Cách đây không lâu, ghé chơi nhà chị bạn tại một khu dân cư ven thành phố, tôi rất bất ngờ khi sau bữa cơm, con gái đầu lòng của chị, năm nay 11 tuổi, nhanh nhẹn dọn dẹp bàn ghế, rồi bê mâm ra rửa bát đũa. Rửa xong, trong lúc mẹ ngồi nói chuyện với khách, cô bé lại bày trò chơi dỗ dành em trai 3 tuổi đang quấy khóc. Khi nghe tôi khen giỏi, cô thích chí khoe: "Con biết xếp quần áo, lau nhà, nhặt rau nữa. Mấy hôm mẹ đi làm, bà ngoại không được khỏe, con phụ giúp việc nhà để ngoại nghỉ ngơi...".

Nhìn con gái ngoan ngoãn ra dáng chị cả đảm đang, hạnh phúc ngời lên trong ánh mắt bạn tôi. Nhà cửa đơn chiếc, hai vợ chồng đi làm suốt ngày, khi con gái vào lớp Hai, chị chỉ dạy con làm những việc đơn giản, phù hợp với tuổi. Những lần hai mẹ con cùng làm việc nhà, chị thường tâm sự để con thấu cảm sự vất vả của ông bà, bố mẹ mà thêm yêu quý gia đình, người thân. Sau hai năm rèn luyện, con gái chị dần chững chạc, chăm ngoan, học giỏi, làm gương cho em.

Chuyện của cô bé 11 tuổi này khiến tôi nhớ ngay đến bé Lệ Quyên trong xóm. Mới học lớp Ba, cũng là "phụ tá" đắc lực của mẹ, Quyên biết nấu những món thông thường như cá kho, trứng chiên, rau luộc... và mấy tháng nay, còn học làm vài loại bánh cùng mẹ. Chị Hồng, mẹ Quyên kể với niềm tự hào: "Bà ngoại ốm, đi lại khó khăn, bé hiểu tính ý ngoại, xoa bóp chân tay, biết cách dỗ ngoại uống thuốc, ăn cơm. Có con gái đỡ đần, tôi vơi phần vất vả, nhiều hôm con ở sát bên ngoại trong khoảng thời gian không phải tới trường". Hiểu tâm lý con trẻ nên chị thường khen ngợi, động viên con, ngay cả khi bé không làm đúng như mẹ hướng dẫn mà muốn phá cách, làm theo ý mình. Dù kết quả không như ý, chị không nặng lời hay quát mắng, mà cặn kẽ giải thích để con biết đúng sai. Thỉnh thoảng chị còn thưởng cho bé những món quà yêu thích để khuyến khích con làm tốt hơn.

Thực tế ở các gia đình, không phải phụ huynh nào cũng tập cho con làm việc nhà như các bà mẹ trên. Có người sợ con làm hư hỏng, đổ vỡ, mất công dọn dẹp nên ôm đồm tự mình làm hết, hoặc ưu tiên dành thời gian để con học và quan niệm chỉ cần học giỏi là đủ. Điều này khiến nhiều trẻ ỷ lại, trở nên lười biếng, thụ động, thậm chí việc chăm sóc bản thân một cách đơn giản như vệ sinh cá nhân, tắm rửa, có khi cũng phải nhờ người lớn. Tôi từng chứng kiến một em gái học lớp Tám rồi vẫn để mẹ soạn sách vở, chuẩn bị quần áo trước khi đi học; hoặc nhờ mẹ nấu giúp gói mì hay cơm bưng nước rót tận nơi...

Trò chuyện với nhiều phụ huynh, chúng tôi thấy đa số đều công nhận, chỉ dẫn con làm việc nhà sớm không những giúp trẻ phát triển các kỹ năng mềm, mà còn mang lại ích lợi như hiểu được giá trị lao động, biết chia sẻ, sống trách nhiệm hơn với bản thân, gia đình và, chan hòa với mọi người. Chị Hồng, người mẹ kể trên còn đúc kết kinh nghiệm: "Nên dạy cho con làm việc nhà càng sớm càng tốt và phải kiên nhẫn để rèn dũa, uốn nắn trẻ. Theo thời gian, con sẽ dần trưởng thành, biết cách cư xử hơn qua những công việc đơn giản thường ngày".

ST.