sử đông nam á
In-đô-nê-xi-a:
- 10/1873, nd A-chê anh dũng chiến đấu chống lại 3000 quân Hà Lan
- các cuộc KN Tây Xu-ma-tơ-ra (1873-1909), Ba Tắc (1878-1907), Ca-li-man-tan (1884-1886), 1890 KN nông dân do Sa-min lãnh đạo.
- Cuuoois tk19- đầu tk20 XH In-đo có nhiều biến đổi, Hà Lan tăng cường bóc lột -> G/c CN và tư sản In-đo ra đời, ý thức dt phát triển.
- Các tố chức lần lượt ra đời: hiệp hội công nhân đường Fe (1905) hiệp hội CN xe lửa (1908), 12/1914 Liên minh xã hội dân chủ In- đô ra đời, tuyên truyền chủ nghĩa Mac, tiền đề cho đảng cộng sản ra đời
Phi-lip-pin
- Giữa TK16, TBN chiếm Phi
- bộ máy nhà nước nằm trong tay ng TBN
- truyền bá đạo thiên chúa, ng đạo Hồi ở phíaNam bị phân biệt tồi tệ -> >< nd vs TBN gay gắt
- 1872 nd tp Ca-vi-to KN, làm chủ Ca-vi-to trong 3 ngày ->thất bại
- 90s TK19, appear 2 xu hướng:
- 1st: xu hướng cái cách của Hô-xê Ri-dan. Tp: tri thưc y nước, địa chủ, tư sản tiến bộ và 1 số dân nghèo. -> khơi dậy ý thức dt, đấu tranh đòi ng Phi được quyền bình đăng như ng TBN, join chính quyền, tự do kyh doanh và phát triển vhoa’ dt.
- 2nd: xu hướng bạo động của Bô-ni-pha-xi-ô, ông tách khỏi liên minh Phi, thành lập Liên hiệp của những người con yêu quí của nhân dân (KATIPUNAN). 28/8/1896, phát lệnh KN được nd hưởng ứng -> lan rộng toàn quốc. 1 số tp tư sản cánh hữu ra lệnh bắt r' sát hại -> giải tán
- 4/1898 Mĩ gây chiến vs TBN lấy cớ ủng hộ cuộc war chống TD của nd Phi -> TBN thua, Mĩ chiến Ma-ni-la-> PHi thành thuộc địa của Mĩ
- Nx: KN 1898 magn tính tư sản chống đế quốc 1st ở ĐNA, đánh dấu sự thức tỉnh của nd
Cam-pi-chia:
- 1863, Pháp buộc vuaCam chấp nhận quyền bảo hộ của chúng
- buộc vua kí hiệp ước 1884 biếnCam thành tđịa của Pháp.
- KN của Hoàng thân Si-vô-tha (1861-1892)
- Kn A-cha Xoa (1863-1866) là KN lớn ở các tỉnh giáp biên giới VN -> gây TD Pháp nhiều tổn thất
- KN Pu-côm-bô (1866-1867) liên minh VN vàCam
Lào:
- 1865, xâm lược đặt ách thống trị ở Lào
- đạt được hiệp ước 1893 Xiêm thừa nhận quyền cai trị của Pháp ở Lào -> lào thành thuộc địa
- cuộc KN của nd do Pha-ca-đuốc (1901- 1903), giải phóng Xa-va-na-khét
- Cuộc KN trên cao nguyên Bô-lô-ven do Ong Kẹo và Com-ma-đan chỉ huy, war du kích, gây địch hoang mang nhiều tổn thất.
Xiêm:
- Giữa tk19, đứng trước sự đe dọa của các nước đế quốc phương Tây nhất là Anh + Pháp
- từ thời vua Ra-ma IV đặc biệt là Ra-ma V thực hiện 1 loạt cải cách:
- Kt: nông nghiệp giảm thuế ruộng cho nd, xóa bỏ nghĩa vụ lao dịch bắt buộc. Công thương nghiệp: khuyến khích tư nhân bỏ vốn xd nhà máy xay xắt lá gạo, nàh máy cưa...
- Hành chính, tài chính, quần đội, GD: tiến hành hàng loạt cải cách theo khuôn mãu phương Tây
- Ngoại giao: sử dụng chính sách ngoại giao mềm dẻo.
-> ý nghĩa: giữ được ĐL mặc dù chịu nhiều lệ thuộc vào ANh và Pháp, tạo cho Xiêm bộ mặt mới theo hướng tư bản chủ nghĩa
Bạn đang đọc truyện trên: AzTruyen.Top