Chẳng hiểu vì đâu, cá bống ở khúc sông Cà Ty ngay nhà tôi ở hồi đó có rất nhiều, cá chỉ ở sát mé sông nơi có nhiều gốc cây bần, cây keo để sinh sống nên bắt rất dễ dàng, chỉ cần cái rổ hoặc cái chụp bằng tre đi sục sục theo các gốc cây khoảng 1 giờ là đã có mớ cá bống tươi ngon. Cá bống ngon nhất là vào mùa xuân hè, lúc đó thịt cá vừa béo, vừa bùi, làm món gì cũng ngon.

Theo lời mẹ nói có nhiều loại cá bống, nhưng để làm món cá bống kho quẹt ngon nhất là loại cá bống cát. Cá để kho quẹt phải nhỏ bằng đầu ngón tay út, mình tròn, màu vàng nhạt, cá càng nhỏ càng ngon. Để không mất nhiều thời gian cho việc làm cá, chỉ cần bỏ cá vào rổ, trộn chút muối dùng tay chà xát để sạch vảy, rồi cắt đầu rút ruột, rửa sạch để ráo. Ướp cá với chút muối, chút nước mắm ngon, đường, bột ngọt, phi hành băm thật thơm mới cho cá vào trộn đều... và để cá có màu nâu đỏ cho một muỗng nước màu đặc quánh được làm từ đường tán cho vào cá, để khoảng 15 phút cho cá thấm đều thì kho. Mẹ nói, muốn cá kho quẹt thiệt ngon phải kho bằng nồi đất, để lửa nhỏ cho nồi cá âm ỉ sôi, như vậy gia vị mới thấm vào cá. Khi nước cá đã sền sệt, săn thịt thì tắt bếp. Để tăng thêm hương vị cay nồng, mẹ cho thêm vài trái ớt đỏ và tóp mỡ heo trên mặt cá, đậy nắp chừng vài phút cho vị cay của ớt và mùi thơm của tóp mỡ lan tỏa vào thịt cá.

Sông Cà Ty bây giờ không còn trong lành như xưa nữa. Nước bị ô nhiễm, cá cũng ít đi. Giờ đây, mẹ tôi đã già, thỉnh thoảng tôi mua mớ cá bống của mấy cô chú trong xóm còn giữ nghề bắt cá bống này về ăn. Cũng ướp gia vị và canh chừng lửa như mẹ làm, vậy mà khi ăn con cá vẫn thấy nhạt nhẽo không còn mùi vị ngọt lành và hương thơm như trước.

Đã ba mươi mấy năm trôi qua, tôi vẫn nhớ như in những bữa cơm nghèo của nhà mình với món cá bống kho quẹt của mẹ năm xưa, bởi trong đó chẳng những có vị tiêu cay nồng, mà còn có cả tấm lòng thân thương của mẹ.

ST.