Câu 13. Trí nhớ là gì? Hãy nêu và phân tích những đặc điểm, vai trò của trí nhớ. Trí nhớ bao gồm những quá trình nào? Nêu và phân tích các vấn đề đó.

1. Định nghĩa: Trí nhớ là 1 quát trình tâm lý pahnr ánh những kinh nghiệm đã có của cá nhân dưới hình thức biểu tượng. Nó bao gồm sự ghi nhớ giữa gìn và tái tạo lại những gì mà con người đã thu được trong hoạt động sống của mình.

Biểu tượng là những hình ảnh của sự vật hiện tượng vẫn còn đọng lại ở trên não. Khi sự vật hiện tượng đó ko còn tác động trực tiếp vào giác quan của mình. Biểu tượng vừa khái quát, vừa trực quan.

2. Các đặc điểm của trí nhớ.

- Trí nhớ phản ánh những cái đã qua, những cái đã từng tác động

- Trí nhớ mang tính chủ thể, tính cải biến rõ ràng, phụ thuộc vào nhu cầu, hứng thú của mỗi cá nhân.

- Biểu tượng của trí nhớ vừa mang tính trực quan (Đặc điểm của nhận thức cảm tính) vừa mang tính khái quát (đặc điểm của nhận thức lí tính)

3. Vai trò của trí nhớ

- Nhờ có trí nhớ con người tích lũy được kinh nghiệm và bảo tồn được kinh nghiệm đó để phục vụ cho cuộc sống của mình.

- Trí nhớ lưu giữ các kết quả của quá trình nhận thức cảm tính, tạo cơ sở điều kiện để diễn ra nhận thức cảm tính, tạo cơ sở điều kiện diễn ra nhận thức lí tính đồng thời lưu giữ cả kết quả của quá trình nhận thức lí tính.

- Trí nhớ chính là điều kiện để con người có và phát triển những chức năng tâm lý bậc cao.

4. Các quá trình của trí nhớ.

a. Quá trình ghi nhớ

Ghi nhớ là quá trình hình thành dấu vết ấn tượng trên vỏ não trong quá trình tri giác. Đồng thời cũng là quá trình gần đối tượng đó với những kiến thức đã có.

Có 2 loại ghi nhớ:

- Ghi nhớ ko chủ quan: là loại ghi nhớ mà cá nhân ko đặt ra mục đích từ trước, ko cần có sự nỗ lực của ý trí mà vẫn ghi nhớ được.

- Ghi nhớ có chủ định: Là phải đặt ra mục đích và cần sự nỗ lực của ý trí. Ghi nhớ có chủ định có 2 loại

+ Ghi nhớ máy móc: Lập đi lặp lại, nhắc đi nhắc lại 1 cách đơn điệu tài liệu ghi nhớ

+ Ghi nhớ ý nghĩa: là ghi nhớ dựa trên sự thông hiểu nội dung tài liệu.

Quá trình cần có sự hình thành của tư duy

Nếu trong ghi nhó máy móc có ghi nhớ ý nghĩa cho tag hi nhớ lâu hơn. Còn nếu trong ghi nhớ ý nghĩa có ghi nhớ máy móc sẽ cho ta nhó chính xác hơn, đầy đủ hơn.

b. Quá trình giữ gìn.

- Giữ gìn là quá trình củng cố những dấu vết ấn tượng đã được hình thành trên vỏ não trong quá trình ghi nhớ.

- Quá trình gìn giữ có 2 loại:

+ Gìn giữ tiêu cực: Là sự tri giác di tri giác lại tài liệu đã được ghi nhớ

+ Gìn giữ tích cực: là gìn giữ được thực hiện bằng cách: tái hiện trong óc tài liệu đã ghi nhớ mà ko cần phải có tri giác tài liệu đó

c. Quá trình tái hiện

- Tái hiện là quá trình làm sống lại những nội dung đã ghi nhớ và giữ gìn trước đây

- Có 2 mức độ:

+ Sự nhận lại: nhớ lai sự vật hiện tượng trong điều kiện tri giác lại sự vật hiện tượng đó.

+ Nhớ lại: nhớ lại sự vật hiện tượng mà ko cần phải tri giác lại sự vật hiện tượng.

d. Quên và cách chống quên

* Quên: Là ko nhớ hoặc nhớ lại 1 cách ko chính xác tài liệu đã ghi nhớ trước đây.

Quên có nhiều mức độ: Quên hoàn toàn, quên cục bộ, quên tạm thời.

- Thường quên những gì ko liên quan hoặc ít liên quan đến đời sống cá nhân, những gì ko thuộc hứng thú, sở thích, nhu cầu của cá nhân.

- Thường quên những gì mà ko thường xuyên sử dụng trong cuộc sống

- Quên khi gặp kích thích mới lạ và kích thích cực mạnh

- Quên phụ thuộc vào tuổi.

* Cách chống quên

- Ôn luyện thường xuyên

- Vận dụng vào trong thực tế cuộc sống.