SẢN PHỤ KHOA -  KHÁM THAI VÀ QUẢN LÝ THAI

NGHÉN

Quản lý thai nghén hay còn gọi là chăm sóc trước sinh có vai trò bảo vệ sức khỏe

cho bà mẹ và thai nhi khi còn trong TC. Qua đó người thầy thuốc có thể nắm chắc

tình trạng sức khỏe bà mẹ và thai nhi. Tiên lượng và chuẩn bị tốt cho cuộc đẻ, đề

phòng nguy cơ khi chuyển dạ.

I - Quản lý thai nghén :

1. Mục đích:

-  Lập hồ sơ quản lý thai.

-  Theo  õi đánh giá tình trạng sức khỏe của sản phô và thai nhi.

-  Căn cứ vào kết quả của khám thai để lập kế hoạch chăm sóc và hướng dẫn cho

sản phô biết cách chăm sóc thai và bảo vệ cho chính mình.

-  Phòng ngừa các yếu tố nguy cơ cao để tránh các tai biến xảy khi chuyển dạ.

2. Yêu cầu:

Một sản phô cần lập hai hồ sơ theo  õi và phải được khám ít nhất 3 lần trong thời

kz mang thai.

Lần thứ nhất: trong vòng 3 tháng đầu để chẩn đoán thai ngh  n, lập hồ sơ quản lý

thai, hướng dẫn sản phô chế độ ăn uống và vệ sinh thai nghén.

Lần thứ hai: Khám trong vòng 3 tháng giữa để tiếp tục theo dõi sự phát triển của

thai nhi. Phát hiện những bất thường của sản phô đặc biệt là những yếu tố nguy

cơ cao, để có những biện pháp phòng chống kịp thời.

Lần thứ 3: Trong 3 tháng cuối để xác định ngôi thế của thai tiếp tục đánh giá sự phát triển của thai nhi, dự kiến ngày sinh, tiên lượng, chuẩn bị cho cuộc đẻ, đồng

thời hướng dẫn cho sản phô về dấu hiệu chuyển dạ, yêu cầu những trường hợp

thai ngh  n có nguy cơ cao thì phải nhập viện sớm và sinh đẻ ở cơ sở có khả năng

phẫu thuật.

II - Các bước khám thai:

A) Mục đích khám thai:

1. Giáo dục sản phô về vệ sinh thai nghén

2. Để chăm sóc thai ngh  n.

3. Phòng ngừa và biến cố khi có thai và khi đẻ (Sản giật và băng huyết sau sinh ...)

4. Phát hiện các bệnh của thai nghén: Thiếu máu, thiếu sắt.

5. Điều trị các bệnh đã phát hiện.

6. Tiêm chủng để phòng ngừa các bệnh khác (Uốn ván sau sinh )

Các bước khám thai phô thuộc và tuổi thai và lần khám thai nhưng luôn qua 9

bước:

TT  Tuổi

thai/nội

dung

Dưới 12 tuần  13-27 tuần  28-40 tuần  Ghi chú 

1

Hỏi

Thủ tục hành

chính: ngày

kinh cuối.

Các dấu hiệu

nghén

Tiền sử sản

khoa

Tiền sử bẹnh

tật

Các dấu hiệu

bất thường

Bụng to dần

Thai máy nếu

có, lần đầu từ

bao giờ? Thay

đổi trong cơ thể

hoặc dấu hiệu

bất thường như

chảy máu âm

đạo

Thai máy, sụt

bụng. Chú ý

phát hiện

tr/chứng cơ

năng của

CHA : Mệt

mỏi, nhức

đầu, mờ

mắt, ù tai...

Các lần thăm

sau xem phiếu

để nắm vững

chi tiết đã hỏi.

Nếu cần bổ

sung

2

Khám

toàn

thân

Đo chiều cao,

cân nặng,

mạch, HA, có

phù không? da

xanh? Niêm

mạc? vú?

Đo chiều cao

nhất là khám

lần đầu: CN,

M,HA, phù? Da

xanh nhợt? Vú?

3

Khám

sản

khoa

Nhìn bụng có

sẹo mổ cü?

Nắn bụng( xem

Sờ xem kích

thước của

TC.Đo bề cao

Đo BCổ  tử

cung,  vòng

bụng ? Xác

Không khám

trong khi

khám thai 

  có đáy TC)  TC. KT tim thai  định  ngôi và

thế  của  thai

nhi, tim

thai ?

thường, chỉ

khám khi thai

ra huyết, đau

bụng, có DH

về bệnh phô

khoa nhưng

phải tư vấn

khám

4

Thử

nước

(+)

(+)

(+)

Dùng que thử

hoặc đốt

tiểu

nước tiểu

5

Tiêm

VAT

Hẹn ngày

Müi 1, müi 2

hoặc nhắc lại

KT bổ sung

nếu chưa đủ

müi

6

Cung

cấp viên

sắt/acid

Forlic.

Thuốc

phòng

(+)

(+)

(+)

Các lần thăm

sau phải kiểm

tra có uống

hay không, có

cần hay không

cần tiếp

7

Giáo

dục, vệ

sinh thai

nghén

(+)

(+)

(+)

Dinh  ưỡng

chế độ làm

việc, tránh các

yếu tố độc

hại. Vệ sinh

8

Vào sổ,

phiếu

(+)

(+)

(+)

Vào sổ ghi

phiếu theo dõi 

  bảng,

họp

quản lí

thai

      SKBM tại nhà,

lên bảng quản

lý, hộp phiếu

hẹn

9

Dặn  dò

hẹn  tái

khám

Hẹn ngày

khám lại

Hẹn ngày khám

lại

Chuẩn bị cho

mẹ và con,

dự kiến ngày

đẻ, nơi đẻ

Dặn trở lại bất

kz  lúc nào nếu

thấy bất

thường

Tóm lại:

Để phòng chống 5 tai biến sản khoa có thể xảy ra trong lúc chuyển dạ cüng như

lúc sinh, việc quản lý thai nghén là vấn đề không thể thiếu được trong hệ thống y

tế Việt Nam. Việc quản l{ thai ngh  n được thực hiện ở cơ sở y tế xã(phường) -

quận (huyện và tỉnh). Yêu cầu CBYT phải quán triệt mục đích và yêu cầu của các

công tác quản lý thai nghén.