Có dịp thả bước ở ngõ phố Hà Nội những ngày tháng Ba mới có thể bắt gặp những gánh hàng thô mộc chở đầy hoa bưởi sắc trắng tinh khôi, đưa hương nồng nàn.

Hoa bưởi thường bắt đầu nở rộ từ tháng Ba báo hiệu thời điểm chuyển giao kết thúc cái se lạnh mùa Xuân sang mùa mới. Người Hà Nội thường bảo mùi hương dịu dàng của hoa bưởi là biểu tượng cho tháng Ba ở đất Hà Thành. Chính vì lẽ đó mua đôi chùm hoa bưởi mỗi sớm mai trở thành thói quen của nhiều người. Người ta mua hoa bưởi về để nấu chè, ướp mía, bột sắn, làm tinh dầu... hoặc đơn giản là vì thích hương thơm dịu mát của loài hoa này. Hoa bưởi chỉ rộ độ tháng Ba nhưng bà nội trợ đất kinh kỳ lại sáng tạo ra biết bao món ngon với hoa. Họ đem về ướp sắn dây để đến mùa Hè uống cho mát, hay thả vài bông vào bát nước đường ăn tào phớ cho thơm. Có nhà lại đem cất thành tinh dầu hoa bưởi để dành đến tháng Tám làm bánh dẻo... Giản dị khó ngờ còn có món mía ướp hoa. Cái thú ăn của người Hà Nội cũng lắm công phu và đặc biệt cũng bởi sự vận dụng sáng tạo hương liệu tự nhiên. Nếu không có nhu cầu cầu kỳ thú ẩm thực, đơn giản họ mua hoa về cắm trong lọ nhỏ để khắp nhà nhè nhẹ quyện hương hoa. Chưng một chùm hoa bưởi để tạo thành không gian thơm mát dễ chịu những ngày chuyển mùa cũng thành nếp quen. Ra đường gặp hình ảnh các bà các mẹ quẩy gánh hàng hoa mang hương quê đánh thức cả giác quan, về đến nhà cũng nghe ngạt ngào hoa bưởi trong từng thức quà, đúng như câu: "Hoa bưởi thơm cho lòng xao xuyến". Sự thanh tao đầy lưu luyến từ sắc đến hương hoa tạo thành một thứ văn hóa thưởng thức âm thầm trôi chảy trong nếp sống.

Ngắm nghía những xe hoa xinh xắn cũng sẽ thành kỷ niệm như một biểu tượng sang mùa. Chỉ một màu trắng thôi và cũng chẳng có biển quảng cáo thì hương bưởi thơm lừng khắp phố đã là lời mời chào hấp dẫn nhất khiến ai đi qua cũng phải dừng bước rồi. Để lựa được những cành hoa đẹp nhất, người bán phải thức dậy cắt cành từ sáng sớm, khi những giọt sương vẫn còn đọng trên lá, sau đó bó lại thành từng chùm mang đi bán. Không giống như những loài hoa khác, hoa bưởi chỉ chơi được từ 1-2 ngày là hết hương hoặc rụng cánh phải thay hoa mới. Cũng bởi mùa hoa bưởi ngắn nên có người vì muốn níu giữ hương thầm nên thơ của tháng Ba nên mỗi ngày lại ghé hàng hoa nâng niu một chùm đem về. Hoa bưởi có lẽ là một ký ức gắn với thôn quê bởi nét dân dã nhưng lại hiển hiện đầy thanh tao trong nếp sống thị thành.

Những gánh hàng rong chở hoa bưởi trắng muốt tỏa hương thơm dịu làm nên nét chấm phá rất riêng cho Hà Nội giữa thời tiết đỏng đảnh.

ST.