Thế giới đang nghiên cứu tìm kiếm một giải pháp có thể thay thế loại nhựa, nilon trong đời sống con người. Từ việc phát hiện muối biển có lẫn hạt vi nhựa, bao tử cá chứa toàn rác thải nhựa, một hòn đảo do những chai lọ nhựa hình thành giữa đại dương... đã thôi thúc các nhà khoa học nhìn lại sự nguy hiểm của loại chất liệu mà chỉ tốn mấy phút sản xuất ra nhưng mất cả 500 năm mới tiêu hủy được.

Ðầu tiên, các quán cà phê Starbucks tại Mỹ, Anh, Hongkong... thay ống hút nhựa thành ống hút giấy..., kéo theo những kêu gọi hành động hạn chế rác thải nhựa khắp thế giới. Mới đây nhất, báo chí đưa tin một hệ thống siêu thị tại Bangkok - Thái Lan đã gói hàng bằng lá chuối.

Thế hệ 5X của chúng tôi một thời không xa lạ gì với hình ảnh cái gì cũng gói lá chuối và cột bằng dây chuối. Tôi nhớ vào tiệm tạp hóa mua một cắc me nấu canh chua, người bán xé dọc miếng lá chuối rồi múc một muỗng me đặt vào, quấn tròn và đưa cho khách. Mỗi lần mẹ đi chợ bày thức ăn ra... Ôi thôi, từ miếng thịt, con cá, đến nửa trái thơm... đều được gói bằng lá chuối. Bó rau, bó cải... được cột dây chuối. Lá chuối hiện diện trong mọi ngóc ngách của cuộc sống người Sài Gòn nói riêng và dân miền Nam nói chung thời bấy giờ.

Chắc chắn không ai có thể quên những gói xôi được gói bằng lá chuối. Những loại có nước dừa như xôi nếp than hoặc chuối xào dừa, sau khi ăn xong phần "cái", không gì thú vị bằng liếm nước dừa và một ít muối mè còn sót lại trên miếng lá lành lạnh. Thuở đó, người ta múc xôi bằng chiếc "muỗng" cắt từ lá dứa gai hoặc gân giữa của lá chuối. Nói chung, tất cả từ tự nhiên. Sau khi ăn xong, hoặc soạn thức ăn trong giỏ ra, lá chuối bỏ ngoài sân đến chiều hoặc trễ lắm là sáng hôm sau, lá khô quéo lại rồi tự hủy thành phân bón thực vật nếu được bỏ nơi gốc cây.

Rồi không biết từ bao giờ, có lẽ thập niên 80, bao xốp, bao nilon có mặt trong đời sống. Người ta thấy bao nhựa tiện lợi quá nên đua nhau dùng, lá chuối tự nhiên biến mất hẳn. Một cô bạn thế hệ 7X, quê ở một tỉnh miền Ðông Nam Bộ kể, hồi cô còn nhỏ, vẫn nhớ những bụi chuối sau nhà khi ra lá đủ già, có người vào tận vườn để mua, bó thành từng bó mang về, rọc ra để gói hàng. Sự ra đời của các sản phẩm công nghiệp đã khiến không còn ai đến các vườn chuối mua lá nữa. Lá chuối già, héo khô, ngã gục xuống gốc như khóc cho một "thời hoàng kim" không còn.

Nhưng khi nhận ra tác hại của đồ nhựa đến môi trường, các nước nhiệt đới lại nhớ ngay đến những vật dụng từ thiên nhiên. Ở Việt Nam, giữa lòng Sài Gòn, cũng đang có trào lưu thay đổi ống hút nhựa bằng các sản phẩm thân thiện với môi trường như ống hút làm từ tre hay tinh bột. Và dù chưa phổ biến nhưng đã thấy sự xuất hiện của những hàng bán xôi dùng lá chuối để gói như quán Xôi Lá Chuối, xôi Xéo...

Thật vui trước sự thay đổi ngoạn mục này. Từ lâu, tôi đã mong mình có dịp được reo lên: Chào mừng lá chuối trở lại!

ST.