Mười hai kỳ công của Hêraclex

Tuân theo lời thần truyền dạy, Hêraclex đến thành Miken nộp mình cho Ơrixtê, cam chịu làm nô lệ cho hắn trong mười hai năm. Ơrixtê là một tên vua hèn nhát và ốm yếu nhưng lại cai quản ba đô thành giàu có của đất Argôliđ là Tiranhtơ, Miken và Miđê. Trông hắn chẳng có gì là một chàng trai đang tuổi trưởng thành, tràn đầy sinh khí. Gặp hắn ta cứ tưởng như là gặp một người vừa mới ốm dậy, nếu không nói quá lời thì ta tưởng như gặp một ông lão tám mươi. Nghe đồn Hêraclex tính nóng như lửa, sức khỏe hơn người, có thể bạt núi ngăn sông, bắt thú dữ như trở bàn tay, dẹp giặc cướp, chẳng phải hao xương tổn máu, Ơrixtê đã thấy ngài ngại. Nghĩ một hồi lâu nhà vua truyền cho Hêraclex không được cư ngụ ở đô thành Miken. Mọi việc vua cần sai bảo sẽ có người truyền lệnh đến Tiranhtơ phán bảo cho Hêraclex biết.

Từ đây bắt đầu cuộc đời cực nhục của Hêraclex. Trở về Tiranhtơ chưa được ít ngày, Hêraclex đã nhận được bệnh phải lên đường ngay. Công việc đầu tiên mà Ơrixtê thử thách chàng, giao cho chàng phải làm là: giết con sư tử ở Nêmê.

1. Giết con sư tử ở Nêmê

Thuở ấy ở Nêmê có một con sư tử to lớn hung dữ gấp mười lần con sư tử ở Kitêrông. Bố nó chính là tên Đại khổng lồ Tiphông, đã có lần quật ngã Dớt. Mẹ nó là Êkhiđna, một con quỷ cái nửa người nửa rắn. Các anh em sư tử cũng đều là những loại ghê gớm cả. Nữ thần Hêra đã nuôi con sư tử này và đem thả vào vùng Nêmê. Ác thú sống trong một cái hang có hai lối: một lối ra, một lối vào. Ngày ngày nó xuống đồng cỏ bắt gia súc, phá hoại mùa màng của nhân dân. Sư tử Nêmê còn khác sư tử Kitêrông ở chỗ không cung tên, gươm dao nào đâm thủng, bắn thủng da nó được. Hêraclex làm thế nào để trị được con quái vật này? Các vị thần luôn luôn theo dõi giúp đỡ người anh hùng. Thần Apôlông cho chàng một cây cung và một ống tên. Thần Hermex cho chàng một thanh gươm dài và cong. Thần Hêphaixtôx rèn cho chàng một bộ áo giáp vàng. Còn nữ thần Atêna ban cho chàng một bộ quần áo do tự tay nàng dệt lấy vải may thành áo, thành quần rất đẹp. Đây là cây chùy gỗ tự tay chàng làm lấy trước khi đi diệt trừ ác thú ở Kitêrông. Hồi ấy chàng tìm thấy một cây gỗ to và quý ở trong một khu rừng già. Gây gỗ rắn như sắt, chắc như đồng khiến chàng nghĩ tới có thể sử dụng nó làm một thứ vũ khí. Chàng bèn đơn cây chặt hết cành lá, chỉ lấy đoạn gốc để đẽo thành chùy. Chính với cây chùy này mà chàng hạ thủ được con sư tử Kitêrông.

Nhưng lần giao đấu này với sư tử Nêmê không dễ dàng như lần trước. Hêraclex phải tìm đến tận hang ổ của con vật. Chàng rình mò, xem xét thói quen, tính nết của nó rồi nghĩ kế diệt trừ. Sư tử Nêmê ở trong một cái hang có hai cửa, vì thế không dễ đón đánh được nó. Hêraclex thấy tốt nhất là phải vít kín, phải lấp kín đi một cửa, buộc nó phải về theo một con đường nhất định. Và chàng mai phục ngay trước cửa hang. Chờ cho con vật ra khỏi hang, chàng giương cung bắn. Những mũi tên của chàng lao vút đi trúng liên tiếp vào thân con ác thú nhưng bật nảy ra và quằn đi như bắn vào vách đá. Không còn cách gì khác là phải lao vào con ác thú giao chiến với nó bằng gươm, bằng chùy. Nhưng đến gần nó thì thật là nguy hiểm. Hêraclex thận trọng trong từng đòn đánh con vật, vì chỉ sơ hở một chút thì người anh hùng sẽ biến thành bữa ăn ngon miệng cho sư tử. Lừa cho ác thú vồ hụt, chàng vung gươm bổ một nhát trời giáng xuống đầu nó. Nhưng ghê gớm làm sao, thanh gươm bật nẩy như khi ta chém dao xuống đá. Da con vật chẳng hề xây xát. Hêraclex dùng chùy. Chàng hy vọng nện liên tiếp vào đầu nó thì nó sẽ không thể còn sức mà giao đấu với chàng. Nhưng chàng không thể nào nện liên tiếp vào đầu con vật. Chàng còn phải tránh những đòn ác hiểm của nó như quật đuôi, vả trái, tát phải, nhẩy bổ, lao húc... Bây giờ thì chỉ còn cách vật nhau với nó. Hêraclex lợi dụng một đòn tấn công hụt của ác thú, nhảy phắt lên lưng, cỡi trên mình nó, hai chân quặp lấy thân còn hai tay vươn ra bóp cổ, ấn đầu nó xuống đất. Con sư tử không còn cách gì đối phó lại được. Hai chân sau của nó ra sức đạp mạnh xuống đất để hất người ngồi trên lưng nó xuống, nhưng vô ích. Còn hai chân trước của nó chỉ biết cào cào trên mặt đất. Trong khi đó thì đôi bàn tay của Hêraclex, như đôi kìm sắt thít chặt lấy cổ họng nó, khiến nó ngạt thở phải há hốc mồm ra và hộc hộc lên từng cơn. Chẳng bao lâu thì con thú yếu dần, cuối cùng chỉ còn là một cái xác. Thế là Hêraclex vượt qua được một thử thách, lập được một chiến công kỳ diệu. Chàng muốn lột lấy bộ da sư tử làm áo giáp, dùng đầu sư tử làm mũ đội. Nhưng chẳng dao nào rạch được trên da con vật. Hêraclex lấy luôn móng sắc con vật thay dao. Và chàng mặc bộ áo của chiến công ấy, đội chiếc mũ của vinh quang ấy, trở về Miken báo công với nhà vua Ơrixtê. Với bộ áo bằng da sư tử Nêmê, từ nay trở đi Hêraclex trở thành vô địch, không vũ khí nào có thể làm chàng đứt thịt rách da.

Đứng trên bờ thành cao nhìn xuống, Ơrixtê thấy Hêraclex trở về với y phục như thế thì sợ hãi quá chừng. Hắn ra lệnh cho Hêraclex không được vào trong kinh thành, nhất là không được bén mảng đến gần cung điện. Cẩn thận hơn nữa, hắn còn ra lệnh từ nay trở đi những loại chiến lợi phẩm như thế phải để ngoài cửa ô, nghiêm cấm không được mang vào trong thành. Ơrixtê lại còn giao luôn cho Hêraclex một nhiệm vụ mới nữa, một nhiệm vụ nặng nề và nguy hiểm hơn: giết, thanh trừ con mãng xà Hiđrơ ở Lernơ.

Để ghi nhớ chiến công của người anh hùng Hêraclex, nhân dân Hy Lạp sau này cứ hai năm một lần tổ chức hội Nêmê (Jeux Némée) thung lũng Nêmê thuộc đất Argôliđ. Hội mở vào giữa mùa hè thường kéo dài độ ba đến bốn ngày để tỏ lòng thành kính và biết ơn đối với thần Dớt. Sau cái nghi lễ tôn giáo là đến các trò thi đấu thể dục thể thao. Trong thời gian mở hội, các thành bang Hy Lạp tạm thời hòa hoãn các cuộc xung đột, các mối hiềm khích để vui chơi.

2. Giết con mãng xà Hiđrơ ở Lernơ

Sau chiến công đầu tiên của Hêraclex, Ơrixtê lại ra lệnh cho chàng phải lên đường dấn thân vào một thử thách còn nặng nề và nguy hiểm gấp bội phần thử thách đầu tiên: đến vùng Lernơ giết con mãng xà Hiđrơ. Đây cũng lại là một quái vật con của Tiphông và Êkhiđna, một con rắn khổng lồ đã thành tinh có tới một trăm cái đầu, sống ở vùng Lernơ trên bán đảo Pêlôpônedơ. Mãng xà Hiđrơ này chuyên sống ở vùng đầm lầy giữa các ngọn núi đá. Nó chọn một cái hang sâu làm nơi cư ngụ. Thật không kể xiết những tai họa khủng khiếp mà Hiđrơ đã gieo xuống đời sống nhân dân quanh vùng. Trước hết hãy nói về hơi thở của con quái vật này. Đó là hơi thở của một trăm cái đầu to lớn với những cái miệng rộng như cái nong, cái nia, vì thế ta chỉ có thể nói đó là những luồng gió mạnh. Nếu Hiđrơ phồng mang trợn mắt mà phun, mà thổi thì cây cối bị đổ, gẫy, nhà cửa bị bốc bay. Nguy hiểm hơn nữa là trong hơi thở của Hiđrơ có khí độc, ai không may hít phải là chết ngay tức khắc. Vì lẽ đó cho nên ngay cả khi Hiđrơ ngủ cũng không ai dám bén mảng đến gần. Nhân dân quanh vùng Lernơ bị Hiđrơ bắt không biết bao nhiêu là bò, ngựa, dê cừu...

Cả đến người nữa, không gia đình nào là không có người thiệt mạng. Người ta phải dời chỗ ở nhiều lần tránh xa vùng Hiđrơ để kiếm ăn. Nhưng tránh đâu cho thoát Hiđrơ bò rất nhanh, quăng mình đi vun vút như ta quăng ném một hòn đá.

Hêraclex cùng với Iôlaôx (Iolaos) con của Iphiclex đến vùng Lernơ bằng một cỗ xe ngựa. Hai người cho dừng lại ở ngoài vùng đầm lầy rồi len lỏi qua các bờ bãi lau sậy um tùm tìm nơi ở của con quái vật. Việc tìm kiếm quái vật tuy vất vả song không đến nỗi kéo dài vì hơi thở tanh tưởi của Hiđrơ là một dấu hiệu chắc chắn nhất báo cho biết sào huyệt của nó đã không còn xa. Sau khi xem xét cẩn thận nơi ở của quái vật, Hêraclex thấy muốn diệt được nó trước hết phải điệu nó ra khỏi vùng đầm lầy. Chàng cùng với Iôlaôx dùng kế khiêu khích Hiđrơ. Iôlaôx đất nóng những mũi tên cho Hêraclex bắn vào quái vật. Bắn liên tiếp hết mũi tên này đến mũi tên khác. Hiđrơ thấy động liền ngóc đầu dậy đi tìm địch thủ. Trúng kế của người anh hùng, quái vật bò ra khỏi vùng đầm lấy, quấn mình đuổi theo hai người. Cuộc chiến đấu giữa Hêraclex với Hiđrơ thật gay go vô cùng. Hiđrơ vươn thân ra quấn lấy Hêraclex định thắt, xiết cho Hêraclex chết. Nhưng Hêraclex nhanh chóng truồi ra khỏi vòng cuốn của nó, vung chùy lên giáng vào đầu nó. Mỗi đòn chùy giáng vào một cái đầu của Hiđrơ tưởng là một đòn kết liễu và chỉ cần một trăm đòn thì một trăm cái đầu của Hiđrơ vụn tan như cám. Song không phải như thế. Hiđrơ không phải là một con mãng xà thường: cứ mỗi cái đầu bị đập bẹp, vỡ tan, thì tức khắc một cái đầu khác lại mọc ra thay thế. Cũng cần phải nói tới sự giúp đỡ của các vị thần nên Hêraclex mới không bị trúng độc. Không thế đánh nhau với Hiđrơ theo cách ấy được nữa. Hêraclex gọi người cháu trai là Iôlaôx đến giúp sức. Chàng ra lệnh cho Iôlaôx đốt lên một ngọn đuốc, lửa cháy bừng bừng. Cứ mỗi cái đầu của Hiđrơ bị chàng đập bẹp thì Iôlaôx phải lập tức gí ngay đuốc lửa vào đốt luôn để cho không một cái đầu nào mọc tiếp, kịp thời được nữa. Cứ thế lần lượt, Hêraclex hạ gần hết trăm đầu con mãng xà. Nữ thần Hêra thấy con quái vật của mình bị yếu thế, sắp đi theo số phận con sư tử Nêmê bèn sai một con tôm hùm rất lớn từ dưới vùng đầm lầy lên cứu viện cho Hiđrơ: Con tôm hùm bò lên vừa lúc Hêraclex không đề phòng đã cắp vào ngón chân chàng định giật mạnh cho chàng ngã. Bị đau, Hêraclex giật mình quay lại, tiện tay giáng xuống một chùy. Con vật vỡ tan ra từng mảnh. Các đầu của Hiđrơ lần lượt bị đánh bẹp. Chỉ còn lại một cái đầu lớn nhất ở chính giữa thân là không sao trị được vì lẽ nó vốn bất tử. Hêraclex dùng gươm. Bị chém lìa khỏi thân mà mắt nó vẫn mở trừng trừng, miệng phun ra hơi độc phì phì. Hêraclex bèn đào một cái hố sâu rồi hất nó xuống đấy, đoạn chàng vác một tảng đá lớn đè chặn lên trên. Chỉ có làm như vậy thì nó mới không thể sống lại được nữa. Trước khi ra về, Hêraclex đem nhúng những mũi tên của mình vào máu của con mãng xà. Từ đó trở đi những mũi tên của Hêraclex lại ác hiểm thêm một bậc nữa. Kẻ nào bị trúng tên thì không phương thuốc nào cứu khỏi cái chết. Thế là người anh hùng Hêraclex đã hoàn thành một chiến công vĩ đại nữa. Ngày nay, trong văn học thế giới cái tên Hiđrơ có một nghĩa bóng, chỉ một tai họa, một tệ nạn nào cứ tái diễn đi tái diễn lại trong đời sống xã hội, xóa bỏ, thanh trừ rồi lại nảy sinh lắp đi lắp lại giống như đầu của con mãng xà Hiđrơ bị đánh bẹp lại mọc ra chiếc khác.

3. Bắt sống con lợn rừng Êrimăngtơ(1)
[ (1) Có chuyện kể, Hiđrơ có bảy đầu hoặc chín đầu, chặt một đầu thì hai đầu khác mọc ra thay thế]

Ở vùng Arcađi trên ngọn núi Êrimăngtơ có một con lợn rừng to lớn và cực kỳ hung dữ. Nó thường xuống vùng đồng ruộng ở dưới chân núi phá hoại hoa mầu gây thiệt hại cho đời sống của dân lành. Cả đến đô thành Pxôphix dưới chân núi, người ở đông như thế mà nó vẫn không sợ. Gặp người là nó lao thẳng tới húc. Vì thế chưa có một tay thợ săn nào đám đương đầu với nó, nhất là khi chưa có một thứ vũ khí gì có thể đâm thủng được lớp da dày cứng của nó. Ơrixtê giao cho Hêraclex phải bắt sống con lợn rừng này về. Y nghĩ rằng giao cho Hêraclex giết chết ác thú thì chẳng có gì khó khăn cả, phải giao cho Hêraclex bắt sống thì may ra mới buộc được Hêraclex đầu hàng trước khó khăn.

Hêraclex ra đi. Trên đường đến vùng nùi Êrimăngtơ, chàng vào thăm Xăngtor Phôlôx (Phôlôs), một người bạn thông thái của chàng. Xăngtor Phôlôx tiếp đãi người con của thần Dớt rất chân tình và long trọng. Một thứ rượu quý ủ lâu năm mà rất ít khi Phôlôx đem ra tiếp đãi bạn bè, ngay cả những người bạn cùng dòng giống nửa người nửa ngựa của mình, được lấy ra mời Hêraclex. Vò rượu mở ra, mùi thơm ngào ngạt bay đi đến nỗi cá dưới nước ngửi thấy cũng thèm, chim trên trời ngửi thấy cũng muốn uống. Mùi thơm bay đi làm cho các bạn của Xăngtor Phôlôx ngửi thấy và nổi giận. Bọn chúng cho rằng Phôlôx đã coi thường anh em, lấy của quý, đặc sản của dòng giống Xăngtor ra thết đãi người không cùng huyết thống. Thế là chúng kéo đến gây sự xông vào đánh đôi bạn đang chụm đầu vào nhau say sưa chén vui, chén nhớ hàn huyên tâm sự. Hêraclex nhanh như cắt, đối phó lại ngay, chàng rút buôn những thanh củi đang cháy bừng bừng trong bếp ném vào bọn Xăngtor. Biết không thể kiếm chác được gì trong cuộc gây rối này, lũ Xăngtor bảo nhau chạy trốn. Nhưng Hêraclex không tha quân côn đồ càn quấy, chàng truy đuổi chúng đến tận Malê. Cùng đường, bọn chúng phải chạy trốn vào trong hang của vị thần Xăngtor Khirông, một vị thần nửa người nửa ngựa đã truyền dạy cho các anh hùng, dũng sĩ biết bao điều hiểu biết uyên thâm. Hêraclex đuổi theo và giương cung bắn, giết chết một số trong bọn chúng. Nhưng đau đớn làm sao một mũi tên của chàng không trúng lũ côn đồ mà lại trúng đầu gối người thầy Xăngtor Khirông tài cao học rộng của chàng! Làm thế nào cứu chữa được bây giờ? Hêraclex chỉ còn cách cúi đầu xin thầy tha thứ cho sự lầm lẫn đó. Còn Khirông biết mình không thể qua khỏi được, đã tự nguyện từ bỏ thế giới huy hoàng của ánh sáng mặt trời xuống sống dưới vương quốc tối tăm của thần Hađex.

Hêraclex buồn rầu ra đi. Chàng suy tính cách bắt sống con vật. Chắc chắn chàng đuổi nó thì không sức nào đuổi kịp. Phải đợi cho đến mùa lạnh tuyết rơi. Và đúng thế, khi tuyết đã phủ dày trên núi và các cánh đồng, Hêraclex tìm vào hang ổ con vật. Bằng tiếng thét như sấm, chàng làm cho con vật kinh hãi rời khỏi ổ, chạy ra ngoài. Và chàng cứ thế vừa đuổi theo vừa hò hét. Tuyết dày, mỗi bước đi là mỗi bước lún, vì thế chẳng mấy chốc con vật cuồng chân, kiệt sức nằm lăn ra. Hêraclex chỉ việc đến tóm cổ, trói chặt, vác lên vai mang về. Chàng đến trình diện Ơrixtê với con lợn trên vai. Ôi chao, tên vua này vừa trông thấy đã rụng rời cả người. Hắn cuống cuồng bỏ chạy, chui vào trong một cái vại bằng đồng mà hắn đã dành sẵn làm nơi ẩn náu những khi nguy hiểm. Hắn cứ ngồi lì trong đó cho đến khi có tin báo Hêraclex đã ra đi rồi, lúc đó hắn mới hoàn hồn và chui ra khỏi vại.

4. Bắt sống con hươu cái Kêrini

Ơrixtê lại giao cho Hêraclex một nhiệm vụ mới nữa, bắt sống con hươu cái ở vùng Kêrini. Con hươu này vốn của tiên nữ Tayghét đem biếu nữ thần Artêmix. Con hươu to bằng con bò mộng. Gạc nó bằng vàng. Bốn chị em nó, nữ thần đã đem thắng vào một cỗ xe quý. Còn nó, nữ thần Artêmix phái xuống vùng rừng núi này để trừng phạt những người trần thế vì đã phạm tội bất kính đối với mình, vị nữ thần trinh tiết, con của Dớt. Con hươu đã tàn phá mùa màng, vườn cây của nhân dân trong nhiều năm nhưng không ai dám trừng trị nó cả. Người ta sợ nữ thần Artêmix nổi giận và giáng xuống những tai họa còn nặng nề gấp bội phần tai họa mà con hươu gieo xuống đời sống của họ.

Sau một hành trình khá dài, Hêraclex tới khu rừng con hươu thường ở. Công việc săn đuổi của chàng thật vất vả gấp bội so với những cuộc săn đuổi trước vì lẽ con hươu này rất tinh nhanh. Chỉ thoáng thấy bóng người là nó chạy vụt đi, nhẹ nhàng như một chiếc lá rơi, nhanh hơn cả một con chim ưng vỗ cánh. Hêraclex mất suốt một năm ròng đuổi theo con vật từ đất Hy Lạp đến tận miền cực Bắc, quê hương của những người Hiperbôrêen, nơi ngọn nguồn của sông Ixtơra mà vẫn chẳng sao bám được đến gần. Sau, con vật kiệt sức đi nhiều nhưng lúc này thì Hêraclex cũng quá ư mệt mỏi không còn đủ sức để rượt đuổi theo nó, chàng phải bắn một mũi tên vào chân con vật đế nó không chạy được nữa. Nhờ đó chàng mới tiếp tục tiến lên bắt sống nó. Thấy con hươu của mình bị xúc phạm, nữ thần Artêmix hiện ra quở trách Hêraclex, đe dọa sẽ trừng phạt. Hêraclex cúi đầu nhận tội và kính cẩn bày tỏ cho nữ thần biết sự tình: chàng chỉ là người thi hành mệnh lệnh của nhà vua Ơrixtê. Hành động bất kính phạm thượng này vốn không phải do chàng tự ý gây nên. Nghe Hêraclex giãi bày tỏ tường sự việc, nữ thần Artêmix tha tội cho chàng, cho phép chàng mang con hươu về nộp cho Ơrixtê, vì nữ thần vốn tôn kính thần Dớt và có tấm bòng ưu ái đối với những người con của đấng phụ vương.

5. Tiễu trừ đàn ác điểu ở hồ Xtanhphan

Hêraclex nhận lệnh của Ơrixtê lên đường tiễu trừ lũ ác điểu ở hồ Xtanhphan ở vùng Arcađi. Lũ ác điểu này làm tổ ở vùng quanh hồ nhiều không biết bao nhiêu mà kể. Sở dĩ chúng nhiều như thế là do xưa kia chúng bị một đàn sói đuổi chạy dồn vào đây, và càng bị dồn đống vào một chỗ chúng lại càng sinh sôi nảy nở nhiều gấp bội. Đây là những con chim to lớn như đại bàng, mỏ và móng bằng đồng, sắc như dao. Chúng chẳng những ăn thịt bất cứ con vật nào, giống vật nào mà lại còn ăn thịt cả người. Vì lẽ đó không một người dân nào dám bén mảng đến đánh cá ở vùng hồ rộng mênh mông này. Đáng sợ nhất là bộ lông của chúng, bộ lông bằng đồng dài như những mũi tên. Chúng có thể phóng những chiếc lông sắc nhọn ấy từ trên trời cao xuống các con mồi ở dưới đất. Gia súc của nhân dân chăn thả trên các đồng cỏ thường bị chúng ập đến giết chết rồi sà xuống ăn thịt hoặc tha về sào huyệt của chúng.

Hêraclex cầu xin nữ thần Atêna giúp đỡ. Nữ thần bèn đến ngay xưởng rèn của vị thần chân thọt Hêphaixtôx, nhờ rèn cho Hêraclex hai chiếc chiêng bằng đồng và bày cách cho Hêraclex tiêu diệt chúng. Hêraclex đem hai chiếc chiêng đồng tới vùng hồ Xtanhphan. Chàng khua chiêng ầm vang, náo động khiến cho lũ chim hoảng hất bay ra khỏi tổ. Nhưng lũ ác điểu này đâu có phải là những con vật bình thường. Bay lên cao nhìn xuống thấy đối thủ của mình chỉ là một anh chàng đơn độc, chúng liền quây lại thành một vòng tròn lượn trên đầu Hêraclex rồi phóng liên tiếp những mũi tên đồng - lông chúng - xuống. Chàng Hêraclex bình tĩnh ngồi xuống thu mình nấp vào trong hai chiếc chiêng lớn. Không một đòn nào của lũ ác điểu làm xây xát được da thịt chàng. Cứ thế chàng chờ cho lũ chim phóng hết những chiếc lông quý báu đó đi, đến khi ấy chàng mới bắt đầu đánh trả. Chàng giương cung bắn những mũi tên tẩm độc ác hiểm vào bầy chim. Chúng chết, rơi xuống lả tả như lá rụng. Những con sống sót, vô cùng hoảng sợ cắm đầu bay thẳng một mạch về phía mặt trời lặn, đến trú ngụ ở biển Pông Ơxin. Từ đó trở đi người ta không thấy lũ ác điểu bay trở về tổ cũ. Nhân dân lại đến đánh cá ở chiếc hồ rộng mênh mông và yêu quý của họ.

6. Dọn sạch chuồng bò Ôgiax

Theo lệnh Ơrixtê, Hêraclex lại tiếp tục dấn thân vào thử thách. Lần này Ơrixtê giao cho chàng một nhiệm vụ không có gì là nguy hiểm nhưng chẳng kém phần nặng nề. Hắn vẫn cứ tưởng rằng Hêraclex thể nào cũng có lúc phải bó tay trước những công việc hắn giao. Đó là việc quét dọn sạch sẽ chuồng bò của Gian. Ôgiax là vị vua xứ Êliđ ở đất Pêlôpôneđơ, con của thần Mặt Trời Hêliôx. Ông được thừa hưởng của vua cha một gia tài khá phong phú, nhất là đàn gia súc thì nhiều và quý không biết ngần nào, thôi thì đủ giống, đủ loại, con nào cũng mập mạp, mượt mà trông thật thích mắt. Không biết bây giờ trên đất Hy Lạp còn có ai là người nuôi nhiều súc vật đến thế không, chứ như số gia súc Ôgiax có thì vào bậc nhất rồi đấy. Có người nói Ôgiax có tới ba nghìn bò, ngựa, dê, cừu. Trong đàn súc vật hằng hà sa số đó đặc biệt có ba trăm con bò đực lông trắng như tuyết, hai trăm con bò có bộ chân đỏ thẫm như những tấm thảm mầu huyết dụ ở thành Siđông, mười hai con bò đực trắng muốt như những con thiên nga chuyên dành riêng để làm lễ hiến tế dâng thần Hêliôx. Riêng có một con là khác biệt hơn cả. Nó đẹp và dịu hiền kỳ lạ, toàn thân lúc nào cũng tỏa ra những tia sáng ngời ngợi như ngôi sao. Chuồng bò của Ôgiax nuôi những con vật quý giá như thế, đúng là nhất không còn bàn cãi gì được. Nhưng nếu kể về bẩn thì chuồng bò Ôgiax cũng dứt khoát xếp hàng đầu. Ôgiax lười nhác chẳng trông nom gì đến công việc chăn nuôi để đến nỗi phân của súc vật chồng chất, ứ đọng lại tầng tầng lớp lớp trong chuồng, tràn cả ra cánh đồng màu mỡ. Có người bảo đã ba chục năm trời chuồng bò không được quét dọn. Đất đai vì thế, quá thừa ứ phân bón đến nỗi chẳng sinh sôi cho con người những cánh đồng lúa mì đẫy hạt chắc bông... Quét dọn sạch chuồng gia súc của Ôgiax là một công việc chẳng ai dám nghĩ đến cả vì nó bẩn quá, phân tràn ra ngập ngụa khắp nơi, sức lực người thường không một ai có thể làm nổi. Nhưng Hêraclex dám đảm nhận cái công việc nặng nề ghê gớm đó. Chàng giao hẹn với Ôgiax nếu như chỉ trong một ngày chàng quét dọn sạch bong các ngăn chuồng thì nhà vua phải trả công cho chàng một phần mười số gia súc. Ôgiax ưng thuận. Hắn nghĩ rằng Hêraclex dầu có tài giỏi khỏe mạnh đến mấy cũng không thể nào trong một ngày làm xong được. Nhưng Hêraclex đâu có phải người thường: chàng nắn lại hai dòng sông Anphê và Pênê lái cho nước chảy về chuồng bò, sau đó chàng dời hai bức tường ở hai đầu chuồng bò để cho nước của hai con sông ào ạt chảy qua, xối chảy thẳng vào. Công việc làm chưa đến một ngày. Nước ở hai dòng sông chảy về cuốn sạch băng tất cả những đống phân lưu cữu từ hàng bao năm. Chuồng gia súc trong chốc lát sáng sủa, tinh tươm khiến ai trông thấy cũng vui mừng và cảm phục tài năng của người dũng sĩ. Giờ đến lúc Ôgiax trả công cho Hêraclex. Thật là lòng người quay quắt khôn lường! Ôgiax nói Hêraclex không đáng được trả công vì phải nhờ Iôlaôx giúp sức, vì thực ra công việc này do Ơrixtê giao cho Hêraelex làm, Hêraclex làm là làm cho Ơrixtê... Hành động ăn quỵt này của Ôgiax bị chính ngay con trai của hắn là tên Philê tố cáo. Philê thấy việc làm không đúng đắn của cha đã đứng ra làm chứng với hết thảy mọi người rằng, chính cha mình đã hứa trả công cho Hêraclex một phần mười số gia súc. Ôgiax bị con vạch trần sự thật, nổi giận, đuổi thẳng con đi. Hắn cũng đuổi buôn cả Hêraclex ra khỏi đất nước của mình. Thế là người anh hùng của chúng ta phải cắn răng uất hận, chịu nhục trở về Tiranhtơ.

Quét sạch hoặc Dọn sạch chuồng bò của Ôgiax ngày nay là một điển tích trong văn học thế giới, chỉ một tình trạng trì trệ, hỗn độn, cần phải, hoặc đã được thanh toán xóa bỏ để đem lại sự trong sạch, trật tự, ổn định, tiến bộ.

Hết hạn làm khổ sai cho Ơrixtê, Hêraclex trở lại trả thù tên vua lừa đảo ấy. Hêraclex kéo một đạo quân hùng mạnh tiến vào đất Êliđ. Chàng kết liễu đời tên Ôgiax bằng một mũi tên tẩm độc, máu của con mãng xà Hiđrơ ở vùng đầm lầy Lernơ xưa kia. Sau khi chiến thắng, Hêraclex thu thập tất cả tài sản của Ôgiax đem về đô thành Pidơ rồi làm lễ hiến tế các vị thần bất tử của thế giới Ôlanhpơ muôn vàn tôn kính. Hêraclex còn trừng phạt tất cả những bạn đồng minh của Ôgiax. Vua xứ Pilôx đất Mexxêni tên là Nêlê bị đền tội cùng với mười một người con trai. Có một người con của Nêlê tên là Pêriclimênôx (Périelyménos) xưa kia được thần Apôlông ban cho phép biến hóa thành muôn loài tưởng có thể thoát khỏi cuộc trừng phạt, nhưng vẫn không thoát. Y biến thành con ong, bay đến đậu trên lưng một con ngựa trong cỗ xe Hêraclex. Bằng cách ấy hy vọng có thể đánh trả lại cuộc tấn công của Hêraclex, trả thù cho cha và các anh em. Và Hêraclex đã kết liễu gọn đứa con trai đầy tài năng này của Nêlê. Riêng một người con trai của Nêlê là Nextor thoát chết vì vắng nhà. Sau này Nextor nổi danh là một dũng tướng với những chiến công lừng lẫy. Trong cuộc chiến thành Tơroa, ông già Nextor là người đã đem lại cho quân Hy Lạp những lời khuyên bảo khôn ngoan, được toàn quân từ tướng lĩnh cho đến binh sĩ mến yêu kính trọng.

Hêraclex, sau khi trả được mối thù với Ôgiax bèn làm lễ hiến tế để cảm tạ các vị thần Ôlanhpơ. Chàng lại còn định ra ngày hội lễ để nhân dân đời sau ghi nhớ mãi công đức của thần Dớt và các vị thần, cũng như ghi nhớ chiến công của chàng, một người anh hùng, dòng dõi của người anh hùng kiệt xuất Perxê và cũng là dòng dõi của đấng chí tôn chí kính, toàn năng toàn quyền Dớt, bậc phụ vương của các vị thần bất tử và những người trần đoản mệnh. Hội mang tên là Ôlanhpích, cứ bốn năm một lần mở tại đô thành Ôlanhpích thuộc đất Êliđ trên bán đảo Pêlôpônedơ. Quanh khu đất dùng làm trường đấu cho cuộc thi, Hêraclex cho trồng cây ôlivơ để tưởng nhớ đến công lao của nữ thần Atêna, người đã theo lệnh Dớt, chuyên tâm theo dõi và bảo hộ cho Hêraclex.

7. Bắt sống con bò mộng ở đảo Crét

Từ đây trên đất Hy Lạp không còn gì để Ơrixtê hành hạ Hêraclex nữa. Bao ác thú, bao quái vật, Hêraclex đã dẹp trừ xong. Ơrixtê phải tìm ra những thử thách khác cho Hêraclex. Và lần này vị vua hèn nhát ấy nghĩ tới đảo Cret. Hắn ra lệnh cho Hêraclex phải sang đảo Cret bắt sống được con bò mộng hung dữ đang gây nhiều tai họa cho đời sống dân lành đem về Miken. Đây là một con bò thần, toàn thân trắng muốt như tuyết in, từ dưới biển hiện lên. Vua Minôx, con của nàng Ơrôp đón được con bò này. Nhẽ ra nhà vua phải thực hiện đúng lời cam kết với thần Pôdêiđông, hiến dâng con bò cho thần như đã hứa: "... sẽ hiến dâng thần Pôdêiđông những vật gì hiện lên trên mặt biển...". Nhưng Minôx tham tâm, tiếc con bò đẹp liền đánh tráo và chọn một con bò khác cũng đẹp không kém hiến dâng thần. Biết chuyện đổi trắng thay đen này, thần Pôdêiđông nổi giận, làm cho con bò lông trắng như tuyết in ấy hóa điên, mũi phun ra lửa, chạy lung tung làm đàn bò của Minôx sợ hãi chạy tan tác. Con bò chạy khắp đảo, giày xéo lên hoa màu, húc đổ nhà cửa, gây thiệt hại cho dân lành không biết bao nhiêu mà kể. Hêraclex đến đảo Cret. Chàng đuổi bắt con vật chẳng phải khó khăn gì. Đôi tay của chàng nắm chặt lấy đôi sừng bò, ghìm lại. Thế là nó phải chịu thuần phục. Trị được con bò, Hêraclex bèn ngồi lên lưng nó bắt nó vượt biển đưa chàng về Pêlôpôneđơ. Và chàng cứ thế cưỡi bò về Miken trình diện trước nhà vua. Cũng như những lần trước, Ơrixtê lạt sợ để con bò thần này trong đàn bò của mình thì có ngày sinh chuyện. Tốt hơn hết là đem hiến dâng nữ thần Hêra. Nhưng nữ thần Hêra có ý không muốn nhận một tặng phẩm do đứa con riêng của chồng mình (mà nàng vẫn căm ghét) đoạt được, đoạt được bằng chiến công hiển hách của nó. Vì thế, nàng đã thả con bò ra. Con bò được tự do liền chạy một mạch từ đất Argôliđ qua Côranhtơ tới sống ở miền đồng bằng Attich. Chính ở nơi đây, sau này, người anh hùng Têdê đã lập một chiến công nối tiếp chiến công của Hêraclex, trừ khử con bò ngay trên cánh đồng Maratông để loại trừ một tai họa cho dân lành.

Có một chuyện xảy ra trong hành trình của Hêraclex tới xứ Thrax của Điômeđ mà ta không thể bỏ qua được. Chuyện xảy ra như sau:

Trên đường đi Thrax, Hêraclex dừng chân lại xứ Texxali thăm người bạn là Ađmet (Admète) hiện đang cai quản đô thành Pher (Phères). Ađmet là một người anh hùng nổi tiếng, đã từng tham dự vào cuộc săn con lợn rừng khủng khiếp ở vùng rừng Caliđông. Chàng cũng đã có mặt trong cuộc viễn chinh của những người Argônôt. Thần Apôlông đặc biệt yêu mến chàng và là người che chở, bảo hộ cho chàng. Thuở ấy Ađmet được các vị thần cho sống trên thế giới Ôlanhpơ với biết bao ân huệ. Nhưng chàng đã phạm phải một tội tày đình khiến các thần không thể nào tha thứ được: chàng đã giết những người khổng lồ Xiclôp trong một cuộc xung đột mất trí. Các vị thần trục xuất chàng khỏi thế giới Ôlanhpơ và bắt chàng đi chăn gia súc. Trong những ngày bị trừng phạt ấy, Ađmet đem lòng yêu công chúa Ankextơ (Alceste) con của vua Pêliax, đúng hơn phải nói là người con gái xinh đẹp nhất của vua Pêliax. Nhưng điều kiện để thành hôn với người đẹp không dễ, xưa nay vốn như thế. Vua Pôliax chỉ thừa nhận là rể nếu vị cầu hôn nào thắng được vào cỗ xe của nhà vua hai con vật thuộc loài ác thú. Cũng không có nhiều chàng trai dám thí mạng mình với cái điều kiện ấy để đoạt được người đẹp. Nhưng Ađmet dám lao vào. Nhờ thần Apôlông giúp đỡ, chàng đã thuần phục được một con sư tử và một con lợn rừng, thắng chúng vào cỗ xe của nhà vua Pêliax. Ankextơ trở thành vợ chàng. Hai người sống ở đất Texxali. Các vị thần đã cho Ađmet cai quản xứ này. Nhưng Ađmet lại phạm vào một tội nữa. Trong ngày thành hôn chàng đã quá vui mà quên mất lễ hiến tạ ơn nữ thần Artêmix. Nữ thần nổi giận liền trừng phạt: Ađmet vừa bước vào phòng ngủ thì thấy trên giường không phải là người vợ xinh đẹp của mình mà là một búi rắn độc. Chàng sợ hãi rụng rời. Nhưng thần Apôlông, người bảo hộ chàng đã ''nói lại'' với cô em gái xóa bỏ quyết định: rút ngắn cuộc đời của Ađmet lại. Song các vị thần có chú thích thêm: Ađmet khi tới hạn kỳ của số phận nếu được một ai trong gia đình tình nguyện chết thay cho thì cũng được. Thần Apôlông cố gắng cứu vớt cho Ađmet. Thần tìm mọi cách để cám dỗ các nàng Moirơ, thần chuốc rượu các nàng cho say để các nàng không cắt, đúng hơn, để nàng Atơrôpôx không cắt sợi chỉ của cuộc đời Ađmet. Sự cố gắng của thần Apôlông cũng không kéo dài cuộc đời của Ađmet được bao lâu. Số Mệnh dù sao vẫn cứ là Số Mệnh. Nàng Atơrôpôx lạnh lùng cầm chiếc kéo cắt sợi chỉ của cuộc đời Ađmet. Thần chết Tanatôx từ dưới âm phủ vội lên trần để thực hiện mệnh lệnh của Số Mệnh.

Tại gia đình Ađmet một không khí tang tóc bao trùm. Chỉ một thời gian ngắn nữa, Ađmet sẽ từ bỏ cuộc sống hạnh phúc này để xuống thế giới tối tăm của thần Hađex. Liệu trong gia đình chàng có ai dám chết thay chàng không? Ađmet cầu xin bố, mẹ, một trong hai người chàng chịu ơn nuôi dưỡng, thương chàng cảnh vợ dại con thơ mà hy sinh cho chàng. Nhưng cả hai người, mặc dù tuổi tác đã gần kề miệng lỗ nhưng vẫn còn tham sống, sợ chết. Trước tình cảnh ấy, nàng Ankextơ đứng ra xin chịu chết thay cho chồng. Nàng quyết định hy sinh cuộc đời trẻ đẹp của nàng để cho người chồng được sống, không một chút ân hận, đắn đo. Nàng tắm rửa sạch sẽ, mặc tang phục rồi đi đến bếp lửa ở giữa nhà quỳ xuống cầu nguyện nữ thần Hexchia, xin nữ thần hãy phù hộ cho các con nàng được sống hạnh phúc. Nàng không quên dâng lễ vật lên bàn thờ các vị thần Ôlanhpơ. Sau đó nàng vào trong phòng nằm vật xuống giường chờ thần Chết đến. Các con nàng sà vào lòng nàng khóc than thảm thiết. Nàng ôm hôn chúng, nước mắt giàn giụa. Còn Ađmet, chàng chỉ biết khóc than cho số phận trớ trêu đã đặt chàng vào một cảnh ngộ bi thương thê thảm quá đỗi. Các nữ tì trong gia đình cũng không sao cầm được nước mắt. Bỗng Ankextơ kêu lên:

- Chao ôi, ta cảm thấy cái chết đang đến gần! Hình như trước mắt ta hiện ra lão già Kharông chở đò lạnh lùng và nghiệt ngã. Ôi, sao ta thấy trong người khang khác thế nào ấy! Chân tay ta rã rời như không còn sinh khí nữa. Thần Chết Tanatôx chắc đã sắp đến bắt ta về thế giới âm phủ.

Chính trong lúc ấy, thần Chết Tanatôx đang nhẹ bước đến lâu đài của vua Ađmet. Thần rẽ đến cắt một nhúm tóc trên đầu Ankextơ và hút linh hồn của nàng đi. Vị thần ánh sáng có cây cung bạc và những mũi tên vàng khẩn khoản nài xin Tanatôx hãy khoan khoan, đừng bắt linh hồn của Ankextơ đi nhưng chẳng được. Những vị thần của thế giới âm phủ dưới quyền trị vì của Hađex đều lạnh lùng và tàn nhẫn, chẳng mảy may xúc động trước tình người.

Ankextơ nói những lời cuối cùng:

- Vĩnh biệt, xin vĩnh biệt chàng và các con thân yêu! Hỡi anh Ađmet yêu dấu, vô vàn thân thiết của em! Em chẳng ân hận gì khi phải từ bỏ cõi đời này vì cuộc sống của anh. Em chỉ cầu xin anh có mỗi một điều: xin anh đừng để cho các con của chúng ta, những đứa con yêu quý của em phải sống tủi nhục cay cực trong cảnh dì ghẻ con chồng. Xin vĩnh biệt anh và các con. Chúc anh và các con hạnh phúc.

Ađmet khóc nấc lên, ôm lấy vợ. Nhưng nàng Ankextơ cao quý và xinh đẹp của chàng thân thể đã lạnh ngắt, tay chân cứng đờ, mắt nhắm nghiền như một người ngủ say. Mặc cho chồng lay gọi, các con lay gọi, nàng Ankextơ cũng không hay biết.

Tin vị hoàng hậu chết thay cho chồng làm xúc động những người dân của kinh thành Pher từ già đến trẻ. Mọi người đều cảm phục và xót thương cho vị hoàng hậu nhân đức của mình. Toàn kinh thành để tang nàng Ankextơ tám tháng. Người ta chuẩn bị lễ tang, đưa thi hài người đàn bà cao quý đó vào nhà mồ vô cùng tráng lệ.

Đúng trong cảnh tang gia bối rối ấy thì Hêraclex đến thăm Ađmet. Trong tục lệ từ xưa truyền lại, Ađmet mặc dù đang có tang, vẫn mở tiệc trọng thể chiêu đãi vị khách quý, con của thần Dớt, bậc phụ vương của các thần và những người trần thế. Không muốn để vị khách quý buồn rầu, Ađmet cố gắng giấu nỗi đau thương đang vò xé lòng mình... Hêraclex dù sao cũng nhận thấy một không khí u buồn bao trùm lên vẻ mặt mọi người. Chàng gặng hỏi, nhưng Ađmet nói tránh ra rằng có một người bà con trong họ vừa mới qua đời. Vị vua này còn cẩn thận đến mức sai gia nhân khóa chặt các cửa phòng lại để cho tiếng khóc than không vẳng được ra ngoài, làm ảnh hưởng đến bữa tiệc chào mừng vị khách quý. Còn Hêraclex, chàng vẫn vô tình, tưởng người bạn mình nói thật. Chàng cứ ung dung chè chén, uống hết bình rượu này đến bình rượu khác, say sưa thưởng thức những món ăn ngon lành mà bạn mình thết đãi. Song sự thật có một sức mạnh hiển nhiên khó mà che đậy, giấu giếm được. Những gia nhân của Ađmet phục vụ cho Hêraclex cố ghìm lòng nhưng nước mắt từ đâu cứ tuôn trào ra trên gò má. Hêraclex sinh nghi, bèn gọi một nữ tỳ lại hỏi cho rõ đầu đuôi câu chuyện. Chàng vừa cất lời hỏi thì người nữ tỳ đó bưng mặt khóc nức lên: "Thưa ngài, Đức vua Ađmet của con giấu ngài đấy ạ. Hoàng hậu Ađmet vừa qua đời..." và người nữ tỳ kể rõ ngọn ngành cho Hêraclex biết. Nghe xong câu chuyện, Hêraclex giận mình sao quá vô tâm vô tính đến nỗi cứ vui hưởng chè chén trong khi cả kinh thành Pher đang sống trong nỗi đau thương. Chàng giận mình một thì chàng lại cảm động trước tấm lòng hiếu khách của bạn mười. Thật là một con người chí tình chí nghĩa. Một ý nghĩ bỗng lóe lên trong trái tim chàng: "Ta phải tìm cách gì cứu lại Ankextơ để đền ơn bạn mới được...". Chàng hỏi nơi đặt linh cữu của Ankextơ và quyết định sẽ đến đón thần Chết Tanatôx ở nơi đó để cướp lại Ankextơ.

Đám tang của Ankextơ được cử hành rất trọng thể. Sau khi tiễn đưa thi hài của Ankextơ vào nhà mồ, mọi người lần lượt ra về trong tiếng khóc than thảm thiết. Hêraclex kiên tâm chờ đợi. Không bao lâu thần chết Tanatôx với đôi cánh đen nhẹ nhàng hạ xuống khu mộ địa. Một luồng khí lạnh lan tỏa ra khiến Hêraclex cảm thấy rờn rợn cả người. Tanatôx lại tiếp tục công việc của mình, một công việc vô cùng ghê tởm. Y đưa đôi tay có những móng dài nhọn hoắt ra sờ soạng trên đầu của Ankextơ, sau đó y cúi bộ mặt xương xẩu gớm ghiếc xuống chậu đựng máu các con vật bị giết để làm lễ hiến tế, thè lè chiếc lưỡi dài ra hút lấy hút để như một người nhịn khát đã lâu vớ được một bình nước là cúi đầu uống ừng ực. Chính lúc ấy Hêraclex ra tay. Chàng nhảy một bước tới bên Tanatôx đưa đôi tay to lớn ra bóp cổ Tanatôx. Nhưng Tanatôx đâu phải tay vừa. Y dùng đôi tay có những móng tay dài nhọn hoắt gỡ khỏi thế bóp cổ cực kỳ nguy hiểm của Hêraclex. Cuộc vật lộn vì thế trở nên gay go và ác liệt. Tanatôx với đôi cánh to rộng luôn luôn xòe ra cụp vào để tránh những đòn của Hêraclex. Bằng cách ấy y còn tạo ra những luồng gió lạnh làm cho Hêraclex không thể giao đấu với y một cách thuận lợi được. Chưa hết, y còn phun âm khí nặng nề vào mặt Hêraclex, dùng đôi tay có những móng nhọn dài và sắc cào cấu trên ngực Hêraclex để cho khí lạnh thấm vào. Hêraclex giao đấu với Tanatôx thật vất vả. Nhưng rồi cuối cùng lợi dụng một sơ hở của y, Hêraclex túm được đôi cánh của Tanatôx bẻ quặt về phía sau rồi lấy dây trói chặt lại. Đoạn chàng vung thanh gươm dài và cong của thần Hermex lên toan kết liễu đời gã thần Chết kinh tởm này. Thần Chết nằm còng queo dưới đất thấy Hêraclex vung gươm vội vã lạy van rối rít, xin chàng tha cho mạng sống. Hêraclex ra điều kiện: phải trả lại linh hồn cho Ankextơ. Tất nhiên Tanatôx chấp nhận. Thế là người anh hùng Hêraclex dẫn nàng Ankextơ về cung điện để trao lại cho người bạn thân thiết của mình là Ađmet.

Nói về Ađmet, sau khi tiễn đưa vợ về nơi yên nghỉ đời đời, nhà vua trở về cung điện với nỗi đau xé ruột xé lòng. Chàng khóc than vật vã, cơm không thiết ăn, nước chẳng buồn uống. Nguôi nguôi được một lát nhưng hễ cứ nhìn thấy các con là nước mắt chàng lại trào tuôn. Đúng trong tình cảnh ấy thì Hêraclex trở về cung điện, tay dắt một người đàn bà, khăn trùm kín mặt. Chàng xin với Ađmet cho phép người thiếu phụ này được ở lại cung điện cho đến khi chàng ở Thrax trở về, khi đó chàng sẽ đón nàng đi. Ađmet từ chối. Nhà vua nói, xin Hêraclex trao gửi người đàn bà này đến ở một nơi khác vì lẽ hoàng hậu vừa mới qua đời mà nhà vua đã tiếp đón ngay một thiếu phụ đến ở trong cung điện thì thật là một điều không phải đạo. Nhưng Hêraclex không nghe cứ thuyết phục Ađmet, khẩn cầu nhà vua cho người thiếu phụ trùm khăn kín mặt đó nương náu một thời gian. Kỳ quái hơn nữa, là Hêraclex lại bắt nhà vua phải đích thân cầm tay người thiếu phụ đó dắt vào trong phòng và không được để tôi tớ, người ăn người ở trong nhà đụng đến người nàng. Mặc dù đã hết sức từ chối, nói rõ điều hơn lẽ thiệt cho Hêraclex nghe, nhưng vị khách quý của nhà vua rất ương ngạnh không hề chịu nhượng bộ. Cuối cùng quá nể bạn, Ađmet đành phải dắt tay người đàn bà vào trong phòng.

Đến lúc này, Hêraclex mới nói rõ sự thật với bạn:

- Ađmet hỡi! Anh đã cầm tay người đàn bà này vậy từ nay anh phải săn sóc, chăm nom nàng nhé! Anh hãy mở khăn trùm trên đầu người thiếu phụ này để nhìn rõ xem nàng là ai. Chắc rằng anh sẽ hoàn toàn hài lòng vì đã có một người bạn chân thành và tận tụy, con của đấng phụ vương Dớt, như Hêraclex này đây! Thôi, anh bạn thân mến của ta ơi, anh có thể chấm dứt được những nỗi đau thương và những dòng nước mắt rồi đấy!

Ađmet làm theo lời bạn. Chàng vội vã nâng tấm khăn trùm kín trên đầu người thiếu phụ ra. Trời ơi! Lạ lùng làm sao và kỳ diệu làm sao! Ankextơ của chàng đang đứng ngay trước mặt chàng, im lặng, không nói. Chàng kêu lên:

- Có lẽ nào Ankextơ của ta lại từ cõi chết trở về? Có thật là nàng đấy chăng? Nhưng sao nàng không nói: Hỡi các đấng thần linh, xin các vị hãy chỉ giùm cho kẻ trần tục này biết, đây là Ankextơ hay chỉ là cái bóng của nàng.

Hêraclex vội vã trả lời:

- Hỡi Ađmet, bạn thân mến của ta! Nhà vua danh tiếng của đô thành Pher, người đã thắng được một con sư tử và một con lợn rừng vào cỗ xe của vua Pêliax! Xin chàng chớ có hồ nghi. Đây chính là nàng Ankextơ mà ta đã cướp lại được từ tay thần Chết Tanatôx đưa về sau mặt trận giao tranh ác liệt. Nàng sẽ chẳng nói ngay được đâu vì linh hồn của nàng chưa kịp trở về với hình hài. Hiện nay linh hồn đó đang còn ở thế giới tối tăm của thần Hađex. Phải chờ đợi ba ngày nữa để linh hồn hoàn tất cuộc hành trình dài dằng dặc, từ cõi âm phủ trở về dương gian. Trong ba ngày chờ đợi ấy, hỡi Ađmet, vị vua cao quý của đô thành Pher, xin chàng chớ quên việc dâng cúng lễ vật cho các vị thần của thế giới âm phủ. Sau ba ngày ấy, nàng Ankextơ yêu dấu của chàng sẽ lại tươi cười nói năng duyên dáng hồn hậu như xưa. Thôi đã đến lúc ta phải ra đi. Cầu xin các vị thần cao cả ở chốn Ôlanhpơ ban cho chàng và gia đình chàng sướng vui nhiều và đau khổ thì ít, vì con người ta chẳng ai là tránh khỏi nỗi đau khổ cả. Cầu xin đấng phụ vương Dớt ban cho đất Texxali giàu có và đô thành Pher được no ấm đời đời. Chúc chàng giữ mãi được truyền thống quý người trọng khách mà Dớt, đấng phụ vương, cha đẻ của ta đã truyền dạy cho loài người, và chính Dớt cũng hết sức tôn trọng những điều mình truyền phán răn dạy.

Ađmet rất đỗi cảm động và biết ơn người bạn vĩ đại của mình. Nhà vua muốn lưu giữ người anh hùng ở lại đô thành của mình vài ngày nữa để cùng vui với nhà vua về sự tái sinh của Ankextơ. Nhưng không được. Công việc của Ơrixtê giao cho Hêraclex đang thúc giục chàng: đoạt bằng được đàn ngựa của Điômeđ.

8. Đoạt bầy ngựa cái của Điômeđ

Hết ở đảo Cret bắt bò, Hêraclex lại sang xứ Thrax bắt đàn ngựa của Điômeđ. Vua Điômeđ vốn là con của thần Chiến tranh Arex, có một đàn ngựa cái rất đẹp, những con ngựa to lớn, đẫy đà khác thường. Thế nhưng chúng không phải là những con ngựa mà bất cứ ai cũng có thể thắng yên, ngồi lên trên chúng mà phi nước đại được. Chúng hung dữ kinh khủng. Sở dĩ tính nết chúng bất kham như thế là vì chủ chúng đã nuôi chúng bằng thịt người. Nếu bạn là một người khách từ phương xa đến dừng chân nghỉ lại ở đô thành của Điômeđ thì chắc chắn bạn sẽ gửi xác lại trong bụng ngựa. Điômeđ hễ thấy khách lạ đến kinh thành là vờ đón tiếp hậu hĩ rồi sau đó mời khách ra xem chuồng ngựa quý và đẩy luôn khách vào chuồng làm mồi cho ngựa. Những con ngựa phải dùng xích sắt mới cột giữ được chứ không phải là vừa, sẽ kết liễu số phận vị khách khá nhanh. Mưu mô thâm độc của Điômeđ đã giết hại không biết bao người.

Bằng sức lực và mưu mẹo, Hêraclex và các bạn chiến đấu của mình đã bắt sống được đàn ngựa của Điômeđ. Nhưng trong lúc sắp sửa xuống thuyền thì Điômeđ đem quân truy đuổi kịp. Hêraclex giao cho một người bạn tên là Apđêrôx (Abdéros), con trai của thần Hermex, coi giữ đàn ngựa, còn mình với một số anh em đứng ra chống cự với quân địch. Trận đánh diễn ra khá ác liệt. Hêraclex như một con mãnh hổ xông vào đám tướng sĩ của Điômeđ. Và chẳng mấy chốc chàng đã mở đường lao tới Điômeđ nện cho hắn một chùy, kết liễu cuộc đời tên vua tàn bạo. Thắng giặc quay về thì đau đớn biết bao, người chiến hữu thân mến Apđêrôx đã bị đàn ngựa xé xác ăn thịt! Thương nhớ người bạn bỏ mình ở nơi đất khách quê người. Hêraclex và các bạn xây dựng một đô thành nguy nga trên bờ biến đặt tên và Apđer để ghi nhớ công ơn của một người bạn trung thành và tận tụy.

Ơrixtê được đàn ngựa nhưng y chẳng biết dùng làm gì. Và y lại sợ để đàn ngựa này lại nuôi thì có ngày tai họa. Y thả đàn ngựa. Lũ ngựa chạy vào vùng núi Ôlanhpơ và chết dần chết mòn vì bị thú dữ ăn thịt.

9. Đoạt chiếc thắt lưng của Hippôlit, vị nữ hoàng cai quản những người Amadôn

Ơrixtê bây giờ thật lúng túng. Tám cuộc thử sức thử tài rồi mà cuộc nào Hêraclex cũng hoàn thành thắng lợi, chẳng cuộc nào chịu bó tay. Gã bóp óc suy nghĩ hồi lâu mà chưa tìm ra một công việc gì giao cho Hêraclex. Đang lúc nghĩ chưa ra đó thì Ađmêtê con gái gã, một cô đồng thờ phụng nữ thần Hêra, đến xin cha giao cho Hêraclex sang xứ sở của nữ hoàng Hippôlit người cai quản các nữ chiến binh Amadôn, đoạt chiếc thắt lưng của nữ hoàng đem về cho mình. Những nữ chiến binh Amadôn là con gái của thần Chiến tranh Arex. Vị thần này đã trao cho Hippôlit, nữ hoàng của những Amadôn, một chiếc thắt lưng, một chiếc đai hết sức đẹp đẽ và quý giá. Đây không phải là một chiếc đai do bàn tay người trần tục đoản mệnh làm ra mà do bàn tay của thần Thợ Rèn Hêphaixtôx sáng tạo. Thần Chiến tranh Arex đã nhờ vị thần Thợ Rèn chân thọt làm ra chiếc đai này để biểu hiện quyền lực tượng trưng của nữ hoàng.

Hêraclex lên đường vượt biển cùng với một số bạn bè, trong đó có người anh hùng Têdê của đất Attich. Chàng đã từng nghe nhiều về tài chinh chiến của những người Amadôn nên không dám coi thường, phải có một đội ngũ đông đảo trong đó có những vị tướng tài thì mới hy vọng hoàn tất công việc. Hành trình sang đất nước của nữ hoàng Hippôlit phải vượt qua biển Êgiê để đi vào biển Pông Ơxin rồi mới đổ bộ lên được Tiểu Á để tiến vào kinh thành của họ ở gần Côcadơ, kinh thành nổi tiếng, bên bờ sông Termôđông (Thermodon) tên gọi Texmôxkiarơ (Thesmoskyre).

Hêraclex cho thuyền ghé lại đảo Parôx (Paros), nơi những người con trai của nhà vua Minôx được giao quyền cai quản, không may xảy ra một chuyện va chạm nhỏ với người dân trên đảo. Thế là dân Parôx xúm lại đánh chết hai người bạn đường của Hêraclex. Tức giận vô cùng về hành động ngang ngược, Hêraclex trả đũa, ra lệnh cho anh em vây đánh. Dân Parôx bị giết, bị bắt khá nhiều. Những người con trai của Minôx lúc bấy giờ mới cử người ra hầu tòa. Hêraclex ra điều kiện, đòi họ phải đền hai người để cho chàng khỏi thiếu hụt quân số thì chàng mới ra lệnh giải vây. Bên Parôx ưng thuận, trao cho chàng hai người cháu của nhà vua Minôx là: Ankê (Alcée) và Xtênêlôx (Sthénélos).

Thuyền của Hêraclex rời đảo Parôx đi đến xứ Midi (Mysie). Mọi người lên bờ tới thăm nhà vua Licôx trị vì những người Mariăngdini. Nhà vua tiếp đãi những người khách từ phương xa tới với tấm lòng chân thành và nồng hậu. Giữa buổi tiệc vui thì có tin cấp báo: những người Bêbric kéo sang xâm lấn bờ cõi. Quân giặc đã đột nhập và vượt qua biên thùy. Hêraclex không thể làm ngơ trước tình hình ấy. Chàng ra lệnh cho mọi người lên đường cứu khốn phò nguy. Đội quân dưới quyền chỉ huy của Hêraclex chẳng mấy chốc đã phá tan giặc Bebric. Thừa thắng, Hêraclex truy đuổi quân giặc đến tận kinh thành, thu phục toàn bộ vương quốc của người Bêbric trao cho nhà vua Licôx cai quản. Cảm động trước cử chỉ hào hiệp của Hêraclex, nhà vua cho xây dựng một đô thành mang tên là Hêraclex để ghi nhớ công ơn của người anh hùng. Từ giã vua Licôx ra đi, lần này đoàn quân của Hêraclex đi thẳng một mạch tới vương quốc của nữ hoàng Hippôlit.

Đã từng nghe nói nhiều về chiến công của người anh hùng Hêraclex, con của thần Dớt, với tấm lòng khâm phục, cho nên khi nghe tin có đoàn thuyền của Hêraclex tới xứ sở của mình, lập tức nữ hoàng Hippôlit tổ chức một cuộc nghênh tiếp rất trọng thể ở ngay ngoài bãi biển. Hêraclex dẫn đầu đoàn tướng lĩnh của mình lên bờ. Nhìn phong thái uy nghi của chàng, nữ hoàng Hippôlit và những chiến binh Amadôn ai nấy đều cảm phục và cho rằng, hẳn đây là một vị thần giáng thế chứ không phải là một người thường. Hai bên trao đổi những tặng phẩm bày tỏ sự hòa hiếu và tôn trọng. Nữ hoàng Hippôlit cất tiếng hỏi:

- Hỡi Hêraclex, người con trai của đấng phụ vương Dớt mà những chiến công vĩ đại của chàng đã vang lừng bốn cõi! Các vị đã đến đất nước của chúng tôi, đất nước của những người nữ chiến binh Amadôn dưới quyền trị vì của nữ hoàng Hippôlit mà danh tiếng đã bay đến tận trời xanh! Xin các vị cho biết, các vị đến đây với tấm lòng quý người mến cảnh hay các người đến đây với vũ khí đồng thèm khát máu người? Các vị sẽ đem lại cho đất nước này những bữa tiệc tưng bừng hay các vị đem lại sự chém giết và chết chóc tai ương?

Hêraclex đáp lại:

- Hỡi nữ hoàng kín mến, người chỉ huy các đạo quân Amadôn có một không hai trên mặt đất này, đạo quân của những người phụ nữ khước từ mọi hạnh phúc gia đình và chỉ tìm thấy nguồn vui trong sự nghiệp chinh chiến! Ta và các bạn hữu ta vượt qua bao biển xa muôn dặm với những lớp sóng hung dữ màu đỏ tím rượu vang đến đây vì một việc không phải do trái tim ta bảo ta. Ơrixtê, nhà vua của đô thành Miken đầy vàng bạc, người được nữ thần Hêra vĩ đại, vợ của thần Dớt, sùng ái và bảo hộ, sai ta đến đây để xin nàng chiếc đai xinh đẹp và quý giá mà thần Chiến tranh Arex đã ban tặng cho nữ hoàng. Ơrixtê sở dĩ sai ta là vì con gái của nhà vua là nàng Ađmêtê muốn có chiếc đai đó. Xin nữ hoàng hãy vì thần Dớt và các vị thần của đỉnh Ôlanhpơ cao ngất bốn mùa mây phủ, ban cho ta tặng vật đó bởi vì ta không thể trở về đất Hy Lạp một khi chưa có trên tay chiếc đai quý giá, bởi vì Hêraclex này chưa từng chịu bó tay thất bại trước một sứ mạng nào của Ơrixtê trao cho để thử thách người con của thần Dớt vĩ đại!

Nghe Hêraclex nói, nữ hoàng Hippôlit trong trái tim bỗng thấy yêu mến người anh hùng. Nàng muốn trao cho Hêraclex chiếc đai quý giá của nàng. Nhưng nữ thần Hêra vĩ đại đã đoán biết được mọi ý nghĩ trong trái tim nàng. Nữ thần bèn biến mình thành một nữ chiến binh Amadôn đi khắp các hàng quân xúi giục: "... Này chẳng phải người dũng sĩ ấy đến đây là để xin chiếc đai quý giá ấy đâu. Hắn muốn bắt vị nữ hoàng kính yêu và tài giỏi của chúng ta về làm nô lệ đấy. Chúng ta phải bảo vệ nữ hoàng đừng mắc lừa bọn chúng...". Nghe những lời xúi giục như thế, những nữ chiến binh Amađôn bèn cầm vũ khí. Một nữ tướng Amađôn tên là Aênla đứng lên kêu gọi mọi người hãy đánh đuổi ngay lũ người xa lạ thâm độc này ra khỏi đất nước. Thế là cuộc xung đột nổ ra, vì nữ thần Hêra muốn cho người con trai riêng của chồng mình phải chết để Ơrixtê vĩnh viễn được làm vua, cai quản đất Argôliđ. Nữ tướng Aênla hung hăng, xông vào trước nhất. Đánh nhau với Hêraclex chưa được bao lâu nàng đã đuối sức bỏ chạy, Hêraclex đuổi theo, vung gươm kết liễu cuộc đời vị nữ tướng này. Nữ tướng Prôtôa ghê gớm hơn, một mình, chỉ một mình nàng, nàng đã hạ bảy dũng sĩ trong số những bạn chiến đấu của Hêraclex. Nhưng nàng cũng không thoát khỏi sự trả thù trừng phạt của người anh hùng. Một mũi tên của Hêraclex bay đến xuyên qua ngực nàng, khiến cho nàng ngã nhào từ trên lưng con chiến mã yêu quý xuống. Lập tức bảy nữ tướng khác xông vào đánh trả thù. Những Amadôn này là tùy tướng của nữ thần Artêmix. Tài phóng lao của họ chẳng ai sánh kịp. Họ dùng khiên che chắn những mũi tên ác hiểm của Hêraclex rất có hiệu quả, tiếp đó họ phóng liên tiếp những mũi lao đồng nhọn hoắt về phía Hêraclex. Nhưng không một mũi lao nào trúng người chàng cả. Chúng, hoặc cắm phập ngay trước mặt chàng hoặc lướt ngang qua trước mặt chàng; khi thì chệch sang trái, khi thì chệch sang phải. Có mũi lao ác hiểm hơn lao thẳng vào người chàng thì may thay chàng kịp thời nhảy ra xa tránh được. Biết không thể dùng tên để chiến thắng những Amađôn này, Hêraclex nhảy bổ tới dùng chùy. Và lần lượt bảy nữ tướng Amađôn phải về vương quốc của thần Hađex. Người anh hùng vĩ đại, con của Dớt, tiếp tục tấn công. Nữ tướng kiệt xuất Mêlanippê em của nữ hoàng Hippôlit bị chàng bắt sống cùng với một tùy tướng là nàng Ăngtiôp. Núng thế, những người Amadôn phải cầu hòa. Họ bằng lòng trao cho Hêraclex chiếc thắt lưng quý giá của nữ hoàng Hippôlit với điều kiện Hêraclex trao lại cho họ nữ tướng Mêlanippê. Cuộc dàn xếp kết thúc nhanh chóng. Những người chiến thắng xuống thuyền lên đường trở về quê hương Hy Lạp. Để khen thưởng cho những chiến công oanh liệt của tùy tướng Têdê, người anh hùng của đất Attich mà sau này chiến công lừng lẫy khắp đất nước Hy Lạp, Hêraclex trao nữ tướng Amadôn, Ăngtiôp cho chàng.

Trên đường từ xứ sở của những người Amadôn trở về quê hương Hy Lạp, Hêraclex cùng với các chiến hữu ghé vào thành Tơroa. Thuyền cập bến, mọi người đổ lên bờ. Một cảnh tượng rất đỗi thương tâm đang diễn ra trước mắt họ. Một người con gái xinh đẹp bị xích vào một mỏm đá sát bờ biển. Đó là nàng Hêdiônê, con gái vua Laomêđông (Laomédon), người đang trị vì trên vùng đồng bằng Tơroa phì nhiêu với đô thành Tơroa nức tiếng giàu có. Hỏi ra thì Hêraclex được những người Tơroa kể cho biết nguyên do như sau:

Xưa kia khi Laomêđông được vua cha là Ilôx truyền cho ngôi báu trị vì thành Tơroa đã phạm một tội lớn khiến các vị nữ thần không thể tha thứ được. Thuở ấy thành Tơroa chưa được xây dựng hùng vĩ và đẹp đẽ như ngày nay. Laomêđông việc đầu tiên khi lên ngôi là cho xây dựng ngay một đô thành hùng vĩ kiên cố đủ sức trấn giữ với mọi cuộc tiến công cướp bóc của các nước láng giềng thường nhòm ngó, thèm khát kho vàng của thành Tơroa. Công cuộc xây dựng thành không phải dễ dàng. Nhà vua phải cầu xin các vị thần giúp đỡ. Thần Đại dương Pôdêiđông và thần ánh sáng Apôlông nhận lời với điều kiện: Laomêđông phải trả công cho hai thần tất cả số súc vật do đàn súc vật của nhà vua sinh đẻ ra trong năm ấy, Laomêđông ưng thuận. Hai vị thần bắt tay vào công việc. Họ xây cho nhà vua những bức tường thành cao ngất và kiên cố. Họ xây cho nhà vua cả một bến cảng đàng hoàng để cho thuyền bè qua lại có thể neo đậu an toàn và thuận lợi. Họ lại còn làm hơn thế nữa: xây cả một con đê rộng và dài để che chở cho bến cảng khỏi những cơn sóng hung dữ. Các vị thần đã làm việc tận tụy đêm ngày vì thế chẳng bao lâu Laomêđông đã có một thành trì to đẹp và vững chắc. Nhưng đến khi hai vị thần xin vua trả công như đã cam kết thì nhà vua lại vỗ tuột. Các vị thần cãi lại, chẳng cam chịu để Laomêđông cướp không công sức thì nhà vua lại hầm hầm tức giận, dọa rằng: nếu cứ lằng nhằng, mè nheo mãi cái chuyện đòi công xá nữa thì sẽ bị xẻo tai, cắt mũi. Ức quá, hai vị thần đành ra về và sẽ tính chuyện sòng phẳng với Laomêđông sau này. Và ngày ấy chẳng phải lâu la gì, tuy chúng ta chẳng rõ sau khi các vị thần ra về được mấy tuần trăng hay mấy mùa lúa. Đòn trừng phạt đầu tiên là thần Apôlông gieo bệnh dịch xuống đời sống nhân dành thành Tơroa. Người chết không biết bao nhiêu mà kể, chẳng thuốc men gì chữa chạy nổi cả. Đòn thứ hai là của thần Pôdêiđông. Thần sai một loài thủy quái ở tận đáy sâu của biển đội nước bơi lên xông vào vùng đồng bằng Tơroa phá sạch nhà cửa ruộng vườn. Thần lại còn dùng cây đinh ba ghê gớm khều những con sóng của đại dương lên để cho nước cứ ngun ngút bốc cao như một ngọn núi rồi đổ ầm ầm xuống xứ sở của Laomêđông. Chẳng còn cách gì cứu được, Laomêđông phải đích thân đến đền thờ cầu khấn các vị thần ban cho cách giải trừ tai họa. Lời sấm phán truyền rằng, chỉ có cách đem hiến dâng công chúa Hêdiônê cho thần Pôdêiđông thì mới làm nguôi được cơn giận của vị thần lay chuyển mặt đất. Vì sự thể, sự tình như vậy nên mới có cảnh tượng xiềng Hêdiônê vào một mỏm đá sát bờ biển. Và chỉ chốc lát nữa con quái vật ghê tởm kia từ dưới biển chui lên sẽ lao vào ngoạm lấy Hêdiônê và đưa nàng xuống dưới thủy cung...

Nghe thuật lại đầu đuôi câu chuyện, Hêraclex thấy không thể bỏ qua việc này. Chàng phải ra tay diệt trừ loài thủy quái để cứu sống người thiếu nữ xinh đẹp, con của Laomêđông. Chàng bày tỏ ý nguyện của mình với nhà vua song kèm theo một điều kiện: nếu chàng hoàn thành được sứ mạng vẻ vang đó thì nhà vua phải đền bù công lao của chàng bằng... không phải bằng nàng Hêđiônê như xưa kia vua Kêphê đền bù Ăngđrômeđ cho Perxê, mà bằng đôi thần mã trắng phau như tuyết, phóng nhanh như gió, nhẹ nhàng đến nỗi chẳng ai nghe thấy tiếng vó của chúng. Đây là đôi thần mã bất tử, nghe được cả tiếng người, vun là báu vật riêng của thần Dớt. Thần Dớt đã trao lại cho nhà vua Tơrôx, ông của Laomêđông, để đền bù việc thần bắt của nhà vua người con trai xinh đẹp tên là Ganimeđ. Thuở ấy, thần Dớt không hiểu vì sao đem lòng mê cảm người con trai của nhà vua Tơrôx đến nỗi quên ăn quên ngủ. Chẳng kìm hãm được dục vọng, thần bèn biến mình thành một con đại bàng to lớn từ trời cao bay sà xuống cắp ngay chàng Ganimeđ xinh đẹp đưa về cung điện Ôlanhpơ. Ganimeđ được trở thành bất tử, sống bên cạnh các vị thần để dâng rượu thánh và thức ăn thần trong những bữa tiệc linh đình của thế giới Ôlanhpơ. Còn Tơrôx thì được đôi thần mã bất tử, báu vật của thần Dớt dồn mây mù, giáng sấm sét. Trải qua thời Tơrôx đến Ilôx và bây giờ đến Laomêđông, đôi thần mã vẫn là một báu vật mà nhiều vị anh hùng khát khao thèm muốn.

Với điều kiện mà Hêraclex nêu ra, Laomêđông thấy chấp nhận được. Tưởng đòi chia vàng bạc châu báu hay giang sơn, đất nước gì, chứ đôi thần mã, đôi ngựa thì được... được thôi.

Thế là Hêraclex bắt tay vào việc. Chàng ra lệnh cho quân Tơroa đắp ngay cho chàng một bức lủy trên bờ biển. Chàng sẽ nấp sau bức lũy này chờ quái vật từ dưới biển hiện lên. Chẳng phải chờ đợi lâu la gì, con vật như một hòn núi đá từ dưới đáy biển sâu nhô dần lên và há hốc cái miệng đen ngòm lao vào Hêdiônê. Hêraclex hét lên một tiếng rồi chàng vung thanh gươm dài và cong của thần Hermex lao thẳng tới quái vật. Chàng chém mạnh vào đầu nó một nhát như sét đánh, sau đó vung gươm chém liên tiếp vào cổ nó. Bị đánh bất ngờ những đòn ác hiểm, quái vật không kịp đối phó và chỉ đến nhát thứ ba hay thứ tư gì đó thì nó đã đuối sức. Hêraclex cứu được Hêdiônê.

Song tồi tệ hết chỗ nói là, đến khi Hêraclex đòi Laomêđông trao cho mình đôi thần mã thì Laomêđông lại ngựa quen đường cũ, vỗ tuột. Nhà vua lại tiếc đôi thần mã nên giở trò lá mặt lá trái với người anh hùng. Nhưng lúc này đây người anh hùng của chúng ta không thể trừng phạt tên vua xấu xa đó ngay được vì số bạn chiến đấu còn quá ít mà quân Tơroa lại đông và thiện chiến. Hơn nữa, Hêraclex còn phải trở về Miken để dâng chiếc thắt lưng của Hippôlit cho Ơrixtê.

10. Đoạt đàn bò của Giêriông

Ơrixtê lại trao cho Hêraclex một nhiệm vụ mới nữa, khó khăn hơn, nguy hiểm hơn: đoạt bằng được đàn bò của Giêriông đem về cho hắn. Không phải Ơrixtê thiếu thốn gì giống vật quá quen thuộc này. Trong đàn súc vật của y số bò cũng chẳng phải là ít. Nhưng lòng tham của y không đáy, hơn nữa y được sinh ra để hành hạ thù ghét Hêraclex, cho nên y cứ phải nghỉ hết việc này đến việc khác để bắt Hêraclex làm.

Hành trình đi đến xứ sở của Gêriông thật là xa, xa lắc xa lơ. Đó là một hòn đảo tên gọi là Êriti (Érythie) ở mãi tận cùng kiệt miền cực Tây, nơi vị thần Mặt Trời Hêliôx Hipêriông sau một ngày làm việc cực nhọc trở về nghỉ. Hòn đảo được người Hy Lạp xưa gọi là "Xứ sở đỏ", vốn chìm đắm trong những lớp sương mù dày đặc mà xưa nay chưa mấy người biết đến. Người nói đến đảo Êriti thì nhiều nhưng người đi thì chẳng thấy có ai. Hêraclex ra đi. Chàng sang đất châu Phi, băng qua sa mạc Libi vắng ngắt không một bóng cây, bóng người rồi phải đi qua nhiều xứ sở của những người Dã man cuối cùng mới tới được nơi cùng kiệt của đất. Đến đây là chàng đã đặt chân tới được bờ đại dương mênh mông sóng vỗ. Nhưng đi nữa thì chẳng còn đường. Núi bít kín lấy biển. Làm cách nào để đi tiếp bây giờ? Hêraclex bèn dùng sức lực ghê gớm của mình xẻ tách quả núi khổng lồ bịt kín lấy biển kia ra. Thế là biển bên trong và bên ngoài, bên phía Đông và phía Tây thông suốt. Trong khi làm việc xẻ núi, chàng khuân đá xếp sang hai bên. Những tảng đá xếp chồng chất lên nhau cao như hai cái cột khổng lồ ở hai bên nhường quãng đường giữa cho biển cả giao lưu chính là eo biển Gibranta (Gibraltar) nối liền Đại Tây Dương với Địa Trung Hải ngày nay. Cột đá Gibrantar thuộc đất Expanhơ (Tây Ban Nha) - Cột đá Dêuta (Ceuta) thuộc nước Ma Rốc. Ngày xưa người Hy Lạp gọi đó là "Cột (đá) của Hêraclex" (Colonnes d' Héraclès).

Biển đã thông suốt nhưng vượt biển bằng cách nào để tới được hòn đảo Êriti? Hêraclex ngồi bên bờ biển đăm chiêu nhìn sóng vỗ dạt dào, trái tim nổi lên bời bời câu hỏi. Chẳng nhẽ ta chịu bó tay trước cuộc thử thách này chăng? Làm sao có một con thuyền để vượt biển? Hêraclex cứ ngồi nhìn biển mênh mông vô tư cuộn sóng như thách thức chàng, từ lúc bình minh ửng đỏ ở phía sau lưng cho đến lúc hoàng hôn vàng rượi đang nhợt nhạt dần trước mặt. Và trong trái tim chàng bỗng lóe lên một ý nghĩ: mượn con thuyền của thần Mặt Trời Hêliôx. Chàng bày tỏ nguyện vọng với thần Mặt Trời lúc đó đang ngồi trên cỗ xe tứ mã đi về miền cực Tây để nghỉ ngơi. Thần nghỉ ở vương quốc của vị thần già đầu bạc Ôkêanôx cùng với cỗ xe của mình để rồi trở về miền cực Đông. Từ nơi nghỉ ở miền Tây, thần dùng con thuyền chở cỗ xe tứ mã về cung điện ở phương Đông để sáng hôm sau bắt tay vào công việc như thường lệ, công việc mà thần Dớt đã giao cho. Chính con thuyền mà Hêraclex định mượn là con thuyền đó. Nếu không có con thuyền đó thì làm sao ban mai khi chúng ta vừa bừng mắt dậy đã thấy vị thần Hêliôx hiện ra tươi cười như chào đón chúng ta? Cũng xin nói thêm, đây không phải là một con thuyền có buồm, có chèo giống như những con thuyền của những người trần thế. Con thuyền của thần Mặt Trời có người bảo là thuyền độc mộc, nhưng không phải. Nó là một cái cốc rất lớn, do các vị thần gom sức làm ra không rõ từ bao giờ, chỉ biết đã từ lâu lắm lắm, lâu trước khi loài người sáng chế ra được những con thuyền như hiện nay. Thần Mặt Trời thật tâm không muốn cho Hêraclex mượn. Nhưng vì kính nể người con trai danh tiếng của thần Dớt vĩ đại mà thần phải tươi cười vui vẻ nhận lời. Thế là Hêraclex có thể yên tâm tiếp tục cuộc hành trình.

Vừa đặt chân lên hòn đảo Êriti chàng đã phải đối phó ngay với con chó Orthrôx (Orthros), một quái vật có hai đầu, thính tai, thính mũi, tinh mắt ít con vật nào sánh kịp. Cha mẹ nó chẳng phải ai xa lạ, chính là tên khổng lồ ghê gớm Tiphông và mụ Êkhiđna nửa người nửa rắn. Anh em ruột thịt của nó là con mãng xà Hiđrơ ở vùng Lernơ, là chó Xerber ba đầu ở dưới âm phủ, Orthrôx là cha đẻ ra quái vật Xphanh và mọi người đều biết những tai họa nó gieo xuống chân thành Tebơ khủng khiếp đến mức nào. Orthrôx đánh hơi thấy người lạ bèn sủa vang và lao ngay vào Hêraclex. Tên khổng lồ Gêriông giao cho nó canh giữ đàn bò. Hêraclex dùng chùy kết liễu đời con quái vật. Gã mục đồng Ơrixiông cùng chung số phận với Orthrôx. Thế là Hêraclex đoạt được đàn bò lùa xuống thuyền. Không may, vừa mới ra đến bờ biển thì tên khổng lồ Giêriông nghe thấy tiếng bò rống từ hang núi chạy ra xem sự thể ra sao. Nhìn thấy xác Orthrôx và Ơrixiông nằm đấy, hắn gầm lên đuổi theo Hêraclex. Giêriông là một gã khổng lồ hiếm thấy trên mặt đất này. Hắn có ba thân, ba đầu, sáu tay và lại có cả một đôi cánh. Cha hắn là Cridaor còn có tên gọi là "Người có thanh kiếm vàng". Mẹ hắn là ác quỷ Mêđuydơ mà khi Perxê chém đứt đầu ác quỷ Mêđuydơ thì Giêriông từ trong cổ mẹ cưỡi con thần mã Pêgadơ bay vụt ra, bay thẳng lên trời.

Giêriông phóng lao liên tiếp vào Hêraelex, cứ mỗi lần là ba ngọn lao dài nhọn hoắt. Nhưng nữ thần Atêna luôn luôn có mặt bên người con trai của thần Dớt để bảo hộ cho chàng. Không một ngọn lao nào làm xây xát da thịt của người anh hùng. Hêraclex dùng những mũi tên tẩm thuốc độc bắn vào Giêriông khiến cho hắn mù mắt và đau đớn như điên đại. Sau đó chàng nhảy tới dùng chùy nện tan xác hắn.

Hành trình đưa đàn bò trở về Miken thật vô cùng vất vả mà chúng ta không thể kể hết được. Thuyền về đến hai cây cột chàng dựng lên lúc ra đi thì chàng lùa bò lên bộ dắt về đất Hy Lạp. Có lần chàng đi qua đất Liquyri (miền Prôvăngxơ nước Pháp ngày nay) thì bị một toán cướp đông nghịt kéo đến bao vây. Hêraclex phải chống đỡ vất vả lắm mới bảo vệ được đàn bò. Chàng dùng cung bắn chúng chết như rạ. Nhưng chúng đông như kiến cỏ, tên này chết tên khác lại lăn vào đến nỗi Hêraclex bắn đã gần hết tên, mỏi nhừ cả tay mà chúng vẫn cứ bâu bâu tới. Không biết dùng cách gì đối phó, Hêraclex liền khấn thần Dớt. Tức thì một trận mưa đá ào ào đổ xuống đầu lũ cướp, những hòn đá to như cái bình, cái vại của người Hy Lạp giáng xuống làm lũ cướp què chân gẫy tay, vỡ đầu, tan xương nát thịt, phút chốc tan rã hết. Dấu vết của trận mưa đá đó ngày nay còn lại trên cánh đồng Crơ bao quanh vùng Macxây nước Pháp. Chính những tảng đá lớn nhỏ ngổn ngang trên cánh đồng đó là xưa kia do trận mưa của thần Dớt giáng xuống để giải nguy cho đứa con của mình. Khi đánh đàn bò về tới miền Nam nước Italia gần đô thành Rêgium thì một con bò sổng ra khỏi đàn, phá ngang bơi qua eo biển Mexxin sang đảo Xixin. Hêraclex tìm quanh tìm quẩn mãi không thấy con bò. Sau chàng phải nhờ thần Thợ Rèn Hêphaixtôx trông hộ đàn bò để chàng bơi qua biển sang đảo Xixin tìm. Cuối cùng chàng thấy con bò nằm trong đàn bò của nhà vua Êriclơ. Nhà vua đón được con bò nhưng thâm tâm không muốn trả lại. Mặc cho Hêraclex khẩn khoản xin, nhà vua nhất quyết không chịu trả. Êriclơ lại nảy ra một ý định ngông cuồng, thách Hêraclex đấu võ và đem con bò ra làm phần thưởng. Giao đấu chưa được bao lâu, Hêraclex đã quật cho Êriclơ chết thẳng cẳng. Hêraclex lại dắt bò về nhập vào đàn và tiếp tục cuộc hành trình về đất Hy Lạp. Nữ thần Hêra vẫn theo đuổi người con riêng của chồng mình với lòng căm ghét.. Khi đàn bò về đến bờ biển Iôni thì nữ thần hóa phép làm cho cả đàn bỗng nổi cơn điên mỗi con chạy mỗi ngả, tan tác, lung tung khiến cho Hêraclex rất vất vả mà không sao kìm giữ chúng lại được. Chàng lại phải tốn rất nhiều công sức đi tìm bắt thu thập chúng về. Kết quả chỉ bắt được già nửa số bò còn thì đành chịu để mất. Những con bò xổng ra khỏi đàn sống lưu lạc trong rừng và trở thành loài bò hung dữ ghê gớm. Cuối cùng, Hêraclex lùa được đàn bò về tới Miken đem nộp cho nhà vua Ơrixtê. Tên vua này chẳng biết dùng đàn bò làm gì. Hắn lại đem dâng cúng cho nữ thần Hêra.

11. Bắt sống chó ngao Xerber

Lần này thì Ơrixtê giao cho Hêraclex một việc thật oái oăm hết chỗ nói: xuống dưới vương quốc của thần Hađex bắt sống chó ngao Xerber ba đầu đem về. Công việc này vượt quá tài năng của Hêraclex. Chàng phải cầu khấn Dớt giúp đỡ. Thần Dớt phái ngay thần Hermex, người dẫn đường không thể chê trách được tới giúp Hêraclex. Còn nữ thần Atêna lúc này cũng ở bên chàng để bảo hộ cho chàng, người con trai danh tiếng của thần Dớt vĩ đại. Hêraclex đi qua vùng đồng bằng Lacôni rồi chui xuống một cái vực thẳm sâu hun hút ở mũi Tênar (Ténare) để xuống âm phủ. Lão già Kharông lạnh lùng và nghiệt ngã đòi tiền đò. Nhưng Hêraclex chỉ giơ nắm đấm ra là mọi việc đều ổn. Vừa bước vào vương quốc tối tăm của thần Hađex, Hêraclex đã chứng kiến một cảnh cực hình. Người anh hùng Têdê và tùy tòng của mình là Piritôôx (Pirithoos) bị xiềng chặt vào một tảng đá tên gọi là Chiếc ghê lãng quên (La chai se de I'Oublié). Hỏi ra thì Hêraclex được kể cho biết như sau:

Piritôôx vua xứ Texxali, cai quản những người Lapit, nghe danh tiếng người anh hùng Têdê với bao chiến công lừng lẫy, đem lòng ghen tị. Nhà vua muốn thử sức với Têdê bằng cách cướp đoạt đàn gia súc của Têdê để khiêu khích một cuộc giao đấu. Piritôôx muốn biết những lời đồn đại về người anh hùng này hư thực đến thế nào. Tất nhiên Têdê sẵn sàng chấp nhận. Nhưng khi bước vào cuộc thi thì Piritôôx không đủ gan để dấn thân vào thử thách. Nhà vua hạ vũ khí xin hàng phục Têdê và nguyện làm người tùy tòng phục vụ Têdê. Có chuyện kể, không phải Piritôôx xin hàng phục mà đã dũng cảm giao đấu với Têdê song bị thua và xin được kết bạn với Têdê.

Bữa kia không rõ ma đưa lối quỷ đưa đường thế nào, Têdê và Piritônx rủ nhau xuống âm phủ mưu đồ một việc lớn: cướp nàng Pherxêphôn của thần Hađex. Hành động bạo ngược của họ bị các vị thần trừng phạt. Họ bị xích chặt vào núi đá hết năm này đến năm khác.

Nghe xong câu chuyện, Hêraclex liền vung gươm chặt xiềng giải thoát cho Têdê. Nhưng khi chàng quay sang Piritôôx thì mặt đất bỗng ầm ầm chuyển động và rung giật lên từng cơn. Hêraclex biết rằng đó là các vị thần biểu thị sự phản đối. Chàng không dám giải thoát tiếp cho Piritôôx.

Hêraclex đi sâu vào thế giới những vong hồn. Bóng đen vật vờ của những vong hồn trông thấy chàng, sợ hãi, bỏ chạy. Nhưng có một bóng đen đứng lại, chờ cho chàng đi tới gần. Đó là linh hồn Mêlêagrơ (Méléagre) con trai của vua Ôênê (Oénée) và hoàng hậu Anthée cầm quyền ở vương quốc Caliđông (Calidon). Mêlêagrơ chết đi với bao nỗi oán hận trong lòng. Thuở ấy, khi chàng ra đời, mẹ chàng đã mời nữ thần Moirơ, những nữ thần cai quản Số Mệnh, còn có tên gọi là Parcơ tới thăm. Các nữ thần đã phán truyền chơ Anthê biết về tương lai đứa con của mình, nàng Clôtô bảo, Mêlêagrơ sau này lớn lên sẽ là một dũng sĩ nổi danh về chí khí anh hùng và lòng can đảm. Nàng Lakêdix nói, Mêlêagrơ sẽ có một sức mạnh khác thường ít người bì kịp. Còn nàng Atơrôpônx thì nói, Mêlêagrơ sẽ sống lâu bằng đoạn củi cháy trong bếp lửa kia. Chừng nào mà đoạn củi đó cháy hết thì cuộc đời của Mêlêagrơ cũng hết. Nghe xong lời phán truyền này Anthê sợ hãi vội giập tắt ngay đoạn củi và giấu cẩn thận vào trong một cái tráp. Mêlêagrơ lớn lên khỏe mạnh như sói, gấu, dũng cảm như hùm beo. Chàng đã cùng với nhiều vị anh hùng đi săn con lợn rừng hung dữ thường về phá hoại vùng đồng bằng Caliđông. Con lợn rừng này do nữ thần Artêmix thả về để trừng phạt vua Ôênê về tội đã quên lễ hiến tế thường lệ vào đầu vụ thu hoạch. Con lợn rừng bị giết. Một cuộc họp giữa những người tham dự cuộc săn để bình công chia phần. Nữ dũng sĩ Atalăngtơ (Atalante) người được Mêlêagrơ đem lòng yêu dấu và người đã đánh trúng con vật đòn đầu tiên, bắn cho nó bị thương. Tiếp đó một dũng sĩ khác đánh trúng mắt con vật mà Mêlêagrơ đánh những đòn cuối cùng, giết chết ác thú. Mêlêagrơ cho rằng, Atalăngtơ xứng đáng được nhận phần thưởng danh dự: cái đầu và bộ da con thú. Nhưng ba người cậu của Mêlêagrơ là Ankhê (Alkée), Kêphê (Céphée) và Plêxep (Pléxeppe) chống lại. Họ đe doạ sẽ tước đoạt phần thưởng của Atalăngtơ. Họ cho rằng, trao giải thưởng cao nhất của cuộc săn cho một người đàn bà là không xứng đáng, là nhục nhã. Tệ hại hơn nữa, những ông cậu này lại nói những lời lẽ thô bỉ xúc phạm đến Atalăngtơ và Mêlêagrơ. Không kìm hãm được nỗi tức giận, Mêlêagrơ xô xát với những ông cậu và chàng đã giết chết hai người là Kêphê và Plêxep. Được tin những người em ruột của mình bị con trai mình giết, Anthê vô cùng căm uất. Bà lấy đoạn củi cháy xưa kia mà bà đã cất giấu trong tráp, đem vứt vào bếp. Vì thế trong cuộc chiến tranh giữa những người Quyret và Êtôli, Mêlêagrơ bị tử trận. Mêlêagrơ chết khiến cho Anthê hồi tỉnh lại. Bà vô cùng đau đớn, vô cùng hối hận vì hành động mất trí của mình. Và bà đã tự sát. (Một nguồn chuyện khác kể, Anthê cầu khấn các vị thần dưới âm phủ trừng trị Mêlêagrơ, do đó Mêlêagrơ bị tử trận).

Mêlêagrơ chết đi với bao nỗi oán hận trong lòng. Các em gái của chàng thường gọi là những Mêlêagriđ khóc than thảm thiết cho cảnh gia đình tan nát. Nữ thần Artêmix bèn biến những cô gái của Mêlêagrơ thành những con gà và lấy những hạt nước mắt của các cô gieo lên trên bộ lông. Và thế là các cô biến thành những con gà sao . Riêng có nàng Đêdania không chịu số phận đó. Nàng sống lẻ loi với bao nỗi lo âu. Cuộc đời nàng sẽ ra sao khi không còn một ai để làm chỗ nương tựa. Đó là điều mà Mêlêagrơ khi từ giã cõi đời vẫn canh cánh bên lòng chẳng sao nguôi được nỗi lo âu.

Vong hồn Mêlêagrơ gặp người anh hùng Hêraclex, liền cất tiếng câu xin:

- Hỡi Hêraclex, người anh hùng danh tiếng lẫy lừng, con của thần Dớt vĩ đại. Chàng đã nghe ta giãi bày hết mọi nỗi u uất trong lòng. Ta chỉ cầu xin chàng có một điều: xin chàng hãy rủ lòng thương lấy người em gái bất hạnh ấy của ta. Số phận rủi ro đã cướp đời ta đi quá sớm để lại em gái ta sống trơ trọi một mình. Vắng ta, nó sống ra sao đây giữa cuộc đời đầy sóng gió này? Xin dũng sĩ hãy vì ta mà giúp đỡ cuộc sống của em gái ta. Nếu như chàng không chê nó là người kém nhan sắc thì xin chàng hãy là người che chở cho nó suốt đời, gắn bó cuộc đờn với cuộc đời chàng để cho ta được yên tâm ngậm cười nơi chín suối.

Hêraclex lắng nghe những lời nói của Mêlêagrơ mà nước mắt từ đâu cứ tuôn trào ra trên đôi gò má. Chàng an ủi vong hồn Mêlêagrơ vừa hứa sẽ làm theo ý muốn của Mêlêagrơ.

Theo sự dẫn đường của Hermex, Hêraclex tiếp tục đi. Bóng đen của ác quỷ Mêđuydơ xông lại gần chàng, Hêraclex đưa tay vào chuôi gươm nhưng Hermex ngăn chàng lại và cho biết, đó chỉ là cái bóng vật vờ không thể làm hại ai. Hêraclex còn được chứng kiến biết bao nhiêu cảnh khủng khiếp ở thế giới của những âm hồn lạnh lẽo, tối tăm u ám này. Cuối cùng, chàng tới cung điện của thần Hađex và được vị thần này cho phép vào tiếp kiến. Ngồi trên ngai vàng, vị thần cai quản vương quốc của những người chết Hađex và vợ, nàng Pherxêphôn kiều diễm, con của nữ thần Đêmêtê vĩ đại, nhìn người anh hùng, con của Dớt đấng phụ vương, với tấm lòng cảm phục. Chàng trông thực uy nghi, đường bệ. Đứng trước ngai vàng tay tì lên cán chùy to lớn, trên mình khoái tấm áo da sư tử, vai đeo cây cung và ống tên, ngang sườn một thanh gươm, trông Hêraclex oai phong lẫm liệt như một vị thần. Hađex cất tiếng hỏi:

- Hỡi Hêraclex, con của Dớt chí tôn chí kính. Vì sao người lại từ bỏ thế giới rực rỡ ánh sáng vàng của thần Mặt Trời Hêliôx để xuống vương quốc tối tăm này? Phải chăng thần Dớt muốn ban cho ta một người anh hùng? Hay người xuống đây để tước đoạt của ta nàng Pherxêphôn xinh đẹp?

Hêraclex kính cẩn trả lời:

- Hỡi Hađex, vị thần cai quản vương quốc tối tăm của những vong hồn! Xin người đừng giận! Ta xuống đây không phải do trái tim ta xúi giục mà là theo lệnh của một người khác. Nhà vua Ơrixtê trị vì ở thành Miken trên đất Argôliđ, người được nữ thần Hêra sùng ái, sai ta phải làm một công việc cực kỳ oái oăm để thử thách tài năng và chí khí người con của thần Dớt là bắt con chó ngao Xerber ba đầu về. Hỡi Hađex, vị vua đầy quyền thế của thế giới vong hồn! Xin người cho phép ta làm việc đó vì Hêraclex này không thể nào trở về thế giới đầy ánh sáng mặt trời khi chưa chinh phục được con chó Xerber dữ tợn.

Hađex nghe xong mỉm cười. Thần cho phép Hêraclex bắt chó Xerber nhưng với một điều kiện: không được dùng vũ khí.

Hêraclex lại lên đường đi tìm chó Xerber. Tìm mãi chàng mới bắt gặp được nó. Chàng dùng đôi tay rắn như sắt, cứng như đồng tóm chặt lấy cổ nó, ấn xuống đất và bóp mạnh. Con chó sủa ầm vang. Cả vương quốc tối tăm của thần Hađex kinh hoàng vì tiếng sủa từ ba cái mõm của nó. Xerber vùng vẫy nhưng không sao gỡ ra khỏi đôi tay của Hêraclex. Nó dùng cái đuôi lợi hại đánh trả, vì đuôi nó là một con rắn khá to. Nó quấn đuôi vào chân Hêraclex rồi dùng những chiếc răng nhọn hoắt cắn. Nhưng vô ích. Nó ngày càng bị ngạt thở và giãy giụa như sắp chết. Lúc đó Hêraclex lấy dây đánh đai quanh cổ nó rồi dắt đi. Chàng dắt nó từ thế giới tối tăm dưới lòng đất lên dương gian tràn đầy ánh sáng mặt trời rực rỡ. Lần đầu tiên nhìn thấy ánh sáng chói lòa, con chó vô cùng sợ hãi, mắt cứ nhắm nghiền. Nó lồng lộn như nổi cơn điên. Rãi rớt từ ba cái mõm kinh tởm của nó chảy ròng ròng xuống mặt đất đen làm mọc lên những loài cây cỏ độc mà nếu người ta ăn phải là bỏ mạng.

Về đến Miken, tưởng Ơrixtê dùng con chó vào việc gì, ngờ đâu vừa trông thấy con chó ba đầu cổ rắn, Ơrixtê sợ quá suýt ngất đi. Hắn ra lệnh ngay cho Hêraclex dắt Xerber trả lại cho thần Hađex. Thế là người anh hùng của chúng ta phải lặn lội xuống âm phủ một lần nữa.

12. Đoạt những quả táo vàng của chị em Hexpêriđ

Thử thách cuối cùng mà Ơrixtê giao cho Hêraclex là phải đoạt được những quả táo vàng của những tiên nữ Hexpêriđ đem về. Chuyện xưa kể rằng, cây táo vàng có quả vàng này vốn là của nữ thần Đất Gaia vĩ đại, mẹ của muôn loài. Gaia đã đem cây táo vàng này tặng cho nữ thần Hêra làm quà mừng ngày nữ thần Hêra kết hôn với đấng phụ vương Dớt. Hêra vô cùng sung sướng trước tặng vật quý. Nàng đem cây táo về trồng ở một khu vườn của mình, một khu vườn rất thâm nghiêm cách không xa nơi thần Atlax giơ vai chống đội bầu trời. Để ngăn ngừa những người lạ, nhất là những người con gái của Atlax hay lui tới chơi ở khu vườn này, thấy chùm táo đẹp hái đi mất, nữ thần Hêra giao khu vườn cho một con rồng tên là Lađông canh giữ, một con rồng có tới một trăm cái đầu. Có người kể không phải là Lađông có một trăm đầu mà chỉ có một thôi, nhưng đặc biệt là nó không lúc nào ngủ cả. Mắt lúc nào cũng mở trừng trừng. Cẩn thận hơn, Hêra còn giao cho ba chị em tiên nữ Nanhphơ có một cái tên gọi chung là Hexpêriđ hoặc những tiên nữ Chiều Hôm, trông coi.

Nhưng vườn táo này ở đâu? Ở biển Đông hay biển Mặt Trời lặn? Ở trong vùng sa mạc cát nóng hay dưới chân những ngọn núi tuyết phủ quanh năm. Người kể thì nhiều nhưng người đi thì xem ra chưa thấy có một ai. Hêraclex lặn lội từ châu Âu sang châu Á để hỏi đường. Chẳng một ai biết cả. Chàng phải đi ngược lên đến tận miền cực bắc nơi có con sông Ơriđăng quanh năm nước réo sóng gào. Tại đây chàng được các nàng Nanhphơ nói cho biết: phải tìm được lão thần Biển Nêrê mới có thể hỏi được đường. Trên đường đi xảy ra không ít chuyện lôi thôi phiền toái. Một hôm Hêraclex đang đi thì gặp một gã cực kỳ to lớn khỏe mạnh. Chàng cất tiếng chào và hỏi đường, thì quái thay, gã chẳng chào lai Hêraclex mà lại giở giọng xấc xược bắt khai báo lai lịch và thách chàng giao đấu. Bực mình! Hêraclex giáng cho hắn một chùy, hắn không đỡ nổi, về chầu thần Hađex tức thời. Nhưng chưa hết, thần Chiến tranh Arex, cha đẻ ra gã hiếu chiến đó xông tới trả thù cho con, đứa con mang tên là Xichnôx, Arex nhằm cổ Hêraclex phóng một ngọn lao. Nữ thần Atêna lái cho ngọn lao đó phóng trả. Ngọn lao bay vút đi cắm vào đùi thần Chiến tranh Arex. Vị thần này giật bắn mình lên, gào rống vang động cả trời xanh rồi ba chân bốn cẳng chạy thẳng một mạch về đỉnh Ôlanhpơ không còn tơ tưởng gì đến chuyện rửa hờn cho thằng con ngỗ ngược của mình nữa.

Hêraclex đi tìm thần Biển Nêrê, tìm mãi, tìm mãi mới thấy ông già đầu bạc này đang ngồi trầm ngâm ở bờ biển. Hêraclex liền xông tới túm chặt lấy ông già. Nhưng đâu có phải bắt được Nêrê là xong việc. Ông già của biển cả này biến hóa thần hình vạn trạng. Nhưng dù có biến hóa thành các con vật gì gì đi nữa, Hêraclex cũng không nản chí.

Chàng cứ bám chặt lấy ông già cho đến phút cuối cùng ông già không còn biến hóa thành một giống vật gì nữa, đành phải chấp nhận chỉ đường cho Hêraclex. Và chỉ đến lúc ấy đôi bàn tay sắt của Hêraclex mới nhả ông già, Nêrê con của vị thần lay chuyển mặt đất Pôđêiđông vĩ đại ra.

Hêraclex tiếp tục cuộc hành trình. Chàng phải băng qua vùng sa mạc nóng như thiêu như đất của xứ Libi. Lại một vụ xung đột nữa xảy ra. Ăngtê (Antée) vị thần khổng lồ có sức mạnh ghê gớm là con của thần Pôđêiđông có cây đinh ba gây bão tố và của nữ thần Đất - Gaia vĩ đại, mẹ của muôn loài, đã chặn đường đi của chàng. Ăngtê có sức mạnh bạt núi ngăn sông, dời non lấp biển. Sở dĩ có sức mạnh như thế là vì Ăngtê không ăn bánh mì như những người trần thế. Nhưng Ăngtê cũng không uống rượu thánh và ăn những thức ăn thần như các bậc thần linh. Ăngtê sống bằng thịt sư tử. Ăngtê có thói ỷ sức mạnh chặn đường khách bộ hành thách giao đấu. Gặp ai qua lại trên vùng sa mạc Libi y đều chặn lại và thách đấu, đúng hơn là giết chết.

Y giết người để thực hiện một lời hứa với cha mình: dựng cho thần Pôđêiđông một ngôi đền làm toàn bằng sọ người. Chưa từng một người nào gặp Ăngtê mà thoát chết. Sọ của những người bị giết chất đống lại chờ ngày xây đền.

Cuộc giao đấu giữa Hêraclex với Ăngtê diễn ra vô cùng quyết liệt. Ba lần Hêraclex quật Ăngtê ngã xuống đất, bóp cổ, nện chùy tưởng Ăngtê chết hẳn thế mà chỉ thoáng một cái Ăngtê lại bật dậy tiếp tục giao đấu với Hêraclex. Thì ra Ăngtê có một điều bí mật như một lá bùa hộ mệnh. Đó là nhờ thần Đất Mẹ Gaia. Sở dĩ không ai chiến thắng được Ăngtê là vì y gắn bó với thần Đất Mẹ. Chính vị nữ thần này đã luôn luôn tiếp sức cho đứa con trai của mình, gắn bó với con trai của mình không rời một bước, làm cho nó hồi sinh khi bị tử thương. Tìm ra được điểm mạnh đó của Ăngtê, Hêraclex quyết loại trừ nó. Lừa một miếng sơ hở, Hêraclex gồng bổng Ăngtê lên cho chân lìa khỏi mặt đất rồi chàng xoay ngược đầu Ăngtê xuống cho gối lên đùi chàng, và cứ thế chàng bóp cổ. Lần này thì Ăngtê chết thật, chết không cách gì cứu vãn được. Nữ thần Đất Mẹ Gaia không tiếp sức được cho đứa con trai ghê gớm của mình đành chịu để nó thiệt phận trong đôi tay rắn như sắt của Hêraclex. Ngày nay trong văn học thế giới, Ăngtê trở thành một biểu tượng chỉ sự gắn bó với cội nguồn thân thiết, với quê hương, với tổ quốc, với những giá trị thiêng liêng tạo ra sức sống của một con người, của một lực lượng xã hội...

Hêraclex đặt chân đến một xứ sở mới: đất nước Ai Cập. Sau một chặng đường dài mệt mỏi, Hêraclex tìm một bụi cây chui vào ngủ. Và chàng đã ngủ thiếp đi một giấc đài ngay trên bờ sông Nin. Vua Ai Cập tên là Buydirix (Busiris) trong lúc dạo chơi đã trông thấy Hêraclex, một người lạ mặt xem ra vừa mới đặt chân tới đất nước này. Thật là một dịp may hiếm có. Nhà vua ra lệnh cho quân lính bắt trói ngay Hêraclex lại. Tại sao lại có chuyện đối xử kỳ quặc như thế đối với người khách lạ? Nguyên do như sau: Vua Buydirix vốn là con của thần Biển Pôdêiđông và nữ thần Lidianaxxa (Lisianassa). Có người nói, nhà vua không phải là con của Pôdêiđông mà là con của Êgiptôx. Còn nữ thần Lidianaxxa là con của thần Êpaphôxapix. Hai vợ chồng nhà vua đang sống với nhau rất êm ấm hạnh phúc, lại cai quản một đất nước rộng lớn và giàu có được các nước láng giềng xung quanh rất vì nể, bỗng đâu sinh chuyện. Duyên do là bữa kia nhà vua nảy ra một ý định táo bạo gớm ghê, bắt ba chị em tiên nữ Hexpêriđ về làm vợ. Sở dĩ các nàng có một cái tên chung như vậy là vì mẹ nàng là Hexpêra. Buydirix cho một đoàn quân gồm toàn những tên cướp biển sừng sỏ đến vây bắt ba chị em Hexpêriđ. Nhưng hành động phạm thượng của nhà vua đã bị các thần trừng phạt. Lũ cướp biển không thể đặt chân tới được khu vườn cấm thiêng liêng. Tai họa xảy ra liên tiếp trên dọc đường đi đến nỗi đoàn quân tan rã. Chưa hết, thần Dớt còn giáng một tai họa nặng nề gấp bội: nạn hạn hán xảy ra và xảy ra liên tiếp, kéo dài suốt chín năm liền. Con dân đất nước Ai Cập rên xiết trong cảnh đói khổ. Vua Buydirix chỉ còn biết mỗi cách là cho mời một nhà tiên tri danh tiếng đến để xem xét và phán truyền. Phradiôx (Phrasios) từ đảo Síp được mời đến. Theo Phradiôx, muốn làm thần Dớt nguôi giận, giải trừ mọi tai họa thì từ nay trở đi mỗi năm nhà vua phải bắt một người nước ngoài làm lễ hiến tế. Tuân theo lời phán truyền nghiêm ngặt của Phradiôx, nhà vua Buydirix ra lệnh cho quân lính bắt ngay nhà tiên tri và làm lễ hiến tế thần Dớt mở đầu cho các lễ hiến tế sau này. Và... bây giờ đến lượt Hêraclex.

Hêraclex bị giải đến trước bàn thờ. Chàng cựa mình, giật đứt tung những dây rợ trói chàng rồi xông tới giáng cho Buydirix một trái đấm. Buydirix ngã lăn ra chết. Con trai của nhà vua tên là Ăngphiđamax chạy tới trả thù cho cha cũng bị Hêraclex kết liễu gọn số phận.

Có người kể chuyện này hơi khác. Hêraelex đến khu vườn của chị em Hexpêriđ thì gặp lusc bọn cướp của Buydirix bao vây. Tình cảnh hết sức nguy ngập. Hêraclex không thể chần chừ. Chàng xông vào bọn cướp và đánh tan chúng. Các tiên nữ Hexpêriđ cảm kích trước hành động hào hiệp của chàng, sau khi nghe chàng bày tỏ nguyện vọng, đã tự tay hái những quả táo vàng trao cho chàng.

Thoát khỏi lễ hiến tế của nhà vua Buydirix, Hêraclex lại tiếp tục cuộc hành trình. Nhiều nỗi gian nguy, nhiều cuộc xung đột mà Hêraclex đã phải đương đầu. Cuối cùng chàng tới được vùng núi Côcadơ. Tại đây, chàng lập được một chiến công hiển hách lưu danh hậu thế. Chúng ta chắc chưa ai quên chuyện Prômêtê bị Dớt trừng phạt. Trên đỉnh cao chót vót của một ngọn núi trong dãy Côcadơ, thần Dớt đã cho lũ tay sai đao phủ đóng đanh xiềng Prômêtê vào núi đá thần Dớt còn ngày ngày sai một con ác điểu, một con đại bàng mỏ quắm móng nhọn tới mổ bụng ăn gan Prômêtê. Nhưng buồng gan của Prômêtê là bất tử. Nó bất tử như Tităng Prômêtê. Vì thế ban ngày buồng gan bị con ác điểu ăn đi thì ban đêm nó lại mọc lại nguyên vẹn, tươi mới như chưa hề bị thương tổn. Prômêtê đã dũng cảm chịu đựng cực hình như thế hàng bao thế kỷ. Hàng bao thế kỷ trôi qua nhưng Prômêtê vẫn không hề khuất phục Dớt.

Hêraclex đến. Chàng nhìn thấy vị thần ân nhân của loài người bị xiềng trên đỉnh núi cao chót vót và những cánh chim đang chấp chới, lượn lờ. Có lẽ giờ đây con đại bàng do Dớt phái đến đang moi khoét tấm gan của vị thần ân nhân của loài người. Hêraclex leo lên đỉnh núi. Kia rồi cảnh tượng thương xót và tàn nhẫn ấy đang diễn ra như chọc vào mắt chàng. Không phải đắn đo suy nghĩ gì, Hêraclex giương cung và buông dây. Tách một cái, con đại bàng ngã quay xuống đất. Chàng chạy lại chặt tung xiềng xích giải phóng cho Prômêtê. Thế là hết, chấm hết vĩnh viễn từ đây cuộc đời khổ nhục bị xiềng xích vào ngọn núi đá cô quạnh này. Prômêtê vươn vai sảng khoái đón chào cuộc sống mới tự do. Đền ơn người anh hùng đã giải phóng cho mình, Prômêtê nói cho Hêraclex biết, chàng không thể tự tay hái lấy những quả táo vàng được. Việc này phải nhờ tay thần Atlax mới xong.

Hêraclex tới xứ sở của chị em Hexpêriđ. Chàng gặp vị thần Atlax đang khom lưng giơ vai chống đội bầu trời, đầu cúi gục, nhọc nhằn, mệt mỏi. Đó là hình phạt của Dớt đối với Atlax vì vị thần này xưa kia can tội đứng về phía những Tităng, những vị thần già chống lại thần Dớt. Hêraclex cất tiếng nói:

- Hỡi thần Atlax, một Tităng con của Uranôx bao la và của Gaia vĩ đại, đang phải chịu khổ hình! Ta là Hêraclex con của đấng phụ vương Dớt đến đây để làm một việc không phải do trái tim ta muốn. Nhà vua Ơrixtê, người được nữ thần Hêra sùng ái, sai ta đi lấy những quả táo vàng ở khu vườn cấm do ba tiên nữ Hexpêriđ trông coi. Xin Tităng Atlax hãy giúp ta việc này vì ta chẳng thể trở về Miken khi trong tay không có những quả táo đó.

Thần Atlax đáp lại:

- Hỡi Hêraclex, người con trai danh tiếng của thần Dớt - vị thần đã đầy đọa ta vào khảnh khổ nhục như thế này! Ta sẵn sàng giúp đỡ nhà ngươi. Nhưng ai sẽ thay thế ta chống đỡ bầu trời? Nhà ngươi liệu có thể thay ta làm việc đó khi ta đi lấy về cho nhà ngươi ba quả táo vàng do ba chị em nàng Hexpêriđ trông coi không? Nếu được, ngươi hãy ghé vai vào đây thay ta đảm đương công việc trong chốc lát.

Hêraclex nhận lời, ghé vai vào giơ lưng ra chống đỡ bầu trời. Một sức nặng gớm ghê, chưa từng thấy, đè lên vai và lưng người con trai của thần Dớt vĩ đại. Gân cốt trong người chàng như căng ra. Khỏe mạnh như chàng mà khi ghé vai vào chống đỡ cũng còn loạng choạng. Mồ hôi đổ ra như tắm. Nhưng nữ thần Atêna lúc nào cũng ở bên người con trai yêu quý của thần Dớt để truyền thêm sức lực cho chàng. Nhờ thế Hêraclex đứng vững cho đến khi Atlax trở về. Atlax đi đến bên chàng và bảo:

- Hỡi Hêraclex! Ta đã lấy được ba quả táo vàng đem về cho nhà ngươi đây! Thật là những quả táo quý vô ngần. Mà thôi, tiện đây ngươi hãy để ta mang luôn những quả táo này về Miken cho Ơrixtê. Ngươi chịu khó chờ ta một lát vì ta đi rất nhanh. Đối với các vị thần bao giờ vượt núi băng rừng qua sông cũng nhanh chóng và dễ dàng hơn những người trần bấy yếu.

Hêraclex đoán ngay được ý đồ đen tối của thần Atlax. Chàng tươi cười bảo Atlax:

- Hỡi vị thần Atlax! Thật là quý hóa! Ta không biết dùng những lời lẽ gì để tỏ lòng biết ơn vô hạn của ta đối với sự giúp đỡ tận tình của người. Nhưng trước khi Người đi tới đô thành Miken đầy vàng bạc, xin Người hãy ghé vai đỡ cho ta một lát để ta kiếm tấm áo, tấm da lót vào vai cho đỡ đau, đỡ rát.

Atlax liền làm theo lời Hêraclex. Hêraclex chuồi nhanh ra khỏi gánh nặng bầu trời. Chàng nhặt ba quả táo vàng cho vào đẫy rồi đeo ống tên và cây cung lên vai, thanh gươm vào bên sườn, đoạn cầm lấy cây chùy gỗ. Và chàng từ biệt Atlax:

- Hỡi Atlax! Xin kính chào Người. Hêraclex này chẳng thể nào mắc lừa Người đâu. Xin Người đừng giận! Có lẽ nào ta lại giơ vai ra chống đỡ bầu trời để chịu đựng cái cực hình mà thần Dớt dành riêng cho Người.

Hêraclex trở về Miken. Chàng dâng những quả táo vàng mà chàng phải lặn ngòi ngoi nước, vượt núi băng rừng trải qua bao gian nguy vất vả mới đem được về cho Ơrixtê. Nhưng Ơrixtê chẳng biết dùng những quả táo đó vào công việc gì. Y nghe đi nghĩ lại rồi cuối cùng cho phắt ngay Hêraclex. Hêraclex đem dâng cho nữ thần Atêna để bày tỏ tấm lòng biết ơn đối với vị thần đã bảo hộ mình. Còn nữ thần Atêna, nàng lại đem trả ba quả táo vàng về khu vườn thiêng liêng do ba tiên nữ Hexpêriđ trông coi vì báu vật của thần thánh không thể vương vãi vào tay người trần phàm tục.

Thế là chấm hết mười hai năm Hêraclex phải làm đầy tớ cho Ơrixtê. Nhưng mười hai năm cực nhục gian truân vất vả đó cũng là mười hai năm của chiến công vinh quang chói lọi khiến cho danh tiếng của Hêraclex, người anh hùng vĩ đại, con của Dớt, khắc sâu vào trí nhớ của thế hệ này sang thế hệ khác.

Có một chuyện cần nói thêm cho rõ nếu không ắt hẳn người nghe thắc mắc. Ấy là truyện Perxê, Atlax đã bị Perxê dùng đầu ác quỷ Mêđuydơ biến thành đá mà sao ở chuyện này Atlax vẫn là một vị thần khỏe mạnh, tinh khôn đi lấy những quả táo vàng về cho Hêraclex và toan lừa Hêraclex chống đỡ bầu trời thay cho mình? Thật khó mà giải đáp cái "vô lý" đó được. Nhưng xét ra thì truyện thần thoại vốn dĩ đã có nhiều cái "vô lý", lại mỗi người, mỗi nơi, mỗi thời kể mỗi khác cho nên cái "vô lý" đó trở thành cái "có lý" của truyện thần thoại. Và chúng ta khi thưởng thức thần thoại buộc phải chấp nhận cái "vô lý" đó.

Ngày nay, trong văn học thế giới có thành ngữ: khỏe như Herquyn, hoặc (Hêraclex). Cái tên riêng Herquyn trở thành danh từ chung hoặc tính từ chỉ những người có thân hình cường tráng, khỏe mạnh, đẹp đẽ nở nang đồng nghĩa với lực sĩ, dũng sĩ . Còn công việc của Herquyn, Kỳ công của Herquyn (hoặc Hêraclex) chuyển nghĩa chỉ một công việc gì đó đòi hỏi phải có sự cố gắng, nỗ lực phi thường thì mới có thể hoàn thành được. Từ đó mở rộng nghĩa ra chỉ những công việc gì hết sức khó khăn; gian khổ . Cây chùy của Herquyn (hoặc Hêraclex) tượng trưng cho một vật gì gắn bó thân thiết với... một vật không thể tách rời được với... đồng thời nó cũng có một ý nghĩa tượng trưng chỉ một vũ khí ưu việt, một biện pháp tối ưu, hữu hiệu (trong quan hệ so sánh đối lập) . Cột của Herquyn chuyển nghĩa chỉ giới hạn cuối cùng, mức độ cuối cùng.

Trong gia tài thần thoại Hy Lạp có rất nhiều chuyện anh hùng, dũng sĩ nhưng không có một câu chuyện nào kể về một người anh hùng kiệt xuất như Hêraclex, kiệt xuất ở chỗ: lập đượcnhiều chiến công, những chiến công đó lại to lớn và phi thường, hơn nữa lại có ý nghĩa sâu sắc.

Hêraclex, trước hết cũng như những người anh hùng khác, đã diệt trừ quái vật, ác thú đem lại cuộc sống yên lành cho nhân dân. Nếu có khác những vị anh hùng khác thì chỉ là ở chỗ, Hêraclex đã diệt trừ nhiều quái vật, nhiều ác thú hơn. Nhưng Hêraclex còn lập được những chiến công mà chưa từng có một người anh hùng nào lập được.

1. Hêraclex đã nắn lại dòng sông Anphê và Pênrê để cho nước xối xả chảy vào dọn sạch băng chuồng bò của Ôgiax. Hêraclex đã dời non xẻ núi tạo ra eo biển Gibrantar, khai thông Địa Trung Hải với Đại Tây Dương. Nhưng chưa hết. Táo bạo hơn cả là chiến công đoạt những quả táo vàng của cái tiên nữ Hexpêriđ. Nhìn qua thì ta thấy dường như chiến công này chẳng có gì khác thường. Người anh hùng không phải đem sức mạnh ra để giao đấu với một gã khổng lồ hay một con quái vật nào. Hêraclex chỉ ghé vai gánh đỡ, chống đội bầu trời hộ vị thần khổng lồ Tităng Atlax một lát để thần đi lấy những quả táo vàng về cho chàng. Chỉ có thế thôi song quả thật là táo bạo và phi thường. Con người đã chinh phục thiên nhiên, cải tạo thiên nhiên bắt thiên nhiên phục vụ cho mục đích của mình. Nhưng cái thiên nhiên núi, sông, biển chỉ là cái thiên nhiên gần gụi với con người. Còn một cái thiên nhiên nữa, xa hơn với con người, là vũ trụ. Và cái thiên nhiên này là độc quyền của thần thánh: chỉ có thần khổng lồ Tităng Atlax mới có đủ sức chống, đội bầu trời. Thế nhưng Hêraclex, con người, dám cả gan, táo tợn đến mức dám thay hẳn thần thánh để chống đội bầu trời. Hành động đó của Hêraclex rõ ràng là sự chấp nhận cuộc đọ sức với thiên nhiên - vũ trụ, chấp nhận sự thách thức của thiên nhiên - vũ trụ. Nhưng con người chỉ đủ sức chống, đội bầu trời được trong chốc lát thôi. Đúng chỉ chốc lát thôi, nhưng dù sao con người đã dám làm và cũng đã làm được. Đúng chỉ có chốc lát thôi song quả là một chiến công phi thường. Một chiến công tiên báo cho ngành khoa học vũ trụ của thế kỷ XX.

2. Hêraclex đã sang tận miền biển cực Tây là nơi chưa ai đặt chân tới, đã xuống âm phủ bắt chó ngao Xerber... Hêraclex đã đi rất nhiều nơi từ Đông sang Tây... Có thể chưa từng có một vị anh hùng nào đi nhiều và đi xa như Hêraclex. Tất cả những điều đó phản ánh khát vọng của con người muốn khám phá, chinh phục thế giới xung quanh, muốn vượt ra ngoài phạm vi sinh sống chật hẹp của chế độ công xã thị tộc.

3. Hêraclex đã giải phóng cho thần Prômêtê - vị thần ân nhân của loài người vì hạnh phúc của loài người mà bị xiềng xích, đày đọa tra tấn nhục hình. Như vậy là con người đã giải phóng cho thần thánh. Nhưng thần thánh đây chỉ là thần Prômêtê. Con người phải giải phóng cho Prômêtê chính là con người giải phóng cho con người. Sứ mạng giải phóng con người là chính của bản thân con người.

Bạn đang đọc truyện trên: AzTruyen.Top

Tags: