CÂU 1: Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất

Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất là quy luật cơ bản của xã hội. Để hiểu được quy luật này cần nắm vững các khái niệm

-          Phương thức sản xuất: là cách con người thực hiện quá trình sản xuất vật chất ở những giai đoạn lịch sử nhất định của xã hội.

Phương thức sản xuất chính là sự thống nhất giữa lực lượng sản xuất ở một trình độ nhất định và quan hệ sản xuất tương ứng

-          Lực lượng sản xuất: Biểu hiện mối quan hệ giữa con người với tự nhiên trong quá trình sản xuất. Lực lượng sản xuất thể hiện năng lực thực tiễn của con người trong quá trình sản xuất ra của cải vật chất. Lực lượng sản xuất bao gồm người lao động với kĩ năng lao động của họ và tư liệu sản xuất, trước hết là công cụ lao động. Trong quá trình sản xuất, sức lao động của con người và tư liệu sản xuất trước hết là công cụ lao động kết hợp với nhau tạo thành lực lượng sản xuất

Trong các yếu tố của lực lượng sản xuất thì lực lượng sản xuất hang đầu chính là công nhân, là người lao động. Người lao động chính là chủ thể của quá trình sản xuất, với sức mạnh và kỹ năng lao động của mình sử dụng tư liệu sản xuất trước hết là công cụ lao động, tác động vào đối tượng lao động để sản xuất ra của cải vật chất. Cùng với quá trình lao động sản xuất thì kỹ năng lao động của người lao động ngày một nâng cao, đặc biệt là trí tuệ lao động ngày càng cao. Ngày nay, với cuộc cách mạng khoa học kĩ thuật, lao động trí tuệ ngày càng đóng vai trò quan trọng.

Cùng với người lao động, công cụ lao động cũng là một yếu tố cơ bản của lực lượng sản xuất, đóng vai trò quyết định trong tư liệu sản xuất. Công cụ lao động do con người sang tạo ra là sức mạnh tri thức đã được vật thể hóa. Nó nhân sức mạnh của con người trong quá trình lao động sản xuất. Tích lũy kinh nghiệm cùng với quá trình sản xuất, công cụ lao động không ngừng được cải tiến. xét đến cùng sự cải tiến công cụ lao động chính là nguyên nhân sâu xa của mọi biến đổi xã hội. Trình độ phát triển công cụ lao động là thước đo trình độ chinh phục tự nhiên của con người, là tiêu chuẩn phân biệt các thời đại kinh tế trong lịch sử

-          Quan hệ sản xuất: là quan hệ giữa con người với con người trong quá trình sản xuất

Quan hệ sản xuất gồm 3 mặt: quan hệ về sở hữu đối với tư liệu sản xuất, quan hệ trong tổ chức và quản lý sản xuất, quan hệ trong phân phối sản phẩm sản xuất ra.

-         Quan hệ sở hữu đối với tư liệu sản xuất: là quan hệ xuất phát, cơ bản, quyết định về quan hệ tổ chức và quản lí, phân phối sản phẩm.

Trong lịch sử có 2 hình thức sở hữu tư liệu sản xuất: sở hữu tư nhân và sở hữu công cộng. Sở hữu tư nhân là loại hình sở hữu mà công cụ lao động tập trung trong tay một số ít người, đại đa số không có hoặc có rất ít về công cụ lao động, do đó quan hệ trong sở hữu tư nhân là quan hệ thống trị, bóc lột và bị bóc lột. Sở hữu công cộng là loại hình sở hữu mà trong đó tư liệu sản xuất thuộc về mọi thành viên của mỗi cộng đồng, nhờ đó mối quan hệ giữa người với người trong sở hữu cộng đồng là quan hệ bình đẳng, hợp tác giúp đỡ lẫn nhau.

Quan hệ tổ chức và quản lý trực tiếp tác động đến quá trình sản xuất. nó có thể thúc đẩy quá trình sản xuất cũng như làm kìm hãm quá trình sản xuất. Quan hệ tổ chức quản lí do loại hình sở hữu tư liệu sản xuất quyết định. Tuy nhiên trường hợp quan hệ tổ chức quản lí không do loại hình sở hữu quyết định làm biến dạng quan hệ sở hữu

Quan hệ phân phối sản phẩm sản xuất ra mặc dù do quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất và quan hệ tổ chức quản lý chi phối, song nó kích thích trực tiếp đến lợi ích của con người, nên nó tác động đến thái độ của con người trong lao động sản xuất vì thế nó có thể kích thích sản xuất cùng như kìm hãm sản xuất.

-         Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất

+ Lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất là hai mặt của phương thức sản xuất, chúng tác động qua lại lẫn nhau tạo thành quy luật quan hệ sản xuất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất

Trình độ lực lượng sản xuất trong từng giai đoạn thể hiện trình độ chinh phục tự nhiên của con người trong giai đoạn đó. Tính chất của lực lượng sản xuất là đi từ cá nhân lên tính xã hội hóa.

Sự vận động, phát triển của lực lượng sản xuất quyết định và làm thay đổi quan hệ sản xuất cho phù hợp với nó. Khi sự phát triển của lực lượng sản xuất đến một trình độ nhất định làm cho quan hệ từ chỗ phù hợp dẫn đến không phù hợp. khi đó quan hệ sản xuất trở thành xiềng xích của lực lượng sản xuất, kìm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất.

Lực lượng sản xuất quyết định quan hệ sản xuất, nhưng quan hệ sản xuất cùng có tình độc lập tương đối và tác động trở lại sự phát triển của lực lượng sản xuất

Khi quan hệ sản xuất kìm hãm sự phát triển của lực lượng sản xuất thì quan hệ sản xuất sẽ được thay thế bằng quan hệ sản xuất mới để thúc đẩy sự phát triển của lực lượng sản xuất