Đó là “công trình khoa học” mà Darwin đã trích dẫn như là một tài liệu tham khảo trong cuốn sách “Sự tiến hóa của loài người”. Trong thực tế, một số người đã nhận ra rằng các tranh minh họa của Haeckel là một sự xuyên tạc ngay cả trước khi Darwin viết cuốn sách của mình.

“Trò lừa đảo của Haeckel đã quá rõ ràng và quá lớn đến độ ông ta đã bị cáo buộc bởi 5 vị giáo sư khác nhau và bị phán là có tội bởi tòa án trường Đại học Jena.”  – (Hank Hanegraaff, Sai lầm chết người “Điều mà những người theo phái tiến hóa không muốn để bạn biết”, nhà xuất bản W Publishing Group, 2003, trang 70)

Haeckel đã làm giả những hình vẽ nhằm mục đích chống lưng cho cái học thuyết mà ông ta tôn sùng. Khi bị phát giác ra hành vi giả mạo, điều duy nhất ông ta muốn biện hộ là: những người theo phái tiến hóa khác cũng cần phải bị xử tội như ông ta:

“Sau khi dứt khoát nhận tội ‘giả mạo’ này tôi phải có nghĩa vụ tự thấy bản thân mình đáng bị kết tội và tiêu diệt, nếu tôi không có được sự an ủi khi nhìn thấy hàng trăm người bạn đồng bị cáo cùng đứng trước vành móng ngựa với tôi, trong đó có nhiều nhà quan sát đáng tin cậy nhất và nhiều nhà sinh học được kính trọng nhất. Phần lớn các biểu đồ trong sách giáo khoa sinh học, luận án và tạp chí tốt nhất sẽ phải gánh chịu cùng một mức độ tội danh ‘giả mạo’, bởi tất cả chúng đều không chính xác, và bị làm giả, trình bày và dựng lên không nhiều thì ít” - (Elizabeth Pennisi, bài báo “Những cái phôi của Haeckel: Trò gian lận đã bị phát hiện lần nữa,” đăng trên tờ báo Science, 5 tháng 9 năm 1997) và (Francis Hitching, cuốn sách “The Neck of the Giraffe: Where Darwin Went Wrong”, nhà xuất bản Ticknor and Fields, New York, năm 1982, trang 204)

Nhưng để giữ cho các giáo điều của Darwin đứng vững, có một sự cần thiết phải tuyên bố rằng bản vẽ của Haeckel thực sự là “bằng chứng của sự tiến hóa”. Trò gian lận ấy như thế nào, đối với những người theo phái tiến hóa Darwin cũng không quan trọng. Cái quan trọng trong mắt những người ủng hộ học thuyết Darwin là: làm sao để các hình vẽ của Haeckel được tuyên bố là bằng chứng cho thuyết tiến hóa, ngay cả nếu nó là giả.

“Lời thú tội của Haeckel đã bị biến mất sau khi những hình vẽ của ông ta được sử dụng sau đó trong một quyển sách in năm 1901 có tựa đề: “Darwin và hậu Darwin”, và được sao chép rộng rãi trong các sách Sinh học viết bằng tiếng Anh”. – (Elizabeth Pennisi, bài báo “Những cái phôi của Haeckel: Trò gian lận đã bị phát hiện lần nữa,” đăng trên tờ báo Science, 5 tháng 9 năm 1997)

Mặc cho việc trò giả mạo bị bại lộ, Darwin và những nhà sinh vật học ủng hộ ông ta tiếp tục coi các hình vẽ của Haeckel như là nguồn dẫn chứng tham khảo. Và điều đó đã khuyến khích Haeckel tiếp tục đi xa hơn. Trong những năm sau đó ông ta tiếp tục sản xuất ra hàng loạt các minh họa so sánh phôi. Ông ta vẽ các hình vẽ các phôi của cá, kỳ nhông, rùa, gà, thỏ và phôi người sát cạnh nhau. Các phôi của các giống loài khác nhau trong giai đoạn đầu, được ông ta vẽ hết sức giống nhau và chỉ khác nhau dần dần trong quá trình phát triển. Đặc biệt, sự giống nhau giữa phôi người và phôi cá thực sự là rất ấn tượng, đến mức cái “mang” có thể được nhìn thấy trong hình vẽ phôi người, giống như ở hình vẽ phôi cá. Dưới cái lốt khoa học mà ông ta đã khoác lên các hình minh họa ấy, Haeckel đã đưa ra “học thuyết về sự lặp lại hình thái” (Ontology Repeats Phylogeny). Ý nghĩa của “học thuyết” do Haeckel “sáng chế” ra, là như thế này: trong quá trình phát triển mà phôi trải qua trong trứng hay tử cung của mẹ, thì mọi giống loài đều lặp đi lặp lại lịch sử “tiến hóa” của nó, trong thời kỳ phôi thai. Ví dụ, ông ta nói phôi thai con người trong tử cung của người mẹ, đầu tiên trông giống như một con cá, và sau đó trong những tuần tiếp theo thì giống một con kỳ nhông, một loài bò sát rồi một động vật có vú, cuối cùng “tiến hóa” thành một con người.