Món đặc sản này được người Thái chế biến và sử dụng nhiều nguyên liệu như cá trắm, trôi, chép cùng nhiều loại cá khác bắt ở các con sông, suối về tẩm ướp cùng mắc khén, ớt, tỏi, sả... đã tạo thành món ăn thơm lừng hấp dẫn.

Cá nướng là món ăn đặc sản không thể thiếu của đồng bào Thái Sơn La từ bao đời nay. Thông thường người Thái bắt những con cá chép, trôi to khoảng 3 – 4kg ở các con sông, suối về nướng, sau đó cá được làm sạch vẩy rồi mổ lược bỏ ruột cá. Khác với cách mổ cá thông thường ở dưới bụng, người Thái Sơn La mổ dọc theo sống lưng, để cá dễ gập úp lại trước khi nướng trên bếp củi. Dao mổ cá được mài sắc bén, để cá không bị dập nát và giữ được nguyên thớ thịt.

Bước tiếp theo, cá được xát muối cùng ớt bột khô hoặc tươi để khử bớt mùi tanh và tạo cho cá chắc thịt. Các gia vị dùng tẩm ướp cá nướng như mắc khén, gừng, sả, húng chó, thì là, ớt tươi, rau thơm rừng... Sau đó, được người Thái băm nhỏ, trộn lẫn với nhau và xát đều lên mình, rồi nhồi vào trong bụng cá.

Suốt quá trình nướng, những gia vị được tẩm ướp và kẹp trong bụng cá sẽ thấm dần vào từng thớ thịt cá, giúp món cá nướng có hương vị thơm ngon đậm đà hơn. Người Thái thường đốt củi gỗ để lấy than nướng cá, vì vậy mà cá luôn chín đều. Mùi thơm của cá chín hòa quyện hương nồng từ các gia vị tỏa ra hương thơm nức mũi. Nhiều du khách miền xuôi khi thưởng thức món pa pỉnh tộp đều tấm tắc khen ngon, hương vị độc đáo không lẫn với bất cứ món cá nào từng nếm thử trước đó. Hương vị lạ miệng, thơm ngon có được nhờ sự pha trộn tinh tế các loại gia vị, có đủ vị cay, chua, ngọt, không làm mất đi vị cá.

Bất cứ người dân tộc thiểu số nào trên vùng Tây Bắc đều chế biến được món cá nướng. Nhưng món cá nướng hay gọi là "pa pỉnh tộp" của người Thái Sơn La lại mang một hương vị, màu sắc vô cùng độc đáo tạo nên một món ăn hấp dẫn, mà không phải ai cũng có cơ hội thưởng thức món ăn đúng hương vị đặc trưng này.

Đối với những món ăn của người Sơn La, điều quan trọng làm nên cái hồn của món ăn không phải là cá, thịt mà chính là những món gia vị, cách tẩm ướp, cách chế biến cũng như cách thưởng thức món ăn. Không hoa mĩ nhưng nhiều món ăn của người Tây Bắc luôn mang lại hương vị vô cùng độc đáo, khó cưỡng. Bất kì ai khi thưởng thức, đều khó có thể tìm thấy hương vị riêng biệt ở bất cứ nơi nào khác.

ST.