[(1) Héraclès, thần thoại La mã:Hereule]

Vua Êlêchtơriông (Électryon) vốn là con của Perxê và Ăngđrômeđ, trị vì đô thành danh tiếng Miken, vợ của nhà vua là nàng Anaxô xinh đẹp đã sinh ra cho nhà vua được chín trai và một gái. Cuộc sống đang yên lành, hạnh phúc thì bỗng đâu sinh chuyện rắc rối. Những người con trai của vua Ptêlêrax thường gọi là những bộ lạc Têlêbôx (Télébos) hoặc Taphiniêng (Taphiniens) bữa kia đến đòi lại ngôi báu. Theo họ thì đô thành Miken này và vùng lãnh thổ rộng lớn này xưa kia vốn là của Mextor (Mestor) vị tổ phụ của họ.

Êlêchtơriông bác bỏ những yêu sách vô lý đó. Từ đó những người Têlêbôx đem lòng thù oán. Họ lập mưu phá hoại vương quốc Miken. Trong một cuộc mai phục, những người Têlêbôx đã giết chết tám người con trai của Êlêchtơriông. Nhà vua chỉ còn lại một trai tên là Likiniôx (Lycymnios) và một gái là Ankmen (Alcmène). Không phải chỉ có thế. Họ còn cướp hết những đàn gia súc nhiều sữa đông con của nhà vua. Căm giận tột độ quân ăn cướp, nhà vua treo giải: ai lấy được gia súc cho vua thì sẽ được gả công chúa cho làm vợ.
Thuở ấy, ở đô thành Tiranhtơ có chàng trai Ăngphitơriông (Amphitryon), con của vua Ankê (Alcée) nổi danh là một chàng trai tuấn tú, võ nghệ cao cường. Nghe tin nhà vua xứ Miken treo giải như thế, chàng bèn lên đường ngay để chấp nhận cuộc thử thách. Vả lại chàng cũng đã đem lòng thương yêu Ankmen từ lâu mà chưa có dịp bày tỏ. Thì đây, cơ hội này là một dịp để chàng tỏ rõ mặt anh tài. Về việc đoạt lại đàn gia súc, Ăngphitơriông thực hiện một cách quá dễ dàng không phải đổ một giọt mồ hôi. Chàng đò hỏi biết được những người con của Ptêlêax đem gửi đàn gia súc ướp được ở nhà vua xứ Êliđ (Élide), chàng chỉ việc đến đó xin về sau khi dâng nhà vua một số lễ vật hậu hĩ để làm của chuộc. Được tin Ăngphitơriông đang lùa đàn gia súc về, vua Elêchtơriông vô cùng sung sướng. Nhà vua thân chinh ra đón Ăngphitơriông và xem đàn gia súc đang đồn lại trên bãi. Không may một con bò trái tính trái nết bỗng vùng ra khỏi đàn bỏ chạy. Ăngphitơriông vội đuổi theo. Sẵn trên tay đang cầm một chiếc gậy, chàng vung lên ném mạnh vào đầu nó. Chiếc gậy bay trúng vào sừng con bò rồi văng ra. Và thật rủi ro, chiếc gậy văng ngay vào đầu nhà vua. Nhà vua giơ hai tay ôm đầu loạng choạng rồi ngã vật xuống, tắt thở. Thật là oan trái xiết bao! Phạm trọng tội như thế thì chỉ còn cách trốn biệt sang một xứ sở khác: Ăngphitơriông ngỏ ý muốn nàng Ankmen cùng đi với mình. Ankmen đòi chàng phải hứa trả thù cho các anh nàng, nàng mới ưng thuận. Tất nhiên Ăngphitơriông vẫn nhớ đinh ninh rằng, chàng vẫn chưa hoàn thành sứ mạng. Chàng quyết tâm trả được món nợ máu của gia đình Ankmen để Ankmen vui lòng, và cũng là để thỏa mãn vong linh vua Ăngphitơriông xấu số và hơn nữa để xứng danh là một dũng sĩ.
Hai vợ chàng Ăngphitơriông đến thành Tebơ xin nhà vua Crêông cho nương náu. Vua Crêông sẵn sàng chấp nhận song với một điều kiện: Ăngphitơriông phải diệt trừ được một con cáo đã thành tinh do thần Điônidôx phái xuống phá hoại vùng Tơmexơ (Teumesse). Với sức mạnh và tài ba của mình, Ăngphitơriông đã hoàn tất sứ mạng đó mà không phải hao tài tốn sức gì nhiều. Crêông giúp đỡ Ăngphitơriông mở cuộc viễn chinh sang đảo Taphôx (Taphos), nơi dung thân của nhà vua Ptêlêax. Cuộc vây đánh kéo khá dài vì đô thành của vị vua này vô cùng kiên cố, hơn nữa nhà vua vốn là con của thần Pôdêiđông nên được thần ban cho một bảo bối: đó là một sợi tóc vàng trên đầu như một tấm bùa hộ mệnh. Nhờ có sợi tóc này mà trong cuộc giao tranh với Ăngphitơriông có lúc Ptêlêax đã bị trúng gươm, trúng tên mà lại bình phục ngay tức khắc. Nếu như không có con gái của nhà vua tên là Cômaithô (Comaitho) giúp đỡ thì chắc chắn Ăngphitơriông không thể nào giành được thắng lợi. Công chúa Cômaithô đã vì tình riêng quên hiếu nghĩa. Nàng thầm yêu trộm nhớ chàng Ăngphitơriông tài giỏi. Nàng phản lại cha, cắt sợi tóc vàng, hy vọng nhờ món quà quý báu đó thu phục được trái tim của Ăngphitơriông. Nhưng không, Ăngphitơriông không hề tỏ ra biết ơn người con gái. Chàng cho đó là tội lỗi xấu xa nhất, ghê tởm nhất. Và chàng bắt người con gái đó phải đền tội.

Thần thoại Thiên Chúa giáo cũng có một câu chuyện với môtíp "cắt tóc" tương tự như câu chuyện này. Đó là chuyện Xamxơn và Đêlila . Xamxơn là con của Thượng đế đầu thai xuống trần để lãnh sứ mạng giải phóng cho những người Philixtanh. Vì là con của Thượng đế nên Xamxơn có sức mạnh vô cùng khủng khiếp. Chàng, tay không xé xác sư tử, với chiếc hàm của một con lừa - báu vật của Thượng đế ban cho - Xamxơn đã giết chết hàng nghìn quân Philixtanh, thoát khỏi những cuộc vây bắt, khỏi những âm mưu ám muội của chúng. Chiến công của chàng đã khiến cho quân thù vô cùng khiếp sợ do đó chàng được bầu làm thủ lĩnh của những người Ixraen. Xamxơn lấy Đêlila làm vợ. Quân Philixtanh mua chuộc Đêlila để nàng đò hỏi chồng xem cội nguồn sức mạnh của chồng là ở đâu và đâu là nơi hiểm yếu. Xamxơn ngay thật nói cho vợ biết: sức mạnh bất tử của chàng bắt nguồn từ bảy giẻ tóc trên đầu. Nếu những giẻ tóc đó bị cắt đi thì chàng sẽ mất đi sức mạnh siêu phàm và không còn bất tử nữa. Chàng sẽ như bất cứ một người bình thường nào khác. Biết được điều bí mật, quân Philixtanh bao vây nhà Xamxơn. Còn Xamxơn trong lúc gối đầu vào lòng vợ ngủ đã bị vợ đem dao cạo đi những giẻ tóc ''bảo bối'' đó. Quân Philixtanh bắt sống được Xamxơn đưa ra hành hình: khoét mắt và...

Trong khi Ăngphitơriông mở cuộc viễn chinh trừng phạt sang đảo Taphôx thì ở nhà thần Dớt để ý đến Ankmen. Và khi thần Dớt đã để ý thì... thì thôi khỏi phải bàn. Lần này thần không biến mình thành hạt mưa, anh chăn chiên, con bò, con thiên nga... mà lại biến mình thành Ăngphitơriông, nghĩa là biến mình thành một người giống hệt như chồng của Ankmen. Và như thế làm sao mà Ankmen không mừng rỡ, không sung sướng tiếp đón người chồng từ nơi chinh chiến trở về, người chồng đã trả được mối thù cho gia đình nàng? Người xưa kể, cái đêm Dớt ái ân với Ankmen dài bằng ba ngày vì thần Dớt ra lệnh cho thần Mặt Trời Hêliôx không được mọc như thường lệ. Có người còn nói, đây là cuộc tình duyên cuối cùng của Dớt với người trần thế. Thôi thì người ta nói thế thì chúng ta cũng biết thế chứ còn chuyện ''đạo đức'', ''tư cách'' của thần Dớt và thế giới thần thánh thì ai biết đâu mà kiểm tra được. Kế đến khi (chỉ ít ngày sau) Ăngphitơriông trở về, thì... thì chàng rất đỗi ngạc nhiên về cách đón tiếp của vợ. Chẳng có chút gì là vồn vã, hoan hỷ đối với người chồng đi xa vừa về cả. Lạ lùng hơn nữa khi chàng thuật lại cho Ankmen nghe chuyện chiến chinh của mình thì chưa nói nàng đã biết, nàng kể lại vanh vách từ chuyện sợi tóc vàng cho đến Cômaithô. Ăngphitơriông kết tội Ankmen không chung thủy. Chàng cho lập một dàn lửa xử tội nàng phải hỏa thiêu. Nhưng thần Dớt giáng xuống một trận mưa rào dập tắt ngay. Ăngphitơriông vô cùng kinh dị bèn cho mời nhà tiên tri mù Tirêdiax đến để giải đoán. Sau khi được lời giải đáp làm cho yên lòng, Ăngphitơriông làm lễ cưới Ankmen. Và chỉ ít ngày sau đó, Ăngphitơrlông có ''tin mừng''. Trên đỉnh Ôlanhpơ thần Dớt cũng vui mừng ra mặt. Thần chờ đợi ngày cái ''tin mừng'' đó thành sự thật. Nhưng Hêra thì rất khó chịu trước vẻ mừng rỡ của thần Dớt. Nàng định tâm phá, dù thế nào cũng phải phá phải làm cho Dớt mất cái bộ mặt hí ha hí hửng đáng ghét kia đi. Trong một cuộc họp các vị thần trên thiên đình, Hêra bắt đầu thực thi mưu đồ của mình. Nàng nói:

- Hỡi thần Dớt giáng sấm sét và các chư vị thần linh! Chúng ta sắp chứng kiến một sự việc trọng đại. Một người con thuộc dòng dõi Perxê sắp ra đời, sớm muộn chỉ trong đêm nay. Ta những muốn trước việc vui mừng này, các vị thần hãy là người bảo hộ không hề chê trách được cho dòng dõi của người anh hùng Perxê. Xin thần Dớt, bậc phụ vương của các thần và những người trần thế, hãy ban cho đứa bé dòng dõi của Perxê một ân huệ xứng đáng với vinh quang chói lọi mà người anh hùng diệt trừ ác quỷ Mêđuydơ, con của thần Dớt, truyền lại!

Nghe vợ nói, thần Dớt hể hả vui mừng. Thần giơ tay ra hiệu cho các chư vị thần linh chú ý lắng nghe lời thần truyền phán. Thần nói:

- Hỡi nàng Hêra có đôi mắt bò cái và cánh tay trắng muốt. Từ trước tới nay ta chưa từng bao giờ được nghe những lời khôn ngoan và chí tình chí nghĩa của nàng như vậy. Nàng đã nói những lời trúng với điều ta nghĩ trong trái tim ta. Đúng, ta sẽ ban cho đứa bé dòng dõi Perxê sau này lớn lên sẽ là một vị vua đầy quyền thế thu phục lại trong tay thiên hạ của khắp đất nước Hy Lạp thần thánh này.

Hêra nói:

- Hỡi thần Dớt người dồn mây mù và giáng sấm sét! Ta chẳng thể nào tin được vào lời thần nói. Biết bao việc thần đã hứa với ta mà thần chẳng hề làm. Vậy nếu thật tâm thần yêu quý đứa cơn của dòng dõi Perxê muốn ban cho nó ân huệ để xứng đáng với ông cha nó thì xin thần hãy làm đúng như lời mình đã phán truyền.

Và thế là thần Dớt phải viện dẫn nước của con sông âm phủ Xtich ra để thề nguyền trước mặt các chư vị thần linh trong cuộc họp hôm đó rằng, đứa con dòng dõi của Perxê ra đời sẽ được quyền cai quản thiên hạ. Cẩn thận hơn nữa thần còn nhấn mạnh, đứa bé nào thuộc dòng dõi Perxê sinh ra trước nhất trong đêm nay thì sẽ trở thành một vị vua đầy quyền lực. Tại sao Dớt lại phải nhấn mạnh đến việc đứa bé nào sinh ra trước nhất? Đó là vì trước khi nàng Ankmen làm lễ thành hôn với chồng thì thần Dớt đã giả làm chồng của Ankmen ân ái với nàng. Theo lời phán truyền của một nhà tiên tri, Ankmen sẽ sinh ra hai đứa con trai, một là con của Dớt và một là con của Ăngphitơriông - Dớt, tin rằng đứa con của mình với Ankmen sẽ ra đời trước nhất. Nhưng lần này cũng như mấy lần trước, Dớt lại "thấp cơ thua trí đàn bà". Nữ thần Hêra biết chuyện lăng nhăng của Dớt với Ankmen nhưng cứ vờ tỏ ra như không biết. Và ngay sau cuộc họp, nữ thần lập tức rời đỉnh Ôlanhpơ xuống trần. Nữ thần đi đâu? - Nữ thần bay xuống ngay đô thành Miken đất Argôx nơi có vợ chồng Xtênêlôx (Sthénélos) và Nikippê (Nicippé) cư ngụ. Hêra xuống đó để làm gì? - Để làm cho nàng Nikippê sinh ra một đứa con trai trước Ankmen vì chồng Nikippê, chàng Xtênêlôx vốn là con trai của Perxê. Lúc này Nikippê mới có mang bảy tháng. Nhưng không sao? Với tất cả tài năng của một vị nữ thần bảo hộ cho việc sinh nở và các bà mẹ và trẻ em, Hêra đã đỡ cho Nikippê được mẹ tròn con vuông. Và thế là một đứa bé tên là Ơrixtê (Eurysthée), cháu nội của Perxê, cất tiếng khóc chào đời. Sau đó mới đến nàng Ankmen sinh đôi, hai đứa con trai, Hêraclex và Iphiclex (Iphiclès).

Làm xong công việc dưới trần, nữ thần Hêra bay ngay về đỉnh Ôlanhpơ. Lúc này thần Dớt đang chờ tin vui bay đến. Nhưng thần Hermex đi công cán về trịnh trọng báo cho đấng phụ vương Dớt và các chư vị thần linh biết: trong đêm vừa qua có hai bà mẹ đã sinh ra ba đứa con trai dòng dõi của Perxê. Đứa sinh ra trước tiên là Ơrixtê, con của Xtênêlôx và Nikippê. Thần Dớt mặt mũi đang rạng rỡ bỗng biến sắc ỉu xìu. Nữ thần Hêra lòng đầy hồ hởi lên tiếng:

- Hỡi Dớt và các chư vị thần linh! Đêm vừa qua Ơrixtê con trai của Xtênêlôx và Nikippê ra đời trước tiên. Như vậy, thể theo ý muốn của thần Dớt, dòng dõi Perxê phải có người kế nghiệp, và người kế nghiệp đó như Dớt đã lựa chọn là Ơrixtê!

Đến đây thì Dớt mới biết rằng mình bị sa vào bẫy của Hêra. Thần vô cùng căm tức nhưng không làm sao thay đổi được lời hứa thiêng liêng. Thần giận mình đã lầm lẫn đến mức tai hại như thế. Tại sao thần lại không biết rằng Perxê có nhiều con, đâu phải chỉ có mỗi Ankmen là cháu gái? Nhưng làm thế nào được. Nếu Dớt nói rõ rành rành ra rằng, đứa bé con của Ankmen sẽ là một vị vua đầy quyền uy thì chẳng khác chi thú nhận tội lỗi trước Hêra. Dớt buộc phải nói, đứa bé thuộc dòng dõi của Perxê. Và có thế mới nên chuyện chứ? Thế mới biết Hêra quả là người đàn bà trí lự, mưu thâm, đâu có phải là con người "sâu sắc như cơi trầu đầy"!

Dớt tức vô cùng. Thần trút sự giận dữ, căm uất của mình vào nữ thần Lầm lẫn Atê (Até). Chỉ tại cái con quái này mà bao dự tính của thần thánh cũng như người trần đảo lộn lung tung. Tính một đằng lại làm ra một nẻo! Dớt uất quá túm ngay lấy tóc của nữ thần Lầm lẫn Atê quẳng xuống trần và ra lệnh cho các chư vị thần linh từ nay cấm cửa cái con mụ ấy không cho nó trở lại thế giới Ôlanhpơ.

Thật ra lúc đầu Hêraclex được cha mẹ đặt tên cho là Ankiđ (Alcide). Thần Dớt tuy bị Hêra làm hỏng ý đồ nâng đỡ đứa con trai của mình song không vì thế mà nản chí. Thần vẫn luôn luôn theo dõi để giúp đỡ con mình. Bữa kia nhân lúc Hêra ngủ say, thần Dớt bèn ra lệnh cho thần Hermex xuống trần bế ngay chú bé Ankiđ lên thiên đình. Và Hermex đem Ankid đặt nhẹ nhàng vào lòng Hêra để bú trộm. Vì có bú được sữa của Hêra nghĩa là sữa của một vị nữ thần bất tử thì sau này chú bé Ankiđ mới bất tử. Nhưng bất chợt Hêra tỉnh dậy và nàng đẩy phắt đứa bé ra khỏi lòng. Muộn quá mất rồi, Ankiđ bú đã gần no.

Ankiđ rời miệng khỏi vú Hêra. Một dòng sữa từ vú Hêra chảy theo và tràn ra bầu trời mà đến nay những đêm quang mây ta vẫn nhìn thấy dòng sữa đó lưu lại một giải trắng, một vệt trắng như một con sông mà ngày nay chúng ta vẫn quen gọi là sông Ngân Hà . Có lẽ từ sau chuyện này mà chú bé Ankiđ được đổi tên là Hêraclex, tiếng Hy Lạp nghĩa là "Vinh quang của Hêra" còn tên cũ chỉ có nghĩa là "Người hùng cường tráng".

Nữ thần Hêra tìm cách giết chú bé Hêraclex. Theo thường lệ sau khi con ngủ thì Ankmen đặt Hêraclex và Iphiclex nằm chung trong một cái nôi. Nửa đêm hôm đó nữ thần Hêra phái hai con rắn xuống để quấn chết chú bé. Hai con rắn lọt vào buồng và trườn lên chiếc nôi, bò lách vào người hai chú bé: Iphiclex khóc thét lên. Thấy động, Ankmen tỉnh dậy. Trông thấy hai con rắn đang bò lổm ngổm trong nôi của hai đứa con mình nàng sợ hãi thét lên, hô hoán ầm ĩ. Mọi người tay đèn tay đuốc chạy đến thì thấy một cảnh tượng kỳ lạ: chú bé Hêraclex ngồi trên nôi, hai tay bóp cổ hai con rắn. Còn hai con rắn thì quằn quại giãy chết. Lúc này Hêraclex môi mười tháng tuổi.

Thấy con trai mười tháng mà tính cũng có, tướng cũng có, Ăngphitơriông cho mời nhà tiên tri Tirêdiax tôi để đoán số mệnh. Nhà tiên tri cho biết, sau này Hêraclex sẽ lập được những chiến công vô cùng rực rỡ, sẽ được các vị thần Ôlanhpơ cho gia nhập thế giới thiên đình. Ăngphitơriông và Ankmen rất vui mừng, liền cho tìm thầy, mời các anh hùng dũng sĩ về dạy con học. Hêraclex học nghệ thuật điều khiển xe ngựa ở người bố dượng Ăngphitơriông, học quyền thuật ở người anh hùng Ôtôlicôx (Autolicos), học nghệ thuật bắn cung ở Ơritôx (Euritos), học âm nhạc ở Ơmonpox (Eumolpos) và Linôx (Linos), học các thứ khoa học ở thần nửa người nửa ngựa Xăngor Khirông. Cậu bé Hêraclex học nhiều các môn như thế nhưng xem ra không phải môn học nào cũng khá cả. Cậu đặc biệt thích thú và ham mê những môn võ nghệ như quyền thuật, cưỡi ngựa, bắn cung, còn âm nhạc và những môn khoa học thì cậu rất chểnh mảng, đúng hơn phải nói là rất lười. Có một hôm thầy giáo dạy âm nhạc Linôx quở trách cậu vì đã không thuộc bài. Nghe đâu hình như thầy giận quá có đánh Hêraclex. Thế là Hêraclex nổi nóng vớ lấy chiếc gậy đánh trả lại thầy. Ai ngờ đòn đánh mạnh quá làm thầy Linôx ngã lăn ra chết. Thật là một trọng tội: một tội tày đình! Ăngphitơriông sợ quá. Ông thấy không thể nuôi cậu con trai của thần Dớt này được. Cứ xem như khẩu khí ứng đối của Hêraclex trước tòa thì đủ rõ. Vì giết thầy nên Hêraclex bị đưa ra truy tố trước tòa án. Hêraclex liền viện ngay một câu nói của Rađamăngtơ (Rhadamante) một nhà thông thái nổi tiếng người Cret đã viết ra một bộ luật mà khắp thế giới Hy Lạp đều biết: "...Ai bị đánh bất kỳ trong trường hợp nào đều có quyền đánh lại...". Có người kể không phải Hêraclex cầm ghế đánh lại thầy Linôx mà là tiện tay đang cầm cây đàn Kitar đập vào đầu thầy. Hêraclex tuy được tòa tha bổng, song điều đó không hề làm giảm nỗi lo âu của Ăngphitơriông. Để tránh những hậu họa sau này, Ăngphitơriông đưa Hêraclex về sống ở thôn dã với hy vọng rằng cuộc sống ở chốn quê mùa đồng nội bên đàn cừu, đàn ngựa với tiếng nhạc bay bổng, dịu dàng sẽ làm cho tâm tính Hêraclex bớt sôi động đi được phần nào chăng, hơn nữa cũng có thể hợp với tính phóng khoáng của Hêraclex.

Hêraclex về sống ở vùng Kitêrông (Cithéron) ngày ngày đi chăn gia súc. Chàng không quên luyện tập võ nghệ côn quyền. Đặc biệt là chàng ưa luyện tập để sử dụng một cây chùy có sức nặng đến nỗi khắp vùng đó, kể cả những tay anh hùng hảo hán chưa từng ai dám sử dụng. Cứ thế Hêraclex lớn lên và có một sức khỏe khác thường. Mười tám tuổi chàng đã cao hơn bốn trượng. Thân hình chàng nở nang, rắn rỏi và cân đối, đều đặn một cách tuyệt diệu khiến ai trông thấy cũng phải ngợi khen.

Hồi đó ở trên rừng vùng Kitêrông đất Tebơ có một con sư tử to lớn và hung dữ. Con vật này thường lần về bắt dê, cừu của Ăngphitơriông và của nhà vua Texpiôx (Thespios) ở xứ Terpi thuộc vùng Bêôxi bên cạnh. Không thể tính ra số gia súc đã bị thiệt hại là bao nhiêu, chỉ biết từ ngày con sư tử đó lần về kiếm ăn ở vùng này thì đàn gia súc của hai nhà vua vãn đi trông thấy. Những người đi săn chẳng ai dám nghĩ đến việc trị nó cả, vì lẽ nó to lớn quá mức. Hêraclex xin đi mặc dù lúc này mới có mười tám tuổi. Suốt bơn mươi chín ngày săn tìm con ác thú đến ngày thứ năm mươi chàng mới hạ được, và mang xác nó về. Vua Texpiôx vô cùng mừng rỡ. Để bày tỏ tấm lòng ưu ái đối với người anh hùng trẻ tuổi, nhà vua đã gả con gái cho Hêraclex. Nhưng không phải chỉ gả cho chàng một người con gái mà gả cho chàng tất cả năm mươi cô con gái. Hêraclex phải làm năm mươi lễ cưới trong suốt năm mươi ngày. Từ những cuộc hôn nhân này ra đời con đàn cháu đống nhiều không kể xiết.

Sau chiến công này, Hêraclex còn làm một việc vô cùng có ích cho nhân dân thành Tebơ. Chàng xóa bỏ cho nhân dân Tebơ khỏi một khoản cống nạp nặng nề. Nguồn gốc của khoản cống nạp này như sau: Trong một ngày hội tế thần Pôdêiđông, một cỗ xe của người Tebơ không may đè chết Climênôx (Clyménos) vua của những người Miniêng (Mynies) thuộc đô thành Orkhômen. Con trai của nhà vua tên là Erginôx nổi giận kéo quân sang đánh thành Tebơ để trả thù. Thành Tebơ yếu thế phải cầu hòa với điều kiện mỗi năm cống nạp một trăm con bò. Và phải cống nạp như thế trong hai mươi năm liền.

Hêraclex một hôm bắt gặp trên đường đoàn quan quân của đô thành Orkhômen sang Tebơ đòi cống vật. Biết chuyện, Hêraclex nổi giận, xông vào đánh đám quan quân một trận thừa sống thiếu chết. Chàng cắt tay, xẻo mũi chúng rồi sâu vào một cái dây đeo vào cổ chúng và ra lệnh cho chúng phải cuốn xéo ngay khỏi xứ sở này. Erginôx căm tức, kéo đại quân sang trị tội thành Tebơ. Nhưng lần này dưới sự thống lãnh của Hêraclex, quan quân thành Tebơ đã chiến thắng oanh liệt. Erginôx bị Hêraclex giết chết tại trận. Tuy nhiên, Hêraclex cũng bị một tổn thất to lớn. Ăngphitơriông, bố dượng của chàng trong cuộc chiến đấu đã bị tử thương. Còn đô thành Orkhômen do bị thất trận, từ nay phải chịu một khoản cống nặng gấp đôi cái khoản mà họ đã từng bắt Tebơ gánh chịu hàng năm.

Người sung sướng nhất là vua Crêông, cai quản thành Tebơ. Để đền ơn người anh hùng xuất chúng, nhà vua gả công chúa Mêgara cho chàng.

Cuộc sống của đôi vợ chồng Hêraclex và Mêgara trôi đi trong tình yêu và hạnh phúc. Mêgara là người đàn bà hiền hậu và xinh xắn. Nàng ăn ở với Hêraclex hoà thuận và sinh được tám người con. Song bỗng một ngày kia từ đâu đưa đến một tai họa vô cùng khủng khiếp cho gia đình này. Hêraclex tự nhiên phát điên, một cơn điên quái gở mà từ xưa đến nay chàng chưa bao giờ mắc phải. Chàng ôm đầu gầm rú, trợn mắt trừng trừng, bọt mép sùi ra nom như một con thú, chạy chắp đó đây. Chàng vớ lấy dao đâm chết cả vợ lẩn con. Cả đến mấy đứa cháu, con của Iphiclex, em chàng, cũng không thoát chết. Khi tỉnh lại, Hêraclex vô cùng sợ hãi trước tội lổi của mình. Hỏi ra thì được lời sấm phán truyền cho biết: đó là Hêra trả thù. Nàng vẫn thù ghét đứa con riêng của thần Dớt, tuy Dớt đã cam kết với nàng, để cho Hêraclex làm đẩy tớ cho Ơrixtê mười hai năm. Có người kể, Mêgara không bị Hêraclex giết chết. Nữ thần Atêna được Dớt trao cho đặc trách bảo hộ cho Hêraclex, đã kịp thời làm Hêraclex ngủ thiếp đi, do đó Mêgara mới thoát chết. Người ta còn bảo, nữ thần Hêra gieo tai họa đó là nhằm trừng phạt Hêraclex đã không thực hiện đúng lời Dớt cam kết: đến làm đầy tớ cho Ơrixtê.

Đối với Hêraclex thì từ đây thôi thế là chấm hết hạnh phúc gia đình. Chàng là một tội phạm, đã làm cho gia đình tan nát. Làm thế nào để giải trừ, tẩy rửa được tội lổi này? Hêraclex chỉ còn biết đến đền thờ Đenphơ để xin thần Apôlông ban cho những lời chỉ dẫn. Thần Apôlông truyền cho chàng phải trở về quê hương Tiranhtơ nộp mình làm nô lệ cho Ơrixtê mười hai năm. Cô đồng Piti ở đền thờ Đenphơ được thần Apôlông cho tiếp xúc, đã truyền đạt lại những điều thần dậy như sau:

- Hỡi Hêraclex, người con quang vinh của Dớt! Ngươi hãy trở về nơi quê cha đất tổ ở Tiranhtơ cam chịu hầu hạ cho Ơrixtê trong mười hai năm. Trong mười hai năm ấy ngươi sẽ phải trải qua mười hai thử thách lớn. Nếu ngươi vượt qua được những thử thách đó, lập được những chiến công thì danh tiếng nhà ngươi sẽ vang động đến trời xanh. Các vị thần Ôlanhpơ sẽ coi nhà ngươi như một vị thượng đẳng phúc thần, ban cho nhà ngươi đặc ân, thoát khỏi số phận ngắn ngủi của người trần đoản mệnh. Nhà ngươi sẽ là một vị thần bất tử xứng đảng với vinh quang bà con của đấng phụ vương Dớt.

Hêraclex nghe xong bèn lễ tạ vị thần ánh sáng có cây cung bạc rồi ra đi. Chàng tâm niệm trong lòng những lời phán bảo của thần. Từ đây, Hêraclex phải dấn thân vào một cuộc đời vô cùng gian truân và biết bao thử thách.