1. Khái niệm

Nhờ thu là phương thức thanh toán mà người XK sau khi giao hàng hoặc cung ứng dịch vụ cho nhà NK tiến hành ủy thác cho ngân hàng thu hộ trên cơ sở hối phiếu hoặc chứng từ do người XK lập, chứng từ thương mại có liên quan đã đc chuyển trực tiếp cho ng mua không qua ngân hàng.

Đặc điểm:

- căn cứ nhờ thu là chứng từ không phải hợp đồng

- vai trò của ngân hàng chỉ là người trung gian

- nhờ thu trong thương mại chỉ xảy ra khi người bán đã hoàn thành nghĩa vụ giao hàng

Chứng từ:

- chứng từ thương mại: hóa đơn, chứng từ vận tải, các chứng từ có tiêu đề hoặc các chứng từ tương tự khác

- chứng từ tài chính: hối phiếu, kỳ phiếu, séc, các phương tiện tương tự khác

2. Phân loại nhờ thu

2.1. Nhờ thu trơn

- là phương thức thanh toán chứng từ nhờ thu chỉ bao gồm chứng từ tài chính, chứng từ đc gửi trực tiếp cho người nhập khẩu không thông qua ngân hàng

- quy trình:

+ bên bán chuyển hàng hóa cùng bộ chứng từ hàng hóa cho bên mua

+ bên bán lập hối phiếu đòi tiền ng mua ủy nhiệm qua ngân hàng phục vụ mình thi tiền hộ từ người mua

+ NH phục vụ bên bán chuyển hối phiếu qua NH phục vụ bên mua nhờ thu tiền từ ng mua

+NH phục vụ bên mua đòi tiền ng mua hoặc yêu cầu kí chấp nhận hối phiếu

+ bên mua thanh toán tiền

+ chuyển tiền trả qua ngân hàng phục vụ bên bán

+ thanh toán tiền cho bên bán

Rủi ro:

- không đảm bảo quyền lợi cho bên bán giữa sự trả tiền và sự nhận hàng tách rời, người NK có thể nhận hàng mà không trả tiền hoặc trì hoãn trả tiền do:

+ thiện chí của nhà nhập khẩu

+ phụ thuộc vào khâu lưu chuyển chứng từ, tạo đk cho ng mua chiếm dụng vốn

- chưa sử dụng hết chức năng của NH, vai trò của NH chỉ đơn thuần, không chịu trách nhiệm đôn đốc, giám sát, kiểm tra, chưa là trợ thủ đắc lực cho nhà NK

- đối với ng mua: rủi ro phát sinh khi lệnh nhờ thu đến trc hàng hóa và nhà NK phải thực hiện nghĩa vụ thanh toán trong khi hàng hóa không đc gửi đi, hoặc khi nhận hàng hóa có thể không đảm bảo chất lượng, số lượng như ghi trong hợp đồng

Trường hợp áp dụng:

- để thanh toán các dịch vụ phí mà ng bán cung cấp cho ng mua

- hai bên mua và bán hoàn toàn tin cậy nhau

- có quan hệ nội bộ với nhau

2.2. Nhờ thu kèm chứng từ

- là phương thức thanh toán trong đó bên bán ủy nhiêm cho ngân hàng thu hộ tiền ở ng mua không chỉ căn cứ vào hối phiếu mà còn căn cứ vào bộ chứng từ hàng hóa gửi kèm với điều kiện ng mua trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền.

- quy trình thanh toán giống hệt nhờ thu trơn trừ 2 bước đầu tiên:

+ bên bán chỉ chuyển giao hàng hóa cho bên mua

+ bên bán lập hối phiếu, đồng thời chuyển toàn bộ chứng từ hàng hóa ủy nhiệm qua ngân hàng phục vụ mình thu hộ tiền từ ng mua

Có 2 loại nhờ thu kèm chứng từ:

- nhờ thu trả tiền đổi chứng từ (D/P): dùng trong trường hợp mua hàng trả tiền ngay

- nhờ thu chấp nhận đổi chứng từ (D/A): dùng trong trường hợp bán hàng với điều kiện cấp tín dụng chon g mua, ng mua phải chấp nhận trả tiền hối phiếu thì mới đc nhận chứng từ gửi hàng

Chi phí nhờ thu: có 2 cách quy định:

- chi phí nhờ thu ng bán chịu, chi phí trả tiền do ng mua chịu

- các chi phí phát sinh phía NH ng bán thì ng bán chịu, phía NH ng mua thì ng mua chịu, nếu có NH của nước thứ 3 thì 2 bên phải thỏa thuận

Ưu điểm:

- khắc phục đc nhược điểm của nhờ thu phiếu trơn  ng bán không sợ mất hàng

- trách nhiệm ng bán được nâng cao hơn: khống chế ng mua bằng bộ chứng từ

Nhược điểm:

- ng bán thông qua ngân hàng giữ bộ hồ sơ hàng hóa chỉ đảm bảo đc quyền sở hữu hàng hóa của mình, chưa khống chế đc việc trả tiền của ng mua

- ng mua có the kéo dài việc trả tiền bằng cách chưa nhận chứng từ hàng hóa, không thanh toán khi thị trường biến động bất lợi cho họ

- ng bán tuy vẫn có quyền sở hữu hàng hóa, bán hàng cho ng khác khi ng mua không thanh toán nhưng việc giải tỏa hàng gặp khó khăn và rủi ro trong tiêu thụ hàng

- ngân hàng chỉ đứng vị trí trung gian thu tiền hộ ng bán, không có trách nhiệm đến việc trả tiền của ng mua