5. Phân tích đặc trưng và chức năng của Nhà nước

*  Đặc trưng của Nhà nước

Bất kỳ Nhà nước nào cũng có 3 đặc trưng cơ bản sau:

  Thứ nhất, Nhà nước quản lý dân cư trên một lãnh thổ nhất định và là chủ thể đại diện duy nhất cho chủ quyền quốc gia trong quan hệ đối ngoại.

Thứ hai, Nhà nước có bộ máy quyền lực chuyên nghiệp mang tính cưỡng chế đối với mọi thành viên trong xã hội

Đây là đặc trưng quan trọng nhất của nhà nước.

Thứ ba, Nhà nước hình thành hệ thống thuế để duy trì và tăng cường bộ máy cai trị

* Chức năng của nhà nước

Khái niệm:

Chức năng của NN là phương diện hoạt động chủ yếu của bộ máy NN mà mỗi cơ quan NN đều phải tham gia thực hiện ở các mức độ khác nhau.

Phân loại:

-  Theo phạm vi tác động của quyền lực NN ở tầm vĩ mô thì NN có chức năng đối nội và đối ngoại 

- Tiếp cận dưới góc độ phạm vi tác động của quyền lực chính trị, NN có chức năng xã hội và chức năng thống trị chính trị của giai cấp:

 + Chức năng xã hội: Là chức năng nhà nước thực hiện sự quản lý những hoạt động chung vì sự tồn tại của xã hội, thoả mãn một số nhu cầu chung của cộng đồng dân cư nằm dưới sự quản lý của nhà nước

  + Chức năng thống trị chính trị của giai cấp: Là chức năng nhà nước làm công cụ chuyên chính của một giai cấp nhằm bảo vệ sự thống trị của giai cấp đó đối với toàn xã hội

+ Hai chức năng trên của nhà nước có quan hệ chặt chẽ với nhau, trong đó chức năng thống trị chính trị là cơ bản nhất, chi phối quan điểm, phương hướng và mức độ thực hiện chức năng xã hội, chức năng xã hội là cơ sở, điều kiện để nhà nước thực hiện chức năng thống trị chính trị, nhưng phải phụ thuộc và phục vụ cho chức năng thống trị chính trị.

* Ý nghĩa phương pháp luận

- Là cơ sở khoa học nhận thức đúng đắn, khách quan đặc trưng và chức năng của các nhà nước trong lịch sử.

- Chống và khắc phục quan điểm tách rời hoặc tuyệt đối hóa một trong hai chức năng.