Ikadalawampu't Walong Kabanata: Ama

"Ano ang nangyayari rito?"

The Don, without giving all his power, made everyone's attention drawn to him.

Tinalikuran ko si Isaiah at humarappara mapanood ang paglapit niya sa gita. Unti-unti na ring nag-atrasan ang mga tumutulong sa pag-awat sa dalawa na ngayon ay nabawasan ang tensyon dahil sa lolo nila. But I remained from where I am standing. Ganoon din si Analyn sa tapat ni Isaac. Pero siya, hindi na inalintana ang lapit niya sa lalaki sa likod.

"I'm teaching the black sheep of our family a lesson, Lolo." Si Isaac, dahilan para mapatingin sa direksyon namin ang matanda.

Nagulat ako sa paraan ng kaniyang paglalarawan sa kaniyang kapatid. Lumagpas din ang tingin ko sa dalawang matanda sa takot na baka mapunta rin sa akin ang atensyon nila. Ngunit wala yatang silbi iyon dahil naramdaman ko ang paggapos ng mga kamay ni Isaiah. Nakita ko ang pagbaba roon ng tingin ng Don.

"What are you doing here?" tanong nito nang dumapo ang mga mata sa akin.

"Kuya doesn't know anything, Lolo."

Isaiah pulled me even closer.

Napakagat ako sa ilalim ng aking labi at napasunod sa ginawa niya. I heard the Doña hissed, pinapanood ang ginagawang pagprotekta gn apo sa maaring gawin ng asawa niya. I stopped when I realized what I am trying to do to them.

"I-Isaiah..." pigil ko sa pagsubok niyang ilagay ako sa likod niya.

He looked down at me, but my eyes are still pasted on his grandfather's eyes. I saw how his eyes turned like wildfire.

Napalunok ako.

"Isaias, hayaan mo na sila," narinig ko pagsubok na pigilan siya ng Doña.

Hindi siya nilingon ng asawa.

Ang ilaw sa carport ay tumutulong upang mas lalong madepina ang lalim ng kaniyang mata. Lumapit ito kaya mas inilag ako ni Isaiah sa likod nito.

"Lolo, I said Kuya doesn't know anything! Kung ano man ang mga sinabi niya sa 'yo tungkol sa kaniya noon, mga paratang niya lang 'yon!" Pinisil ko ang braso ni Isaiah para pigilan siya sa pagsasalita. Ngunit nagtuloy tuloy lang ito. "Speculations don't have proof so why will you believe him? And if you'll be against to our relation, then don't be. I'll be better."

Hindi ko alam kung ano ang tinutukoy ni Isaiah pero patuloy ako sa pagpipigil sa kaniya sa pamamagitan ng pagdiin sa paghawak sa kaniyang brasong pinanghaharang.

And based from what he said, they're speculating me for something. Dahil ba iyon sa nangyari sa amin noong una? Kinabahan ako. Matagal ko na itong dinidibdib noon pa at takot akong ungkatin iyon. Inaamin ko ang kasalanang iyon kaya ngayong pinapatira nila ako rito, kinakain ako ng konsensya ko.

"And I will protect her from anything else, lolo. She's mine and Kuya can't stop me,"

"Baliw na talaga itong batang 'to!" Si Isaac.

"And what? Naiinggit ka ba dahil itinali ka sa iba?"

I wasn't expecting for another brawl to happen. Nagsilabasan na rin ang mga tauhan dahil unti-unti na mang kumakalma ang dalawa. Pero dahil sa binitawang salita ni Isaiah, parang gatilyo ito ng baril dahilan upang sumabog ang kapatid nang tamaan nito sa sinabi.

Marahas itong lumapit at isang suntok agad ang iginawad sa kapatid.

Napasigaw ako dahil muntik akong matulak.

"Don't you fucking compare me because you're just a fucking mess to this family!" Kinuwelyuhan niya agad ito.

"Isaac, please!" nakalapit na rin si Analyn.

Nanatili naman akong gulat sa tabi nila.

One thundering voice from the Don and Isaac stepped back from his brother. Isaiah's mocking smile remained, happy for pissing him that way. Ako naman ay nanatili sa pagkakatayo.

"Ano ba ang nangyayri sa inyong mga bata kayo?"

"He's jealous!"

Ngayon ko lang napagtanto ang lahat nang ibalik ko ang tingin kay Analyn at Isaac. The way he's holding her, and the immediate rush of Analyn to him... Huwag mong sabihin na...

Pero naibalik ko ang sarili sa pagkakagulat sa kanilang dalawa nang muling magsalita ang Don. Muli na itong nakatingin sa katabi ko.

"I will need to talk to you tomorrow. Both of you,"

Sinubukan siyang pigilan ng Doña ngunit pinigilan lang siya nito. Isang mura muli ang narinig ko kay Isaac. Sa pagkakataong ito, lumabas na siya sa carport at pumasok, iniwan si Analyn dito.

Nauna silang pumasok sa loob. Nagpaiwan ako at dahil gusto ni Isaiah na samahan ako bago tuluyang pagpahinga, nanatili rin siya.

Bumalik sa isip ko ang sinabi nito kanina.

"I'm sorry for what happened." Nagsitayuan ang mga balahibo ko nang maramdaman ko ang kaniyang hininga sa aking tainga.

Nag-iisip ako kaya hinayaan ko siyang yakapin ako kanina galing sa likod. Pero nang magsalita siya ay grabeng boltahe ang naramdaman ko lalo na sa hininga niyang lumamyos sa aking tainga.

Huminga ako ng malalim, dinadama ang yakap niya.

"A-ano ang tinutukoy mo kanina?" I asked.

Nasa carport pa rin kami. Nakasuporta ang dalawang braso ko sa barandilya, nakaharap sa mga halamang kinakain ang kalahati ng dilim dahil sa kaunting ilaw na tumatama galing sa likod ko. Isaiah continued hugging me, comforting me from what just happened.

"May ibang gusto ang kapatid ko."

Umiling ako. "Tungkol sa sinasabi mong espekulasyon. Sa akin. Dahil sa an iyon?"

Muli kong naramdaman ang paglalim ng kaniyang paghinga. Nakatitig ako sa halaman, hinihintay ang sagot sa kaniya. Lumipat lang ang tingin ko nang gumaan siya sa likod ko. Pagkatapos ay umikot nang hindi ko siya nakita ng tuluyan.

Hindi siya makatingin sa akin. Ikinabahala ko iyon.

"Bakit? Dahil ba iyon sa nangyari sa atin noon?"

Gumalaw ang mata niya. Nagkatinginan kami. The bright light above him is shadowing his face. Pagkatapos ay umiling siya. Naghintay ulit ako ng karutog. Pero mukhang wala yata siyang balak magsalita.

I started to draw thoughts about it.

"Hindi gano'n ang galit sa 'yo ng kapatid mo kung hindi malaki ang dahilan ng mga pinaparatang niya—sa akin; sa atin! Kaya may takot ako,"

"Don't bother,"

Kumunot ang noo ko. Nagsisimula na ring mainis sa kaniya.

Nanatili ang pagkakatitig ko nang biglang may umilaw sa isipan ko.

"'Yong pasa mo noon... ito ba ang dahilan bakit nagkaroon ka ng pasa noong umalis ka noon? Tungkol sa dam ninyo," because I remember him clearly telling me that they had somekind of misunderstanding with his brother that week.

Kaniyang noo naman ang kumunot ngayon, tila hindi nakuha ang sinabi ko. I heaved a sigh at pinaalala ko ito sa kaniya. At gusto ko rin sanang matawa sa ginawa niya noon kaso nasa ganiton kaming sitwasyon.

Nakuha niya rin agad at nagktitigan kami. Parang nasa dila niya na ang mga salitang gustong sabihin ngunit ayaw niya pa rin itong bigkasin.

"Isaiah, I want to know what's going around here! Kung palaging ganito na kinakawawa mo ako, mas lalo kong hindi maiintindihan ang lahat."

"Because I don't want you to leave me."

Natigilan ako sa kaniyang sinabi.

"I am not going to leave you."

"You will. I can see them through your eyes."

Tumalikod ako sa kaniya sa inis.

"Kung ayaw mong magtiwala sa akin, e 'di huwag!"

Naramdaman ko ulit ang init ng kaniyang katawan sa likod ko dahil sa pagyakap niya. Naramdaman ko rin ang labi niyang pumatong sa ibabaw ng balikat ko. I felt his lips move, kissing the fabric on my shoulder. At sa ginagawa niya, parang nanghihina ako. Gustong-gusto kong magpakatatag ngunit nalulusaw na ako pagdampi pa lang ng kaniyang init sa likod ko.

"I love you." Bulong niya. Natuwa ang puso ko roon. "And whatever they're thinking about you, to us, is not important anymore."

Hindi ako nagsalita. Napakagat ulit ako ng labi sa pagpipigil muli ng emosyon.

His weight lightened on my shoulder. My head craned to see his face. His eyes look sleepy.

"I love you, too," sabi ko at hindi na napigian ang pagdapo ng paad ko sa pisngi niya.

Bago kami tuluyang naghiwalay, nagkaroon ulit kami ng kaunting pagmumuni-muni. He did not remove himself behind me. The warmth coming out of from his breath gave me sensation I once discovered while we were at Daguitan that afternoon. And his newly shaved stubbles are adding something to it.

Hindi pa man kinakain ng namumuong kapayapayaan, inanyayahan ko na siyang pumasok sa loob.

Tuluyan kaming naghiwalay.

Kahit na marami ang nangyari sa araw na ito, pagpasok ko sa kuwarto, hindi ako agad dinalaw ng anton. Nakahiga ako sa kama, nakatitig sa ilalim ng deck ni Ronald, nag-iisip kung ano ba ang iilan pang kamalian na nagawa ko sa kanila.

I have to prepare myself from whatever the Don will tell us tomorrow. Because for sure, he'll reprimand me from accepting Isaiah's pursues to be with me.

Then Doña came to wave in my thoughts. Did she say something to Isaac? Lies? So His grandson and I would end up in two separate roads? Maybe she's desperate enough and creating stories of such, that for her, it is the only solution.

Thoughts stayed for a while to color my mind. It enjoyed until sleepiness devoured me. But I kept that alas and remembered it is what I did after waking up the next morning,

Gutom na gutom din ako paggising ko. Sa dami siguro ng mga naganap, nakalimutan ko palang kumain ng hapunan. Bumangon agad ako at nakalabas na nang maalala na may mga mensahe pala kagabi si Isaiah. Hindi ko pinansin iyon dahil sa mga iniisip ko kagabi.

Nagpatuloy ako sa paglalakad at binalewala ko nalang iyon. Mamaya ko na lang babalikan.

Sa kusina, atagpuan ko na nagluluto ang mga kasambahay. Papunta ako ng common bath. Janet was there and she raised her head to see me and greeted me good morning. Bumati rin ako.

Halos makalimutan kong nasa ospital pala ngayon sina Manang Dessa at ang asawa niya.

Inalala kong mamaya, ako ang papalit sa kanila.

Sa loob ng common bath, inisip ko kung anong oras kami tatawagin ng Don. Hindi ko alam pero nakaramdam ako ng kaba sa mga maaring sabihin niya. At siguro, habang naghihintay, mananatili lang muna ako sa kuwarto. Ayaw ko ring magpakita muna lalo na kay Isaac. Sa mga binitiwan ni Isaiah na salita sa kaniya, hindi niya siguro mapapatawad ito sa pagkukumpara nito sa kaniya.

And I will reprimand him for doing that! Lalo na dahil Kuya niya ito!

Hindi ako nagtagal. Paglabas ay tumulong din ako sa kanila at sumama na rin nang magsimula na silang kumain. They don't join the table anymore so I took the chance to be with them.

Isaiah:

Are you sleepy?

Isaiah:

I can't sleep. Can I call?

Isaiah:

Good night, baby. Sleep tight.

Isaiah:

Hindi pa rin ako makatulog. You gave me a hard on earlier.

Namimilog ang mata ko sa loob ng kuwarto habang binabasa ang mga mensahe niya. Past eleven niya sinend ang huling text nang tingnan ko ang oras nito.

I should have known it! He's making his dirty moves last light!

Narinig kong may nag-aalmusal na sa dining. Nasa kuwarto ako at binabasa ang mga mensahe ni Isaiah. Nagtipa ako ng message para sa kaniya.

Ako:

Good morning. Kumain na ako ng breakfast. Dito lang muna ako sa kuwarto.

Na-send ko agad iyon.

It didn't take him time to reply. Nakita ko agad ang pangalan niya.

Isaiah:

Mamaya na ako. Can I call?

Hindi pa man nakasagot, tumawag agad siya. His voice was hoarse when he said good morning. Hinina ko ang boses ko nang dinugtungan ko ang boses niya. Nadala na rin sa nangyari noong una. Pero papunta pa lang sa kung saan ang usapan, biglang may kumatok pinto ng kuwarto.

"Papatayin ko na." bulong ko sa kaniya at nagmamadali na tumayo matapos patayin ang linya.

Bumungad agad ang mukha ni Analyn sa akin.

Nakita ko sa likod niya na nasa amin ang atensyon ng mga tao sa hapag.

"Kumain kana..." hindi ko alam kung nagtatanong siya.

Pero tumango ako.

"Tapos na,"

"Samahan mo nalang daw kami."

Kinabahan ako.

Sa liit ng boses niya, parang may kung anong tensyon kaagad ang namumutawi sa buong dining. Lumabas ako ng kuwarto at sumunod sa kaniya. Wala akong tinitingnan alin man sa mga mata nila. And Isaac's eyes are so sharp that I can feel it stabbing me.

"Hindi na nagigising ang mahal mo." Mapanuyang sinabi nito.

Gusto kong mag-angat ng tingin.

"My grandson doesn't deserve women like you."

Parang bumalik lang ang sinabi ng Doña sa akin noon sa sinabi ng Don ngayon. Napakagat ako ng labi, pinipigal ang sarili na mapatingin sa kanila.

"Pinagsabihan ka na pala ng asawa ko na huwag kang magpapabilog sa kaniya."

"H-hindi ko po sinasadya. Pasensya na po,"

"What do you want from us?" Biglang tumibay ang kanina'y may hinhin pang pagsasalita ng Don.

My eyes almost creased for his sudden modulation. Natakot ako roon. Hindi ako nakasagot.

"You want money?"

"Mawalang galang lang po pero kailan man ay hindi ko hiniling na magkaroon ng pera kagaya ninyo." Hindi ko na napigilan ang pag-angat ng tingin. "Alam ko po ang kasalanan ko noon. It was not my intention to make it spread like water. At ngayon nabahiran ko na ng dumi ang—"

"Good thing you brought that up,"

Napalingon ako sa pagsingin ng asawa ng Don. At ngayong nahagip ko ang buong panauhin sa hapag, ngayon ko lang napansin na wala pala rito ang Madame.

I am seated behind the silent Analyn. Hindi niya siguro inaasahan na magkakaroon ng ganitong sesyon sa hapag kaya siya narito.

"Hindi ko talaga alam kung saan ka humahakot ng lakas ng loob para manirahan sa pamamahay na ito." She said, mockingly. "Sobrang laki ba ng kasalanan namin sa 'yo?"

"Pinagsisisihan ko po talaga ang lahat,"

"At talagang pinagsisihan mo, hija? Gayong sinubukan mo pang sirain ang negosyong pinapatayo nila rito?"

Hindi ko nakuha agad ito.

Napakurap-kurap ako.

Iyon siguro ang tinutukoy niyang pag-angkin ko kay Isaiah. Umiling ako.

"Hindi ko po alam na mangyayari iyon kay Isaiah. At wala po talaga akong plano na... magkaroon kaming dalawa ng... relasyon,"

"That's not what I'm talking about! Mga magnanakaw talaga!"

Napaangat din si Analyn sa gulat sa sinabi ng matanda.

The Don and Isaac are letting her spill everything. Nakikinig lang sila, hindi na ginagalaw ang pagkain sa harap.

"Wala po akong ninanakaw sa inyo?"

"Oh, come on," si Isaac na iyon. "Don't treat us as if we're that stupid."

Kumunot ang noo ko. Ginagawang pala-isipan ang lahat pero nasa dulo na ng dila ko ang mga salitang gusto kong sabihin matapos ang pag-iisip ko kagabi. Ngunit naunahan agad ako ni Isaac.

"Hindi ko alam bakit hinayaan ka pa ng pinsan ko kahit na naabutan kana niya sa site. At talagang sa basurahan mo lang tinapon ang mga pinag-pira-piraso mong mga dokumento?" he snorted at the end.

Namilog ang mga mata ko. Hindi ko alam kung nahulog din ang panga dahil sunod-sunod akong umiling.

"H-hindi po ako ang gumawa noon!" Dumiretso sa Don ang tingin ko.

But the doubt is already etched on his eyes.

Nakatingin na rin sa akin ang kaibigan ko. Nasa mga mata nito ang gulat sa sinabi.

Lumakas ang tibok ng puso ko sa takot.

"N-Nakita ko pong ang isang babae noon na—"

"Oh, shut up with your lies!"

Napapikit ako sa tinis ng boses ng Doña.

All this time, they've been masking their hate towards me. Though the Doña's been expressive about it, still it did not match the true intensity now that they have told me this. And maybe with my brother.

Sinubukan ko ulit ang magpaliwanag pero natapunan na ako ng tubig at pagkain dahil sa Doña.

"Pare-pareho kayo ng mama ninyo! Mga magnanakaw ng dahas!"

Halos mapatalon ako sa kina-uupuan sa biglang pagdugtong ng malakas na boses ng Don.

Umiling ako, takot at pagmamakaawa ay hindi na napigilang ipakita sa mukha pero wala na itong saysay.

Mabibilis na yabag mula sa hagdan ang narinig ko bago pa man magsibagsakan ang mga luha.

"What are you doing to her?"

Sumalubong agad ang pagyakap sa akin ni Isaiah.

Umiling ako sa kaniya. Itatago sana ang lahat ngunit masyado na yatang halata lalo na sa ginawa sa akin ng matandang babae.

I've done so much hatred to him from his family. And his care towards me should be stopped dahil mas lalo ko lang napapainit ang tensyon sa kaniya sa sarili nitong pamilya. At ang pagtatago ng galit nila ay sapat upang mapagtanto kong matagal na palang may init ang halos lahat ng tao rito.

Pinilit kong lumayo sa kaniya pero kinulong niya ako sa mga yakap niya. Narinig ko ang pagtulak nila sa mga upuan ng lamesa. Napatayo sila sa biglaang pagbaba ni Isaiah.

"She's been fooling our family, Isaiah! Gago ka ba at hindi mo napapansin?!" Isaac screamed.

Kinulong niya ako ng mas mahigpit sa kaniyang yakap pero sinubukan ko paring lumayo.

"You have no right to tell me what to do, Kuya!"

"Isaiah!" Ang Don naman ngayon.

Buong lakas kong tinulak ang dibdib niya pero mas lalong humihigpit lang iyon.

"H-hijo!" awat naman ng hindi na ngayon mapakaling Doña.

I have to make a move.

Iyon ang paulit-ulit na tumatakbo ngayon sa utak ko dahil masyado nang magulo.

"She's fucking us up and now you're too blinded by your stupid love for her!"

"Fuck you!"

"Isaiah! Ayoko na!" Sumigaw ako.

Biglang tumigil ang lahat. Nagulat sa pagsabog ko. Ginawa ko naman itong pagkakataon upang kumalawala sa yakap niya at nang makalaya, nagpatuloy ako sa pagsasalita.

"Ako ang dahilan bakit nagkakaganito ang pamilya mo! M-masyado na pala akong minamaliit dito ni ultimo galaw ko siguro ay pinandidirian ninyo! Ayaw ko na, Isaiah. Lahat ng ito ay puro kasinungalingan lang."

"What do you mean?" Huminahon ang boses niya.

Napakagat ako ng mga labi at pinanood ang magiging huling sandaling malapit ako sa kaniya. Because I am going to end everything. Pati ang pananatili sa pamamahay na iyo. Ang lahat ng koneskyon ko rito.

His brows are shut up, eyes confused.

Umiling ako sa huling pagkakataon.

"Isaiah, salot lang ako sa pamilyang ito."

Umiling siya.

Narinig ko ang pagsinghap ng kung sino sa likod ko pero nanatili ang pagkakatuon ng aking atensyon sa kaharap.

I saw his hand rose but I pushed it away before it could reach anything.

"Please," I pleaded. Ayaw kong mawalay ka sa landas na gusto ng pamilya mo.

"Kuya doesn't know anything..." muling giit ni Isaiah pero nakaharap siya sa akin.

Umiling ako, patuloy sa pag-agos ang mga luha sa pisngi.

Masakit sa puso ngayong may nakuha akong totoo sa pananatili ko rito.

A painting in mind can be built through waves of experiences. And no matter how many words came out from us, to repaint that image, still, it won't change the minds of people who had drawn the picture by their own already. Because the only way, as what I can see, for this moment, is to let them realize the truth buried under those rhythms of lies.

Hindi ko alam papaano ako nakaalis sa bahay na iyon dala ang iilang gamit na nakuha ko sa pagmamadali. Nagdala rin ako ng kaunting nakuhang damit ni Ronald para kung sakaling magising man siya ay may maipapasuot ako sa kaniya.

Pero bigo ako pagdating ko sa hospital dahil binalitaan kami ng doktor, saktong kadarating ko lang, na kinakailangan ng lung donnor ang kapatid ko. Dahil hindi na sigurado kung makakayanan pa ba nito ang suportang dumudugtong sa buhay niya.

"Katherine..."

Nag-angat ako ng tingin kay Manang Dessa, pareho kaming tulala habang nasa labas ng kuwarto ni Ronald.

"Pasensya na po, Manang. Madami po ang dinala kong gamit ngayon."

Halata pa rin sa boses ko ang sakit sa pangyayari kanina.

Umiling siya at hinarap ako ng maayos.

"Huwag mo sanang mamasamain ang panghihimasok ko sa inyo. Kinausap ko kagabi ang ama mo para hingan siya ng tulong sa kalagayan ni Ronald ngayon."

Sobrang dami ang tumatakbo sa isipan ko. Hindi ko agad nakuha ang sinabi niya pero ilang sandali, nang muling bumalik ang tingin ko sa kaniya, nakangiti siya ng tipid sa aming dalawa.

"Gusto niyang kunin niya kayo para mas mapokusan ang pagpapagamot sa kapatid mo."