Quốc Tử Giám (國子監) là cơ quan đào tạo giáo dục cấp trung ương tại các nước Á Đông thời phong kiến Nho giáo. Đứng đầu Quốc tử giám là các chức quan: Tế tửu (đứng đầu trường Quốc học-tương đương với Hiệu trưởng), Tư nghiệp (đứng thứ hai sau Tế tửu).

Tại Việt Nam, Quốc Tử Giám đầu tiên được lập vào năm 1076 tại kinh thành Thăng Long vào thời vua Lý Nhân Tông. Ban đầu, trường chỉ dành riêng cho con vua và con các hoàng tộc, quý tộc và quan lại. Từ năm 1253, vua Trần Thái Tông cho mở rộng Quốc Tử Giám và thu nhận cả con cái các nhà thường dân có sức học xuất sắc. Đến đời nhà Nguyễn, Quốc tử giám được lập tại Huế.

Chức năng của Quốc tử giám là nơi đào tạo quan lại cho nhà nước, vì thế, Tế tửu với vai trò là người đứng đầu Quốc tử giám ngoài việc tổ chức dạy và học, còn phải tổ chức khảo hạch (kiểm tra) sự chuyên cần, tiến bộ của Giám sinh, chấm bài và báo cáo sang Bộ Lại để làm căn cứ bổ tuyển nhân tài theo quy định.

Chiêu Văn Quán: Những người học ở đây được gọi là nho sinh. Chiêu Văn Quán nhận con các quan nhất, nhị phẩm và con trưởng quan tam phẩm.

Tú Lâm Cục: Những người học ở đây cũng được gọi là nho sinh. Tú Lâm Cục nhận con các quan từ tam phẩm đất bát phẩm.

Sùng Văn Quán: Đây là một trường học dành riêng cho con em tầng lớp quý tộc triều đình và quan lại cao cấp vì lý do nào đó không vào học Quốc Tử Giám và Chiêu Văn Quán. Học sinh được nhiều ưu đãi, Lê Quý Đôn đã viết trong Kiến văn tiểu lục: "Những người con trưởng ấy (con các quan văn võ nhất, nhì, tam phẩm) có người nào tuổi trẻ, tuấn tú thì cho sung vào học sinh Sùng Văn Quán. Có quan tư huấn, quan điểm nghĩa và các bậc văn thân nhiều tuổi, có học vấn kiêm giữ việc dạy bảo rèn tập. Học tập 3 năm, quan giám tập đưa danh sách sĩ tử sang Bộ Lại để thi khảo, người nào trúng tuyển được bổ sung các chức văn hoặc võ".

Đó là 3 loại "trường chuyên" dành cho con cháu nhà quý tộc. Ngoài ra còn một loại trường chuyên nghiệp nữa, là Trung Thư Giám. Những người học ở đây được gọi là hoa văn học sinh, chỉ những người thi viết chữ và làm toán (gọi là thi thư toán) mà đỗ rồi thì mới được vào học trường này. Có thể coi Trung Thư Giám là một trường đào tạo nhân viên hành chính làm việc trong các cơ quan của triều đình và phủ chúa.