Là một tác phẩm kinh điển trong kho tàng văn học, Tiếng chim hót trong bụi mận gai của nhà văn Colleen McCullough – một y sĩ sinh sống tại Sydney, Úc - được nhiều nhà phê bình đánh giá cao bởi bút pháp vững vàng, sự táo bạo trong hành văn, nội dung cực kì thú vị khi kết hợp nhiều yếu tố hiện thực và vốn hiểu biết sâu rộng.

Câu chuyện Tiếng chim hót trong bụi mận gai là cả một mạch kể dài, nói về các thế hệ trong gia đình Kliri, xoay quanh các nhân vật chính – Mẹ Fiona, con gái Mecghi và cha đạo Ranfơ de Brikaxxa. Trong đó, nhân vật trung tâm Mecghi – Meghan Kliri - là con gái duy nhất trong gia đình nông dân nghèo có chín người con: Frenk, Bôp, Jec, Huyghi, Xitua, Mecghi, Hen, Jimx và Petxi. Thuở nhỏ, Mecghi là một cô bé yêu đời, trong sáng. Năm lên chín, biến cố xảy đến với gia đình Kliri, khi Petdi được tin sẽ hưởng toàn bộ tư trang của bà chị quá cố ở điền trang Đrôghêđa, Jilênboun. Tại đây, Mecghi gặp được người ơn – cha de Brikaxxa, một linh mục Thiên chúa giáo đẹp trai, thánh thiện, người đã làm bạn cùng cô suốt những năm tháng tuổi thơ. Vẻ đẹp của ông đã khiến mọi phụ nữ ở Jilênbuon tìm cách sở hữu, đặc biệt là bà già Meri Cacxôn giàu có. Dù vậy, ông vẫn giữ được cách cư xử nhã nhặn và tấm thân trong sạch. Nhưng từ khi Mecghi tròn 17, tình yêu đã nhen nhóm trong ông từ lâu bùng nổ. Nhận thấy điều đó, ông rời Jilêbuon đến La Mã để lãnh chức Tổng giám mục, rồi Hồng y. Tuy nhiên, Mecghi vẫn luôn nhớ thương người cũ. Vì trả thù, cô đã cưới Liuc Ô'Nin – người mang diện mạo giống cha de Brikaxxa, và sinh được con gái Jaxtina. Một trong rất nhiều lần quay về của cha de Brikaxxa, ông đã ăn nằm cùng Mecghi và có cậu con trai Đen, song ông không hề biết đó là giọt máu của mình. Chiến tranh, loạn lạc liên tiếp xảy ra. Năm 18 tuổi, Đen được gửi đến cha de Brikaxxa để học làm linh mục. Không lâu sau khi chịu chức, vì cứu người, Đen đã chết đuối. Sự ra đi của anh là niềm tiếc thương với toàn Đrôghêđa. Mãi đến tận cuối đời, cha de Brkaxxa mới biết sự thật về Đen, và ông được Mecghi tha thứ.

Truyện còn đưa ra những quan hệ mẹ con Fiona – Frenk, Fiona – Mecghi, Mecghi – Jaxtina; tình yêu trong sáng tuyệt vời giữa cha de Brikaxxa – Mecghi, Fiona – Petdi, Ennơ – Liutvic, Jaxtina – Lion,... Khắc họa sâu sắc tính cách của từng nhân vật trong cư xử qua cách tạo dựng tình huống gay cấn, những xung đột tâm lý – đạo đức quyện với sự miêu tả cặn kẽ thiên nhiên bao la, hoàn cảnh lịch sử, địa lí.

Ra đời trong năm 1976, Tiếng chim hót trong bụi mận gai đã giành được nhiều sự quan tâm của độc giả. Colleen rất thông minh khi khai thác hình tượng tôn giáo vào tình yêu nam nữ và tình yêu giữa con người với con người. Tuy có các đặc điểm chung với " Gia đình Tôbô" của Rôgie là phản ánh khía cạnh về gia đình nhiều đời. Nhưng ở Colleen, giai cấp tư sản, các thế hệ sau đoạn tuyệt với truyền thống cổ hũ gia đình để thừa kế những tính cách tốt đẹp nhất – cần cù, tự chủ, kiên cường đón nhận những trò đùa của số phận, lòng tự hào gia đình song đồng thời có những đổi thay theo từng thời đại. Nếu Fiona là con người gan góc nhưng cam chịu thì Mecghi đã liều lĩnh cướp hạnh phúc từ tay Chúa Trời, còn Jaxtina lại là cô gái hiện đại, có những chuẩn mực đạo đức hoàn toàn khác. Các nhân vật dù chịu ảnh hưởng của hoàn cảnh nhưng giữ được bản chất và tính cách riêng.

Về nghệ thuật, tính hiện thực, lãng mạn và triết lý sâu sắc đã hòa hợp với nhau theo công thức hoàn chỉnh. Cách ăn mặc, trò chuyện, nếp sống sinh hoạt hằng ngày được miêu tả tỉ mỉ,... lối kể chuyện thong thả, có trình tự là một tiêu biểu cho tiểu thuyết hiện thực thế kỉ 19. Nhưng sự mạnh mẽ phi thường biểu hiện trong những sóng gió đột ngột, đầy hấp dẫn tạo nên màu sắc trữ tình. Một tác phẩm xa lạ với những cảnh giết chóc, thủ đoạn, nhân vật phản diện,... ở phương Tây thì chứng tỏ rằng những vấn đề muôn thuở là tình yêu thương và phẩm giá con người bao giờ cũng làm rung động lòng người ở bất cứ mọi nơi trên trái đất.

(Tham khảo dịch giả Phạm Mạnh Hùng )

=> Viết đã lâu, nên review học thuật, ăn cắp là nhiều. Lần sau hứa sẽ rút kinh nghiệm.