Sốt Rét

CÂU 1:DTH,TRIỆU CHỨNG LS,ĐIỀU TRỊ,DỰ PHÒNG BỆNH SỐT RÉT

a)dịch tễ học

-nguồn bệnh

Bn sốt rét và người mang ký sinh trùng lành.người mang ký sinh trùng lành thường là người sống ở vùng sốt rét lưu hành từ nhỏ,cơ thể đã có 1 phần miễn dịch,tỷ lệ người mang ký sinh trùng lành thường tăng theo lứa tuổi ở vùng có sốt rét nặng

-đường lây

Lây qua đg máu,qua vật chủ trung gian là muỗi anopheles

-khối cảm thụ

Người ở vùng sốt rét hoặc đi qua vùng sốt rét,người lành mang trùng

b)Triệu chứng

*Thời kỳ ủ bệnh

Tùy thuộc loại ký sinh trùng sốt rét

TB từ 7-21 ngày

Malariae có thể tới 40 ngày

*Thời kỳ phát bệnh

-giai đoạn đầu

Bn có thể có triệu chứng đau mỏi cơ khớp đầu,gai rét

Sốt tăng nhanh tròng vài ngày rồi trở thành sốt liên tục ở 39-400C

-giai đoạn sau

Sau khoảng 2 tuần thành sốt cơn với 3 giai đoạn

+sốt rét

+sốt nóng

+hạ nhiệt độ,vã mồ hôi

Cơn sốt rét kéo dài TB từ 6-12 giờ

Các cơn sốt diễn ra có tính chu kỳ,phụ thuộc vào loại ký sinh trùng sốt rét

Sốt hàng ngày với falciparum

Sốt cách nhật với vivax

Tùy thuộc vào thời gian có biểu hiện lâm sàng mà bn có các triệu chứng khác như:thiếu máu,gan lách to

*Thời kỳ lui bệnh

Bệnh đc coi là khỏi khi hết triệu chứng LS và hết ký sinh trùng sốt rét trong cơ thể khi đc điều trị triệt để.nếu không ký sinh trùng có thể tồn tại trong cơ thể (như ở gan)trong nhiều năm và sẽ gây sốt rét tái phát

c)Điều trị

*Điều trị đặc hiệu

-đối với falciparum

+Điều trị cắt cơn sốt rét

Artemisinin viên 0,25g x 12 viên

Ngày đầu 4 viên chia 2 lần,các ngày sau mỗi ngày 2 viên chia 2 lần.dùng trong 4 ngày

+Điều trị tiệt căn

Primaquin viên 13,2mg x 4 viên/24h

-đối với Vivax

+điều trị cắt cơn

Cloroquine(Delagyl)viên 0,25g/8 viên/đợt

Dùng trong 3 ngày

Ngày đầu 4 viên chia 2 lần

Ngày thứ 2:2 viên chia 2 lần

Ngày thứ 3:2 viên chia 2 lần

+điều trị tiệt căn

Primaquine 13,2mg x 20 viên,uống mỗi ngày 4 viên chia 2 lần hoặc ngày uống 2 viên chia 2 lần

*Điều trị triệu chứng

-hạ sốt:paracetamol,chườm lạnh,nới rộng quần áo…

-bồi phụ nước,điện giải: uống oresol,nước hoa quả,truyền dịch,các vitamin B,C

-chăm sóc theo dõi

+vs da,niêm mạch

+theo dõi dấu hiệu sinh tồn

+phát hiện sớm triệu chứng sốt rét nặng(thời gian kéo dài cơn sốt trên 12h)

*Nâng cao sức đề kháng

Chế độ ăn đủ năng lượng,dạng lỏng,dễ tiêu…

d)Phòng bệnh

-phát hiện nguồn bệnh để điều trị và quản lý

-diệt muỗi,phòng muối đốt

-uống thuốc cho người đi vào vùng có sốt rét

CÂU 2:LẬP KHCS BN SỐT RÉT

1.Nhận định

1.1 tình trạng hô hấp

-quan sát da,móng tay,chân

-đếm nhịp thở,kiểu thở

-tình trạng tăng tiết

-nếu bn suy hô hấp cần tìm mọi bp dẫn lưu hô hấp thông khí,cho thở oxy

1.2 Tình trạng tuần hoàn

-mạch-HA,cần theo dõi 15p/1lần, 30 phút/1 lần, 1 giờ/1 lần;3 giờ/1 lần

-theo dõi mạch-HA 6 giờ/1 lần; 12 giờ/1 lần tùy ở những bn có sốt rét theo cơn

1.3 tình trạng thiếu máu

-quan sát thể trạng bn,màu sắc da-niêm mạc

-đo M,HA đánh giá tình trạng thiếu máu

-sốt rét cơn

-dd hồng cầu

-mật độ ký sinh trùng sốt rét

1.4 Tình trạng chung of bn

-đo nhiệt độ:sốt cao

-nước tiểu 24h

-vàng da do thay đổi chức năng gan

-tình trạng tri giác of bn:kích thích vật vã,bứt rứt,khó chịu

-tán huyết trong sốt rét có đái huyết sắc tố

-xuất huyết tiêu hóa,da-niêm mạc

-phù phổi:tăng nhịp thở,khó thở tăng dần,phổi đầy ran

-hạ đường huyết:nặng có thể hôn mê

1.5 xem bệnh án để biết

-chỉ định thuốc

-chỉ định xét nghiệm

-chẩn đoán:loại ký sinh trùng sốt rét

-yêu cầu theo dõi khác

2.Lập KHCS

-bảo đảm thông khí

-theo dõi tuần hoàn

-thực hiện y lệnh thuốc

-theo dõi và phòng biến chứng

-cs hệ thống cơ quan và nuôi dưỡng

-giáo dục SK

3.Thực hiện KHCS

3.1 bảo đảm thông khí

-đặt bn nằm ngửa đầu nghiêng sang 1 bên

-đề phòng tụt lưỡi

-cho bn thở oxy theo y lệnh

-quan sát nhịp thở,theo dõi kiểu thở

-hút đờm dãi nếu bn có tăng tiết

3.2 Theo dõi tuần hoàn

-khi tiếp nhận bn:lấy mạch,HA,nhiệt độ và báo cho bác sỹ

-chuẩn bị ngay dịch truyền,thuốc nâng Ha,dụng cụ truyền dịch để thực hiện y lệnh of bác sỹ

-bn tỉnh cho uống oresol,uống càng nhiều càng tốt

-theo dõi sát mạch,HA 3h/1 lần;6h/1 lần;12h/1 lần tùy theo tình trạng BN

3.3 Thực hiện y lệnh

-thuốc,dịch truyền chính xác kịp thời

-y lệnh xét nghiệm

3.4 Theo dõi và phòng biến chứng

-theo dõi:M,HA,nhiệt độ

-các dấu hiệu mất nước,điện giải để kịp thời bù cho bn

-theo dõi và phòng các biến chứng

+xuất huyết dưới da-niêm mạc,xuất huyết tiêu hóa

+viêm gan

+phù

+Theo dõi tình trạng sốt và co giật of bn

+hạ đường huyết,rối loạn chức năng gan và tổn thương thận

3.5 CS hệ thống cơ quan và nuôi dưỡng

*CS hệ thống cơ quan

-lau người,chườm mát khi bn có sốt để hạ nhiệt cho bn

-khi bn lên cơn co giật,bảo đảm an toàn cho bn không chấn thương thực hiện thuốc chống co giật

-đo lượng nước tiểu 24h

-theo dõi sát tri giác trong bn sốt rét thể não

-theo dõi hạ đường huyết

-vs tai mũi miệng,mắt sạch sẽ đề phòng chống nhiễm khuẩn,xoay trờ và phòng chống loét

-tắm cho bn hằng ngày

*Nuôi dưỡng

-bn sốt cho uống nhiều nước,ăn lỏng,dễ tiêu

-bn suy thận giảm đạm

-suy gan giảm mỡ

3.6 GDSK

-ngay khi bn mới vào khoa hướng dẫn nội quy khoa phòng cho bn và người nhà

-thái độ dịu dàng động viên tinh thần giúp bn an tâm,hợp tác điều trị

-hướng dẫn bn và người nhà cách phòng chống sốt rét

+diệt muỗi bọ gậy lăng quăng,phát quang bụi rậm

+ngủ màn

+uống thuốc phòng

+hiện nay ở vùng dịch tễ cho dân ngủ màn có tẩm permethrin và phun thuốc diệt muỗi

4.Đánh giá

Bn sốt rét được đánh giá là cs tốt khi về mặt lâm sàng hết sốt, XN máu không còn ký sinh trùng,toàn trạng dần hồi phục