Gapamahulay si Marco ka panghagbas kang mga balagun kag ragkulan nga mga hilamon sa andang kawayanan. Natalupangdan na sangka adlaw nga pwidi pa tamnan ang lupa nga dya para madugangan ang andang patubas.

Mga lima run lang ka dupa ang anang karayuun sa gaidas nga kawayan. Plano na, ibilin ang maniki nga bahin kang mga kawayanan para bisan mag-iniwan may mabul-an gid tanda kang matiryalis kon magpatindug ka kamalig ukon kurungan kang nagaduro na nga baboy.

"Ay, kaina pa akun panghagbas dya paagto sa kawayanan, daw wara takun garapit haw?" muno ni Marco sa kaugalingun pagkatapos kang haros tunga sa oras nga panghawan ka siuk. "Kag, abaw, sa karaku man tana kang huya-huya nga dya ba. Kaina pa akun pangali, wara gaubos."

Daw mangampo run raad samtang gauntay-untay ka likod na nga nagsarakit sa sobra nga kuub, ugaring may nasiplatan tana nga babayi nga nagapamupo ka bulak antis sa kawayanan ayon. Gindurupan na hawan ang aragyan kag mag-agto sa kawayanan. May mga bag-o run siguro tanda nga kaingud nga wara na madiparahan tungud sa kasaku na sa uma.

"Mayad nga aga, Day," tamyaw ni Marco sa daraga nga wara makatalupangud kang anang pag-abot. "Ako si Marco, ang tag-iya ka lupa nga dya," ang midyo daw may pasikto na nga hambal para mabatyagan kang babayi nga ana ang lupa nga dya.

Nagbalikid ang daraga. Ginsal-ut sa talinga ang malabug nga buhok nga nagtabon kang anang pungyahun. Manaya-naya ang bayhun. Ang anang yuhum nagpalum-uk kang dughan ni Marco. Ang mga mata, mabugnaw magturuk nga daw tubig kang bubon sa ugto-adlaw.

"Mayad nga aga, Marco," sabat kang daraga. "Ako si Amihan."

Daw gin-udum si Marco kang nabatian ang limug kang daraga. Indi na maintyindihan ang baratyagun.

"Dyan lang kami nagaistar sa pihak kang kawayanan," padayon ni Amihan kang wara nakasabat si Marco. "Nakadangat ako rugya sa pihak bisan ginpaandaman ako ka mga kamal-aman ko nga indi mag-agto. Ano abi hay kang gamay pa ako, ginhimo ko dya ang hardin para may mabul-an ako ka nami nga mga bulak."

Naglibug ang ulo ni Marco. Buhay run tanda nga may iningud? Andut wara tana makatalupangud.

"Sa diin ayon balay nyo, Amihan?" pamangkot ni Marco nga may pagkatingala. "Dya ako nagbahul sa uma nga dya piro daw wara man ako ti natalupangdan nga mga kaingud."

"Dyan lang, pagtabok mo sa kawayanan. Ay, dali lang basi ginasagap run ako kang akun Nanay, Marco. Nalipay gid ako makilala ikaw. Raad, indi mo pagtandugun ang hardin nga ginhimo ko," diritso nga sabat ni Amihan dayon dumalagan paagto sa kawayanan. Ang ana buhok daw dahon kang kawayan nga nagasaot sa hangin nga amihan.

"Abu, dasig ba. Diin run to nag-agto man?" pamangkot ni Marco sa kaugalingun kang indi na run makita si Amihan.

Pagdason nga adlaw, nagkitaay ruman si Marco kag si Amihan. Kadya, malawid-lawid ang istoryahanay nanda. Daw dasig nga nagmag-an ang anda buut sa sara kag sara. Masinadyahun si Amihan. Pariho nga indi maharaw ka istorya parti sa andang pagbahul piro hasta magbulaganay tanda, wara gid makaykay ang ginhalinan ni Amihan. 

"Amihan, gusto ko run raad maimaw kaw sa adlaw-adlaw nga tanan. Pwidi ko run ayhan ikaw pangayuon sa imo mga ginikanan?" pamangkot ni Marco kay Amihan magligad ang sangka bulan nanda nga pagtabuanay.

"Ako man, Marco, gusto ko gid piro pabay-an mo anay ako nga maglisinsya sa ginikanan ko."

"Kon gusto mo imaw ta nga magkuon kananda?" tanyag ni Marco.

"Ako lang anay, Marco," sabat kang daraga.

"Prinsesa Amihan, mayad hay nakabalik run ikaw. Kaina kaw pa ginasagap ni Reyna Bulawan," ang malipayun nga pagsug-alaw ni Diwata Sampaga kay Amihan sa baba kang hardin kang nagapauli tana.

"Wanhaw nga ginasagap na ako?" pamangkot ni Amihan. Nautod ang anda pag-istoryahanay kang gulpi nag-ulpot si Reyna Bulawan.

"Amihan, ano ang bilin ko kanimo parti sa kawayanan nga ra?" ang may ugut nga pamangkot kang Reyna sa anang bata.

Nagkuub lang si Amihan sa kahuya. Kag mahinay nga nagpaathag sa anang Nanay.

"Nay, nagapalangga ako ka sangka laki nga bukut taga-atun," bungat ni Amihan nga sa malum-uk nga limug. "Napasadya na ako, Nay, napakadlaw, nalingaw!" sugpon na nga nagayuhum piro may dapun nga kahadluk tungud nga naman-an na nga ginlapas na ang bilin kang anang nanay.

"Man-an ko. Nakita ko kamo sa hardin,” sabat kang reyna. Tion run para maman-an mo ang tanan, Amihan."

Nagbahul ang malagtum nga mga mata ni Amihan samtang nagaturuk kag nagapamati sa hambalun ka anang nanay nga reyna.

"Gindilian ko ikaw nga mag-agto sa pihak kang kawayanan hay amo ra ang indi ko gusto matabo, ang maluyag ikaw sa sangka tawo. Lain ang atun kalibutan, Amihan. Lain man ang ana ka tawo. Gani, utda ang imo kaangtanan sa tinuga nga imo ginapalangga, antis pa maurihi ang tanan," mabug-at nga paandam ka reyna.

"Piro, Nay, palangga ko si Marco kag indi ko gusto nga mabuhi pa kon madura tana kanakun," ang masinurub-un nga pagpahangup ni Amihan sa reyna.

"Naintyindihan ko ikaw, Amihan. Piro ginakasubu ko, indi ko pagtugutan nga maguba ang imo bwasdamlag," ang hugut nga sabat ni Reyna Bulawan. "Atubanga si Marco kag ipaathag ang tanan."

"Nga ano, Nay? Ano ang ipaathag ko?" pamangkot ni Amihan sa tunga kang masakit nga hiribiun hay man-an na kon ano ang gusto ka reyna nga matabo.

"Nga indi run ikaw pagtublagun kag handumun nga makaimaw sa bilog ninyo nga kinabuhi," padayon kang reyna nga nagabaris ang limug. "Hay ikaw, Amihan, ang ginatugyan nga magdumara kang Ginarian kang Manggadan kag indi ria matabo kon ordinaryo nga tinuga ang imo mapamana."

"Piro, Nay …."

"Magpaathag ikaw, ukon, indi run ikaw makabalik pa sa pihak kang kawayanan kag makita si Marco sa urihi nga kahigayunan," saligbat kang reyna.

"Huud, halangdun nga reyna," ang mapainubusun nga sabat ni Amihan.

Wara nakaturog si Amihan bilog nga gabii sa sigisigi nga hibi. Indi na mabatas paminsarun nga madura si Marco sa anang kabuhi. Kang nag-abot ang ikarwa nga pamalo ka manok, nag-amat-amat run si Amihan ilis para sa urihi nanda nga pagkitaay ni Marco.

Pag-abot ni Amihan sa hardin, nagapungko run si Marco sa duyan nga balagun nga anda ginrara kauna para pungkuan.

"Marco!" ang bungat ni Amihan dayon nguynguy. Ginhakus kang soltiro ang daraga kang hugut.

"Amihan, naistorya mo ang imo ginikanan?" ang nagadali-dali nga umpisa ni Marco. "Ano? Ano ang natabo?"

Nagdulus ang hangin antis pa makasabat si Amihan. Kag sa panganod, nagtuhaw si Reyna Bulawan.

"Prinsesa Amihan, kinahanglan ikaw kang imo mga sumulunod. Ikaw ang bugtong nga manunubli kang Ginharian kang Manggadan," ang nagadaguub nga padumdum ni Reyna Bulawan.

Daw indi makapati si Marco sa anang nakita kag nabatian. Ang ana ginpalangga prinsesa ingkantada. 

"Makinaugalingun ikaw nga prinsesa kon ibaylo mo ang imo mga sumulunod sa sangka ordinaryo nga tawo," padayon ni Reyna Bulawan.

"Palangga ko si Marco, halangdun nga reyna, kag man-an ko maintyindihan ako kang mga pumuluyo kang Ginharian kang Manggadan," ang sabat ni Amihan samtang sigi ang kupkup kay Marco.

"Amihan, magpili ikaw," padayon ka reyna. "Sa pag-isip ko ka tatlo, kinahanglan mabungat mo ang imo mapili. Kon piliun mo si Marco, indi run ikaw makabalik sa atun ginharian kag madura ang tanan mo nga gahum kag manggad. Mangabuhi ikaw pariho kang ordinaryo nga tawo."

Naghibi si Amihan. Indi na gusto nga bayaan ang nanay piro indi na man gusto maparayu kay Marco.

"Amihan, indi ikaw magpatalang. Sunda ang sugo kang imo tagipusuon," limug ni Marco.

"Amihan, sara!" nag-umpisa isip ang reyna. "Darwa! Amihan ako ang imo nanay. Mabatas mo bala nga bayaan ako?" nanginpadlos si Amihan sa mga hakus ni Marco. 

Ginkaptan ni Marco ang alima ni Amihan kag magluhod nga nagatangra kay Reyna Bulawan.

"Halangdun nga reyna, indi pagtuguti nga malubung sa kahapon ang amun pagpalanggaanay ni Amihan. Maluoy kaw sa imo bata, maluoy kaw kanamun. Dya ako nagaluhod sa imo atubangan para hangyuon ang imo bugay," ang pakitluoy ni Marco.

Napamatud-an kag nabatyagan ni Amihan ang labi nga pagpalangga ni Marco. Indi na mabatas nga ibilin ang nobyo.

"Pinalangga ko nga Reyna Bulawan, patawara ako. Piliun ko ang mangabuhi imaw si Marco sa lugar kang mga tawo."

Sa ginbungat ni Amihan, nagbaylo ang palibot. Nagrabong ang kawayanan kag nadura ang hardin. Ang nabilin, wayang nga taramnan.

"Salamat sa pagpili mo kanakun, Amihan. Himuan ko ikaw ka hardin nga imo pagapahuwayan kag lagaw-lagawan," ang malipayun nga panaad ni Marco nga nakapalipay sa prinsesa.

Nalimunaw parayu si Reyna Bulawan piro manami ang yuhum tungud man-an na nga mangin malipayun ang anang bata sa kaputli kang pagpalangga ni Marco.

- Katapusan -