Chính sách tiÁn tÇ trong vai trò iÁu ti¿t ho¡t Ùng cça

các ngân hàng th°¡ng m¡i

TS. NguyÅn Vn L°¡ng và PGS., TS. NguyÅn ThË Nhung

Sñ bùng phát cça l¡m phát vào nhïng tháng §u nm 2008 ít nh¥t cing mang l¡i cho chúng ta mÙt khía c¡nh tích cñc - làm cho nhiÁu ng°Ýi gi­t mình vÁ vai trò quan trÍng cça chính sách tiÁn tÇ Ñi vÛi nÁn kinh t¿. Lý thuy¿t °ãc thñc tiÅn làm sáng tÏ. Rõ ràng, vÛi chính sách tiÁn tÇ không thà xem th°Ýng hay thÝ ¡ vÛi nó...

NÙi dung c¡ b£n cça chính sách tiÁn tÇ

Nói ¿n tiÁn là nói ¿n sñ Õn Ënh cça tiÁn, mà sñ Õn Ënh cça tiÁn liên quan m­t thi¿t và chËu sñ ràng buÙc bßi ho¡t Ùng cça toàn hÇ thÑng ngân hàng. Thông qua các thao tác cça mình, Ngân hàng Trung °¡ng (NHTW) có thà làm thay Õi tiÁn tÇ trên t¥t c£ các m·t: l°u l°ãng, chi phí, giá trË& Toàn bÙ các thao tác có liên quan ¿n tiÁn cça NHTW luôn n±m trong hÇ thÑng nhïng ý Ó mang tính chi¿n l°ãc mà ng°Ýi ta gÍi là chính sách tiÁn tÇ. N¿u chính sách tài chính t­p trung vào thành ph§n, k¿t c¥u các méc chi phí, thu¿ khoá cça Nhà n°Ûc, thì chính sách tiÁn tÇ quÑc gia l¡i t­p trung vào viÇc gi£i quy¿t kh£ nng thanh toán cho toàn bÙ nÁn kinh t¿ quÑc dân, bao gÓm viÇc áp éng khÑi l°ãng tiÁn cung éng cho l°u thông, iÁu khiÃn hÇ thÑng tiÁn tÇ và tín dång áp éng vÑn cho ho¡t Ùng kinh t¿, t¡o iÁu kiÇn thúc ©y thË tr°Ýng tiÁn tÇ, thË tr°Ýng vÑn theo nhïng quù ¡o ã Ënh, kiÃm soát ho¡t Ùng cça hÇ thÑng ngân hàng th°¡ng m¡i (NHTM) và các tÕ chéc tín dång khác, cùng vÛi viÇc xác Ënh t÷ giá hÑi oái hãp lý nh±m Õn Ënh và thúc ©y kinh t¿ Ñi ngo¡i, h°Ûng tÛi måc tiêu cuÑi cùng là Õn Ënh tiÁn tÇ, giï vïng séc mua cça Óng tiÁn, Õn Ënh giá c£ hàng hoá.

NÙi dung quan trÍng nh¥t cça chính sách tiÁn tÇ là viÇc cung éng tiÁn cho nÁn kinh t¿. ViÇc cung éng tiÁn có thà thông qua con °Ýng tín dång, cing có thà thông qua ho¡t Ùng cça thË tr°Ýng mß (mua bán gi¥y tÝ có giá), thË tr°Ýng hÑi oái (mua bán ngo¡i tÇ) và à iÁu ti¿t méc tiÁn cung éng, NHTW các n°Ûc sí dång các công cå khác nhau nh° lãi su¥t, t÷ giá, dñ trï b¯t buÙc&

Chính vì th¿ mà chính sách tiÁn tÇ tác Ùng ¿n nÁn kinh t¿ là mÙt iÁu hiÃn nhiên, bßi nó °ãc sinh ra là à iÁu ti¿t tiÁn tÇ, mà sñ v­n Ùng cça tiÁn tÇ trong nÁn kinh t¿ l¡i nh° máu l°u thông trong c¡ thà con ng°Ýi. Không khó khn n¿u muÑn chéng minh vÁ v¥n Á này, nh¥t là trong giai o¡n g§n ây - chính ph£n éng cça thË tr°Ýng Ñi vÛi nhïng thay Õi cça chính sách tiÁn tÇ s½ là biÃu hiÇn rõ nh¥t vÁ nhïng tác Ùng cça chính sách tiÁn tÇ Ñi vÛi nÁn kinh t¿. Nhïng thông tin hàng ngày, hàng giÝ vÁ sñ suy gi£m và khçng ho£ng kinh t¿ toàn c§u b¯t §u të ¡i dËch vÁ cho vay b¥t Ùng s£n ß Mù là minh chéng rõ nh¥t cho th¥y nhïng tác Ùng të chính sách tiÁn tÇ không chÉ mang l¡i sñ tng tr°ßng kinh t¿ mà còn có thà mang l¡i hiÃm hÍa cho c£ th¿ giÛi. Tình hình kinh t¿ ViÇt Nam trong thÝi gian g§n ây cing ang có nhïng d¥u hiÇu b¥t Õn, ngoài nhïng nguyên nhân khách quan, chç quan; trong n°Ûc, ngoài n°Ûc thì trong ó, chính sách tiÁn tÇ cing óng mÙt vai trò không kém ph§n quan trÍng.

Chính sách tiÁn tÇ và nhïng d¥u mÑc áng nhÛ

Giai o¡n të 1998 ¿n 2007, Ã ¡t måc tiêu tng tr°ßng - måc tiêu °ãc x¿p hàng §u trong nhiÁu nm liÁn, chính sách tiÁn tÇ ã °ãc nÛi lÏng liên tåc theo h°Ûng: lãi su¥t Õn Ënh (të 01/12/2005 - 01/02/2008, lãi su¥t c¡ b£n luôn giï ß méc 8,25%/nm), t÷ giá cing Õn Ënh nh°ng tín dång thì mß rÙng. Trong thÝi gian 10 nm, të nm 1998 ¿n h¿t nm 2007, bình quân tÑc Ù tng tr°ßng tín dång hàng nm kho£ng 25%, riêng nm 2007, con sÑ này ¡t k÷ låc (cao nh¥t trong 10 nm) là 37,8%. Bên c¡nh hÍat Ùng tín dång, tiÁn còn °ãc °a vào l°u thông qua °Ýng chi tiêu ngân sách, thu mua ngo¡i tÇ& Vì v­y, ã ©y tÕng ph°¡ng tiÇn thanh toán m×i nm tng thêm h¡n ¼ sÑ tiÁn cça nm tr°Ûc (të 1996 ¿n h¿t nm 2007 tÕng ph°¡ng tiÇn thanh toán tng thêm bình quân nm là 26,2%, riêng nm 2007 con sÑ này là 37%) trong khi bình quân m×i nm GDP chÉ tng lên kho£ng 7,2% (GDP të 1997 ¿n h¿t nm 2007 tng bình quân nm là: 7,2%). SuÑt kho£ng thÝi gian dài, kho£ng cách giïa tÑc Ù tng tÕng ph°¡ng tiÇn thanh toán và tÑc Ù tng GDP luôn ß méc trên d°Ûi 20%, mà trong ó, tÑc Ù tng tÕng ph°¡ng tiÇn thanh toán luôn ß biên Ù cao h¡n so vÛi GDP. Qua ó cho th¥y, cing trong suÑt thÝi gian ¥y, r¥t nhiÁu tiÁn ã °ãc °a vào l°u thông nh°ng ã không t¡o ra mÙt l°ãng GDP t°¡ng éng. Mà có l½ thË tr°Ýng b¥t Ùng s£n, thË tr°Ýng chéng khoán trong nhïng nm qua ã trß thành kênh d«n cho l°ãng tiÁn ó và vì th¿, cho ¿n khi hai thË tr°Ýng này bË th¯t l¡i, l°ãng tiÁn thëa thñc sñ phát huy tác dång - n¿u không l¡m phát mÛi là hiÇn t°ãng l¡ (thË tr°Ýng b¥t Ùng s£n b¯t §u phát triÃn të nhïng nm 1997, 1998 và m¡nh m½ nh¥t vào nm 2007. Còn thË tr°Ýng chéng khoán mÛi có séc hút tiÁn trong kho£ng 3 nm g§n ây). (Xem biÃu Ó)

BiÁu Ó: TÑc Ù tng cung tiÁn và GDP cça 3 n°Ûc, l¥y mÑc nm 2004 b±ng 100%, cung tiÁn o b±ng M2

EMBED Word.Document.8 \s

NguÓn: Website cça NHNN

Trong kho£ng thÝi gian 2 nm r°ái (tính të §u nm 2005 cho ¿n h¿t tháng 6/2007), GDP cça ViÇt Nam tng 22%, còn méc cung tiÁn lên ¿n 110%. Trong cùng mÙt kho£ng thÝi gian, GDP cça Trung QuÑc tng 29%, nh°ng méc cung tiÁn chÉ tng 50%. Chênh lÇch này ß Thái Lan h§u nh° không áng kÃ.

Hai quý §u cça nm 2008, cùng vÛi nhïng b¥t Õn trên thË tr°Ýng tài chính th¿ giÛi, tình hình kinh t¿ trong n°Ûc cing diÅn bi¿n h¿t séc phéc t¡p. Giá c£ tng cao, cÙng vÛi sñ dÓn tích khá lâu vÁ l°ãng tiÁn thëa ã làm cho thË tr°Ýng hàng hoá ViÇt Nam có hiÇn t°ãng bÑc ho£ vÁ giá.. So vÛi tháng 12 nm 2007, giá tiêu dùng tng 17,18%, méc cao nh¥t so vÛi nhiÁu nm trß l¡i ây. Trong ó áng quan tâm nh¥t là hai nhóm hàng l°¡ng thñc và thñc ph©m: l°¡ng thñc tng 59,44%, thñc ph©m tng 21,83%, ã góp ph§n ©y chÉ sÑ l¡m phát bình quân 6 tháng §u nm lên méc 2,86%/tháng. ¿n cuÑi tháng 6, chÉ sÑ l¡m phát tuy có tng ch­m l¡i nh°ng v«n ß méc cao nh¥t so vÛi tháng 6 cça nhiÁu nm tr°Ûc (2,14%).

Thñc hiÇn chính sách th¯t ch·t tiÁn tÇ, ba công cå: lãi su¥t, dñ trï b¯t buÙc và thË tr°Ýng mß °ãc sí dång Óng thÝi cùng vÛi nhïng quy Ënh si¿t ch·t thË tr°Ýng chéng khoán, thË tr°Ýng b¥t Ùng s£n& ã tác Ùng m¡nh ¿n thË tr°Ýng. Và ph£n éng cça thË tr°Ýng cing th­t m¡nh m½: các ho¡t Ùng cho vay g§n nh° co cåm l¡i, lãi su¥t tng vÍt, luÓng tiÁn gíi trß lên b¥t Õn, thË tr°Ýng b¥t Ùng s£n ang ß trong c¡n sÑt b×ng óng bng và trß lên l¡nh giá, thË tr°Ýng vàng nh° con ngña b¥t kham, giá c£ hàng hoá thì tng vÍt& Chính sách tiÁn tÇ bÙc lÙ th­t rõ séc m¡nh cça nó.

Nhïng d¥u mÑc áng ghi nhÛ trong viÇc sí dång các công cå Ã iÁu hành chính sách tiÁn tÇ vào nhïng tháng §u nm 2008:

- Ngày 16/01/2008, tng t÷ lÇ dñ trï b¯t buÙc lên 1%. (Quy¿t Ënh 187/Q-NHNN).

- Ngày 30/01/2008, iÁu chÉnh tng các lo¡i lãi su¥t: Lãi su¥t c¡ b£n tng 0,5%, tái c¥p vÑn tng 1,0%, lãi su¥t chi¿t kh¥u tng 1,5% (Quy¿t Ënh 305/Q-NHNN).

- Ngày 13/2/2008, thông báo vÁ viÇc phát hành tín phi¿u b¯t buÙc, thñc hiÇn vào ngày 17/3, vÛi tÕng giá trË tín phi¿u phát hành là 20.300 t÷ Óng, kó h¡n là 364 ngày, lãi su¥t là 7,8%/nm (Quy¿t Ënh 346/Q-NHNN).

C£ ba gi£i pháp trên Áu h°Ûng tÛi måc tiêu rút bÛt tiÁn trong l°u thông vÁ. Các gi£i pháp sau ó cing không kém ph§n quy¿t liÇt. Theo Quy¿t Ënh 305/Q-NHNN ngày 30/01/2008, lãi su¥t c¡ b£n sau 25 tháng giï Õn Ënh ß méc 8,25%/nm tng lên 0,5%/nm, chuyÃn sang méc 8,75%/nm. Sau h¡n 3 tháng thñc hiÇn, ¿n 19/5/2008, lãi su¥t c¡ b£n vÍt lên 12%/nm và ch°a §y 1 tháng sau, ngày 11/6/2008, Quy¿t Ënh 1317/Q-NHNN cça NHNN ã nâng thêm 2% °a lãi su¥t c¡ b£n lên méc 14%/nm...(Xem b£ng 1)

B£ng 1: Nhïng d¥u mÑc thay Õi lãi su¥t c¡ b£n të tháng 12/2005 - ¿n tháng 6/2008

Lãi su¥t Quy¿t Ënh Ngày thñc hiÇn 14%/nm 1317/Q-NHNN ngày 10/6/2008 11/06/2008 12%/nm 1099/Q-NHNN ngày 16/5/2008 19/05/2008 8.75%/nm 305/Q-NHNN ngày 30/1/2008 01/02/2008 8,25%/nm 1746/Q-NHNN ngày 1/12/2005 01/12/2005

Trong iÁu kiÇn tiÁn quá nhiÁu trong l°u thông thì viÇc sí dång các công cå chính sách tiÁn tÇ Ã gi£m l°ãng tiÁn thëa là hoàn toàn úng xét c£ vÁ lý thuy¿t l«n thñc tiÅn. Sñ can thiÇp quy¿t liÇt cça Ngân hàng Nhà n°Ûc (NHNN) cho th¥y °ãc chính ki¿n cing nh° sñ quy¿t tâm cça toàn hÇ thÑng ngân hàng trong viÇc kiÁm ch¿ l¡m phát. Tuy nhiên, ph£i thëa nh­n r±ng thñc sñ các NHTM ã ph£i tr£i qua nhïng tháng ngày (·c biÇt là trong tháng 2, tháng 3) cñc kó khó khn vÁ thanh kho£n và luôn n±m trong tình tr¡ng nguy c¡ . Chi¿n dËch lãi su¥t cça các ngân hàng giai o¡n này ã t¡o nên mÙt d¥u ¥n khá sâu ­m. Có l½ mãi sau này ng°Ýi ta cing không thà quên °ãc c£nh t°ãng tháo ch¡y cça khách hàng khÏi ngân hàng có lãi su¥t th¥p và dòng ng°Ýi x¿p hàng b¥t ch¥p thÝi gian tr°Ûc nhïng ngân hàng có lãi su¥t cao à gíi tiÁn vào. ChÉ trong kho£ng thÝi gian vài ngày, có ngân hàng ©y lãi su¥t tiÁn gíi të 15%/nm lên 19%/nm, lãi su¥t cho vay °ãc ©y lên úng vÛi lãi su¥t tÑi a 21%/nm ß h§u h¿t các ngân hàng. Cing giai o¡n này, ã n£y sinh nhiÁu v¥n Á trong viÇc tìm cách giï chân ng°Ýi gíi tiÁn và qua ó mÛi th¥y khách hàng gíi tiÁn quan trÍng cá nào. Lãi su¥t không chÉ là v¥n Á trên thË tr°Ýng giïa ngân hàng và khách hàng (thË tr°Ýng I) mà nó còn diÅn ra không kém ph§n quy¿t liÇt chính giïa các ngân hàng vÛi nhau (thË tr°Ýng II).

Sñ bình Õn trß l¡i °ãc b¯t §u vào quý III nm 2008. Nhïng ngày §u quý III, nÁn kinh t¿ trong n°Ûc ph£i Ñi m·t vÛi nhiÁu khó khn, tng tr°ßng kinh t¿ gi£m d§n, thË tr°Ýng chéng khoán, thË tr°Ýng b¥t Ùng s£n v«n ang trong tình tr¡ng ngç ông , thË tr°Ýng tiÁn tÇ thì diÅn bi¿n phéc t¡p, s£n xu¥t kinh doanh thì ch­t v­t bßi lãi su¥t cao, chi phí nguyên liÇu cing cao& Tuy nhiên, chÉ sÑ l¡m phát tháng 7 °ãc công bÑ ß méc 1,13% - méc th¥p nh¥t so vÛi các tháng tr°Ûc - ã làm cho tình hình dËu i. Và hy vÍng vÁ sñ sáng sça cça béc tranh kinh t¿ ã b¯t §u le lói khi chÉ sÑ l¡m phát ngày càng có xu h°Ûng gi£m d§n, tháng 8 là 1,56%; ¿n tháng 9 chÉ còn 0,18%; tháng 10 giá c£ b¯t §u có xu h°Ûng gi£m (âm 0,19%); sang tháng 11, chÉ sÑ giá c£ gi£m vÛi méc Ù sâu h¡n (âm 0,76%) và tháng 12/2008 - tháng cuÑi cùng nm 2008, chÉ sÑ giá c£ v«n ti¿p tåc gi£m... CuÙc ch¡y ua lãi su¥t cing b¯t §u có d¥u hiÇu chïng l¡i sau mÙt lo¡t các quy¿t Ënh cça NHNN trong viÇc sí dång các công cå cça chính sách tiÁn tÇ.

Lãi su¥t c¡ b£n gi£m xuÑng të 14%/nm còn 8,5%/nm. (Xem b£ng 2).

B£ng 2:

Lãi su¥t CB Quy¿t Ënh Ngày thñc hiÇn 8,5% 3161/Q-NHNN ngày 19/12/2008 22/12/2008 10% 2948/Q-NHNN ngày 03/12/2008 05/12/2008 11%/nm 2808/Q--NHNN ngày 20/11/2008 21/11/2008 12%/nm 2559/Q-NHNN ngày 3/11/2008 05/11/2008 13.0%/nm 2316/Q-NHNN ngày 20/10/2008 21/10/2008 14%/nm 1317/Q-NHNN ngày 10/6/2008 11/06/2008

Lãi su¥t tr£ cho dñ trï b¯t buÙc thì l§n l°ãt tng lên: 3,5%/nm; 5%/nm; 10%/nm, sau ó gi£m nh°ng vÛi tÑc Ù gi£m ch­m. (Xem b£ng 3).

B£ng 3:

Lãi su¥t DTBB Quy¿t Ënh Ngày thñc hiÇn 8,5%/nm 3162/Q-NHNN ngày 19/12/2008 22/12/2008 9%/nm 2950/Q-NHNN ngày 3/12/2008 5/12/2008 10%/nm 2321/Q-NHNN ngày 20/10/2008 21/10/2008 5,0%/nm 2133/Q-NHNN ngày 25/9/2008 01/10/2008 3,5%/nm 1907/Q-NHNN ngày 29/8/2008 01/9/2008

- Tín phi¿u b¯t buÙc °ãc thanh toán tr°Ûc h¡n (Quy¿t Ënh 2317 ngày 20/10/2008); biên Ù t÷ giá °ãc nÛi lÏng të +/- 1% lên +/-2% (Quy¿t Ënh 1436 ngày 26/6/2008), të +/- 2% lên +/- 3% (Quy¿t Ënh 2635 ngày 6/11/2008); gi£m t÷ lÇ dñ trï b¯t buÙc të 10%/nm xuÑng còn 8%/nm (Quy¿t Ënh 2811 ngày 20/11/2008), 8% xuÑng còn 6% (Quy¿t Ënh 2951 ngày 03/12/2008), ¿n 19/12/2008 còn 5% (Quy¿t Ënh 3158) và các lo¡i lãi su¥t chi¿t kh¥u, lãi su¥t tái c¥p vÑn cing °ãc h¡ xuÑng& Bên c¡nh ó, tín hiÇu cho vay kinh doanh chéng khoán, cho vay b¥t Ùng s£n cing °ãc phát ra&

T¥t c£ nhïng quy¿t Ënh trên Áu h°Ûng ¿n viÇc tng thêm kh£ nng cho các NHTM trong viÇc mß rÙng h§u bao cho vay Ñi vÛi nÁn kinh t¿. Ngay sau ó, m·t b±ng lãi su¥t mÛi °ãc thi¿t l­p, các NHTM Óng lo¡t gi£m lãi su¥t. Ngày 01/12, Ngân hàng §u t° và Phát triÃn thi¿t l­p m·t b±ng lãi su¥t mÛi vÛi méc th¥p nh¥t là 11,4%/nm; ngày 05/12, Ngân hàng Nông nghiÇp và Phát triÃn Nông thôn cing công bÑ lãi su¥t th¥p nh¥t cça mình là 11%/nm; ngày 10/12, NHTM Xu¥t nh­p kh©u ViÇt Nam gi£m lãi su¥t cho vay vÛi doanh nghiÇp, ng¯n h¡n còn 13,2%/nm, gi£m 1,2%/nm so vÛi cuÑi tháng 11& Tháng 12/2008, lãi su¥t cho vay phÕ bi¿n ß méc 13-14%/nm. Ùng thái gi£m lãi su¥t cça các ngân hàng là mÙt gi£i pháp tích cñc cho doanh nghiÇp, nh¥t là các doanh nghiÇp vëa và nhÏ, giúp các doanh nghiÇp có thà ti¿p c­n nguÓn vÑn à duy trì và mß rÙng s£n xu¥t.

Tác Ùng cça chính sách tiÁn tÇ - d° âm còn Íng l¡i

Cho ¿n cuÑi tháng 12/2008, tình hình kinh t¿ có d¥u hiÇu kh£ quan h¡n, ho¡t Ùng ngân hàng ang khßi s¯c trß l¡i, huy Ùng vÑn và cho vay ang b¯t §u trß vÁ vÛi nhËp Ù bình th°Ýng, lãi su¥t không còn óng vai trò g§n nh° tuyÇt Ñi trong viÇc h°Ûng d«n khách hàng có nguÓn tiÁn gíi& Tuy nhiên, ho¡t Ùng cça các thË tr°Ýng v«n trong tình tr¡ng ch°a có d¥u hiÇu c£i thiÇn, luÓng di chuyÃn tiÁn tÇ trong nÁn kinh t¿ ang có hiÇn t°ãng ch­m l¡i, ti¿n Ù cho vay cça các ngân hàng cing nh° kh£ nng ti¿p c­n vÑn vay të phía các doanh nghiÇp tuy ã ph§n nào °ãc gi£i tÏa song v«n là v¥n Á nan gi£i. Ho¡t Ùng tín dång v«n còn ß tr¡ng thái c§m chëng, trong 10 tháng §u nm 2008, tng tr°ßng tín dång chÉ ¡t 19,6%, n¿u so vÛi 30% - giÛi h¡n tng tr°ßng tín dång NHNN ·t ra cho nm 2008 thì ho¡t Ùng tín dång mÛi chÉ i °ãc 2/3 quãng °Ýng . Ph£i chng ngân hàng không ç vÑn à cho vay? Hay do nhu c§u xã hÙi nh° v­y là ã ç? Hoàn toàn không ph£i v­y, theo thông tin të NHNN thì vÑn kh£ dång cça các NHTM hiÇn r¥t dÓi dào; còn n¿u nói ¿n nhu c§u xã hÙi thì con sÑ 19,6% l¡i chÉ chi¿m mÙt t÷ lÇ r¥t nhÏ. Nh° v­y, t÷ lÇ 19,6% tng lên cça ho¡t Ùng tín dång trong 10 tháng §u nm 2008 là mÙt con sÑ ch°a °ãc thÏa mãn. Rõ ràng là d° âm và h­u qu£ cça cuÙc ch¡y ua lãi su¥t trong nhïng tháng §u nm 2008 v«n còn ó mà khßi Ùng cho nó chính là tác Ùng cça các công cå chính sách tiÁn tÇ ã °ãc sí dång. Hãy iÃm qua nhïng hÇ låy mang l¡i cho các NHTM à th¥y °ãc m·t trái cça viÇc v­n hành các công cå chính sách tiÁn tÇ.

iÁu chÉnh gi£m lãi su¥t cho vay - mÙt khó khn cça các NHTM. M·c dù ho¡t Ùng ngân hàng là ho¡t Ùng kinh doanh và thu lãi të ho¡t Ùng tín dång hiÇn v«n là nguÓn thu chç y¿u cça các NHTM ViÇt Nam, song hoàn toàn không ph£i vì th¿ mà các ngân hàng muÑn nâng lãi su¥t cho vay. Bßi l½, ngay c£ trong iÁu kiÇn mÍi ho¡t Ùng trong nÁn kinh t¿ diÅn ra bình th°Ýng thì viÇc nâng lãi su¥t cing s½ làm gi£m kh£ nng c¡nh tranh cça ngân hàng, khách hàng tÑt s½ bÏ i - vì cách xí sñ cça ngân hàng không tÑt, khách hàng x¥u thì ß l¡i - vì ã x¥u thì ¿n vay ß ngân hàng nào cing th¿ thôi. Còn trong iÁu kiÇn l¡m phát cao, viÇc tng lãi su¥t cho vay cing là iÁu dÅ hiÃu - vÑn d) lãi su¥t cing là mÙt lo¡i giá, m·t b±ng giá c£ tng, thì lãi su¥t huy Ùng vÑn tng, và vì th¿, lãi su¥t cho vay cing không thà không tng °ãc.

Tuy nhiên, lãi su¥t cho vay không ph£i chÉ bË £nh h°ßng bßi m·t b±ng giá c£ mà nguyên nhân chính là nó ph£i chËu sñ chi phÑi cça quan hÇ cupr¤

'

"

à

â

ä

º-¼-¾- P Š-P.R.‚.„.ˆ.Š.¼.òäòÜÑÃѵªŸÑ-ŒµzªlÃÑdUÑCUÑd#j?Ê:M

h™-h*-CJUVaJjh™-h*-CJUaJhþi

h*-6?h'Øh'Ø5?CJ\?aJ"h™-h*-5?CJ\?aJmH*sH* h™-hþi

CJaJ h*-CJaJ h'Ø5?CJ\?aJ h*-5?CJ\?aJh™-h*-5?CJ\?aJh™-h*-6?CJ]?aJ h™-h*-CJaJh™-h*-6?h™-h™-5?CJ\?aJh™-h*-5?CJ\?aJr¤

'

"

â

ä

ò¼-¾- Š-P.Š.¼.¾.ü0t6î:÷÷çßÓßÓÓÓÓÓÓÓÓÓÓÓÃÓÓÓÓ$„@

„Ð^„@

'„Ða$gd™-

$„Ð'„Ða$gd™- $a$gd™-$„p„Ð^„p'„Ða$gd™- $a$gd™-D&þ¼.ü0.1DCFCNCPC^C'C¬C®CôCöCøC>D@DžD DþDE'EbEÄEÆEÈEFP°P2X4X6X¾Xõçõß×ÌÀµ©?©µ•‰}rkr'r'r'UõçõßÌõ h™-hqlRCJaJ h

;ŸhqlRCJ aJ

h

;ŸhqlR h'ØhqlRCJaJh

;ŸhqlR5?CJ aJ h'ØhqlR5?CJaJ hqlRCJaJh'Øh'Ø6?CJaJh'Øh*-6?CJaJ h'Øh*-CJaJh'Øh*-5?CJaJ h™-h'ØCJaJ h'ØCJaJ h*-CJaJh™-h*-6?CJ]?aJ h™-h*-CJaJî:Þ;~<¾=j?DCFCHCJCLCNCPCöCøC

D D>Dóóóóóóóóóóóóóààà$¤d ¤d$If[$\$a$gdqlR

$„Ð'„Ða$gd™->D@DPDˆDžDš‡‡‡$¤d ¤d$If[$\$a$gdqlRekdi'$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠTžD D°DèDþDš‡‡‡$¤d ¤d$If[$\$a$gdqlRekdý'$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠTþDE EJE'Eš‡‡‡$¤d ¤d$If[$\$a$gdqlRekd'($$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠT'EbEvE®EÄEš‡‡‡$¤d ¤d$If[$\$a$gdqlRekd%)$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠTÄEÆEÈEÊEFP2X4X6X¼X¾XÎXÐXšŽŽŽŽŽŽƒwww

$„Ð^„Ða$gd™-

$

&

Fa$gd™-

$„Ð'„Ða$gd™-ekd¹)$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠT

¾XÊXÌXÎXÐXYY(Y'YxYzY‚YºYÒYÔY6Z8Z-Z˜ZüZþZ\[r\t\v\‚\†\ˆ\Š\Ú\Ü\î\÷ò÷ç×ȹ®¹È¹®¹È¹È¹È¹È®ç¦›?†?çvgXh'Øhr×CJaJnHtHh™-hr×CJaJnHtH-h'Øhr×5?CJaJnHtHh'Ø5?CJaJh'Øh*-5?CJaJ h™-h'ØCJaJ h*-CJaJ h'Øh*-CJaJh'Øh*-CJaJnHtHh™-h*-CJaJnHtH-h'Øh*-5?CJaJnHtH h™-h*-CJaJ h'Ø5?h'Øh*-5?-ÐXèXþXYY(YbYxYììì‡ìììekdM*$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠT$¤d ¤d$If[$\$a$gd'Ø xYzY‚Y¼YÒYš‡‡‡$¤d ¤d$If[$\$a$gd'Øekdá*$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠTÒYÔYäY Z6Zš‡‡‡$¤d ¤d$If[$\$a$gd'Øekdu+$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠT6Z8ZHZ€Z-Zšƒpƒ$¤d ¤d$If[$\$a$gd'Ø$„h¤d ¤d$If[$\$^„ha$gd'Øekd ,$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠT-Z˜Z¬ZæZüZšƒpƒ$¤d ¤d$If[$\$a$gd'Ø$„h¤d ¤d$If[$\$^„ha$gd'Øekd?,$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠTüZþZ [F[\[šƒpƒ$¤d ¤d$If[$\$a$gd'Ø$„h¤d ¤d$If[$\$^„ha$gd'Øekd1-$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠT\[^['[b[t\v\ˆ\Š\¦\¼\Ú\šŽŽƒwkŽXXX$¤d ¤d$If[$\$a$gd'Ø

$„Ð^„Ða$gd™-

$„Ð^„Ða$gd'Ø

$

&

Fa$gd™-

$„Ð'„Ða$gd™-ekdÅ-$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠT

Ú\Ü\î\(]>]š‡‡‡$¤d ¤d$If[$\$a$gd'ØekdY.$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠTî\&]>]@]š]œ]ü]þ]^^'^¾^À^Ði8j:j<j4v®v¬}°â¹4º¬Ì

Í

ÝN݆ãîãðãòãHíJíLíâíÖôXõVûðû>¢j DT#V#õæ×æ×æ×æ×õÌÁ³¨šÁŒÁŠÁŒÁŒÁŒÁ³¨ÁwŒÁŒÁŒÁŒÁŒÁw h*-CJaJ h™-h'ØCJaJUh™-h*-6?CJ]?aJh™-h'Ø5?CJ\?aJ h*-5?CJ\?aJh™-h*-5?CJ\?aJ h™-h*-CJaJ h™-hr×CJaJh™-hr×CJaJnHtHh'Øhr×CJaJnHtH h'Øhr×CJaJ+>]@]N]†]š]š‡‡‡$¤d ¤d$If[$\$a$gd'Øekdí.$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠTš]œ]¬]æ]ü]šƒƒƒ$„h¤d ¤d$If[$\$^„ha$gd'Øekd?/$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠTü]þ]^H^^^šƒƒƒ$„h¤d ¤d$If[$\$^„ha$gd'Øekd0$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠT^^'^r^ª^¾^šƒƒƒ$„h¤d ¤d$If[$\$^„ha$gd'Øekd©0$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠT¾^À^Â^6cÎiÐi:j<j4v-|â¹h¬Ì

Ý„ã†ãð㚎ŽŽŽŽŽŽŽŽŽŽŽŽŽŽ

$„Ð'„Ða$gd™-ekd=1$$IfT- "hÖFâÿŽ‹‡€¯€ €Å ö-

6ööÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿÖ

ÿÿÿ4ÖaöŠTng c§u tín dång trong nÁn kinh t¿, mà trong ó NHTW có thà thñc hiÇn vai trò iÁu ti¿t cça mình thông qua các công chính sách tiÁn tÇ Ã trñc ti¿p iÁu chÉnh lãi su¥t ho·c gián ti¿p iÁu chÉnh quan hÇ cung c§u tín dång. Phân tích các y¿u tÑ tác Ùng lên m·t b±ng lãi su¥t cça các ngân hàng s½ cho ta lÝi gi£i khá cå thà vÁ viÇc nâng lãi su¥t và kh£ nng iÁu chÉnh gi£m lãi su¥t cça các ngân hàng trong thÝi gian này. Ngân hàng cho vay dña trên c¡ sß nguÓn vÑn ph£i tr£ lãi huy Ùng °ãc të nÁn kinh t¿, nh°ng Óng thÝi ó cing là nguÓn à dñ trï b¯t buÙc, à mua tín phi¿u b¯t buÙc... trên c¡ sß ó, ngân hàng ph£i tñ cân Ñi nguÓn vÑn kh£ dång, cân Ñi lãi su¥t à n¿u không có lÝi thì cing ph£i duy trì ho¡t Ùng cça ngân hàng. Vì th¿, toàn bÙ các tín hiÇu °ãc phát ra të NHNN nh° tng dñ trï b¯t buÙc, tng lãi su¥t c¡ b£n, mua tín phi¿u b¯t buÙc trong nhïng tháng §u nm 2008 ã buÙc các ngân hàng ph£i nâng lãi su¥t, ph£i th¯t ch·t tín dång. HiÇn thÝi, lãi su¥t huy Ùng và cho vay Áu gi£m xuÑng nh°ng nguÓn huy Ùng lãi su¥t cao còn ó, không dÅ gì ngay l­p téc có thà gi£m th­t nhiÁu. V¥n Á này Ñi vÛi các NHTM cÕ ph§n l¡i càng khó khn h¡n vì nguÓn vÑn huy Ùng lãi su¥t th¥p të tiÁn gíi thanh toán cça các doanh nghiÇp cça hÍ th­t vô cùng khan hi¿m.

Tng c°Ýng cho vay - iÁu không ¡n gi£n. Trong kinh doanh ngân hàng, ai cing có thà hiÃu r±ng viÇc cho vay cça các NHTM luôn phå thuÙc vào c£ hai phía: c£ ngân hàng - ng°Ýi cho vay và c£ ng°Ýi i vay mà ¡i diÇn là các doanh nghiÇp. Dù hiÇn nay nhiÁu ngân hàng ã r¥t có thành ý và ·t ra måc tiêu tng d° nã trong nhïng tháng cuÑi nm 2008 nh°ng viÇc cho vay cing ch°a h³n ã dÅ dàng. Cho ¿n cuÑi tháng 10/2008, k¿ ho¡ch mß rÙng quy mô cho vay cça mÙt sÑ ngân hàng chÉ thñc hiÇn °ãc kho£ng 10% - 20%. Có nhiÁu nguyên nhân khác nhau, trong ó d) nhiên nguyên nhân të phía doanh nghiÇp cing không kém ph§n quan trÍng, song n¿u xét ß góc Ù do chËu hÇ låy cça chính sách tiÁn tÇ thì lãi su¥t chính là mÙt trong nhïng nguyên nhân c¡ b£n làm gi£m h³n kh£ nng vay vÑn cça các doanh nghiÇp. Theo thÑng kê g§n ây cça HiÇp hÙi các doanh nghiÇp nhÏ và vëa thì có tÛi 60% doanh nghiÇp khó khn do lãi su¥t tng. Và kà c£ trong thÝi gian này, khi ngân hàng gi£m lãi su¥t cho vay thì doanh nghiÇp v«n th­t khó có thà vay vÑn bßi lãi su¥t v«n cao h¡n so vÛi t÷ su¥t lãi nhu­n mà nó có thà ¡t °ãc.

M·t khác, nÁn kinh t¿ khó khn, thì doanh nghiÇp không chÉ khó khn vÁ vÑn, vÁ lãi su¥t mà giá c£ §u vào cao- chi phí s£n xu¥t kinh doanh tng vÍt cing góp ph§n làm suy y¿u sñ tÓn t¡i cça nhiÁu doanh nghiÇp và do v­y viÇc tng tr°ßng tín dång cça các ngân hàng cing không ph£i dÅ dàng. Bên c¡nh ó thì sñ suy y¿u vÁ tài chính, nhïng khó khn vÁ §u ra - séc c§u gi£m - cing là nguyên nhân d«n ¿n tình tr¡ng có nhiÁu doanh nghiÇp muÑn vay vÑn ngân hàng nh°ng không vay °ãc. Do không hiÃu nhiÁu vÁ ngân hàng nên có ng°Ýi cho r±ng ngân hàng gây khó cho doanh nghiÇp, tuy nhiên, vÛi nhïng ng°Ýi trong nghÁ thì iÁu này l¡i quá rõ ràng - ho¡t Ùng chç y¿u cça ngân hàng là huy Ùng vÑn à cho vay, không có mÙt lý do gì có thà khi¿n các ngân hàng huy Ùng °ãc nguÓn rÓi mà l¡i không muÑn cho vay ra c£, ch³ng qua do kinh doanh khó khn, do ch°a chéng minh °ãc hiÇu qu£ cça viÇc sí dång vÑn vay và kh£ nng tr£ nã th¥p nên hÍ ã không °ãc ngân hàng ch¥p nh­n cho vay. VÑn d) viÇc kinh doanh cça ngân hàng là dña trên nhïng Óng vÑn °ãc huy Ùng të nÁn kinh t¿, cho dù ngân hàng có khó khn nh° th¿ nào thì viÇc hoàn tr£ tiÁn gíi khi ¿n kó h¡n cing không bao giÝ °ãc ch­m trÅ. iÁu ó ã buÙc ngân hàng ph£i të chÑi vÛi nhïng dñ án vay không ç chu©n và do v­y ã làm h¡n ch¿ kh£ nng cho vay cça các ngân hàng.

Sñ t°¡ng tác giïa các ngân hàng có ph§n suy gi£m - cing là mÙt hÇ låy do viÇc v­n dång chính sách tiÁn tÇ thÝi gian qua mang l¡i. N¿u nh° quá trình t¡o tiÁn cça các ngân hàng °ãc thñc hiÇn trong khi các ngân hàng ti¿n hành các ho¡t Ùng kinh doanh thì chính quá trình ó l¡i là b±ng chéng vÁ mÑi liên hÇ g¯n bó, không thà tách rÝi giïa các ngân hàng trong quá trình ho¡t Ùng. M×i ngân hàng có thà có måc tiêu riêng, có chi¿n l°ãc ho¡t Ùng riêng, có th°¡ng hiÇu riêng... cùng vÛi nhiÁu iÃm khác biÇt. Song, trong quá trình t¡o tiÁn thì t¥t c£ Áu giÑng nh° ang cùng di chuyÃn trên mÙt con thuyÁn. Ngay c£ khi sóng yên, biÃn l·ng thì t¥t c£ nhïng ng°Ýi chèo thuyÁn ã ph£i chung mÙt h°Ûng ché ëng nói ¿n khi sóng to, gió lÛn. Chính vì v­y, trong ho¡t Ùng ngân hàng, òi hÏi giïa các thành viên ph£i có sñ t°¡ng tác, h× trã l«n nhau à cùng tÓn t¡i và phát triÃn, nh¥t là trong nhïng hoàn c£nh ·c biÇt khó khn, n¿u không t°¡ng tác h× trã mà còn xô ©y nhau thì ch¯c ch¯n bão táp s½ ­p xuÑng - khçng ho£ng toàn hÇ thÑng, lúc ó th­t khó có thà tÓn t¡i. Thñc ra các ngân hàng Áu th¥u hiÃu sñ ràng buÙc ó, song có nhïng kho£nh kh¯c r¥t ng¯n trong nhïng tháng §u nm 2008, nhiÁu ngân hàng ph£i Ñi diÇn vÛi v¥n Á thanh kho£n, nhïng yêu c§u g¥p gáp, kh©n tr°¡ng c£ vÁ thÝi gian và sÑ l°ãng ã buÙc các ngân hàng ph£i °a ra nhïng ph°¡ng án xí lí v¥n Á thanh kho£n mÙt cách quy¿t liÇt. TiÁn huy Ùng vÁ ã cho vay rÓi - cho vay thì luôn luôn có thÝi h¡n, kà c£ ¿n h¡n tr£ nã thì viÇc òi nã còn khó khn, ché ëng nói ¿n viÇc ch°a ¿n h¡n tr£ nã; dñ trï cing chÉ có méc Ù vëa ph£i, l¥y gì à tng dñ trï b¯t buÙc, Óng thÝi mua tín phi¿u có thÝi h¡n b¯t buÙc...? Các ngân hàng ph£i lên k¿ ho¡ch, v¡ch chi¿n l°ãc thanh kho£n cho tëng giÝ - làm sao tránh khÏi viÇc chiêu då khách hàng cça nhau; sí dång công cå lãi su¥t ép nhau... Th­t lo l¯ng khi ngay trên thË tr°Ýng liên ngân hàng, các ngân hàng cing ã có lúc Ñi xí vÛi nhau nh° không ph£i hÍ ang trong cùng mÙt tr­n tuy¿n chÑng l¡m phát - lãi su¥t cho vay giïa các ngân hàng có lúc lên ¿n 43%/nm - mÙt con sÑ không thà ngÝ tÛi.

Nã x¥u và rçi ro tiÁm ©n tng lên. Lãi su¥t cao, th¯t ch·t tín dång, giá c£ nguyên v­t liÇu tng vÍt... là nhïng gánh n·ng è lên vai các doanh nghiÇp. Trong hoàn c£nh ó, rõ ràng các dñ án ang ho¡t Ùng không thà ti¿n hành bình th°Ýng, các dñ án mÛi không thà b¯t §u °ãc, mÍi ho¡t Ùng s£n xu¥t kinh doanh không thà có c¡ hÙi à duy trì Õn Ënh và doanh nghiÇp ã g·p không ít khó khn khi ph£i °¡ng §u vÛi nhïng thay Õi th¥t th°Ýng cça nÁn kinh t¿: lúc giá c£ lên cao - chi phí nguyên v­t liÇu tng vÍt, khi giá c£ gi£m xuÑng - s£n ph©m làm ra không thà bán giá cao& Nã mÛi ã không vay °ãc thì nã ci cing không dÅ gì tr£ °ãc - nã chÓng nã, nã Íng, nã khó thu hÓi, £o nã... có nhiÁu c¡ hÙi phát sinh, rçi ro tiÁm ©n tng lên. Không thà khác °ãc, sñ khó khn cça doanh nghiÇp l¡i gây h­u qu£ ng°ãc l¡i cho ngân hàng.

iÁu hành chính sách tiÁn tÇ - mÙt sÑ iÃm c§n l°u ý

M·c dù cho ¿n nay, tình hình kinh t¿ khá Õn Ënh, ho¡t Ùng cça các ngân hàng có nhiÁu chuyÃn bi¿n tích cñc, lòng tin cça ng°Ýi dân cing ang d§n d§n °ãc hÓi phåc, song trên thñc t¿, nhïng tác Ùng trái chiÁu cça chính sách tiÁn tÇ v«n còn £nh h°ßng không nhÏ ¿n ho¡t Ùng cça các ngân hàng và thông qua ó £nh h°ßng ¿n nÁn kinh t¿... V¥n Á này c§n °ãc th£o lu­n mÙt cách nghiêm túc, bßi l½ ngân hàng là n¡i cung c¥p vÑn - iÁu kiÇn §u vào cho mÍi quá trình s£n xu¥t kinh doanh cça các doanh nghiÇp, n¿u kh£ nng ti¿p c­n nguÓn vÑn ngân hàng g·p khó khn, mÍi ho¡t Ùng s£n xu¥t kinh doanh s½ không thà ti¿n hành bình th°Ýng °ãc và nh° v­y, kinh t¿ khó có thà tng tr°ßng. Nh¥t là trong iÁu kiÇn mà l¡m phát ang °ãc kiÃm soát, nh°ng gi£m phát và suy thoái kinh t¿ - n×i lo chung cça xã hÙi, l¡i ang có d¥u hiÇu xu¥t hiÇn: thË tr°Ýng b¥t Ùng s£n tuy có d¥u hiÇu råc rËch nh°ng v«n trong tình tr¡ng óng bng, thË tr°Ýng chéng khoán ang trong giai Ían cÑ g¯ng nh°ng v«n trÓi såt b¥t th°Ýng, thË tr°Ýng hàng hóa cing trong tình tr¡ng suy gi£m (cung c§u Áu khó khn, giá c£ thì £o chiÁu)& à gi£m bÛt nhïng tác Ùng trái chiÁu cça chính sách tiÁn tÇ c§n l°u ý mÙt sÑ v¥n Á sau:

Th­n trÍng khi Óng thÝi sí dång nhiÁu công cå iÁu hành chính sách tiÁn tÇ.

ViÇc sí dång Óng thÝi nhiÁu công cå iÁu hành chính sách tiÁn tÇ là viÇc làm bình th°Ýng, trên lý thuy¿t và c£ thñc tiÅn, cing không có nguyên t¯c nào quy Ënh vÁ v¥n Á này. Tuy nhiên, thË tr°Ýng là n¡i r¥t nh¡y c£m và nó chính là n¡i ph£n ánh séc sÑng cça nÁn kinh t¿. DiÅn bi¿n cùng vÛi nhïng ph£n éng mãnh liÇt cça thË tr°Ýng vào nhïng tháng §u nm 2008 và nhïng d° âm cça nó cho ¿n hôm nay- nhïng ngày cuÑi cùng cça nm 2008 ã cho ta mÙt bài hÍc sâu s¯c vÁ v¥n Á này. Vì th¿, c§n ph£i h¿t séc th­n trÍng Ñi vÛi m×i quy¿t Ënh liên quan ¿n sñ v­n Ùng cça tiÁn tÇ, tr°Ûc khi v­n hành ph£i quan sát kù diÅn bi¿n, dñ ki¿n °ãc nhïng ph£n éng có thà cça thË tr°Ýng à cân nh¯c vÁ lo¡i công cå sí dång, vÁ méc Ù c§n thi¿t, vÁ liÁu l°ãng cing nh° cách théc v­n hành m×i công cå và luôn tránh nhïng gi£i pháp sÑc - gi£i pháp có thà dÓn các ngân hàng vào nhïng tình huÑng nguy hiÃm.

Lãi su¥t là công cå linh ho¡t, áng °ãc cân nh¯c à sí dång nh¥t. M·c dù m×i công cå có nhïng ·c tính, kh£ nng tác Ùng ¿n thË tr°Ýng theo nhïng cách khác nhau, vÛi méc Ù cing không giÑng nhau, song cho dù công cå nào thì tín hiÇu cuÑi cùng cça nó sau khi phát ra cing d«n ¿n sñ thay Õi vÁ giá - lãi su¥t, dù ó là tng t÷ lÇ dñ trï b¯t buÙc hay mua tín phi¿u b¯t buÙc& Vì v­y, hãy sí dång hïu hiÇu công cå lãi su¥t à iÁu ti¿t. Có thà nói, trong các lo¡i lãi su¥t thì lãi su¥t thË tr°Ýng liên ngân hàng s½ phát ra tín hiÇu phù hãp nh¥t, lãi su¥t này không chÉ chËu sñ chi phÑi cça cung c§u vÑn mà còn chËu £nh h°ßng, tác Ùng cça lãi su¥t chÉ ¡o phát ra të NHNN: lãi su¥t tái c¥p vÑn, lãi su¥t chi¿t kh¥u. Lãi su¥t thË tr°Ýng liên ngân hàng ·c biÇt phát huy tác dång trong iÁu kiÇn khó khn vÁ thanh kho£n cça các NHTM.

Thay Õi quan iÃm vÁ chi phí ph£i tr£ cho viÇc iÁu hành chính sách tiÁn tÇ. à ¡t °ãc måc tiêu ·t ra kà c£ måc tiêu cça chính sách tiÁn tÇ trong tëng thÝi kó Áu có nhïng cái giá ph£i tr£ - ó là nhïng chi phí, nhïng tÑn kém c§n thi¿t. Không thà ¡n gi£n cho r±ng dñ trï b¯t buÙc thì không ph£i tr£ lãi su¥t hay mua bán gi¥y tÝ có giá trên thË tr°Ýng mß thì nh¥t thi¿t ph£i có chênh lÇch (lãi nhu­n)... ViÇc iÁu chÉnh tng lãi su¥t tr£ cho dñ trï b¯t buÙc thÝi gian g§n ây cing là sñ thay Õi áng kà vÁ quan iÃm. Còn Ñi vÛi công cå thË tr°Ýng mß, khi thñc hiÇn viÇc mua bán gi¥y tÝ có giá trên thË tr°Ýng này cing chính là lúc NHNN thñc hiÇn viÇc sí dång công cå thË tr°Ýng mß Ã ¡t måc tiêu cça chính sách tiÁn tÇ ché không ph£i à kinh doanh, vì th¿, trong nhiÁu tình th¿ b¯t buÙc, NHNN ph£i sí dång c¡ ch¿ giá à iÁu ti¿t b±ng cách ·t giá cao lên à mua cho °ãc - n¿u muÑn phát hành tiÁn vào l°u thông và ng°ãc l¡i, Ënh giá th¥p xuÑng à bán cho °ãc - n¿u muÑn hút tiÁn të l°u thông vÁ. Nh° v­y, m·c dù là ng°Ýi Ënh giá nh°ng có lúc NHNN cing v«n ph£i mua giá cao và bán giá th¥p - ó là mÙt lo¡i chi phí buÙc ph£i tr£.

Ngo¡i tÇ mua vào c§n ph£i °ãc sí dång có hiÇu qu£. (HiÇn nay, ta ã thñc hiÇn úng cam k¿t vÛi Quù tiÁn tÇ quÑc t¿, tháng 4/2003, t÷ lÇ k¿t hÑi °ãc °a vÁ 0% à t¡o iÁu kiÇn cho các doanh nghiÇp chç Ùng sí dång nguÓn ngo¡i tÇ thu °ãc.). §u nm 2008, NHNN mua vào mÙt l°ãng ngo¡i tÇ khá lÛn và vì th¿, mÙt sÑ l°ãng VND r¥t lÛn ã °ãc ©y vào l°u thông, góp ph§n không nhÏ trong viÇc Ùi giá c£ hàng hóa, nhiÁu ý ki¿n không Óng tình vÛi cách làm này. Tuy nhiên, v¥n Á ·t ra là: N¿u không chuyÃn qua VND, thì b±ng cách nào các doanh nghiÇp, các cá nhân có thà sí dång nguÓn ngo¡i tÇ này? âu có ph£i lúc nào các doanh nghiÇp và cá nhân Áu có thà °ãc chç Ùng sí dång nguÓn thu ngo¡i tÇ Ã nh­p kh©u hàng hóa? H¡n nïa, mÙt thñc t¿ không thà phç nh­n là ß n°Ûc ta, ng°Ýi ta v«n dùng USD à mua bán, trao Õi khá tñ do (m·c dù không °ãc phép) mà viÇc dùng USD thay th¿ cho VND trong các giao dËch trên ¥t ViÇt Nam còn nguy hiÃm h¡n nhiÁu. Vì v­y, ngo¡i tÇ c§n ph£i °ãc t­p trung vào tay Nhà n°Ûc à sí dång hiÇu qu£ cho nhïng nhu c§u chính áng cça quÑc gia và h¡n ch¿ tình tr¡ng ôla hoá nÁn kinh t¿, cho nên dù không hành chính hoá v¥n Á này, song, n¿u doanh nghiÇp, cá nhân nào có nhu c§u bán ngo¡i tÇ là ngân hàng không °ãc të chÑi. T¥t nhiên, NHTM thì mua cça doanh nghiÇp, cça dân; NHNN thì mua l¡i cça các NHTM. ViÇc làm ó Óng ngh)a vÛi phát hành tiÁn vào l°u thông, v¥n Á s½ trß nên bình th°Ýng n¿u nh° nguÓn ngo¡i tÇ °ãc sí dång mÙt cách có hiÇu qu£, t¡o ra nguÓn hàng £m b£o sñ cân Ñi vÛi sÑ l°ãng VND ã phát ra. Vì th¿, mÙt m·t, khi phát hành tiÁn Óng mua ngo¡i tÇ ph£i luôn i kèm vÛi gi£i pháp hút tiÁn Óng vÁ - sí dång công cå thË tr°Ýng mß, công cå lãi su¥t... Ngoài ra, v¥n Á qu£n lý quù dñ trï ngo¡i hÑi cça Nhà n°Ûc cing ph£i °ãc quan tâm, ph£i t­p trung vÁ mÙt mÑi ó là NHNN - ¡i diÇn cho Nhà n°Ûc trong viÇc iÁu hành chính sách tiÁn tÇ. Ngo¡i tÇ là cça quÑc gia, không vì lãi ích riêng mà à phân tán r£i rác gây khó khn cho viÇc iÁu hành chính sách tiÁn tÇ và cing c£n trß viÇc qu£n lý và sí dång chúng mÙt cách hiÇu qu£.

Nh­n Ënh úng vai trò cça thË tr°Ýng tiÁn tÇ Ã có h°Ûng tác Ùng thích hãp ¿n ho¡t Ùng cça các thË tr°Ýng. M×i thË tr°Ýng Áu có mÙt vË trí quan trÍng trong nÁn kinh t¿ và có nhïng ·c iÃm riêng có cça nó, tuy nhiên, thË tr°Ýng nào có t÷ su¥t sinh lÝi cao h¡n thì nó hút tiÁn m¡nh h¡n và do v­y, giá c£ hàng hoá trên thË tr°Ýng này s½ tng lên và ng°ãc l¡i. Nguyên t¯c bình thông nhau giïa các thË tr°Ýng thà hiÇn khá rõ ß n°Ûc ta trong nhïng tháng qua. Vào nhïng tháng §u nm 2007, khi giá chéng khoán có xu h°Ûng gi£m xuÑng thì giá b¥t Ùng s£n Ùt ngÙt nóng sÑt và vào nhïng tháng cuÑi nm 2007, §u nm 2008, rõ ràng giá c£ hàng hoá trên thË tr°Ýng hàng hoá và thË tr°Ýng vàng tng cao là có vai trò cça l°ãng tiÁn °ãc dÓn vÁ të thË tr°Ýng chéng khoán và thË tr°Ýng b¥t Ùng s£n, khi hai thË tr°Ýng này t¯c ngh½n. NÁn kinh t¿ muÑn phát triÃn thì các thË tr°Ýng ph£i °ãc v­n hành mÙt cách Óng bÙ, song éng trên h¿t và có thà t¡o sñ g¯n k¿t, liên thông giïa các thË tr°Ýng chính là thË tr°Ýng tiÁn tÇ bßi vì tiÁn chính là dòng ch£y l°u thông giïa các thË tr°Ýng, khi dòng ch£y này bË ch·n l¡i thì l­p téc các thË tr°Ýng trß nên ông céng, không thà v­n hành °ãc. Nói nh° v­y không có ngh)a là sñ trì trÇ cça nÁn kinh t¿ là l×i t¡i ngân hàng, bßi ngân hàng cing chÉ là mÙt hiÇn thân vÁ nhu c§u cça xã hÙi, nó cing chËu sñ chi phÑi cça các y¿u tÑ kinh t¿ vÑn ang tÓn t¡i - tiÁn chÉ v­n Ùng khi có sñ v­n Ùng cça hàng hóa. Khi các thË tr°Ýng khác suy såp cing s½ là hiÃm hÍa, là nguy c¡ cho thË tr°Ýng tiÁn tÇ, cho hÇ thÑng ngân hàng - hÇ thÑng huy¿t m¡ch cça nÁn kinh t¿. Vì v­y, các gi£i pháp °a ra ph£i úng lúc, úng thÝi iÃm, ph£i t¡o sñ liên k¿t tÑt h¡n, hiÇu qu£ h¡n giïa thË tr°Ýng tiÁn tÇ vÛi các lo¡i thË tr°Ýng. MÍi sñ can thiÇp không kËp thÝi hay vÙi vàng Áu có thà làm ng°ng trÇ các ho¡t Ùng trên các thË tr°Ýng và khi muÑn nó hÓi phåc trß l¡i thñc sñ không ph£i viÇc dÅ dàng.

Tóm l¡i, viÇc sí dång các công cå chính sách tiÁn tÇ Ã iÁu ti¿t ho¡t Ùng ngân hàng và thông qua ó iÁu ti¿t các ho¡t Ùng kinh t¿ là nhïng ho¡t Ùng th°Ýng ngày, tuy nhiên à v­n hành các công cå ny mÙt cch cÉ hiÇu qu£ th m·c d lu)n ph£i tùn thç nhïng nguyân t¯c nh¥t Ënh song m·t khác l¡i không thà r­p khuôn, máy móc mà r¥t c§n sñ sáng suÑt, linh ho¡t và nh¡y bén.