Cuộc sống làm thuê rày đây mai đó chẳng đủ nuôi thân, cuối cùng cậu tôi quyết định về quê sắm thuyền ghe và ngư cụ theo nghề sông nước. Cái nghề này tuy cho thu nhập ổn định hơn nghề phụ hồ trước đây của cậu nhưng khổ cực muôn phần. Nhất là vào những ngày mưa rét, khi mọi người đang còn say giấc trong chăn ấm nệm êm, thì 3 giờ sáng cậu đã phải dậy chèo ghe, bơi dọc sông thả lừ, kéo lưới bắt cá, rồi đưa ra chợ bán. Những hôm lưới nặng cá tôm, cậu thường ghé nhà tôi biếu ít cá để nấu ăn. Khi thì mớ cá mại, cá diếc, khi thì mớ tôm, mơ tép, thỉnh thoảng là mớ ốc sông... đang còn tươi rói.

Sáng nay khi chở cá đi bán, cậu lại tạt xe vô nhà đưa cho tôi bao cá ngạnh gần cả kí. Mạ tôi ái ngại bảo cậu để cá lại bán, nhưng cậu gạt tay: "Chị cứ lấy mà nấu. Trời nắng như ri có chén canh chua cá ngạnh may ra mới nuốt trôi cơm". Mặc dù thời điểm này vẫn chưa bước vào mùa cá ngạnh nhưng với biệt tài săn cá ngạnh "có hạng" của cậu thì cứ như rằng hôm nào có trận mưa dông thì hôm sau trong mẻ lưới cậu thả lại được mớ cá ngạnh béo ngậy. Biết gia đình tôi ghiền món cá ngạnh nên mỗi khi săn bắt được loài cá này, cậu luôn để dành cho.

Hồi trước, ở con sông quê tôi cá ngạnh rất nhiều. Thời điểm ấy loài cá này bán rẻ lắm, thậm chí cũng chẳng ai muốn mua. Người ta cho rằng loài cá này ăn tạp, thịt bẩn, không dám ăn. Lúc đó, cá ngạnh là món ăn chỉ dành cho những nhà nghèo.

Mỗi hôm túng thức ăn, ba tôi lại ra đồng đào giun đất để câu cá ngạnh. Với kinh nghiệm của một "tay sành câu" nên chỉ trong vài giờ buông câu, ba tôi lại mang về cả vợt cá ngạnh. Mạ chọn lựa những con còn bơi khỏe bỏ vào ang nước để dự trữ chế biến món ăn cho những ngày sau. Nào cá ngạnh nướng, cá ngạnh kho nghệ, cá ngạnh kho ớt xanh, cá ngạnh om chuối, hay cá ngạnh nấu canh bắp chuối, canh chua... bao nhiêu là món ngon và dinh dưỡng được mạ khéo léo chế biến, khiến trong bữa cơm chị em tôi cứ ngập tiếng xuýt xoa "Chao ôi, răng mà mạ nấu ngon rứa".

Trong danh sách các món ăn từ cá ngạnh do mạ chế biến kể trên, tôi đặc biệt thích món canh cá ngạnh nấu khế chua. Ở món ăn này đã bật lên hương vị khó pha lẫn của loài cá ngạnh, vừa giữ được độ ngọt thơm của thịt cá.

Để món canh ngon đúng điệu, cá ngạnh sau khi bắt về, mạ lăn với tro bếp cho bay phần nhớt bám chung quanh. Sau đó cắt râu, chặt ngạnh, bỏ ruột, rồi xát với nước cốt khế chua và rửa sạch. Tiếp đến, mạ ướp cá với các loại gia vị cho thấm. Trong khi chờ cá ngấm gia vị, mạ ra vườn hái vài trái khế và nắm lá ném vào rửa sạch. Để giảm độ chua của món canh, mạ xắt khế thành lát mỏng và vắt bớt nước. Lúc này mọi thứ đã sẵn sàng, mạ lấy củ ném giã dập cho vào xoong phi ngả vàng rồi đổ cá vào xào. Đến khi thịt cá săn lại thì cho tiếp khế vào đảo sơ qua rồi đổ nước vào. Nước sôi, mạ tắt lửa, nêm lại gia vị cho vừa miệng và cho lá ném xắt vào. Một mùi thơm tỏa khắp gian bếp khiến chị em tôi cứ nôn nao cánh mũi.

Thưởng thức món canh cá ngạnh nấu khế, tôi như lọt vào thế giới của các mùi vị khác nhau. Đó là vị ngọt béo của cá ngạnh, vị chua của khế, vị cay của tiêu ớt, xen vào hương thơm nồng của ném... tất cả hòa quyện nhau tạo nên một món ăn dân dã mà say lòng người.

ST.