2. QUAN HỆ PHÁP LUẬT
a) Định nghĩa các khái niệm
* Sự kiện pháp lý
- Là những điều kiện, hoàn cảnh, tình huống xảy ra trong đời sống thực tế gắn liền với sự hình thành, thay đổi, chấm dứt quan hệ PL.
- Không chuyển dịch cho người khác.
- Tồn tại 2 dạng :
+ Sự biến : là những hiện tượng khách quan xảy ra không phụ thuộc vào ý chí của con người. Trong những trường hợp nhất định, PL gắn liền với sự hiện diện của chúng, sự phát sinh và chấm dứt quan hệ PL.
+ Hành vi : là những hiện tượng xảy ra theo ý chí của con người do quy phạm PL điều chỉnh
• Hợp pháp : là hành vi phù hợp với quy định của PL, không hề trái PL.
• Bất hợp pháp : là hành vi vi phạm với PL, trái PL.
* Khái niệm QUAN HỆ PHÁP LUẬT :
- Là QHXH được các quy phạm PL điều chỉnh, trong đó các bên tham gia đáp ứng được những điều kiện do nhà nước quy định, có những quyền và nghĩa vụ nhất định theo quy định.
- Là hình thức pháp lý của QHXH xuất hiện dưới tác động điều chỉnh của quy phạm pháp luật và sự kiện pháp lý.
b) Đặc điểm của QHPL
- Thể hiện ý chí của nhà nước hoặc các bên tham gia QHPL.
- Là các QHXH được các quy phạm PL điều chỉnh.
- Là quan hệ mà các bên tham gia quan hệ có quyền và nghĩa vụ pháp lý.
c) Thành phần của QHPL
《》 Nội dụng QHPL
《》Khách thể QHPL
《》Chủ thể QHPL
* Nội dung QHPL
- Bao gồm quyền và nghĩa vụ pháp lý của chủ thể trong QHPL
+ Quyền chủ thể : là khả năng xử sự của chủ thể được PL quy định.
+ Nghĩa vụ pháp lý : là cách xử sự bắt buộc được quy phạm PL xác định trước mà một bên bắt buộc phải tiến hành nhằm đáp ứng việc thực hiện quyền của chủ thể có liên quan.
* Khách thể QHPL
- Là những lợi ích ( vật chất, tinh thần, chính trị...) mà các chủ thể hướng tới thông qua việc thực hiện hành vi của mình.
* Chủ thể QHPL
- Là cá nhân, tổ chức có đủ điều kiện theo quy định của PL và tham gia vào QHPL đó.
- Những điều kiện mà cá nhân hoặc tổ chức đáp ứng được theo quy định của PL và có khả năng chủ thể của QHPL được gọi là năng lực chủ thể
+ Năng lực PL : là khả năng của chủ thể có được các quyền và nghĩa vụ pháp lý mà nhà nước quy định.
+ Năng lực hành vi : là khả năng của chủ thể được nhà nước thừa nhận. Bằng hành vi của mình chủ thể xác lập và thực hiện quyền, nghĩa vụ pháp lý cũng như độc lập chịu trách nhiệm về những hành vi của mình khi tham gia vào QHPL.
- Các loại chủ thể gồm :
+ Cá nhân : là công dân VN hoặc người nước ngoài, người không có quốc tịch có đủ điều kiện PL quy định để tự mình nhận thức được và bằng hành vi của mình tham gia vào các QHPL.
+ Tổ chức muốn trở thành chủ thể QHPL phải có tư cách pháp nhân. Cần có điều kiện :
• Được thành lập hợp pháp
• Có cơ cấu thống nhất và hoàn chỉnh
• Có tài sản riêng và tự chịu trách nhiệm bằng tài sản đó khi tham gia QHPL
• Nhân danh mình tham gia vào các QHPL một cách độc lập