Khái niệm:

.Nhu cầu là một trạng thái tâm sinh lý mà con người cảm thấy thiếu thốn, trống trải về 1 cái gì đó và mong đợi được đáp ứng nó.

.Nhu cầu là cái tất yếu tự nhiên, là thuộc tính tâm lý của con người, là sự đòi hỏi tất yếu của con người để tồn tại và phát triển.

Phân loại:

.Căn cứ vào đối tượng có thể thỏa mãn nhu cầu:

- Nhu cầu vật chất: là những nhu cầu cơ bản đảm bảo cho sự tồn tại của con người.

- Nhu cầu tinh thần: là những nhu cầu mà đối tượng của nó thỏa mãn đời sống tinh thần của con người. Nhu cầu tinh thần được nảy sinh trên cơ sở nhu cầu vật chất, được nhu cầu vật chất nuôi dưỡng. Nó làm cho nhu cầu vật chất biến dạng cao hơn và phức tạp hơn.

- Việc phân chia nhu cầu của con người thành vật chất và tinh thần chỉ mang tính chất tương đối phục vụ mục đích nghiên cứu.

.Căn cứ vào thời gian để thỏa mãn nhu cầu: nhu cầu trước mắt và nhu cầu lâu dài.

.Căn cứ vào quy mô các đối tượng thỏa mãn nhu cầu: nhu cầu cá nhân, nhu cầu tập thể và nhu cầu xã hội.

Mục đích nghiên cứu thang nhu cầu của Maslow:

.Thuyết nhu cầu của Maslow là một trong những thuyết thông dụng nhất để giải thích động cơ hoạt động của con người. Thuyết này cho rằng động cơ hoạt động của con người có quan hệ với mong muốn được thỏa mãn 5 lớp nhu cầu cơ bản được thể hiện trong tháp nhu cầu: Nhu cầu tự khẳng định -> Nhu cầu về cái tôi -> Nhu cầu xã hội -> Nhu cầu an toàn, ổn định -> Nhu cầu sinh lý: môi trường, điều kiện làm việc, ăn uống, nghỉ ngơi.

.Theo Maslow, các nhu cầu này được sắp xếp thành các bậc thang theo nguyên tắc về mức độ quan trọng. Các nhu cầu ở nấc thang càng thấp thì mức độ quan trọng đối với đời sống con người càng cao. Khi nhu cầu ở các mức thang thấp được thỏa mãn mới nảy sinh nhu cầu ở nấc cao hơn.

Thuyết nhu cầu của Maslow được sử dụng rộng rãi trong quá trình thiết kế công việc, trả lương, thưởng và các chương trình phúc lợi cho nhân viên. Đồng thời, thuyết nhu cầu của Maslow cũng gợi ý cho các nhà quản lý lao động về các vấn đề:

- Phải xác định được nhu cầu quan trọng nhất của nhân viên và đáp ứng, thỏa mãn những nhu cầu liên quan đến hiệu quả làm việc của họ.

- Tạo môi trường làm việc sao cho có thể kích thích các nhân viên làm việc với hiệu suất tối đa.

Các quy luật tâm lý nhu cầu lợi ích:

.Nhu cầu của con người là đa dạng, phức tạp và vô tận, khi nhu cầu này được thỏa mãn sẽ xuất hiện nhu cầu khác.

.Nhu cầu luôn gắn với đối tượng xác định, con người cần tiến hành hoạt động tìm kiếm đối tượng để thỏa mãn nhu cầu nào đó.

.Nhu cầu thường được động hình hoá dưới dạng lợi ích, là động lực cơ bản nhất thúc đẩy con người hoạt động.

Khi một nhu cầu nào đó được thỏa mãn thì xuất hiện những nhu cầu cao hơn. Nhu cầu kích thích sản xuất phát triển và khi sản xuất phát triển sẽ kích thích nhu cầu phát triển theo.

.Nhu cầu cũng như tình cảm của con người có nhiều mức khác nhau tùy theo hoàn cảnh khách quan và trình độ nhận thức của chủ thể. Căn cứ vào tính tích cực có thể chia làm 3 mức độ, mỗi mức độ có sự tác động đến con người khác nhau:

- Mức độ đầu tiên: mong muốn

- Mức độ thứ hai: lòng say mê, với mức độ khá mãnh liệt, có sức mạnh lớn lao thúc đẩy con người hoạt động năng nổ, hăng hái, nhiệt tình...

- Mức độ thứ ba: sự đam mê, là nhu cầu ở mức quá cao, vượt ngưỡng làm cho con người u mê, mất đi sự sáng suốt. Lúc này con người hoạt động theo bản năng thú tính.

.Có một số tính chất mang tính chất chu kì

.Tập hợp các nhu cầu tạo thành xu hướng sống của mỗi cá nhân.