Tìm kiếm, tra cứu thông tin trên mạng máy tính còn gọi là tìm kiếm thông tin trực tuyến (online).

Thông tin trên mạng do các tổ chức, cơ quan dịch vụ thông tin (ICP) cung cấp từ các cơ sở dữ liệu (CSDL = database) đặt trong các máy chủ kết nối với Internet.

Thông qua máy tính cá nhân có kết nối với Internet, người dùng có thể truy cập vào các nguồn thông tin từ các tổ chức khác nhau như Nhà nước, nhà xuất bản, thư viện, kho lưu trữ, các trường đại học... khác nhau trên khắp thế giới để thỏa mãn nhu cầu thông tin của mình.

Tìm kiếm thông tin là một thuật ngữ chung để chỉ công việc tìm tài liệu để biết về nguồn tài liệu cũng như những thông tin về dữ liệu và sự kiện mà tài liệu đó cung cấp. Tìm kiếm thông tin là một quy trình tìm tài liệu hoặc nguồn của tài liệu nhằm cung cấp cho người dùng những thông tin phù hợp với yêu cầu của họ.

Chúng ta cần tìm hiểu thêm một số thuật ngữ sau:

· Công cụ tìm tin: là những công cụ hỗ trợ cho việc tra cứu nhằm nhận được thông tin cần thiết.

· Từ khoá (key word): là từ hay một cụm từ phản ảnh, mô tả tốt nhất thông tin muốn tìm (the words or phrase that best describe the information you want to find).

· Biểu thức tìm tin (phương trình tìm tin) là tập hợp các từ khóa và toán tử lô gích để tìm thông tin.

Dựa vào tính chất của đối tượng tìm kiếm có thể chia thành 2 kiểu tìm kiếm thông tin như sau:

· Tìm tài liệu: tìm kiếm và cung cấp tài liệu hoặc thông tin chỉ dẫn về tài liệu cho người dùng phù hợp với yêu cầu muốn tìm.

· Tìm thông tin/nội dung tài liệu: tìm kiếm và cung cấp cho người dùng nội dung thông tin được chứa trong tài liệu.

Dựa và tính chất của quy trình tìm thông tin có thể chia thành 2 nhóm: Tìm tin theo cách thủ công, tìm tin tự động hoá, tìm thông tin trên các cơ sở dữ liệu trực tuyến.

Tìm thông tin trực tuyến (Online Information Retrieval) là quy trình tìm tin trên các cơ sở dữ liệu từ xa thông qua mạng máy tính, viễn thông.

Tra cứu qua mạng là tìm thông tin qua các hệ thống máy tính có nối mạng. Trong xu thế phát triển của công nghệ thông tin hiện nay, để tìm kiếm thông tin phục vụ cho hoạt động lãnh đạo và quản lý thì các thông tin trên hệ thống mạng cũng giữ một vai trò khá quan trọng. Người dùng tin có thể tìm kiếm thông tin từ hệ thống mạng LAN (mạng nội bộ); mạng WAN (mạng diện rộng) hoặc Internet (mạng thông tin toàn cầu).

Để đáp ứng yêu cầu tra cứu thông tin qua mạng, đầu tiên đòi hỏi người sử dụng phải biết cách tìm kiếm thông tin.

Tìm kiếm thông tin trên mạng có thể theo các cách sau:

- Tìm theo địa chỉ nguồn tin: Nếu người sử dụng biết rõ địa chỉ nguồn tin thì chỉ cần gõ trực tiếp địa chỉ đó vào Address.

- Tìm tin trên các Website.

- Tìm kiếm thông tin bằng các máy tìm tin.

Bên cạnh đó, để tra cứu thông tin qua mạng, người sử dụng cũng rất cần được trang bị các kiến thức và kỹ năng về tin học. Tuy nhiên, có thể nói, đó là yêu cầu về mặt lý thuyết còn trong thực tế hiện nay, vẫn còn rất nhiều người lúng túng với việc tìm kiếm thông tin trên mạng do khó khăn về kiến thức và kỹ năng tin học.

Với cơ chế pháp lý của chúng ta như hiện nay, mặc dù tìm kiếm thông tin trên mạng rất thuận lợi và nhanh chóng, nhưng việc sử dụng các thông tin đó phục vụ quản lý còn chưa cao do liên quan đến giá trị pháp lý và độ tin cậy của thông tin.