1. Bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa

a. Khái niệm dân chủ

Dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân, là quyền làm chủ của nhân dân trong các lĩnh vực đời sống xã hội của đất nước; dân chủ là một hình thức nhà nước gắn với giai cấp thống trị do đó dân chủ luôn mang bản chất giai cấp.

b. Bản chất của nền dân chủ XHCN được thể hiện:

Mang bản chất giai cấp công nhân

Có cơ sở kinh tế là chế độ công hữu về tư liệu sản xuất.

Lấy hệ tư tưởng Mác -Lê-nin và tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh làm nền tảng tinh thần của xã hội.

Là nền dân chủ của nhân dân lao động.

Gắn liền với pháp luật, kỉ luật, kỉ cương

2. Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

a. Dân chủ trong lĩnh vực kinh tế

Xây dựng nền kinh tế nhiều thành phần

Quyền tự do kinh doanh buôn bán

Quyền sử dụng những tư liệu sản xuất chung của xã hội.

b. Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực chính trị

Quyền ứng cử, bầu cử vào các cơ quan quyền lực nhà nước

Quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội

Quyền kiến nghị, biểu quyết với cơ quan nhà nước

Quyền được thông tin, tự do ngôn luận, tự do báo chí.

c. Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực văn hóa

Quyền tham gia vào đời sống văn hóa

Quyền hưởng lợi ích từ sáng tạo văn hóa

Quyền sáng tác, phê bình văn học, nghệ thuật.

d. Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực xã hội

Quyền lao động, bình đẳng nam nữ

Quyền được hưởng an toàn, bảo hiểm XH

Quyền được bảo vệ về vật chất bà tinh thần khi không còn khả năng lao động.

Quyền bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ cống hiến trong xã hội.

3. Những hình thức cơ bản của dân chủ

a. Dân chủ trực tiếp

Dân chủ trực tiếp là hình thức dân chủ với những quy chế, thiết kế để nhân dân thảo luận, biểu quyết, tham gia. Trực tiếp quyết định công việc của cộng đồng, nhà nước.

Hình thức phổ biến:

Trưng cầu dân ý trong phạm vi cả nước

Bẩu cử quốc hội và hội đồng nhân dân các cấp

Thực hiện sáng kiến pháp luật

Nhân dân tự qản, xây dựng quy ước... phù hợp pháp luật.

b. Dân chủ gián tiếp

Dân chủ gián tiếp là hình thức dân chủ thông qua những quy chế, thiết chế để nhân dân bầu ra người đại diện thay mặt mình quyết định các công việc chung của cộng đồng, của nhà nước.