Câu 10: Quan hệ thương mại trực tiếp và gián tiếp: Khái niệm, ưu, nhược điểm và điều kiện áp dụng.

1. Quan hệ thương mại trực tiếp : là loại hình QHTM trong đó người sx bán trực tiếp sản phẩm cho người tiêu dùng cuối cùng mà không thông qua khâu trung gian.

- Người sx bán sản phẩm trực tiếp cho người tdùng cuối cùng thông qua : hệ thống cửa hàng giới thiệu và bán sản phẩm; hệ thống đại lý; thông qua các chi nhánh của DN đối với DN có quy mô lớn.

* Ưu điểm:

Trong quan hệ trực tiếp người sx cùng 1lúc đảm nhiệm 2vai trò, 2 chức năng : vừa là người sx sản phẩm vừa là người bán ( tiêu thụ sản phẩm ). Trong quan hệ này họ liên hệ trực tiếp với khách hàng đúng với vai trò của người bán vì vậy ưu điểm của nó thể hiện ở khía cạnh:

¬+ Người sx và người tdùng mua bán sản phẩm trực tiếp không qua trung gian do đó họ phải tìm hiểu kỹ sản phẩm và được thỏa mãn nhu cầu của nhau 1cách tốt nhất.

+ Hàng hóa lưu chuyển trực tiếp từ người sx tới người tdùng hay là sphẩm sx xong được đi vào tdùng luôn vì vậy: giảm thời gian lưu chuyển hàng hóa (có ý nghĩa quan trọng với loại sản phẩm tươi sống, sản phẩm khó bảo quản...) ; giảm các chi phí lưu chuyển hàng hóa ( chủ yếu là các chi phí lưu thông hàng hóa ) góp phần hạ giá thánh sản phẩm khi đến tay người tdùng cuối cùng.

- Nhược điểm:

+ Chủ thể sx vừa thực hiện chức năng sx vừa thể hiện chức năng tiêu thụ sản phẩm vì vậy quỹ thời gian và chi phí của DN bị phân tán, hiệu quả sx kdoanh không cao.

+ Khi người sx và người tdùng quan hệ trực tiếp với nhau có thể dẫn đến 1số bất cập như sự không ăn khớp về số lượng tdùng và quy mô sx ( qmô sx thường lớn trong khi đó nhu cầu tdùng nhỏ lẻ và phân tán theo từng thời kỳ ) vì vậy thời gian thu hồi vốn dài ; sự không ăn khớp về thời gian sx và thời gian tiêu dùng ( sx là cả 1quá trình cần thời gian sx ra sản phẩm còn tdùng liên tục ); sự không ăn khớp về địa điểm sx và địa điểm tiêu dùng

* Điều kiện áp dụng:

Với các ưu và nhược điểm của quan hệ TM trực tiếp nói trên cho thấy không phải tất cả trường hợp khi sdụng quan hệ TM trực tiếp đều có lợi mà nó chỉ phù hợp trong các TH sau:

+ chủ thể tdùng có mức tdùng đủ lớn và ổn định

+ chủ thể tdùng có yêu cầu đặc biệt về sx ( sphẩm mang tính đơn lẻ )

+ giữa người sx và người tdùng có quan hệ trực tiếp với nhau trong quá trình sx sphẩm

2. Quan hệ thương mại gián tiếp: là loại hình quan hệ TM trong đó người sx bán sản phẩm cho người tdùng thông qua khâu trung gian.

* Ưu điểm:

- Thông qua quan hệ TM gián tiếp có thể đáp ứng tốt nhu cầu tdùng đa dạng của các chủ thể tiêu dùng ( đáp ứng theo chiều rộng ) ; phù hợp với các tiêu dùng hàng hóa cá nhân.

- Trong quan hệ TM gián tiếp chủ thể là các DNTM đem lại 1số ưu điểm cho cả người sx và người tiêu dùng:

+ chủ thể sx không phải lo khâu tiêu thụ, tìm kiếm khách hàng do đó họ có thể tập trung tất cả nguồn lưc, thời gian để đầu tư vào sx, nâng cao hiệu quả sx.

+ người tiêu dùng có thể mua hàng hóa với giá trị phù hợp với nhu cầu tiêu dùng ( đặc biệt tdùng nhỏ lẻ ) cũng như thời điểm mua phù hợp.

- DNTM đảm nhận chức năng dự trữ hàng hóa thay cho người sx và người tiêu dùng.

* Nhược điểm:

- Do hàng hóa phải lưu chuyển qua trung gian do đó phải hao phí thời gian để lưu thông hàng hóa và do đó thời gian chu chuyển hàng hóa từ sx đến tiêu dùng kéo dài.

- Khi trung giant ham gia vào quan hệ TM tất yếu phát sinh chi phí lưu thông hàng hóa và phải phân chia lợi nhuận cho trung gian và làm tăng giá bán của hàng hóa.

* Điều kiện áp dụng:

- Chủ thể tdùng có nhu cầu tdùng nhiều loại hàng hóa khác nhau với số lượng nhỏ lẻ hoặc với nhu cầu phát sinh đột xuất.

- Hàng hóa phải đảm bảo các điều kiện về dự trữ bảo quản.

KL: Ưu và nhược điểm của quan hệ TM trực tiếp và gián tiếp bổ xung cho nhau do đó trong DN cả 2 hình thức này cùng tồn tại song song nhau. Trong những năm gần đây loại hình quan hệ TM trực tiếp ngày càng có xu hướng phát triển hơn vì:

- Do sự ra đời ngày càng nhiều hơn các DN tập đoàn lớn, quy mô phát triển ở cả 2lĩnh vực sx và thương mại.

- Do sự ra đời và bùng nổ của mạng Internet toàn cầu phát triển TM điện tử làm xóa nhòa biên giới giữa các quốc gia với nhau.

Trong quan hệ TM gián tiếp khi các trung gian tham gia vào quan hệ đã đem lại 1lợi ích lớn cho các chủ thể, làm giảm số lượng đầu mối giao dịch.

Với ý nghĩa đó chủ thể là người sx và người tiêu dùng tùy thuộc vào nhu cầu và lợi ích của mình mà lựa chọn , thiết lập 1 trong 2 quan hệ TM nói trên sao cho hiệu quả đạt được theo hướng thuận lợi, nhanh chóng và giá rẻ.