Các chuẩn nén dành cho nguời "mê" Digital Audio

1. WAV (PCM)

WAV không đuợc sử dụng để lưu nhạc vào HDD, lý do là dung luợng nó quá lớn, chỉ thích hợp để nghe nhạc Classical. Nguời sành điệu mà nghe Classical bằng MP3 thì chỉ dở khóc dở cuời, không thể nghe đuợc những âm thanh tinh tế nhất của bản nhạc, nếu bạn là nguời nghe nhạc cổ điển sẽ nhận ra điều này dễ dàng.

File WAV đuợc gọi là "lossless", âm thanh CD ra sao thì file WAV nghe như vậy, lấy mẫu ở 1411Kbps, 44.1Khz và 16bits.

CD có một loại đặc biệt là "HDCD", có thể lên đến 20bits, nhưng khi copy xuống HDD thì chỉ còn 16Bits. Hiện nay chỉ có 1 player duy nhất Support HDCD là Windows Media Player 9, chơi ở 24bits. Âm thanh HDCD hay hơn CD chuẩn khi nghe những âm thanh Classicals, còn CD nhạc thì không thể phân biệt đuợc

Nhận xét:

WAV chỉ dùng cho nguời xử lý Digital Audio và Video để ghi lên CD hay DVD mà thôi, ghi lên HDD là không khả thi.

2. MP3

MP3 thích hợp cho việc lưu trữ trên HDD hơn, vì nếu bạn nén ở 128Kbps (Kbps không gọi là "tần số"), bạn sẽ tiết kiệm đuợc 8/10 dung luợng của file gốc. MP3 thích hợp cho cho các nhạc trẻ bây giờ, "tiếng bom át tiếng hát", cho nên bạn khó phân biệt hơn.

Nhưng bạn dùng MP3 thì phải trả giá, đó là âm thanh sẽ bị "không liên tục", tiếng Treble ở tần số cao sẽ bị đứt quảng, có khi bị mất luôn. Nếu vậy bạn phải nén ở băng thông cao hơn, chẳng hạn 256 Kbps, và lúc này bạn chỉ tiết kiệm đuợc 3/4 so với file gốc, quá ít.

Khuyến cáo: nếu bạn nén ở băng thông thấp, chất luợng file nhạc sẽ giảm, bạn sẽ không thể nào phục hồi lại như file gốc đuợc. Nếu bản nhạc đó là những bản quí hiếm không nên dùng MP3, tôi đã từng hối hận vì điều này.

Nhận xét:

Nếu bạn không quan tâm đến chất luợng và gía trị của bài hát, dùng MP3 không có vấn đề gì. Xin giới thiệu vài chuẩn nén mới bạn có thể tham khảo thêm:

3. MP3pro:

Chuẩn nén này tốt hơn MP3 khi nén ở các tốc độ thấp. MP3 thuờng khi nén duới 96Kbps, tần số lấy mẫu (KHz) sẽ giảm xuống còn 22000Hz. Tần số gốc của CD là 44.1 Khz. MP3 chỉ đạt đuợc tần số này khi nén trên 96Kbps.

Tai nguời có thể phân biệt đuợc những âm thanh có tần số nhỏ hơn 22000Hz, do đó âm thanh muốn lấy mẫu nghe đuợc trung thực, tần số phải gấp đôi (chắc các bạn học về xử lý tín hiệu số sẽ biết rõ hơn về điều này). Do đó, nếu âm thanh lấy mẫu duới 44000 Hz thì nghe sẽ không còn trung thực nữa.

MP3pro tốt hơn MP3 cũ. Khi nén duới 96Kbps, và trên 32Kbps, tần số vẫn còn giữ ở mức 44Khz, còn nếu duới nữa sẽ chỉ đạt 32Kbps. MP3 Pro sử dụng công nghệ là tách riêng tần số cao và tần số thấp khi nén.

Theo quảng cáo thì khi nén MP3pro khi nén ở 64Kbps, chất luợng file sẽ tuơng đuơng 128Kbps khi nén MP3. Theo thực nghiệm thì MP3pro 64Kpbs thua MP3 128Kbps 1 chút, nhưng giá trị ở chỗ là khi nén ở các tốc độ thấp hơn, âm thanh nghe rất chấp nhận đuợc. Do đó việc chia xẻ qua Internet thuận tiện hơn.

Hạn chế: MP3pro xuất hiện đuợc hơn 1 năm, nhưng cho đến thời điểm này, ít Player hỗ trợ chuẩn nén này, theo tôi biết thì chỉ có Player của Thompson, Music Match Juke Box 7.x và Nero Burn hỗ trợ chuẩn nén này. Rất may là có 1 Plugin cho WinAmp mà các bạn có thể download miễn phí. Nếu bạn sử dụng các player thuờng thì chất luợng MP3pro sẽ giảm một nửa do các Player không thể Decode (giải mã) phần nửa tần số cao của MP3pro.

Hiện nay rất ít CDs ngoài thị truờng nén dạng này vì nó mới, một CD chứa quá nhiều bài hát ----> lỗ.

Nhận xét:

Nếu bạn có điều kiện về thời gian và muốn bộ sưu tập mình nhiều hơn khi không gian HDD có hạn, hãy sử dụng chuẩn nén này.

4. AC3:

Đây là chuẩn nén đuợc dùng để nén nhạc của DVD mà Dolby đã mua bản quyền. AC3 mở đuợc rộng từ AAC (Advance Audio Coding), có thể chứa gần 30 channels âm thanh, Dolby Digital sử dụng kỹ thuật này để tạo âm thanh 5.1 channels (cho đến hiện nay có Dolby Prologic II lên đến 7.1 channels).

AC3 không thích hợp cho nén ở tốc độ thấp, khi nén ở tốc độ cao (trên 192 Kbps cho file 2channels thì nghe tuyệt hảo). Bạn có thể dùng AC3Machine để nén AC3 từ file WAV (nếu bạn là dân chuyên nghiệp, bạn có thể tạo AC3 multi channels từ file WAV multi channels)

Nếu bạn là dân thích DV, bạn hãy thử chuẩn này để tạo file cho DVD, Mux với file MPEG2 để tạo stream 5.1 channels

Nếu nén duới 128Kbps, chuẩn này không thích hợp.

Nhận xét: Chuẩn này chỉ dành cho "professional" và thật sự mê DV

5. WMA:

Micosoft quảng cáo rất rầm rộ về chuẩn nén này, Microsoft nói rằng file WMA nén ở 48Kbps sẽ tuơng đuơng với MP3 128 Kbps, theo kinh nghiệm thì không thể đạt đuợc điều này.

Tôi sẽ nói về chuển nén mới nhất, Version 9.

Version 9 là Version mới nhất của Windows Media.

WMA 9 có thể hổ trợ lên đến 24bits, 96Khz và 7.1 channels.

Ưu điểm:

Khi nén duới 32Kbps vẫn đạt đuợc 44Khz

Không phụ thuộc vào tần số lấy mẩu, khi nén file ở bất kỳ tần số nào (có thể là 96Khz), dung luợng file vẫn không thay đổi, điều này không thể có ở các chuẩn nén khác.

Có track "lyrics" kèm theo file.

Khuyết điểm:

Version 9 có nén ở Variable bit rate (VBR), chỉ có thể nghe trên Windows Media Player Series 9. Các Portable Divices chưa hỗ trợ nhiều như MP3

Nhận xét:

WMA 9 không thích hợp cho nén ở tốc độ thấp, khi nén ở tốc độ cao nhất 192Kbps của Player sẽ cho bạn chất luợng âm thanh hay nhất (không thể phân biệt so với CD) mà dung luợng cũng vừa phải. Nếu bạn nén MP3 ở 256Kbps không thể nào so sánh đuợc so với WMA 192Kbps.

Sau một thời gian, g_shock đã tìm được chuẩn nén mới, mọi người có thể an tâm lưu bộ nhạc mình ưa thích từ CD vào ổ cứng mà không bị giảm chất lượng (vì khi bạn nén MP3 thì bạn đã chắc chắn một điều là các bài hát đó không chất lượng đã mất một lượng rất đáng kể)

Các ưu điểm của chuẩn nén này là:

- Là phát triển của chuẩn nén AAC (Advanced Audio Coding - Chuẩn AC3 mà các bạn hay nghe trên DVD) cho nên bạn an tâm, tuy cách nén là "lossy", nhưng chất lượng giống hệt file gốc, nhưng với dung lượng nhỏ đáng kể.

- Đã có plugin để các bạn nghe trên Windows Media Player, Quick Time và Real One. Các chuẩn nén mới khác không được như thế và chỉ nghe trên vài Player chuyên cho chuẩn nén đó thôi.

- Sắp được phát triển cùng với MPEG4 Video (very lower bitrate AV coding), thế hệ mới thay thế cho MPEG2 (đừng lầm tưởng với các CD film nén bán ngoài thị trường)

Trở ngại lớn nhất: chưa có phần mềm ripp trực tiếp từ CD, bạn phải bung từ CD --> WAV (orignal file), sau đó mới nén chúng thành *.mp4

Sau đây là cuộc thử nghiệm so sánh:

Việc so sánh được tiến hành nén trên Album "Carpenter - Yesterday Once More"

Kết quả:

MP4 96kbps ~ MP3 192kbps

MP4 192kbps ~ lossless Audio - Highest thing (có thể so sánh với Aiff và Wav)

MP4 112kps ~ WMA9 160kbps

MP4 80kps ~ WMA9 128kbps

MP4 96kbps ~ OGG 160kbps

MP4 under 64: chất lượng bị giảm cò thể cảm nhận ngay lập tức, không nên dùng, và không thể so sánh với WMA9

MP4 > 192: tương đương với MP4 ở 192, do đó nếu nén lớn hơn nữa sẽ làm dung lượng file lớn lên không cần thiết

Chuẩn nén này có thể nói là hay nhất trong các chuẩn hiện tại (hay hơn cả phần treble, bass và voice nghe đều đặn không bị mất như các chuẩn nén khác như MP3....)

Các tools hỗ trợ:

- Phần để nén MP4: dùng Nero 6 Wave Editor (Nero 5 cũng có nhưng bạn hãy cài 6 để lấy codec mới nhất), mở file WAV ra và sau đó "save as" thành MP4