§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

Tho¸t vÞ bÑn

Ghi chÈn ®o¸n:

Tªn bÖnh, thÓ, vÞ trÃ, pp t¸i t¹o thμnh bông(nÕu sau mæ)

VD: Tho¸t vÞ bÑn chÃo ngoμi bªn tr¸i ®· phÉu thuËt c¾t tói tho¸t vÞ t¸i t¹o thμnh bông theo ph−¬ng ph¸p Forgue ngμy thø 2

C©u hái:

1. BiÖn luËn chÈn ®o¸n tho¸t vÞ?

2. Ph©n lo¹i tho¸t vÞ bÑn?

3. ThÕ nμo lμ tho¸t vÞ bÑn chÃo ngoμi, trùc tiÕp. Sù kh¸c nhau gi÷a tho¸t vÞ bÑn bÈm sinh vμ tho¸t vÞ bÑn m¾c ph¶i

4. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt tho¸t vÞ bÑn víi nh÷ng bÖnh nμo?

5. ChØ ®Þnh ®iÒu trÞ tho¸t vÞ bÑn

6. §iÃ’u trÞ ngo¹i khoa tho¸t vÞ bÑn: môc ®Ãch, c¸c ph−¬ng ph¸p t¸i t¹o thμnh bông?

7. BiÕn chøng cña tho¸t vÞ vμ mæ tho¸t vÞ?

8. BiÖn luËn chÈn ®o¸n tho¸t vÞ bÑn nghÑt(t¹ng tho¸t vÞ lμ ruét non)?

9. C¸c thÓ l©m sμng tho¸t vÞ nghÑt

10. §iÒu trÞ tho¸t vÞ nghÑt?

11. CÊu tao cña èng bÑn?

C©u 1. BiÖn luËn chÈn ®o¸n tho¸t vÞ bÑn chÃo ngoμi:

Khèi phång vïng bÑn b×u:

Hái bÖnh: c¸ch xuÊt hiÖn:

- Cã tõ nhá

- ThÊy sau khi ho m¹nh, rÆn m¹nh

- §øng l©u, ch¹y nh¶y khèi phång to lªn, n»m nghØ khèi phång nhá l¹i

Kh¸m:

- N»m trªn nÕp l»n bÑn

- MÒm, bãp tøc, ®Èy lªn ®−îc, sê thÊy lç bÑn n«ng réng vμ xuÊt hiÖn l¹i khi ho vμ dÆn

- Gâ : vang nÕu t¹ng tho¸t vÞ lμ c¸c quai ruét; ®ôc nÕu lμ m¹c nèi lín

- Nghe: tiÕng läc säc cña nhu ®éng ruét

Toμn th©n: v−íng khi ®i l¹i

ChÈn ®o¸n tho¸t vÞ bÑn c¨n cø vμo:

Ng. Quang toμn_dhy34 53

§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

XuÊt hiÖn khèi phång vïng bÑn b×u víi c¸c ®Æc ®iÓm

- Khèi phång t¸ch biÖt víi tinh hoμn

- MËt ®é mÒm

- N¾n bãp tøc

- To lªn khi ho, lao ®éng ®i l¹i nhá ®i khi nghØ ng¬i

C©u 2. Ph©n lo¹i tho¸t vÞ bÑn:

- Tho¸t vÞ lμ t×nh tr¹ng mét t¹ng hoÆc mét phÇn cña t¹ng nμo ®ã rêi vÞ trà b×nh th−êng ®Ó tho¸t ra ngoμi qua mét ®iÓm yÕu ë thμnh c¬ quan chøa ®ùng t¹ng

- Tho¸t vÞ bông hay gÆp nhÊt.

Ph©n chia tho¸t vÞ bông:

1. Chia tho¸t vÞ ngoμi vμ trong

- Tho¸t vÞ ngoμi: cã thÓ bÈm sinh hoÆc m¾c ph¶i. C¬ quan trong æ bông tho¸t ra ngoμi ë d−íi da thμnh bông qua mét khe hoÆc mét lç cña thμnh bông hoÆc chËu h«ng.

- Tho¸t vÞ trong æ bông: t¹ng chui qua mét tói bÞt cña phóc m¹c hoÆc tói thõa(qua khe Winslow, qua khe t¸- hçng trμng)

2. Theo nguyªn nh©n:

- Tho¸t vÞ bÈm sinh

- Tho¸t vÞ m¾c ph¶i

1. Theo vÞ trà gi¶i phÉu:

- Tho¸t vÞ bÑn

- Tho¸t vÞ ®ïi

- Tho¸t vÞ rèn

2. Theo møc ®é:

- TV hoμn toμn

- TV kh«ng hoμn toμn

Ph©n lo¹i tho¸t vÞ bÑn:

1. Theo gi¶i phÉu:

- Tho¸t vÞ chÃo ngoμi: t¹ng chui ra ë hè bÑn ngoμi vμo èng phóc tinh m¹c

- Tho¸t vÞ trùc tiÕp: t¹ng chui ra ë hè bÑn gi÷a

- Tho¸t vÞ chÃo trong: t¹ng chui ra ë hè bÑn trong

2. Theo nguyªn nh©n:

- Tho¸t vÞ bÈm sinh do tån t¹i èng phóc tinh m¹c

Ng. Quang toμn_dhy34 54

§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

- Tho¸t vÞ m¾c ph¶i: do thμnh bông yÕu

3. Theo møc ®é tiÕn triÓn:

- ThÓ chám

- Tho¸t vÞ kÃ

- Tho¸t vÞ bÑn

- Tho¸t vÞ bÑn-b×u

C©u 3. Ph©n biÖt :Tho¸t vÞ bÑn gi¸n tiÕp(hay lμ tho¸t vÞ chÃo ngoμi) vμ tho¸t vÞ bÑn trùc tiÕp:

* Tho¸t vÞ bÑn gi¸n tiÕp: cã thÓ lμ tho¸t vÞ bÈm sinh hoÆc tho¸t vÞ m¾c ph¶i:

- TV bÑn gi¸n tiÕp bÈm sinh: do cßn tÃ¥n t¹i èng phóc tinh m¹c. B×nh th−êng sau khi sinh hoÆc chËm nhÊt sau 6 th¸ng ®Õn 1n¨m th× èng phóc tinh m¹c sà t¾c l¹i t¹o thμnh d©y x¬ Cloquet. NÕu èng nμy vÉn th«ng th× chÃnh lμ lç th«ng ®Ó cho t¹ng trong æ bông ®i qua vμ chui xuèng b×u. §Æc biÖt cña tho¸t vÞ nμy lμ:

+ Tho¸t vÞ chui qua lç bÑn s©u ®i vμo èng bÑn vμ tho¸t ra ë lç bÑn n«ng ®Ó xuèng b×u

+ Tói tho¸t vÞ vμ thõng tinh n»m trong mét bao x¬ chung

ë n÷ cã thÓ gÆp tho¸t vÞ m«i lín: ®©y chÃnh lμ TV gi¸n tiÕp bÈm sinh ë n÷. Tói tho¸t vÞ lμ mét nÕp niªm m¹c ®i theo gi©y ch»ng trßn tö cung cã tªn gäi lμ èng Nuck hay tói thõa phóc m¹c Nuck t−¬ng ®−¬ng víi èng phóc tinh m¹c ë nam

- Tho¸t vÞ bÑn gi¸n tiÕp m¾c ph¶i:do thμnh bông bÞ yÕu

ë hè bÑn ngoμi t¹i n¬i tr−íc kia tinh hoμn ®i qua ®Ó xuèng b×u ®Ó l¹i mét khe lâm n»m ngay phÃa ngoμi ®éng m¹ch th−îng vÞ d−íi. §ã chÃnh lμ khe Heselback. Khi ¸p lùc trong æ bông t¨ng sà lμm cho nÕp niªm m¹c nμy sa xuèng vμ h×nh thμnh TV gi¸n tiÕp m¾c ph¶i. Tói TV lμ mét tói phóc m¹c t©n t¹o, kh«ng n»m cïng trong bao x¬ xung quanh cña thõng tinh. Nã ®i bªn ngoμi bao x¬ thõng tinh, song song víi d©y x¬ Cloquet. V× tói tho¸t vÞ n»m ngoμi bao x¬ nªn nã kh«ng dÃnh víi c¸c thμnh phÇn cña thõng tinh nªn cã thÓ t¸ch tói tho¸t vÞ khái thõng tinh dÔ dμng

Gäi lμ tho¸t vÞ chÃo ngoμi: gäi theo h−íng ®i cña t¹ng tho¸t vÞ: t¹ng tho¸t vÞ chui qua lç bÑn s©u ®i chÃo mét ®o¹n 4-5cm ®Ó ra ngoμi ë lç bÑn n«ng do ®ã gäi tho¸t vÞ bÑn chÃo ngoμi

Ng. Quang toμn_dhy34 55

§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

* Tho¸t vÞ bÑn trùc tiÕp: Tho¸t vÞ x¶y ra ë hè bÑn gi÷a. Lo¹i nμy th−êng x¶y ra ë ng−êi giμ ®· lín tuæi, c¬ thμnh bông nhÃo. Hè bÑn gi÷a lμ mét diÖn yÕu n»m trong mét tam gi¸c(tam gi¸c Hesselback) giíi h¹n bëi 3 c¹nh:

- C¹nh trªn ngoμi lμ ®m th−îng vÞ d−íi

- C¹nh trªn trong lμ bê ngoμi c©n c¬ th¼ng to

- C¹nh d−íi lμ d¶i chËy mu Thomson(cßn gäi lμ d©y ch»ng bÑn Poupart). D¶i c©n nμy c¨ng ngang tõ gai chËu ®Õn gai mu, däc theo bê d−íi cña c¬ chÃo ngoμi. Thμnh bông ë vïng tam gi¸c nμy chØ cã m¹c ngang b¶o vÖ . Tho¸t vÞ bÑn trùc tiÕp cã nh÷ng ®Æc ®iÓm

+ Tói kh«ng ®i qua lç bÑn s©u, kh«ng ®i qua èng bÑn

+ Cæ vμ ®¸y tói tho¸t vÞ : tam gi¸c Hasselback cã 2 phÇn ®−îc ph©n c¸ch b»ng d©y ch»ng bÑn: phÇn phÃa trªn dc bÑn lμ hè bÑn gi÷a, tho¸t vÞ qua ®©y gäi lμ tho¸t vÞ trùc tiÕp

Sù kh¸c nhau:

Tho¸t vÞ bÑn chÃo ngoμi

Tho¸t vÞ bÑn trùc tiÕp

- NN: cßn tån t¹i èng phóc tinh m¹c

- Tuæi: tuæi nhá

- VÞ trÃ: x¶y ra ë hè bÑn ngoμi

- H×nh th¸i: T¹ng tho¸t vÞ chui tõ lç bÑn s©u ra lç bÑn n«ng→b×u, nªn th−êng cã h×nh tói gièng qu¶ bÇu(cæ tói hÑp nªn dÔ nghÑt)

- Tói tho¸t vÞ n»m trong bao s¬ chung tíi b×u

- Tho¸t vÞ tõ lç bÑn s©u→lç bÑn n«ng→ h−íng ®i lμ chÃo ngoμi nh−ng tói tho¸t vÞ n»m trong bao s¬ chung

- Khèi phång cã thÓ xuèng tíi b×u

- Do thμnh bông yÕu

- Ng−êi cã tuæi

- X¶y ra ë hè bÑn gi÷a

- T¹ng tho¸t vÞ trùc tiÕp chui vμo thμnh bông cho nªn cã h×nh chãp nãn ch©n réng → Ãt nghÑt nh−ng dÔ t¸i ph¸t

- Tói tho¸t vÞ n»m ë ngoμi bao s¬ chung kh«ng bao giê xuèng tíi b×u

- H−íng ®i còng lμ chÃo ngoμi nh−ng khèi tho¸t vÞ chØ tr−ît qua mμ kh«ng n»m trong bao s¬ chung

- Khèi phÃ¥ng xuÊt hiÖn ph×nh th¼ng ra phÃa tr−íc, ë gi÷a h×nh trßn vμ kh«ng xuèng tíi b×u dï lμ lín

Dïng thö nghiÖm ngãn tay c¸i(thö nghiÖm Mayer): Khi khèi phång ®· ®−îc ®Èy vμo æ bông, ®Æt ngãn tay c¸i vμo ®iÓm ë gi÷a ®−êng nèi gai chËu tr−íc trªn víi khíp mu(lç bÑn s©u) b¶o bÖnh nh©n ho m¹nh:

=> NÕu tho¸t vÞ chÃo ngoμi: ngãn tay c¸i cã thÓ gi÷ kh«ng cho tho¸t vÞ ch¹y xuèng

Ng. Quang toμn_dhy34 56

§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

=> Tho¸t vÞ trùc tiÕp: ngãn c¸i kh«ng thÓ gi÷ ®−îc vμ khèi phång xuÊt hiÖn ë ®iÓm ®ang ®Æt ngãn tay

C©u 4. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt tho¸t vÞ bÑn:

Víi tÊt c¶ c¸c nguyªn nh©n cã khèi phång vïng bÑn b×u

1. Tho¸t vÞ ®ïi: chØ ®Æt ra khi khèi phång ë vïng bÑn b×u nÕu khèi phång ®· xuèng tíi tËn b×u th× chØ cã thÓ lμ tho¸t vÞ bÑn

- Sê n¾n kü bê d−íi c©n c¬ chÃo lín nÕu khèi phÃ¥ng xuÊt hiÖn ë trªn th× lμ tho¸t vÞ bÑn, nÕu xuÊt hiÖn ë d−íi lμ tho¸t vÞ ®ïi

- KÎ 1 ®−êng nèi gi÷a gai chËu tr−íc trªn vμ gai mu lμ ®−êng Malgaigne. NÕu khèi phång ë trªn ®−êng nμy lμ tho¸t vÞ bÑn, cßn nÕu ë d−íi ®−êng nμy lμ tho¸t vÞ ®ïi

2. C¸c bÖnh kh¸c lμm tinh hoμn to:

- Viªm tinh hoμn

- Lao tinh hoμn

- Ung th− tinh hoμn

- Trμn dÞch mμng tinh hoμn

- C¸c bÖnh lý kh¸c nh− quai bÞ, giun chØ

Trμn dÞch mμng tinh hoμn:

- Da vïng b×u r¾n c¨ng

- Kh«ng bÊu ®−îc mμo tinh hoμn 2 bªn(DH Sebelium+)

- DÊu hiÖu soi ®en pin(+)

- Khèi phång kh«ng nhá l¹i khi thay ®æi t− thÕ

- Ngãn tay luån vμo lç bÑn n«ng vμ b¶o bÖnh nh©n ho kh«ng cã gi¸c ®Ëp vμo ngãn tay

L−u ý:

ThÓ th«ng th−êng cã thÓ còng nhá l¹i khi ta n¾n còng cã chØ ®Þnh phÉu thuËt t¸i t¹o l¹i thμnh bông vμ lén mμng tinh hoμn

3. Nang n−íc thõng tinh:

- Khèi phång ë b×u kh¸ cè ®Þnh vμ kh«ng nhá l¹i khi bãp

- ChØ nhÇm víi tho¸t vÞ thÓ chám(khèi tho¸t vÞ ch−a xuèng tíi b×u)

- Khi kÃo tinh hoμn khèi u nang di chuyÓn theo cïng h−íng

- Luån tay vμo lç bÑn n«ng vμ b¶o bÖnh nh©n ho kh«ng cã c¶m gi¸c ch¹m vμo ngãn tay

4. Gi·n tÜnh m¹ch thõng tinh:

Gièng tho¸t vÞ:

Ng. Quang toμn_dhy34 57

§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

- Cã thÓ n¾n nhá l¹i khi n»m

- Ch¹y thÊy ®au, sê ®au

- T¸ch biÖt víi tinh hoμn

Kh¸c:

- NP Curling(+)

- Sê n¾n: thÊy tÜnh m¹ch gi·n thμnh bói nh− bói giun

- §au tøc däc thõng tinh, lan lªn th¾t l−ng, ®au t¨ng khi ch¹y, n»m ngöa ®ì ®au

NP Curling:

Th× 1: Bn n»m thÇy thuèc ngåi bªn c¹nh dån ®Èy khèi phång lªn trªn æ bông cho nhá hÕt sau ®ã dïng mét ngãn tay chÑt lÊy thõng tinh ë t¹i lç bÑn n«ng

Th× 2: Cho bn ®øng lªn bá tay ra vμ quan s¸t: nÕu kÕt qu¶ khèi u to tõ d−íi lªn lμ Curling(+) gÆp trong gi·n tÃœnh m¹ch thõng tinh; nÕu to tõ trªn xuèng lμ ©m tÃnh gÆp trong tho¸t vÞ chÃo ngoμi

5. Tinh hoμn l¹c chç: tinh hoμn n»m trong èng bÑn

- Sê mét bªn tinh hoμn ë b×u

- ë bÑn: mét khèi ch¾c, ranh giíi râ, Ên ®au kh«ng mÊt ®i, kh«ng bà l¹i khi n¾n bãp

6. Apxe c¬ ®¸y chËu:

- Tinh hoμn nhiÔm khuÈn

- §au t¹i chç

7. Viªm h¹ch ë bÑn:

- Luån tay vμo lç bÑn n«ng vμ b¶o bÖnh nh©n ho, dÆn, kh«ng cã c¶m gi¸c ®Ëp vμo ngãn tay

8. Apxe l¹nh ch¶y xuèng bÑn: kh«ng cã dÊu hiÖu ®Ëp vμo ngãn tay

- Cã tiÃ’n sö bÖnh m¹n tÃnh ë cét sèng, xung quanh: tiÕp tuyÕn ®èt sèng

C©u 5. ChØ ®Þnh ®iÒu trÞ tho¸t vÞ bÑn

* §iÃ’u trÞ b¶o tÃ¥n: PP ®eo b¨ng dÃnh

- TrÎ em nhá <6tuæi

- Ng−êi giμ yÕu t×nh tr¹ng toμn th©n kh«ng cho phÃp phÉu thuËt

* §iÒu trÞ b»ng phÉu thuËt:

- Tho¸t vÞ lín

- TE: ®iÒu trÞ b»ng ®eo b¨ng kh«ng kÕt qu¶ vμ >6 tuæi

Ng. Quang toμn_dhy34 58

§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

- Tho¸t vÞ cã nguy c¬ nghÑt

C©u 6. §iÒu trÞ phÉu thuËt:

1. Môc ®Ãch:

- T×m kh©u cæ tói vμ c¾t tói tho¸t vÞ

+ Kh©u cμng cao cμng tèt nh−ng kh«ng ®−îc kh©u, buéc vμo èng dÉn tinh

+ C¾t tói tho¸t vÞ nÕu bãc dÔ

- T¸i t¹o thμnh bông

2. Chän ph−¬ng ph¸p t¸i t¹o thμnh bông dùa vμo:

- Lîi Ãch cña ph−¬ng ph¸p ®ã

- Kü thuËt khã hay dÔ, tr×nh ®é phÉu thuËt viªn

- Dùa vμo tuæi bÖnh nh©n

* §−êng mæ tho¸t vÞ bÑn: Lμ ®−êng ph©n gi¸c t¹o bëi cung ®ïi vμ ®−êng tr¾ng bªn c¸ch gai mu 0,5cm dμi 3-4 cm

3. C¸c ph−¬ng ph¸p t¸i t¹o thμnh bông:

Dùa vμo c¸ch kh©u 2 b×nh diÖn nh− thÕ nμo vμ vÞ trà cña thõng tinh ë ®©u so víi 2 b×nh diÖn ®ã chia 3 nhãm pp:

- Nhãm ®Æt thõng tinh sau 2 b×nh diÖn: Forgue, Kimbarovski, Spaxokukoski

- Nhãm thõng tinh ®Ó gi÷a 2 b×nh diÖn: PP Bassini

- Nhãm thõng tinh tr−íc 2 b×nh diÖn: PP Halsteck

HiÖn nay hay dïng Bassini, Forgue, Kimbarovski

* PP Forgue: thõng tinh ®Æt sau 2 b×nh diÖn

- −u ®iÓm:

+ Kü thuËt ®¬n gi¶n hay ¸p dông cho trÎ em

+ Bã m¹ch thõng tinh ®óng vÞ trà sinh lý

- Nh−îc ®iÓm:

+ Thμnh bông kh«ng ch¾c ch¾n hay t¸i ph¸t

Ng. Quang toμn_dhy34 59

§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

* PP c¶i tiÕn tõ Fogue: pp Kimbaropski (kh©u kiÓu tμ ¸o)

Kh©u mÃp trong cña c©n c¬ chÃo to víi g©n kÕt hîp vμ víi cung ®ïi, mÃp ngoμi cña g©n c¬ chÃo to th× kh©u chÃ¥ng lÃ’n nhau theo kiÓu tμ ¸o(kh©u c¬ chÃo to víi g©n c¬ kÕt hîp vßng l¹i kh©u theo ch÷ W vßng xuèng cung ®ïi kh©u xong th¾t l¹i)

- −u ®iÓm: t¹o thμnh bông cã nhiÒu khèi ch¾c h¬n

- Nh−îc ®iÓm:Dïng cho ng−êi cao tuæi kh«ng dïng ®−îc cho ng−êi trÎ tuæi v× cßn cã sù ph¸t triÓn

* PP Spaxokukoski: kh©u nh− trªn chØ kh¸c kh«ng kh©u vßng mèi ch÷ W

* PP Bassini: Thõng tinh ®Æt gi÷a 2 b×nh diÖn

- −u ®iÓm: ®óng sinh lý, Ãt t¸i ph¸t

- Nh−îc ®iÓm: lμ ph−¬ng ph¸p phøc t¹p h¬n

* PP Halstes: kh©u ngÇm c¶ 2 líp phÃa d−íi, bã m¹ch thõng tinh n»m ngoμi c¶ 2 líp c©n c¬ vμ n»m ngay d−íi da vμ tæ chøc da

−u ®iÓm: t¸i t¹o kh¸ ch¾c ch¾n, Ãt t¸i ph¸t

Nh−îc ®iÓm: bã m¹ch thõng tinh n»m ngay d−íi da dÔ chÊn th−¬ng c¬ häc vμ ¶nh h−ëng kh¶ n¨ng sinh s¶n

Kh«ng ¸p dông cho trÎ em chØ ¸p dông cho ng−êi giμ

Ng. Quang toμn_dhy34 60

§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

C©u 7. BiÕn chøng cña tho¸t vÞ vμ mæ tho¸t vÞ

1. BiÕn chøng cña tho¸t vÞ:

- Tho¸t vÞ nghÑt

- Tho¸t vÞ bÞ viªm: T¹ng tho¸t vÞ cã thÓ bÞ viªm tõ phÃa da, phÃa tói hoÆc tõ t¹ng trong tói tho¸t vÞ.

C¸c lo¹i viªm:

. Viªm xuÊt tiÕt

. Viªm thanh t¬

. Viªm mñ

Khi viªm c¸c t¹ng trong tói th¸t vÞ nh− ruét thõa, phÇn phô.. cã thÓ chuyÓn sang viªm c¶ tói vμ toμn bé khèi tho¸t vÞ. Khi x¶y ra thñng t¹ng tho¸t vÞ th× bÖnh nh©n ®au d÷ déi, n«n möa, sèt cao, ®au nhiÒu toμn bé vïng tho¸t vÞ. §iÒu trÞ chñ yÕu b»ng phÉu thuËt

- ChÊn th−¬ng khèi tho¸t vÞ lμm tæn th−¬ng t¹ng ë trong bao tho¸t vÞ

2. BiÕn chøng trong khi mæ:

- C¾t vμo èng dÉn tinh trong khi bãc t¸ch tói tho¸t vÞ

- R¸ch thñng bμng quang: cã thÓ x¶y ra trong khi phÉu tÃch bao tho¸t vÞ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp qu¸ to. Cã thÓ tr¸nh tai biÕn nμy b»ng c¸ch kh«ng phÉu tÃch tói tho¸t vÞ trùc tiÕp mμ ®Èy vïi nã vμo trong rÃ¥i kh©u l¹i

- Kh©u vμo ruét, thñng ruét: cã thÓ x¶y ra tai biÕn nμy khi kh©u cæ bao tho¸t vÞ. §©y lμ tai biÕn nghiªm träng cÇn cã kinh nghiÖm ®Ó xö lý

- Ph¹m vμo ®éng m¹ch ®ïi khi kh©u phôc håi thμnh bông

3. BiÕn chøng sau mæ:

- Ch¶y m¸u: hay gÆp nhÊt lμ ch¶y m¸u d−íi da quanh ®−êng r¹ch, cã khi m¸u lan to¶ xuèng tËn b×u.

+ NN:

. Do cÇm m¸u kh«ng kü th−êng vμo ngμy thø 2-3 sau mæ

. Do ph¹m ph¶i ®éng m¹ch th−îng vÞ d−íi trong khi phÉu thuËt cæ bao tho¸t vÞ

+ TC: b×u vμ d−¬ng vËt phï, th©m tÃm

+ XT: nÕu Ãt n©ng b×u m¸u sà tù tiªu, nÕu ch¶y m¸u nhiÃ’u ph¶i phÉu thuËt lÊy khèi m¸u tô

- S−ng teo tinh hoμn sau khi phÉu thuËt:

+ NN:

Ng. Quang toμn_dhy34 61

§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

. Do m¹ch nu«i tinh hoμn hoÆc ®−êng dÉn b¹ch huyÕt bÞ th¾t trong qu¸ tr×nh mæ. Ãt khi bÞ th¾t trùc tiÕp, th−êng lμ do th¾t ph¶i tÃœnh m¹ch èng dÉn tinh khi cÆp c¾t c¬ b×u, nhÊt lμ khi cè c¾t bá phÇn xa cña bao tho¸t vÞ mμ thùc ra kh«ng cÇn thiÕt

. Do kh©u ®ãng lç bÑn trong qu¸ khÃt lμm t¾c nghÃn thõng tinh

+ TC: Vμi ngμy ®Çu tinh hoμn s−ng lªn sau ®ã cã thÓ teo nhá. Còng cã khi tinh hoμn trë l¹i b×nh th−êng, kh«ng teo nhá nhê c¸c m¹ch bªn phô míi xuÊt hiÖn. RÊt hiÕm khi tinh hoμn bÞ ho¹i tö cÊp tÃnh

- Tai biÕn vÒ thÇn kinh: C¸c d©y thÇn kinh hay bÞ tæn th−¬ng lμ d©y chËu- h¹ vÞ, chËu-bÑn vμ sinh dôc ®ïi

+ NN:

. Do c¾t ®øt d©y thÇn kinh hoÆc bÇm dËp c¸c d©y thÇn kinh

TC: Tª b× vïng bÑn b×u, nh−ng còng khã cã thÓ thÊy

+ XT: VÃ’ lý thuyÕt cã thÓ b¶o tÃ¥n c¸c d©y thÇn kinh trªn nh−ng thùc tÕ kh«ng ph¶i khi nμo còng lμm ®−îc. Nh−ng do cã hiÖn t−îng ®an chÃo c¸c nh¸nh gi÷a c¸c d©y thÇn kinh nμy nªn thùc tÕ hËu qu¶ còng khã nhËn biÕt

- NhiÔm trïng vÕt mæ: Th−êng lμ nguyªn nh©n dÉn ®Õn thÊt b¹i cña cuéc mæ, c¸c chç kh©u phôc håi thμnh bông bÞ bung ra vμ tho¸t vÞ sà bÞ l¹i nh− tr−íc khi mæ.

* Kh¾c phôc biÕn chøng:

- CÇm m¸u kü tr−íc khi ®ãng thμnh bông

- DÉn l−u vμ b¨ng Ãp, rót sau 24h

4. Ch¨m sãc sau mæ:

- Sau 24h rót dÉn l−u, cho ®i l¹i

- ¨n c¬m vμo ngμy thø 3

- C¾t chØ sau 7 ngμy

- Lao ®éng nhÑ trong vßng 6 th¸ng ®Çu

C©u 8. BiÖn luËn chÈn ®o¸n tho¸t vÞ nghÑt(t¹ng tho¸t vÞ lμ ruét non):

1. ChÈn ®o¸n:

C¬ n¨ng:

- §au ®ét ngét d÷ déi vïng tho¸t vÞ cã thÓ dÉn tíi sèc

- N«n möa do ph¶n x¹

Thùc thÓ:T¹i vïng tho¸t vÞ cã khèi phång:

- C¨ng ch¾c rÊt ®au khi sê n¾n, gâ ®ôc

Ng. Quang toμn_dhy34 62

§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

- Kh«ng ®Èy lªn ®−îc, gâ ®ôc

- C¸c triÖu chøng cña t¾c ruét c¬ häc

Toμn th©n: mÊt n−íc ®iÖn gi¶i

NhiÔm trïng nhiÔm ®éc(®Õn muén)

XQ: møc n−íc, møc h¬i trong æ bông

ChÈn ®o¸n:

- §au d÷ déi vïng tho¸t vÞ

- Khèi tho¸t vÞ phång to vμ ®au kh«ng ®Èy lªn ®−îc sê cã c¶m gi¸c nãng

- Cã triÖu chøng cña t¾c ruét c¬ häc

- BÖnh nh©n cã tiÒn sö tho¸t vÞ

2. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt:

- Viªm tinh hoμn cÊp:

+ Tinh hoμn rÊt ®au

+ Khèi ®au nμy cã ranh giíi râ vμ c¸ch biÖt víi thμnh bông

+ Cã HC nhiÔm khuÈn t¹i chç vμ toμn th©n

+ Kh«ng cã HC t¾c ruét, kh«ng cã bÖnh c¶nh cña HC t¾c ruét

- Viªm h¹ch bÑn: cã HC nhiÔm khuÈn, s−ng nãng ®á ®au t¹i vïng bÑn

- C¸c t¾c ruét c¬ häc kh¸c kh«ng do tho¸t vÞ nghÑt

- Trμn dÞch mμng tinh hoμn ë nhò nhi

C©u 9. C¸c thÓ l©m sμng cña tho¸t vÞ nghÑt:

1. Theo diÔn biÕn cña bÖnh:

ThÓ tèi cÊp:

- Hay gÆp ë ng−êi cã khèi tho¸t vÞ nhá quai ruét nghÃn ngay tõ ®Çu

- Toμn th©n nÆng nÒ:n«n nhiÒu, tuþ m¹ch

- NÕu kh«ng cÊp cøu kÞp thêi cã thÓ tö vong trong 36-40h

ThÓ b¸n cÊp:

- ThØnh tho¶ng ®au t¹i khèi tho¸t vÞ

- VÉn cã thÓ ®Èy lªn ®−îc

- T¸i ph¸t nh÷ng hiÖn t−îng trªn nhiÒu lÇn

- Nªn mæ tr¸nh nghÑt cÊp tÃnh

ThÓ tiÒm tμng:

Ng. Quang toμn_dhy34 63

§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

- Th−êng ë ng−êi giμ

- Th−êng lμ m¹c nèi lín chui xuèng

- C¬ n¨ng kh«ng râ, ®au Ãt, buÃ¥n n«n tù hÕt

2. Theo c¸c t¹ng tho¸t vÞ bÞ nghÑt:

- Ruét non

- §¹i trμng

- Mnh trμng

- Ruét thõa

- M¹c nèi

- PhÇn phô

3. Theo vÞ trÃ:

- Tho¸t vÞ bÑn nghÑt: tû lÖ cao nhÊt v× tho¸t vÞ bÑn hay gÆp nhÊt

- Tho¸t vÞ ®ïi nghÑt: tho¸t vÞ ®ïi dÔ nghÑt nhÊt

- Tho¸t vÞ rèn

- Tho¸t vÞ vïng th¾t l−ng

- Tho¸t vi c¬ hoμnh

- Tho¸t vÞ ®−êng tr¾ng gi÷a

- Tho¹t vÞ bÞt

- Tho¸t vÞ ngåi

- Tho¸t vÞ ®¸y chËu

- Tho¸t vÞ lç khuyÕt cña m¹c treo

C©u 10. §iÒu trÞ tho¸t vÞ nghÑt: lμ cÊp cøu ngo¹i khoa

1. B¶o tån:

§èi víi c¸c tr−êng hîp sau cã thÓ ®iÒu trÞ b¶o tån:

- BÖnh nh©n ®Õn rÊt sím cã thÓ ®Èy khèi tho¸t vÞ lªn vμ theo dâi

- Víi trÎ nhá ®Õn sím, toμn th©n ch−a cã nhiÔm ®éc

XT:

- An thÇn, gi¶m ®au

- Ng©m nöa ng−êi trÎ vμo chËu n−íc Êm, 15-20 phót khèi tho¸t vÞ cã thÓ tù lªn

- Dïng tay xoa nhÑ khèi tho¸t vÞ kh«ng ®−îc n¾n bãp

- Khi t¹ng lªn ®−îc theo dâi s¸t

2. PhÉu thuËt

Ng. Quang toμn_dhy34 64

§C Ngo¹i bông Tho¸t vÞ bÑn

Môc ®Ãch:

- Gi¶i phãng nhanh t¹ng tho¸t vÞ bÞ nghÑt

- Kh©u cæ tói vμ c¾t tói tho¸t vÞ

- Phôc håi thμnh bông

C©u 11. CÊu t¹o cña èng bÑn:

- èng bÑn lμ 1 khe ë gi÷a c¸c c©n c¬ thμnh bông tr−íc bªn dμi kho¶ng 6cm

- èng bÑn t−¬ng øng víi nöa trong cña ®−êng v¹ch tõ gai mu ®Õn 1 ®iÓm ë ngang phÃa trong c¸ch GCTT 1cm, ®−êng kÃŽ nμy phÃa trªn cung ®ïi

- èng bÑn cã 2 lç: ®Çu ngoμi lμ lç bÑn s©u ®Çu trong lμ lç bÑn n«ng

èng bÑn cã 4 thμnh:

- Thμnh tr−íc lμ c©n c¬ chÃo to

- Thμnh trªn lμ g©n kÕt hîp

- Thμnh d−íi lμ cung ®ïi

- Thμnh sau lμ m¹c ngang

MÆt trong cña vïng bÑn cã ®m th−îng vÞ, thõng ®éng m¹ch trèn vμ d©y treo bμng quang ®éi l¸ phóc m¹c thμnh nh« lªn 3 hè bÑn

- Hè bÑn ngoμi: ë ngoμi ®éng m¹ch th−îng vÞ n¬i cã lç bÑn s©u

- Hè bÑn gi÷a: ë gi÷a ®m th−îng vÞ vμ thõng ®éng m¹ch rèn

- Hè bÑn trong: ë phÃa trong thõng ®m rèn

Ng. Quang toμn_dhy34 65