Pokemon huyền thoại hay pokemon truyền thuyết (in English: legendary pokemon) là 1 nhóm pokemon đặc biệt hiếm và thường là những pokemon rất mạnh. Trong tất cả hơn 600 loại pokemon từ thế hệ 1 đến thế hê 5, có tất cả 47 pokemon được xem là pokemon huyền thoại. Mỗi thế hệ đều xuất hiện với bộ đôi hoặc bộ ba các pokemon huyền thoại. Tuy nhiên thế hê V có khác biệt với bộ 4 pokemon huyền thoại và không có bộ 2 pokemon huyền thoại.

Thế hệ I

Pokemon huyền thoại được giới thiệu trong thế hệ I có thể được chia thành hai nhóm: chim huyền thoại (Legendary birds) và bộ đôi Mew (Mew duo)

Ba chú chim huyền thoại này là bộ 3 cư dân huyền thoại của vùng Kanto. Mỗi Pokemon này đều được dựa trên 1 loài chim thần thoại mà liên kết với 1 mùa tương ứng trong năm (măc dù không có pokemon nào trong số chúng có liên hệ với mùa thu)

Zapdos, Articuno, and Moltres

Bộ đôi Mew, được đặt tên như vậy vì chúng có cùng cấu trúc gen. Mewtwo được xem như 1 bản sao được củng cố của Mew. Hai pokemon này là 1 cặp của pokemon gần giống mèo mà được tin như là 1 trong những pokemon hiếm nhất và mạnh nhất đã từng tồn tại

Thế hệ II

Sáu pokemon huyền thoại được thêm vào trong thế hệ này, dẫn đến tổng số 11 pokemon huyền thoại. Các pokemon huyền thoại được giới thiệu trong thế hệ này có thểchia thành 3 nhóm

Thú huyền thoại: giống như chim huyền thoại của thế hệ trước, một bộ ba thứ hai tương tự đã được giới thiệu tại vùng lân cận Johto. Những thú huyền thoại này được đặt tên như vậy bởi đặc tính của chúng làm liên tưởng đến chó và mèo bị mắc kẹt trong tháp Brass khi nó bị sét đánh và cháy rụi mặt đất, dẫn đến cái chết của chúng. Bộ ba này đã được hồi sinh bởi quyền năng của Ho-Oh, và sau đó đi chu du khắp các vùng đất bởi vì quyền năng tuyệt vời của chúng.

Entein,raikou,suicune

Lugia và Ho-Oh là 1 cặp chim huyền thoại mà ban đầu cư trú tại thành phố Ecruteak trên những đỉnh tháp cao. Tuy nhiên, khi tháp Brass, nhà của Lugia, bị sét đánh và cháy rụi tận mặt đất thì cả Lugia và Ho-Oh đều bỏ đi. Lugia kiếm cho mình 1 nơi ở mới tại quần đảo Whirl và Ho-Oh thì tiềm kiếm cho mình 1 pure-hearted trainer. Cả 2 pokemon này có quan hệ mật thiết với nhau như 2 cực đối lập dựa trên tin ngưỡng phương đông về âm dương

Không giống như Mew, Celebi không phải là tổ tiên của tất cả các Pokémon, nhưng chỉ đơn thuần là người giám hộ của rừng (guardian of forests), đi du lịch thông qua thời gian để duy trì sự tinh khiết của chúng.

Thế hệ III

Mười pokemon được thêm vào thế hệ này nâng tổng số pokemon huyền thoại lên 21.  

Legendary golems: bộ 3 pokemon huyền thoại này dựa trên các golem của huyền thoại của người Do Thái mà là đặc trưng tối thiểu của vùng Hoenn huyền thoại. Dựa vào ba thời cổ đại của nhân loại: kỳ băng hà, kỳ đồ đá, và kỳ sắt, các golem huyền thoại đã lấy được vị trí pokemon huyền thoại trong thế hệ này.

Regice, Registeel, and Regirock

Quả thật, bộ ba huyền thoại này, cũng như chủ của nó, Regigigas, đăc trưng cho các phương pháp phức tạp nhất trong trò chơi có sẵn, với câu đố chữ nổi trong khu vực Hoenn là chìa khóa để mở khóa bí ẩn của chúng.

Bộ đôi Eon: Latias và Latios không mang truyền thuyết riêng biệt cho mình. Tuy nhiên, chúng được xem là cực hiếm, chỉ có một trong hai có sẵn với người chơi , và pokemon còn lại có sẵn thông qua event.

Bộ ba thời tiết: Bộ 3 pokemon siêu cổ đại, được biết đến với khả năng liên quan đến thời tiết và là đại diện cho ba thành phần chính của Trái Đất: thủy quyển, thạch quyển, và khí quyển. Hình thành lên đất và biển Groudon và Kyogre là một trong những Pokemon huyền thoại mạnh mẽ nhất, trong khi Rayquaza ngăn cản hai pokemon này "cãi nhau".

Là một trong hai Pokemon sự kiện huyền thoại của thế hệ III, Jirachi được biết đến để ban tặng những điều ước được viết trên các thẻ trên đầu của nó mỗi lần nó thức giấc: một lần mỗi thiên niên kỷ.

Là một virus từ không gian mà đột biến khi bắn laser, Deoxys là Pokemon huyền thoại đầu tiên được biết để thay đổi hình dáng khác nhau trong mỗi trò chơi thế hệ III: Normal Forme, Attack Forme, Defense Forme và Speed Forme. 

Thế hệ IV

Thêm 13 pokemon huyền thoại nữa được thêm vào, nâng tổng số lên 33 pokemon huyền thoại.

Lake guardians: bộ 3 pokemon huyền thoại bảo vệ hồ, đại diện cho linh hồn của tất cả các nhận thức: với Uxie thể hiện kiến thức, Mesprit thể hiện cảm xúc, và Azelf thể hiện ý chí. Theo truyền thuyết, sau khi được tạo ra bởi cùng 1 nguồn gốc, bộ ba có sức mạnh để chế ngự những con rồng mạnh mẽ mà cùng được tạo ra

Creation trio (bộ 3 sáng tạo) : Những pokemon sáng tạo huyền thoại của vũ trụ, bộ ba sáng tạo bao gồm Dialga thời gian, Palkia không gian, và Giratina vật chất và phản vật chất, giống như các bộ ba thời tiết trước chúng, là các linh vật của bộ ba Sinnoh trong các game Pokémon Diamond, Pearl,và Platinum.

Dialga , Palkia và Giratina

Lunar duo (Bộ đôi mặt trăng): Là 1 pokemon huyền thoại phụ và 1 pokemon event, Cresselia và Darkrai đại diện cho hai giai đoạn của mặt trăng với ý nghĩa ngược lại: Darkrai đại diện cho trăng non, là nguyên nhân của những đêm đen tối nhất và là kẻ mang đến các cơn ác mộng, trong khi Cresselia đại diện cho trăng tròn, một dấu hiệu của hy vọng và ước mơ tốt.

Sea guardians: Pokemon giám hộ biển, là 1 bộ 2 pokemon huyền thoại giống như Mew và Mewtwo, bao gồm mẹ và con. Manaphy, một Pokemon huyền thoại mà làm nhà ở các vùng biển ấm hơn ở phía nam của Sinnoh, mang theo Phione sau khi sinh sản trong (captivity) khe động in Sinnoh

 manaphy and Phione

Heatran là hiện thân của tất cả các hoạt động núi lửa xuất hiện ở Mountain Stark ở Sinnoh, nơi nó được cho là đã được sinh ra cùng một lúc như Dialga, Palkia, Giratina, tạo ra Sinnoh Spear Pillar và tạo ra vùng chiến trường. Heatran là Pokemon huyền thoại đầu tiên có giới tính thay đổi.

Regigigas là bậc thầy của các golem huyền thoại mà đã tạo ra chúng trong thời cổ đại và được nói rằng đã kéo các lục địa xích lại nhau bằng dây thừng.

Shaymin, một Pokemon huyền thoại có khả năng để làm sạch các khu vực tức thì và mang lại đời sống thực vật phong phú, Shaymin được gọi là Mew của thế hệ IV. Shaymin có khả năng thay đổi hình dạng, giữa dạng Land và dạng Sky

Arceus, pokemon cuối cùng của thế hệ IV và là pokemon mạnh nhất được biết đến cho đến nay. Arceus, theo truyền thuyết, là pokemon sáng tạo ra vũ trụ . Được sinh ra từ một quả trứng trong sự hỗn loạn ở thủa ban đầu, quyền năng của Arceus được đánh thức ngay lập tức, và bản thân nó đã thực hiện thời gian và không gian, vật chất và phản vật chất, và thiết lập Dialga, Palkia, Giratina để bảo vệ chúng. Nó cũng tạo ra tinh thần, thiết lập Uxie chịu trách nhiệm về kiến thức, Mesprit phụ trách cảm xúc, và Azelf phụ trách của ý chí, trước khi rơi vào một giấc ngủ vĩnh cửu.

Thế hệ V

Mười 13 pokemon được thêm vào danh sách pokemon huyền thoại, nâng tổng số pokemon huyền thoại lên 47. Reshiram và Zekrom tham gia một vai trò lớn trong cốt truyện của Black & White. Các Pokemon còn lại ít liên quan đến cốt truyện và một số vẫn chưa chính thức được công nhận mà vẫn phải chờ đợi ở các sự kiện tương lai để mở khóa cho sự tồn tại của chúng.

Victini được thấy ở đầu của Pokedex vùng Unova , #000. Nó là Pokemon sự kiện thế hệ 5 đầu tiên được tiết lộ và được phép thu phục. Victini được xem là hiên thân của chiến thắng. Người ta truyền rằng trainer sở hữa Pokemon này sẽ chiến thắng trong bất kể trận đấu nào, bất chấp vấn đề gì.

Huyền thoại Musketeers: Cobalion, Terrakion, Virizion là bộ 3 Pokemon được dựa trên các nhân vật danh nghĩa của tiểu thuyết nước Pháp 1844 "bộ 3 Musketeers" và phần nào dựa trên các động vât có móng guốc như hươu, bò và ngựa. Theo như truyền thuyết, chúng bảo vệ các Pokemon có môi trường sống bị tàn phá bởi con người và được biết là đã tấn công các lâu đài của con người thời trung cổ.

Giống như 3 Musketeers, bộ 3 Pokemon này còn có thêm 1 thành viên thứ 4 là Keldeo, được giải cứu và nuôi dưỡng bởi 3 Pokemon sau khi nhà của nó bị thiêu rụi trong lửa. 4 Pokemon này đều sử dụng sừng của chúng như 1 thanh kiếm.

Bộ 3 Kami: Tornadus, Thundurus, và Landorus là bộ 3 Pokemon được dựa trên các vị thần của Nhận Bản: Fujin thần gió, Raijin thần sấm sét, và Inari thần sinh nở. 3 Pokemon này cùng nhau tượng trưng cho các tầng trời và các tác động của bầu trời lên mặt đất.

Bộ 3 Tao: Zekrom và Reshiram là tượng trưng của sự cân bằng giữu âm và dương. Ban đầu, chúng là 1 con rồng duy nhất đã giúp tạo lập quốc gia vùng Unova, nhưng cuộc chiến giữa 2 anh em, người thành lập quốc gia,chia tách chúng là 2 nửa. Mặc dù vậy, hai Pokémon này lại không sẵn sàng chiến đấu với nhau.

Người ta suy đoán rằng Kyurem có liên quan đến Zekrom và Reshiram do lý do chẳng hạn như về phân hệ và tên của chúng, giống như Giratina có liên quan mật thiết đến Dialga và Palkia.

Meloetta đại diện cho âm nhạc và khiêu vũ. Truyền thuyết kể rằng nó đã có 1 lần hát và nhảy múa vui vẻ. Tuy nhiên, khi nỗi buồn làm tăm tối thế giới, Meloetta đã mất đi những giai điệu và đôi giày màu đỏ của nó. Do đó, Relic Song đã thay đổi hình thức của nó.

Genesect là 1 sinh vật thí nghiệm được tạo ra bởi Team Plasma dưới tác dụng của N, để tạo ra Pokemon mạnh nhấn bằng cách thay đổi 1 Pokemon côn trùng  cổ xưa với những nâng cấp điều khiển học. Do vậy, Genesect có thể sử dụng chưởng "độc môn" Techno Blast.