ngập tràn mục đích, hình dung hàng chục phương cách quyên góp tiền cho ngôi trường. Nhưng về đến Berkeley, California, Greg Mortenson không thể tự mình định hướng. Anh cảm thấy bị che kín dưới bầu trời nắng không gay gắt, giữa những sinh viên đại học khá giả đang đi dạo một cách hạnh phúc, và lời hứa của anh với Haji Ali giống như một bộ phim chỉ còn nhớ được một nửa, mà anh vừa xem vừa lơ mơ ngủ trên một trong ba chuyến bay dài vô tận của mình

          Mệt mỏi sau chuyến bay dài. Sốc văn hóa. Bất cứ cái tên nào bạn gán cho những khó chịu của sự trật khớp, đã tấn công anh khá thường xuyên trong quá khứ. Đó là lí do anh đến đây, như anh vẫn luôn luôn làm sau khi quay trở về từ một chuyến Leo núi - đến Berkeley Self-Storage ngăn số 114. Khoảng không gian ẩm mốc này là cái neo cho chính bản thân Mortenson.

          Anh bước vào bóng tối thơm ngát, mò mẫm sợi dây bật sáng ngọn đèn treo trên đầu, rồi khi tìm ra và kéo sợi dây, anh thấy những quyển sách về leo núi đầy bụi xếp chồng dựa tường, một đoàn lữ hành gồm những con voi xinh đẹp được tạc bằng ngà voi Phi châu của cha anh và ngồi trên cuốn album quăn góc. GiGi, một chú khỉ nhồi bông màu cà phê từng là bạn đồng hành thân thiết của anh trở lại mà nơi kí ức giao thoa thành hồi tưởng của giác quan.

          Anh nhặt thứ đồ chơi trẻ con và thấy con thú Phi châu nhồi bông đã bị bung đường khâu ở ngực. Anh ép nó vào mũi mình, hít vào và quay về ngôi nhà bằng gạch xỉ than ngổn ngan, trong sân, bên dưới những nhánh cây hồ tiêu của họ, ở Tanzania.

          Cũng như cha mình, Mortenson sinh ra ở Minnetosa. Nhưng vào năm 1958, khi anh chỉ mới ba tháng tuổi, cha mẹ đã mang anh theo cùng trong chuyến phiêu lưu lớn của đời họ. Một vị trí được bổ nhiệm để làm việc như những nhà truyền giáo ở tanzania, trong bóng râm của đỉnh núi cao nhất của lục địa này, núi Kalimanjaro.

          Irvin Mortenson, cha của Greg sinh ra trong một dòng họ sùng đạo thuộc giáo phái Luther mà Garrison Keillor đã khai thác rất nhiều tư liệu từ đó. Cũng như những người đàn ông ít nói vùng hồ Wobegon, ngôn ngữ là thứ ông bị buộc phải sử dụng cẩn thận. Cao một mét tám, với vóc người lực lưỡng như con trai của mình, Irvin Mortenson có biệt danh “Dempsey" như một cậu bé hướng đạo sinh không bình thường, và tên của võ sĩ quyền anh này sẽ thay thế cho tên thật của ông suốt quãng đời còn lại. Là đứa con thứ bảy và con út trong một gia đình bị khánh kiệt về kinh tế bởi cuộc đại suy thoái, tài năng về điền kinh của Dempsey – ông là trung vệ đội bóng bầu dục của trường trung học liên bang và hậu vệ trong đội bóng rổ liên bang – đã đưa ông ra Khỏi vùng hồ Pequot, một thị trấn đánh cá nhỏ ở phía bắc Minnesota, và đưa ông vào một con đường đến với thế giới rộng lớn hơn. Ông tham gia khóa học về bóng bầu dục ở đại học Minnesota, có được bằng cấp về giáo dục thể chất trong khi nuôi dưỡng những vết bầm tím do hàng phòng ngự của đối phương gây ra.

          Vợ Ông Jerene, phải lòng ông ngay sau khi gia đình bà từ Iowa chuyển đến Minnesota. Bà cũng thích thể thao và là đội trưởng đội bóng rổ nữ của trường trung học. Họ nhanh chóng kết hôn trong thời gian Dempsey mà khi đó đang phục vụ quân đội, được phép nghỉ ba ngày, trở về từ Fort Riley, Kansas. Jerene kể lại rằng, “Dempsey mang chiếc túi du lịch. Anh đóng quân ở Nhật Bản và thích quan sát thế giới bên ngoài nhiều hơn là chỉ ở Minnesota. Một ngày kia, anh trở về nhà khi tôi đang mang thai Greg và nói: Ở Tangantika đang cần giáo viên. Chúng mình hãy đi Phi châu. Tôi không thể nói không, khi còn trẻ bạn không biết mình không biết điều gì. Chúng tôi cũng vậy.”

          Họ được bổ nhiệm đến một đất nước mà không ai không biết gì nhiều hơn là diện tích của nó trên bản đồ Đông Phi, giữa Kenya và Rwanda. Sau bốn năm làm việc ở vùng núi Usambara xa xôi, họ chuyển đến Moshi, tiếng Swahili có nghĩa là  “khói", nơi gia đình họ được hội đồng truyền giáo Luther cho trú ngụ trong căn nhà ngổn ngang xây bằng gạch xỉ của một tay buôn súng người Hy Lạp, đã bị chính quyền tịch thu. Và rồi, thần may mắn thường ưu đãi kẻ khù khờ, cả gia đình cảm thấy hết sức yêu thương đất nước sẽ được đổi tên thành Tanzania sau ngày độc lập vào năm 1961. “Càng lớn hơn, tôi càng yêu quý tuổi thơ của mình. Tuổi thơ đó là một thiên đường.” Mortenson nói.

          Ngoài căn nhà, được bao quanh một cách tiện nghi bởi khoảng sân vườn tươi tốt, Mortenson còn xem cây hồ tiêu khổng lồ như là nhà mình “cái cây đó là hình anh của sự bền vững.” Mortenson nói: “vào lúc hoàng hôn, hàng trăm con dơi sống bay ra từng đàn để đi săn mồi. Và sau lúc mưa, cả khoảng sân có mùi như mùi hồ tiêu. Cái mùi thật tuyệt vời.”

          Vì cả Dempsey và Jerene đều không quá câu nệ về tín ngưỡng nên gia đình Mortenson đã trở thành một trung tâm cộng đồng hơn là trung tâm tôn giáo. Dempsey dạy giáo lý vào chủ nhật. Nhưng ông cũng bố trí một sân bóng softball với gốc cây hồ tiêu làm đường biên cuối sân, và đã thành lập đội bóng bầu dục trường trung học đầu tiên của Tanzania. Đó chỉ mới là hai dự án tốn nhiều công sức, chi phối cuộc đời của Dempsey và Jerene.

          Dempsey đã dành trọn mọi công sức của mình cho thành tích lớn của cuộc đời ông – quyên góp tiền và thành lập bệnh viện đào tạo đầu tiên của Tanzania, trung tâm y tế cơ đốc giáo Kalimanjaro. Jerene làm việc cho một mục tiêu tương tự duy nhất là thành lập Trường Quốc Tế Moshi, dạy dỗ những trẻ em xa quê hương thuộc đủ loại mọi quốc tịch. Greg học ở trường đó, bơi lội một cách hạnh phúc trong đại dương của các nền văn hóa và ngôn ngữ. Sự phân chia các quốc tịch khách nhau mong manh đến mức khiến anh cảm thấy bối rối khi các học sinh đánh nhau. Trong một thời gian, khi đang có xung đột gay gắt giữa Ấn Độ và Pakistan, Greg cảm thấy bối rối bởi cái cách mà những học sinh Ấn Độ và Pakistan chơi trò chiến tranh trong giờ ra chơi, giả vờ như đang bắn súng máy và hành quyết lẫn nhau.

          “Ngoài những điều ấy, đó là một ngôi trường tuyệt vời để theo học.” Anh nói. “cứ như là một Liên Hiệp Quốc thu nhỏ. Có hai mươi tám quốc tịch khác nhau và chúng tôi đón mừng tất cả những ngày lễ: Hanukkah, Giáng sinh, Diwali và lễ id.”

          “Greg ghét đến nhà thờ với chúng tôi.” Jerene nhớ lại. “vì tất cả quý bà Phi châu luôn muốn chơi đùa với mái tóc màu vàng của nó.” Ngoài ra, Mortenson lớn lên một cách hạnh phúc mà không biết đến chủng tộc. Anh sớm làm chủ được tiếng Swahili với giọng nói không trọng âm tuyệt hảo khiến mọi người lầm tưởng anh là người Tanzania khi nghe qua điện thoại. Anh hát những bài thánh ca xưa trong đội đồng ca của nhà thờ, và tham gia một nhóm múa toàn là người Phi châu, dự cuộc thi vũ điệu bộ lạc được truyền hình toàn quốc trong ngày Saba Saba – ngày độc lập của Tanzania.

          Năm mười một tuổi, Greg Mortenson leo lên ngọn núi đáng gờm đầu tiên “kể từ năm lên sáu, tôi đã ngắm nhìn trên đỉnh núi và van nài cha đưa tôi lên đó.” Sau cùng, khi Dempsey thấy rằng anh đã đủ lớn để leo núi, thay vì vui hưởng chuyến đi lên đỉnh châu Phi, Greg nói: “tôi đã phải bụm miệng và nôn ói trên đường lên Kalimanjaro. Tôi ghét lần leo núi đó. Nhưng việc đứng trên đỉnh vào lúc bình minh, nhìn thấy thảo nguyên Phi châu trải ra bên dưới, đã gắn bó tôi mãi mãi với việc leo núi.”

          Jerene sinh được ba người con gái: Kari, Sọnia Joy và sau cùng, khi Greg được mười hai tuổi, là Christa. Dempsey thường xa nhà mỗi tháng một lần, tìm kiếm ở châu Âu và châu Mỹ nguồn tiền và nhân viên có chuyên môn cho bệnh viện. Và Greg, lúc đó đã cao trên một mét tám, dễ dàng vào vai người đàn ông trong gia đình khi cha vắng mặt. Sau khi sinh Christa, cha mẹ đưa em đi rửa tội và Greg tình nguyện làm cha đỡ đầu.

          Không như ba anh em lớn tuổi hơn trong nhà, Mortenson nhanh chóng cao lớn bằng cỡ cha mẹ mình, Christa cứ mãi nhỏ bé và mảnh dẻ, và khi bắt đầu đến trường, người ta thấy rõ là cô rất khác với những người còn lại trong gia đình. Khi chập chững biết đi, Christa đã bị một phản ứng khủng khiếp với việc tiêm chủng đậu mùa. “Tay con bé trở nên đen hẳn.” Jerene nói. Và bà tin rằng mũi tiêm độc tố đó đã đánh dâu sự bắt đầu của chứng thiểu năng não của Christa. Lúc ba tuổi, cô bị viêm não co giật rất nặng và trong đôi mắt thất thần của mẹ mình, cô đã không bao giờ hồi phục hoàn toàn sau cơn bệnh. Lúc tám tuổi, cô bắt đầu bị nhiều cơn co giật và được chẩn đoán là động kinh. Giữa những cơn bệnh đó, Christa cũng ốm đau, “nó học đọc được ngay.” Jerene nói: “nhưng với nó đó chỉ là những âm thanh. Nó không có ý niệm về ý nghĩa của câu.”

          Chàng trai Greg đang lớn trở thành sự hiện diện đáng ngại đối với bất cứ ai có ý định trêu ghẹo em gái út của mình. “Christa là đứa trẻ dễ thương nhất trong anh em chúng tôi.: anh nói. “Em đối mặt đối với những hạn chế của mình một cách dịu dàng. Việc tự thay quần áo vào buổi sáng làm em mất nhiều thời gian, do đó em đã xếp sẵn quần áo quần của mình từ tối hôm trước, cố không để chúng tôi mất quá nhiều thời gian trước khi đến trường. Em rất nhạy cảm đối với người khác.”

          “xét theo khía cạnh nào đó, em giống cha tôi.” Mortenson nói. “Cả hai đều là người biết lắng nghe.” Dempsey lắng nghe, đặc biệt là những thanh niên Phi châu nhiều tham vọng ở Moshi. Họ nôn nóng có những cơ hôi, nhưng xứ Tanzania hậu thuộc địa – khi đó, và bây giờ là một trong những quốc gia nghèo nhất trên thế giới – không có gì nhiều mời gọi họ ngoài công việc nông nghiệp nặng nhọc. Khi bệnh viện đào tạo hoàn tất và đi vào hoạt động một phần, ông kiên trì ý kiến của mình, trái với nhiều thành viên người nước ngoài khác trong ban giám đốc, rằng họ phải tập trung vào việc cấp nhiều học bổng y khoa cho các sinh viên địa phương có triển vọng, thay vì chỉ phục vụ con em của người nước ngoài và của thành phần ưu tú giàu có ở Đông Phi.

          Ngay sau sinh nhật thứ mười bốn của Greg, bệnh viện 640 giường đã được hoàn thành và Tổng Thống Tanzania, Julius Nyerene, đã phát biểu trong buổi lễ cắt băng khánh thành. Cha của Greg mua rất nhiều pombe, một loại bia chuối địa phương, và cắt hết những bụi cây trong sân nhà mình để có đủ chỗ cho hơn năm trăm khách địa phương và nước ngoài đến dự buổi tiệc nướng ngoài trời chào mừng thành công của bệnh viện. Đứng trên sân khấu dành cho nhạc công được dựng lên dưới cây hồ tiêu, Dempsey trong bộ quần áo đen truyền thống của Tanzania, đã phát biểu với cộng đồng mà ông hằng yêu thương.

          Sau mười bốn năm ở Châu Phi, ông đã tăng cân nhưng vẫn đứng thẳng người khi nói, theo con trai ông, nếu trông không giống như vẫn động viên trước đây thì vẫn còn rất đáng nể. Ông bắt đầu cảm ơn những cộng sự người Tanzania ở bệnh viện, John Moshi, người mà Dempsey nói rằng cũng đóng đóng góp cho thành công của bệnh viện nhiều như ông. “tôi có một lời tiên đoán.” Ông nói bằng tiếng Swahili. “trong mười năm nữa, lãnh đạo của mọi bộ phận trong Trung Tâm Y Tế Cơ Đốc giáo Kalimajaro sẽ là người Tanzania. Đây là đất nước của các bạn, đây là bệnh viện của các bạn.”

          “tôi có thể cảm thấy niềm kiêu hãnh dâng đầy từ những người Châu Phi.” Mortenson nói. “Những vị khách nước ngoài muốn ông nói, hãy nhìn điều mà chúng tôi đã làm cho các bạn. Nhưng ông đã nói, hãy nhìn điều mà các bạn đã làm cho chính mình và các bạn có thể làm nhiều hơn thế nữa.”

          “những vị khách nước ngoài rất giận cha tôi vì chuyện đó.” Mortenson nói. “nhưng các bạn biết gì không? Điều đó đã xảy ra? Bệnh viện mà ông xây dựng ngày nay vẫn còn đó, là bệnh viện đào tạo hàng đầu ở Tanzani, một thập niên sau khi ông hoàn thành, tất cả các trưởng bộ phận đều là người Châu Phi. Nhìn lại ông, tôi thấy tự hào rằng người đàn ông to lớn , ngực nở đó là cha mình. Ông đã dạy cho tôi, ông đã dạy cho tất cả chúng ta rằng, nếu các bạn tin vào chính mình, bạn có thể hoàn thành bất cứ việc gì.”

-o0o-

          Với việc cả trường học và bệnh viện đều đã được đưa vào hoạt động ổn định, công việc của nhà Mortenson ở Tanzania đã hoàn tất. Dempsey được chào mời một công việc hấp dẫn -  thành lập bệnh viện cho người tị nạn Palestine trên núi Olives ở Jerusalem - nhưng gia đình Mortenson đã quyết định đây là lúc để các con của họ trải nghiệm về nước Mỹ.

          Greg và các em của anh vừa phấn khởi vừa lo lắng với việc trở về nơi mà họ vẫn xem như là quê hương của mình, bất chấp thực tế là chúng chỉ ở đó trong những chuyến viếng thăm ngắn ngủi khoảng năm, sáu lần. Greg đã đọc từng đề mục về năm mươi tiểu bang trong bộ tự điển bách khoa của gia đình, cố để hình dung và chuẩn bị cho việc trở về nước Mỹ. Từ mười bốn năm nay, những người thân ở Minnesota đã viết thư kể về hoạt động của gia đình mà nhà Mortenson ở châu Phi không tham dự, và gửi những bài báo về thành phố sinh đôi Minnesota Twin mà Greg cất giữ trong phòng mình và đọc lại vào ban đêm, những sản phẩm từ một nền văn hóa xa lạ mà anh hi vọng mình có thể hiểu được.

          Nhà Mortenson đóng gói sách vở, những món đồ vải dệt, gỗ chạm khắc và chuyển đến ngôi nhà bốn tầng kiểu xưa của cha mẹ Jerene ở St.Paul, trước khi mua một căn nhà màu xanh nhạt không quá đắt trong khu ngoại ô trung lưu gọi là Roseville. Trong ngày đầu đến trường trung học ở Mỹ, Greg nhận được sự an ủi khi thấy có rất nhiều học sinh da đen đi lại trong những hành lang của trường St.Paul Central. Anh không cần thấy cách xa Moshi. Tin đồn nhanh chóng lan khắp trường rằng anh chàng mười lăm tuổi to lớn, ngượng nghịu đó đến từ châu Phi.

          Giữa các buổi học, một cầu thủ bóng rổ cao lớn, vạm vỡ, đội mũ trùm đầu Cadillac, đeo sợi dây chuyền vàng quanh cổ đã chặn Mortenson lại trước vòi nước uống của học sinh, trong khi các bạn hắn vây quanh với vẻ đe dọa. "Mày không phải là người châu Phi." Hắn gầm lên, rồi đám học sinh bắt đầu đấm Mortenson như mưa trong khi anh cố dùng tay che đầu, tự hỏi không biết mình đã làm gì. Sau cùng, khi bọn chúng dừng lại, Mortenson hạ thấp hai cánh tay, đôi môi run rẩy. Thằng cầm đầu nhảy xổ vào và đấm mạnh vào mắt Mortenson. Một thằng khác chộp lấy thùng rác và chụp lên đầu anh. Mortenson đứng bên vòi nước, với cái thùng hôi hám trên đầu, nghe tiếng cười xa dần về phía hành lang.

-o0o-

         về hầu hết các mặt, Mortenson tỏ ra thích nghi được với văn hóa Mỹ. Anh học rất giỏi, đặc biệt là toán, âm nhạc và các môn khoa học, và dĩ nhiên anh có tố chất di truyền để thành công trong các môn thể thao.
 
         Sau khi nhà Mortenson chuyển đến vùng ngoại ô, sự hiện diện của Greg trong đội bóng bầu dục trường trung học Ramsey với vai trò hậu vệ đã mở ra con đường, nếu không phải của tình bạn, thì cũng là của tình đồng đội với những học sinh khác. Nhưng mặt khác, anh mãi không thuộc về lối sống Mỹ. Mẹ anh nói, “Greg không bao giờ ở cùng thời trong cuộc sống của mình. Từ bé, Greg đã luôn hành động như lúc còn ở châu Phi.”
         Công việc của gia đình ở châu Phi đã được đền đáp về mọi mặt trừ tiền bạc. Việc trả học phí cho một ngôi trường tư tốn kém không được bàn đến, do đó Mortenson hỏi ý kiến cha xem anh nên làm gì. Dempsey nói, “ta đã theo học đại học bằng hối phiếu cho lính Mỹ. Con có thể làm tốt hơn ta nhiều.” Vào tháng tư trong năm học cuối, Greg đến phòng tuyển quân ở St.Paul và đăng kí thi hành nghĩa vụ quân sự trong hai năm. Greg nói, “việc gia nhập quân đội ngay sau cuộc chiến tranh Việt Nam là một chuyện rất lạ lùng. Và đám bạn trong trường kinh ngạc vì tôi đã tính đến việc gia nhập quân đội. Nhưng chúng tôi đã khánh kiệt.”
 
         Bốn ngày sau khi tốt nghiệp trung học, Mortenson đến căn cứ huấn luyện ở Fort Leonard Wood, Missouri. Trong khi phần lớn bạn bè cùng lớp còn đang ngủ vùi trong mùa hè trước khi vào đại học, anh bị viên trung sĩ huấn luyện đánh thức vào buổi sáng đầu tiên lúc năm giờ bằng cú đá và lay lay chiếc giường cùng tiếng quát, “xuống giường và xỏ giày vớ vào!”
 
         “Tôi quyết định không để cho anh chàng này làm mình hoảng sợ.” Mortenson nói. Do đó anh đã chào trung sĩ huấn luyện Parks vào năm giờ sáng hôm sau, với quần áo chỉnh tề trong bóng tối trên chiếc giường nhỏ đã chật khít của mình. “anh ta mắng tôi vì đã không ngủ đủ tám giờ trong khi tôi phải tuân thủ giờ giấc theo quy định, phạt tôi hít đất bốn mươi lần, rồi dẫn tôi lên ban chỉ huy, gắn cho tôi một sọc và dẫn về lại khu giường ngủ. Đây là Mortenson, anh ta sẽ là trung đội trưởng mới của các anh.” Viên trung sĩ nói. Anh ta có cấp bậc cao hơn tất cả các tân binh như các anh, do vậy hãy làm những gì anh ta nói.”
 
         Mortenson khá trầm lặng để có thể ra lệnh cho đồng đội một cách có hiệu quả. Nhưng anh rất xuất sắc trong quân đội. Xuất thân từ đội bóng bầu dục và đội chạy đua của trường học, anh vẫn rất sung sức nên những gian khổ của việc huấn luyện cơ bản đối với anh không đáng kể so với tinh thần suy sụp mà anh thấy như một bệnh dịch trong quân đội thời kì hậu Việt Nam. Anh được dạy các kĩ năng bộ binh và chiến thuật nâng cao, rồi dấn thân vào sự quan tâm trọn đời mình về y khoa khi anh được huấn luyện như một người lính quân y, trước khi được phân công sang Đức cùng Sư đoàn Thiết giáp 33. “Tôi thực sự rất khờ khạo khi đăng kí nhập ngũ, nhưng quân đội đã có cách giúp tôi hết khờ khạo.” Mortenson nói. “nhiều chàng trai sau chiến tranh Việt Nam đã dính vào heroin, họ chết trong trại và chúng tôi phải đi thu nhặt xác của họ.” Anh cũng nhớ đến một sáng mùa đông lúc thu nhặt xác của một trung sĩ bị đánh đập và bỏ lại trong hào tuyết cho đến chết, vì đồng đội của anh ta phát hiện anh ta là kẻ đồng tính luyến ái.
 
         Đóng quân ở Bamberg, Đức, gần biên giới Tây Đức, nhờ vào giờ giấc linh hoạt trong quân đội, Mortenson đã hoàn thiện khả năng mà anh có trong suốt phần đời còn lại của mình, có thể ngủ ở bất cứ nơi nào, ngay lập tức. Anh là người lính gương mẫu, “tôi chưa từng bắn một phát súng vào bất cứ ai.” Mortenson nói. “Nhưng đó là trước khi bức tường Berlin sụp đổ và chúng tôi đã dành nhiều giờ nhắm qua ống nhắm khẩu súng M-16 của mình vào những người lính canh Đông Đức.” Trong phiên gác, Mortenson được phép bắn những tay súng cộng sản nếu họ bắn những người dân Đông Đức đang cố đào thoát. “Điều đó thỉnh thoảng thường xảy ra, nhưng chưa từng xảy ra trong khi tôi đứng gác.” Mortenson nói, “ơn chúa!”
 
         Phần lớn những người lính da trắng anh quen biết ở Đức điều trải qua những ngày nghỉ cuối tuần “chơi bời, nhậu nhẹt hay bắn súng.” Mortenson nói, do đó anh đón những chuyến bay quân sự miễn phí chở lính da đen - đến Rome, London hoặc Amsterdam. Đó là lần đầu tiên Mortenson du lịch một mình và anh cảm thấy chuyến đi cùng các bạn đồng hành đều rất vui vẻ. “trong quân đội, những người bạn thân nhất của tôi là người da đen.” Mortenson nói. “ở Minnesota, điều này có vẻ bất tiện, nhưng vấn đề chủng tộc trong quân đội là vấn đề mà bạn ít lo ngại nhất. Ở Đức, tôi thấy được chấp nhận hoàn toàn, và lần đầu tiên kể từ ngày ở Tanzania, tôi không cảm thấy cô độc.”
 
         Mortenson đã được trao Huy chương tưởng thưởng Bộ binh cho việc di tản những người lính bị thương trong một cuộc tập trận bắn đạn thật. Anh giải ngũ trong danh dự sau hai năm, vui vì những gì mình đã làm và giờ đây gắn bó với thói quen thứ hai không thể thay đổi của mình, đến muộn sau đó: không thể lái xe hơi vào nơi đậu xe. Rất lâu sau khi giải ngũ, anh vẫn lái số lùi mọi chiếc xe - chiếc jeep ở Baltistan, chiếc Toyota của gia đình trong chuyến dạo mát – vào đúng chỗ như quân đội đã dạy, cho xe quay đầu ra và chuẩn bị sẵn sàng để thoát nhanh dưới hỏa lực.
 
         Anh đến học tại trường cao đẳng Concordia nhỏ bé ở Moorhead, Minnesota với một học bổng về bóng bầu dục, nơi đội bóng của anh đã dành chiến thắng trong giải vô địch Quốc gia NAIA II năm 1978. Nhưng anh sớn chán môi trường đơn điệu của ngôi trường nhỏ, không có tiếng tăm và đã di chuyển đến ngôi trường đa dạng hơn là trường Đại học Nam Dakota ở Vermillion với học bổng dành cho quân nhân.
 
         Jerene đang theo học để lấy bằng Tiến sĩ Giáo dục và Dempsey tìm được một công việc không hứng thú, lương thấp, làm việc nhiều giờ cho một quỹ vay vốn của nhà nước, công việc đăng kí chủ nợ / con nợ, do đó chuyện tiền bạc đối với nhà Mortenson càng trở nên eo hẹp hơn bao giờ hết. Greg phải vừa làm vừa học trong suốt cả năm đại học, rửa chén bát trong căn tin của trường và làm hộ lí trực ca đêm ở bệnh viện Dakota. Mỗi tháng, anh bí mật gửi về cho cha một phần tiền mà mình kiếm được.
 
         Vào tháng 4 năm 1981, năm thứ hai của Greg ở Vermillion, Dempsey được chuẩn đoán mắc bệnh ung thư. Ông mới bốn mươi tám tuổi. Greg khi đó là sinh viên khoa hóa và khoa điều dưỡng, và khi biết căn bệnh ung thư của cha mình đã di căn, lan đến gan và các hạch bạch huyết, anh biết rõ có thể mất cha nhanh như thế nào. Trong khi đang phải “gạo" bài cho các kì thi và duy trì việc làm ngoài giờ, cứ hai tuần một lần, Mortenson lái xe sáu giờ về nhà ở Minnesota để ở cùng cha một ngày cuối tuần. Và cứ khoảng hai tuần, anh lại thấy sốc vì tình trạng của cha mình suy sụp một cách nhanh chóng.
 
         Mortenson đã khá thành thạo trong nghề y, thuyết phục các bác sĩ của Dempsey cho ngưng việc xạ trị, biết rằng tình trạng của cha đã vào giai đoạn cuối và quyết định rằng ông phải có cơ hội vui hưởng những khoảng thời gian ít ỏi còn lại của mình. Greg muốn nghỉ học và dành hết thời gian chăm sóc cha mình, nhưng Dempsey đã nói với con trai, “con đừng làm vậy.” Vì vậy những chuyến thăm hai tuần một lần vẫn tiếp tục. Khi thời tiết tốt, anh đưa cha ra ngoài, xúc động vì thấy cha đã gầy đi như thế nào, đến bên chiếc ghế ngoài sân cỏ để ông ngồi trong ánh mặt trời. Dempsey có lẽ vẫn còn gắn bó với đất đai vườn tược tươi tốt bao quanh nhà như lúc ở Moshi, rất chú ý chăm sóc vườn thảo mộc của mình, và dặn anh không được để cỏ dại mọc.
 
         Đêm khuya, khi trăn trở trong giấc ngủ, Greg nghe tiếng Dempsey đánh máy một cách khó nhọc, thảo ra những nghi thức cho lễ tang của chính mình, Jerene ngủ thiếp trên ghế dài, chờ cho đến khi chiếc máy chữ im bặt để đưa chồng về giường.
 
          Vào tháng chín, Greg về thăm cha lần cuối. Dempsey khi đó đã nhập viện ở bệnh viện Midway, St.Paul. “có một kì thi vào sáng hôm sau và tôi không muốn về nhà vào lúc nửa đêm, nhưng tôi không thể bỏ cha.” Greg nhớ lại. “ông không được dễ chịu với tình trạng bệnh tật của mình, nhưng ông vẫn đặt tay trên vai tôi và ông nói: ‘mọi chuyện đều tốt cả, và tất cả đều đã được lo liệu.’ Ông hoàn toàn không sợ cái chết.”
 
         Cũng như ở Moshi, khi tổ chức tiệc lớn đánh dấu sự kết thúc thành công khoảng thời gian của họ ở châu Phi, Dempsey đã sắp đặt chi tiết nghi lễ đánh dấu sự kết thúc thời khắc của ông trên trần gian cho đến bài thánh ca cuối cùng, chết một cách thanh thản vào sáng hôm sau.
 
         tại nhà thờ giáo phái Luther ở Roseville, những người dự tang lễ được nhận một tờ chương trình do Dempsey thiết kế, gọi là “Niềm vui trở về nhà" . Greg tiễn biệt cha mình bằng tiếng Swahili, gọi ông là Baba, kaka, ndugu, “người cha, người anh, người bạn.” được ưu đãi do phục vụ trong quân ngũ, Dempsey đã yên nghỉ trong nghĩa trang quốc gia Ft.Snelling, Twin Cities.
 
         Với cái chết của Dempey và hai tấm bằng hạng ưu về điều dưỡng và hóa học trong tay, Mortenson cảm thấy như được cởi trói rất nhiều. Anh cân nhắc và được chấp nhận vào học tại trường Đại học Y khoa Case Westen. Nhưng anh không tưởng tượng là mình phải chờ đến năm năm nữa trước khi có thể kiếm được tiền. Sau cái chết của người cha, anh bắt đầu bị ám ảnh bởi việc sẽ mất Christa khi những cơn động kinh của cô đã trở nên thường xuyên hơn. Do đó anh quyết định trở về nhà trong một năm để sống cùng cô em út của mình. Anh đã giúp cô tìm được công việc lắp ráp túi thuốc nước IV Solution trong một nhà máy và đi xe buýt St.Paul cùng em mình hàng chục lần cho đến khi cô có thể thuộc lộ trình. Christa rất quan tâm đến các bạn gái của anh mình và hỏi anh những câu hỏi chi tiết về giới tín mà cô e thẹn không dám trao đổi với mẹ. Và khi Greg biết Christa hẹn hò với bạn trai, anh đã nhờ một nữ y tá nói cho em nghe về giáo dục giới tính.
 
         Năm 1986, Mortenson bắt đầu một chương trình học về sinh lí thần kinh ở Đại học Indiana, anh suy nghĩ một cách lí tưởng rằng với việc chăm chỉ nghiên cứu, anh có thể tìm ra cách chữa trị cho em gái mình. Nhưng việc nghiên cứu y học tiến triển quá chậm đối với một chàng trai hai mươi tám tuổi đang nôn nóng, và khi Mortenson càng hiểu biết thêm về bệnh động kinh thì bất cứ cách chữa trị khả dĩ nào dường như cũng càng lùi xa hơn. Đọc qua những quyển sách giáo khoa dày cộm và ngồi trong phòng thí nghiệm, anh thấy tâm trí mình trôi dạt trở lại với những đường vân thạch anh rối rắm lẫn trong đá hoa cương ở đỉnh núi The Needles, khối núi đá nhọn vùng Black Hill, Nam Dakota, nơi anh đã học những điều cơ bản về leo núi đá cùng với hai bạn học vào năm trước.
 
         Anh cảm thấy sự lôi kéo ngày càng mạnh hơn. Anh có chiếc xe Buick cũ màu rượu chát của bà ngoại, anh đặt cho nó cái tên La Bamba. Anh dành dụm được vài nghìn đô la, và anh có những cách nhìn khác nhau về cuộc sống, hướng ra bên ngoài nhiều hơn, như cuộc sống mà anh đã yêu thích ở Tanzania. California dường như là một nơi quá rõ ràng, do đó anh chất hành lí lên chiếc La Bamba và đi về miền Tây.
 
         Cũng như phần lớn những cuộc theo đuổi mà anh đã chú tâm đến, con đường học leo núi của Greg Mortenson cũng dốc đứng như những vách đá mà anh đã sớm trèo lên. Nghe anh kể về những năm đầu tiên đó ở Califonia, gần như không có khoảng nghỉ nào giữa khóa học kéo dài một tuần mà anh tham dự ở Southern Califonia Suicide Rocks và việc dẫn đầu những cuộc leo lên các đỉnh núi cao hơn sáu nghìn mét ở Nepal. Sau thời thơ ấu sống khuôn phép trong căn nhà hết sức nề nếp của mẹ mình, rồi quân đội, trường cao đẳng và cao học, sự tự do trong leo núi và làm việc chỉ đủ để leo núi nhiều hơn nữa, là một điều mới mẻ đáng say mê. Mortenson bắt đầu theo nghề y tá chấn thương, làm việc suốt đêm và cả những ngày lễ tại các phòng cấp cứu ở Bay Area, chọn những ca mà không ai muốn chọn để đổi lấy sự tự do biến mất khi những ngọn núi vẫy gọi.
 
         Bối cảnh leo núi ở Bay Area có thể chiếm hết thời gian và Mortenson để bản thân bị cuốn vào đó. Anh gia nhập câu lạc bộ leo núi, City Rock, trong một nhà kho cũ ở Emeryville, nơi anh bỏ ra hết giờ này đến giờ khác để cải thiện những động tác của mình. Anh bắt đầu chạ marathon và luôn vạch ra các kế hoạch giữa những chuyến thám hiểm để leo lên mặc bắc của Mount Baker, Annapurna IV, Baruntse và nhiều đỉnh núi khác trong dãy Himalaya. “từ năm 1989 đến 1992, cuộc đời tôi hoàn toàn dành cho việc leo núi.” Mortenson nói. Và kiến thức về leo núi đối với anh có sức lôi kéo mạnh gần như quá trình đánh giá chính mình trước những vách đá không khoan nhượng. Anh tích lũy kiến thức bách khoa về lịch sự của việc leo núi và lùng sục khắp các hiệu sách cũ ở Bay Area tìm kiếm những hành động táo bạo trong việc leo núi có từ thế kỉ mười chín. Mortenson nói. “những năm đó, cuốn sách gối đầu giường của tôi là Freedom from Hills - một cuốn kinh thánh về môn leo núi.”
 
         Christa đến thăm anh mỗi năm, và anh cố giải thích cho em gái về tình yêu của mình đối với những ngọn núi, lái xe đưa em đến Yosemite và lần ngón tay của anh dọc theo nửa chục lộ trình mà anh đã thực hiện để lên đến phiến đá hoa cương liền khối Haft-Dome.
 
         Ngày 23 tháng 6 năm 1992, Mortenson ở trên núi Sill nằm ở phía đông Sierra, cùng với người bạn gái vào thời điểm đó, Anna Lopez, một nữ hướng đạo sinh đã trải qua nhiều tháng đơn độc ở vùng đồng quê miền núi. Vào lúc bốn giờ ba mươi sáng, họ đi xuống một sông băng, nơi họ đã cắm trại qua đêm sau khi lên đỉnh núi, Mortenson sẩy chân, ngã hẳn người tới trước rồi bắt đầu trượt xuống sườn dốc. Quán tính khiến cho anh ngã nhào xuống dòng sông băng, hất anh lên cao một mét rưỡi mỗi lần nảy bật và ném mạnh anh xuống lớp băng giá và tuyết dày đặc. Chiếc balo nặng xoắn lại, xé trật khớp vai phải và làm gãy xương cánh tay của anh. Anh rơi thẳng đứng gần hai trăm năm mươi mét cho đến khi cắm được mũi chiếc rìu vào trong tuyết và giữ mình dừng lại với cánh tay không bị đau.
 
         Sau khi Mortenson trải qua hai mươi bốn giờ ảo giác, loạng choạng trong cơn đau đớn để đi xuống núi và ra khỏi con đường mòn, Anna lái xe đưa anh đến phòng cấp cứu gần nhất, ở Bishop, California. Từ bệnh viện, Mortenson đã gọi cho mẹ để báo tin mình còn sống sót. Nhưng điều anh nghe được khiến anh đau đớn còn hơn cú ngã của mình. Cùng thời điểm Greg trượt chân ở núi Sill, mẹ anh mở của phòng Christa để đánh thức cô dậy cho chuyến đi đến “cánh đồng mơ ước" ở Dyersville, bang Iowa, nơi bộ phim cùng tên đã được quay, mà họ đã lên kế hoạch nhân  sinh nhật thứ hai mươi ba của cô. “Khi tôi đánh thức Christa, con bé đang quỳ trên hai tay và hai chân, như đang cố trở lại giường sau khi đi vệ sinh.” Jerene nói. “Da con bé tái xanh. Tôi chỉ có thể nghĩ con bé chết là do cơn đột quỵ xảy xa đột ngột khiến nó chết cứng ngay tại chỗ.”
 
         Mortenson đến dự đám tang em gái ở Minnesota với cánh tay còn lại phải quàng dây. Em trai của Jerene, mục sư Lane Doerring, đã đọc bài điếu văn, trong đó ông thêm một ý thích hợp vào lời thoại nổi tiếng nhất trong bộ phim mà Christa ưa thích. “Christa của chúng ta sẽ thức dậy và nói, ‘đây có phải là Iowa?’ và họ sẽ đáp, ‘không đây là thiên đường'.” Ông nói với đám đông người dự tang lễ ở trong cùng ngôi nhà thờ mà họ đã vĩnh biệt ông Dempsey trước đây.
         Ở California, Mortenson cảm thấy cuộc sống trở nên vô nghĩa hơn bao giờ hết. Cuộc điện thoại của Dan Mazur, một nhà leo núi tài năng mà Mortenson biết tiếng là rất quyết tâm, như một cứu cánh. Anh ấy đang lập kế hoạch cho chuyến thám hiểm K2, thử thách cao nhất của các nhà leo núi và cần một y tá cho đoàn. Liệu Mortenson có tham gia không? Đây là một con đường, một phương tiện mà Mortenson có thể quay trở lại và đồng thời cũng để tưởng nhớ đến em gái mình. Anh đã leo lên đỉnh núi đáng kính nể nhất và anh dành riêng chuyến leo núi của mình để tưởng nhớ Christa. Anh đã tìm thấy cách để vứt bỏ sự mất mát vô nghĩa này.

-o0o-

         Một cách thận trọng, Mortenson hạ thấp GiGi xuống khỏi mặt mình và để chú khỉ lên trên cuốn album. Một chiếc xe tải mười tám bánh đang gầm gừ phóng khỏi San Pablo làm lay động căn phòng nhỏ khi nó đi qua. Anh bước ra ngoài phòng kho lấy những vật dụng leo núi của mình từ thùng xe La Bamba.

         Anh treo đai bảo hiểm, dây đeo, cái móc sắt, móc nối kim loại, bulong lục giác và bộ thiết bị leo lunar một cách gọn gàng trên những cái móc, nơi chúng chỉ nghỉ ngơi một thời gian ngắn giữa những chuyến leo núi trong năm năm qua. Đây là những thứ đã đưa anh qua các lục địa và lên những đỉnh núi cao mà con người yếu đuối cho là không thể đến được. Làm cách nào để quyên góp được tiền? Làm thế nào để thuyết phục người Mỹ quan tâm đến một nhóm trẻ em đang ngồi ngoài trời lạnh, ở bên kia trái đất, viết những bài học của chúng lên đất bằng những thanh que? Anh kéo sợi dây đèn, những nét đặc thù của đồ vật trong phòng kho dần biến mất. Một mảng nắng California chiếu lập lòe trên đôi mắt bằng nhựa của chú khỉ nhồi bông trước khi Mortenson cài móc khóa cánh cửa.